Transcript Sezer Aslan Sunumu

SEZER ASLAN
YANGIN EĞİTİM UZMANI
DETAM ŞİRKETLER GRUBU
ASETİLEN
- Asetilen gazı; renksiz, sarımsak kokulu, şiddetli yanıcı, havadan hafif ,
zehirli etkisi olmayan fakat havanın oksijenini azaltarak boğucu etki
yaratabilecek bir gazdır.
- Asetilen sanayide karpitin su ile reaksiyonundan elde edilir.
- Asetilen maddesi çok yanıcı oluşunun yanı sıra, katı ve sıvı fazlarında
iken oldukça kararsız bir özellik gösterir. bu özelliğinden dolayı asetilen
yanlış kullanımda yada yanlış depolamada oldukça tehlikeli sonuçlar
doğurabilir.
- Asetilen için kullanılan tüm malzemeler asetilenin özelliklerine uygun
olmalıdır. Bu neden ile ekipman ve malzeme seçilirken çok dikkat
edilmelidir. Hatta giyilen giysiler dahi önemlidir.
- Asetilen yanma esnasında çıkardığı yüksek ısıdan dolayı endüstride çok
yaygın olarak kullanılır.Asetilen, diğer fuel-gazlarla karşılaştırıldığında en
az oksijen tüketimiyle en yüksek alev hızına (6.9 m/sn) ve alev ısısına
ulaşan gazdır (31600c).
- Serbest asetilen gazı hiçbir zaman 15 psı (1.013 bar) basıncın üstüne
çıkarılmamalı ve kullanılmamalıdır.
- Asetilen tüpleri için 500c çok tehlikeli bir sıcaklıktır. Kesinlikle tüplerin
bu sıcaklığa ulaşmaması gerekmektedir.
ENDÜSTRİYEL TESİSLERDE
YANGIN RİSKİ VE KONTROLÜ
Fabrikalar; yangınlar için yüksek riskli yerlerin başında gelmektedirler.
Herhangi bir yangın oluşumunda çok büyük maddi ve manevi zarara yol
açan özellikte, üretim madde ve işlem makinelerini içermektedirler. Bu
yangınlarda bazı çalışanlar ise ne yazık ki hayatlarını ve sağlıklarını
kaybedilmektedir. Bu üretim hammaddelerinin özelliklerinin zararlı oluşu,
eğitimsizlik, kontrolsüzlük, boş vermişlik gibi nedenlerin bir ya da
birkaçının yan yana gelişiyle artış göstermektedir. İşletmelerde üretim ne
denli karmaşık ise, ne denli kimyasal madde kullanılıyorsa yangın riski
orada sürekli olarak artış göstermektedir.
PARLAYICI, PATLAYICI, TEHLİKELİ VE
ZARARLI MADDELERLE ÇALIŞILAN
İŞYERLERİNDE VE İŞLERDE ALINACAK
TEDBİRLER HAKKINDA TÜZÜK
Bakanlar Kurulu Kararının Tarihi : 27.11.1973, No: 7/7551
Dayandığı Kanunun Tarihi : 25.8.1971, No: 1475
Yayımlandığı Resmi Gazetenin Tarihi : 24.12.1973, NO: 14752
ASETİLEN TÜPÜ
Asetilen tüpü, asetilen gazının depolanması ve taşınmasında kullanılır.
•
Asetilen tüpü dikişsiz veya kaynaklı olarak yapılır.
•
Asetilen tüpleri 3-5 ve 10 kg ağırlıklarında piyasada bulunurlar.
•
Asetilen aseton ve alkolde çok iyi erime yeteneğine sahiptir.
•
ASETİLEN GAZININ
TEKNİK ÖZELLİKLERİ
Asetilen hidrojen ve oksijen bileşimi bir gazdır (c2h2)
•
Asetilen gazı patlama limiti %3-%93
•
Asetilenin yanması için %10 oksijene ihtiyaç vardır
•
Asetilen kalsiyum karpitin suyla birleşmesinden oluşur
•
Basınç 15 psı altına düştüğünde dekompeze olur
•
Hava içinde yanma derecesi 4600 F dir
•
Saf oksijenle birleştiğinde yanma derecesi 5700 F dir
•
Otomatik ateşleme derecesi 763-824 F dir
•
Tüp içinde üçlü kombinasyon (1 poroz madde + çözücü madde + asetilen
gazı) mevcuttur. İlk önce poroz (gözenekli) maddeye çözücü madde
yedirilir, ardından asetilen gazı çözücü madde içinde çözündürülür.
Poroz madde; aspez(yanmaz), pudra, kireç ve sudan oluşan lifli, süngerimsi bir
karışımdır.
KULLANIM ALANLARI
- Oksijen kaynağında
- Metallerin kesilmesinde ve kaynaklanmasında yakıt olarak (oksiasetilen
hamlacı)
-
Kimya sanayinde organik maddenin ve plastiklerin birleşim yoluyla
üretilmesinde (vinil) spektrometre cihazı ve diğer sayaçlarında
-
Yüksek alev sıcaklığı gereken yerlerde (3.3300°c) şamandıra, deniz
fenerleri, maden kuyuları, yol işaretleri gibi elektrik enerjisinde
- Yararlanılamayan alanların aydınlatılmasında
- Çeşitli
böcek
kullanılmaktadır.
öldürücü
ilaçlarda
neopren
kauçuğu
yapımında
TEHLİKE ÖZELLİKLERİ
Çözünmüş gazdır. oldukça parlayıcı ve yanıcı gazdır. Hava ile parlama
sınırı = %2,2 ile 85. Havadan biraz daha hafiftir. %100 Saf asetilen
kokusuzdur. Ticari asetilenin sarımsak kokusuna benzer bir kokusu
vardır. Asetilen hava ile bile sıcak ışık saçan ve dumanlı bir alevle yanar.
Tutuşma sıcaklığı asetilenin hava içindeki yoğunlaşma yüzdesine göre
değişir. Mesela %30 asetilen ihtiva eden hava 305°C da tutuşturulabilir.
Basınç altındaki gaz asetilen, şiddetle parlayarak ayrışabilir.
VÜCUDU ETKİLEME
DURUMU
- Solunduğunda tehlikelidir: çalışanın riskini en aza indirerek, kazazede
derhal temiz sahaya çıkarılmalıdır. eğer solunum zayıflığı varsa, derhal
suni teneffüs uygulanmalıdır.
- Ambülâns çağırılmalıdır.
- Kazazede sıcak ve rahat tutulmalıdır
- Cilt ile temas: Ttehlikesiz
- Deri yolu ile emilme: Tehlikesiz
- Göz teması: Tehlikesiz
- Yutma: Tehlikesiz
GAZ KAÇIRAN TÜP
Eğer asetilen tüpü valf sapından kaçırıyorsa ve valf açıksa, valfı kapatılıp,
somunundan sıkılmalıdır. Eğer bu kaçağı durduramıyorsa, valfı kapalı
bırakıp tüpün hizmet dışı olduğuna dair uyarıcı yazı tüpün üzerine
yazılmalıdır. İmalatçı firmaya haber verilmelidir. Asetilen tüpleri, çeşitli
sıcaklıklarda eriyen emniyet tapaları ile donatılmıştır. Herhangi bir
durumda emniyet tapası açılmış ve gaz kaçırıyorsa, tüp açık alana
alınmalı, uyarıcı yazı asılmalı ve yavaşça valfı açılarak gaz açık alana
verilmelidir, tüp boşalınca valfı kapatılmalıdır
ASETİLEN TÜPÜNÜN DEPOLANMASI VE
TAŞINMASI
Asetilen tüpünün içerisinde, gözenekli, taneler halinde malzeme vardır.
Aseton, asetileni sıvı halde tutar. Ancak asetonun tüp içerisindeki oranı
bozulur ise asetilen bozulması, sürüklenmesi meydana gelir: Tanelerin bir
kısmı boşta kalarak tüp cidarına vurmaya başlar, bu da tüpün ısınmasına
sebep olur.
Bu yüzden asetilen tüpünün yatay tutulmaması gerekir.
Çünkü dikey durumda muhtemel tane çarpmaları, mekanik olarak en
güçlü olan üst dom da gerçekleşir ki en az tehlikeli olanıdır. Bu yüzden
ASETİLEN TÜPÜNÜN YATAY OLARAK BIRAKILMASI YASAKTIR
YANGIN DURUMUNDA
YAPILACAKLAR
Çalışanın etrafına emniyetli mesafeden su sıkılarak soğutulmaya
çalışılmalıdır.
Kalsiyum karpit depolarına yerlere yakın yerlerde su kullanılmamalıdır.
fakat?
Asetilen tüp yangınlarını tercihen köpük kullanarak söndürün bu aynı
zamanda soğutma sağlayacaktır.
Yangın durumunda karbondioksit ve kuru kimyevi tozlu söndürücüler
kullanılmalıdır. asetilen bulunan odaların önünde seyyar karbondioksit ve
kuru kimyevi tozlu söndürücüler bulundurulmalıdır. soğutulmadan ya da
soğutularak söndürülen asetilen tüp yangınlarında hiç fark etmez
Muhakkak
ASETİLEN
TÜPLERİNİ
KOMPLE
DURUMDA SOGUTMA 12 SAAT OLMALIDIR.
SUYA
GÖMÜNÜZ.
BU
GÜVENLİK BİLGİ
FORMU ( MSDS )
Çevre bakanlığı güvenlik bilgi formlarının düzenlemesine ilişkin usul ve
esaslar tebliği temel alınarak gazlar için hazırlanan kimyasal madde
güvenlik, emniyet, depolama bilgi formu (MSDS) bulunmaktadır
Bu bilgiler içinde ; gazın ait olduğu kategoriye (korozif, toksik, parlayıcı,
oksitleyici, inert veya radyoaktif) göre, her bir gazın özelliğine ve
kullanılan prosese bağlı olarak, ilave tedbirler bulunmaktadır.
SINAİ GAZ TÜPLERİNİN
KONTROLÜ
TS 1519’a göre imal edilmiş dikişli çelik tüpler ve TS 11169’a göre imal
edilmiş dikişsiz çelik tüplerin periyodik test, muayene ve bakımları TS
7450 standardında belirtilmiştir. TS 7450 standardına uygun olarak
muayene deney ve bakım işlemi, sadece sanayi ve ticaret bakanlığı
tarafından yeterlilik belgesi verilmiş dolum tesisleri bünyesindeki tüp test
istasyonları
depoladığı
tarafından
gaz
belirtilmektedir.
cinsine
gerçekleştirilebilir.
göre
5
veya
10
Tüplerin
yıl
test
olarak
periyotları
TS
7450.de
TÜP GÖVDELERİNİ YAZI İLE İŞARETLEME
Tüplerin boyun kısmına derinliği 0,5 mm’yi geçmeyecek şekilde oyma yazı
ile aşağıdaki bilgilerin yazılmış olması gerekir; Tüp başının bir yanal
yüzeyindeki işaretler :
- Firmanın ticari ünvanı, kısa adı, adresi veya tescili markası,
- TS 11169’un işareti ve numarası,
- İmalat seri no,
- Isıl işlemi,
- Çeliğin akma sınırı ( n/mm2),
- En küçük et kalınlığı ( mm ),
- Ttüpün boş kütlesi ( valf ve kapak hariç ) ( kg ),
- Muayene yapan firma veya kuruluşun tescili damgası,
- Tüpün başının karşıt yanal yüzeyindeki işaretler
- Tüp sahibi firma adı veya markası,
- Tüp sahibi firmaya ait tüp numarası,
- Deney basıncı ( db ) ( bar )
- İşletme basıncı ( ib ) ( bar ),
- Tüp boş ağırlığı ( kg ) ( valf ve kapak dahil ),
- Gazın cinsi,
- İlk muayene yapan firma veya kuruluşun tescilli markası,
- Sonraki muayeneleri yıl/ay,
- Muayene yapan firma veya kuruluşun tescilli damgası
TÜPÜN GÖVDESİNİN İŞARETLANMESİ
GAZ DEDEKTÖRLERİ
Adresli Gaz Dedektörleri : Metan-BütanPetrol buharı- Karbonmonoksit- Hidrojen-PropanAsetilen ve LPG gazlarını algılamaktadırlar. Otomatik
algılama sağlar. Aldığı değerleri bağlı
bulunduğu panele gönderir.
El Dedektörleri
Metan- Propan-etenol-hidrojenAsetilen gibi yanıcı özelliğ yüksek gazları
ölçen portatif el cihazı. Ölçülen gaz değerini ve
cinsini ekranda dıgıtal olarak gösterir.
GENEL EMNİYET
TEDBİRLERİ :
- Kullanımdaki tüpler, açık havada (güneş ısısı veya diğer iklim şartlarından
korunmuş olarak) veya tercihan çok iyi havalandırılmış serin yerlerde muhafaza
edilmelidir.
- Çözücü madde (aseton kaçışını önlemek için, gaz 15°c da 0.5 bar basıncın
altında kullanılmamalıdır.
- Tüpler, yatay pozisyonda kullanılmamalı ve taşınmamalıdır.
- Asetilen tüplerinin depolandığı sahalara uyarıcı, sigara içmeyi ve açık alev
taşımayı yasaklayıcı levhalar asılmalıdır.
- Tüpler uygun şekilde, dik pozisyonda depolanmalıdır.
-
Bir tüpten diğer bir tüpe asla dolum yapılmamalıdır.
-
Elektrikli cihazlarla asetilen tüpü asla yan yana getirilmemelidir.
-
Asetilen tüpleri yerde yuvarlanmamalıdır.
-
Parça sıçrama ihtimali bulunan yerler de çalışılmamalı, gerekiyorsa sıçrama
ASETİLEN GAZININ KULLANIMINDA
DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
-
Asetilen gaz regülatör ayarı kesinlikle 15 PSI değerini geçmemelidir
- Ateşleme
kısmı ve çek valfları her iki şaloma takımının ana hortum
bağlantısı ve regülatör hortum bağlantısı yanında olmalıdır.
ASETİLEN KULLANIMINDA
DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
-
Aşırı basınçtan dolayı veya mekanik şokdan dolayı saf asetilen patlama
derecesine ulaşır ve patlama reaksiyonunu oluşturur. Şayet asetilen
hortumu veya şalomanın içinde asetilen gazı patlaması oluşursa geri
teperek asetilen silindiri içine gelir ve şiddetli patlamaya neden olur. Bu
nedenle tüplerin çıkışında ve şalomo bağlantı öncesinde alev geri tepme
emniyet valfi kullanılmalıdır. Bu tür valflar sanayi tüplerinde ters yöndeki
gaz akışına müsaade etmez.
-
Asetilen gazını ilk kullanmada şaloma takımını ateşlemenin haricinde
asla asetilen gazını şaloma takımından yanmadan dışarı vermeyin.
-
Şaloma takımından yanmadan çıkan asetilen gazı şalomanın uç
kısmında statik elektrik meydana getirir. Şayet şalomanın bu uç kısmı
yerle temas ettirilirse statik kıvılcım meydana gelir ve bu çıkan kıvılcımda
asetilenin tutuşmasına sebep olur.
LPG ve DOGAL GAZ
LPG sıvı petrol gazı da dediğimiz bu gaz petrolün yan ürünüdür. Doğalgaz
ise krojenleşme ve ışıl ayrışması sonucu oluşan çoğunluğu metan olmak
üzere bir gaz karışımıdır. Bu gazları yaşam alanlarımız
kuruluşlarda
sürekli
kullanmaktayız.
Gazların
ve endüstriyel
patlayıcı
ve
yanıcı
özelliğinden dolayı kullanımında belirli kuralların uygulanması gereklidir.
LPG ve doğalgaz yangınlara etken olduğu gibi, farklı bir sebepten çıkan
yangınlarda ise büyük risk oluşturmaktadır.
LPG VE DOĞALGAZ
İLE İLGİLİ ÖNLEMLER
Gaz ve elektrik yaşamımızın olmazsa olmazları, gaz kaçağında ufak bir
kıvılcım elektrikli herhangi cihazın kullanılması bir felaket olabilir.
Elektrikli
hiç
bir
cihazı
kullanmadan
ortam
havalandırmalıdır.
Doğal gaz tesisatımızın standardını korumamız önemli gaz kaçağı
durumunda
gaz
akımını
kesen
gaz
dedektörleri
mutlaka
olmalı.
LPG tüplerinin vasfını yitirmesi,tahliye siboblarının çalışmaması,detantör,
hortum ve kelepçelerle ilgili sorunlar yangınlara sebebiyet vermektedir.
Denetim ve kullanıcı eğitimi en önemli önlemlerdir. Kurallara uymayan
LPG istasyonları ve LPG li araçlar ise yangın açısından en riskli gurubu
oluşturmaktadır
LPG VE DOĞAL GAZ
YANGINLARININ SÖNDÜRÜLMESİ
Hemen söndürülmesi gereken diğer birçok yangın çeşidinden farklı
olarak, gaz madde yangınlarının söndürülmesinde uygulanacak genel
kural önce gaz akışını kesmek, sonra söndürmektir. Bu nedenle, gaz
madde yangınını derhal söndürmeye kalkışmamalı, gaz akışı kesilene
kadar yanmasına izin verilmelidir. Söndürdükten sonra yanmamış gaz
akmaya devam ederse, çok büyük bir olasılıkla, havayla patlayıcı bir
karışım yaparak herhangi bir tutuşma kaynağına eriştiğinde patlamaya
neden olur. Bu patlama ise gazın yanmasından dolayı oluşabilecek
zarardan çok daha fazla bir zarar meydana getirebilir başta kuru kimyevi
tozlu söndürücüler
olmak üzere CO2 ve Halokarbonlu söndürücüler
kullanılabilir. Evde alev almış tüp veya hortum ıslak bezle örterek
söndürülebilir. Söndükten sonra vana kapatılabilir.
OKSİJEN VE OKSİJENİN TANIMI
Oksijen kendisi yanmayan fakat yanmayı gerçekleştiren yakıcı, renksiz ,
kokusuz ve tatsız bir gazdır. Havada % 21 oranında oksijen bulunur .
Ortamdaki oksijen miktarının % 14-16 civarında olması yanma
için
yeterlidir. Oksijen yoğunlukla sanayi ve endüstride kullanılmakla birlikte,
evlerde bile kullanılmaktadır. Hasta vatandaşlar evlerinde gerektiğinde
kullanmak üzere oksijen tüplerine ihtiyaç duymaktadırlar. Artık evlerimize
kadar ulaşan oksijenini sakıncalarını ve kullanımını bilmemizde fayda
vardır. Bir yangında oksijeni azaltmak söndürme usullerinden biridir
ortama oksijen kaçağı olursa söndürme mümkün olmaz.
OKSİJEN KULLANIMINDA ALINACAK ÖNLEMLER
1- Oksijen kullanılan çevrede sigara içmeyin. ve oksijen araç gereçlerinin
bulunduğu yere (oksijen var - sigara içilmez, gibi ) uyarıcı levha asın.
2- Oksijen araç ve gereçlerinin çevresinde ateş kullanmayın.
3- Kremli ellerinizle oksijen tüpüne dokunmayınız.
4-Oksijen tüpü ile ilişkisi olan gereçlerde motor yağı, petrol ürünü veya
yağlı
sabun
kullanmayın.
veya
motor
yağı
ile
bulaşmış
elinizle bu gereçlere dokunmayınız.
5- Oksijen tüpünün dış kısmını veya oksijen vermek için kullanılan araç
gereçleri etiketlemek veya korumak üzere yapışkan bant kullanmayın.
çünkü oksijen yapıştırıcı ile reaksiyona girerek, yangına neden olabilir.
6-Göstergeyi veya ayarlayıcıyı değiştirirken
demir içermeyen İngiliz anahtarı kulanın. Aksi
halde kıvılcım oluşabilir.
OKSİJEN YANGINLARININ
SÖNDÜRÜLMESİ
1- Oksijen yangınlarının tek söndürücü maddesi sudur.suyun fonksiyonu
önemlidir. nedeni yüksek ısı etkisini düşürmesidir.
2-Yangın durumunda sıcaklık artışı ile birlikte basıncın artması tüpün
şiddetle yırtılmasına neden olabilir.
3-Oksijen
yangınlarında,
kaçak
kaynağından
kesilmeli
yada
kesilemeyecek ise çevrenin güvenliği alınmalı ve oksijen tükenene kadar
müdahale edilmelidir.Kaza sonucu gaz yayılmasına karşı alınacak
tedbirler
Kişisel Tedbirler : Ürünün yayıldığı bölge derhal boşaltılmalıdır. oksijence
zenginleşmiş elbiseler tutuşma kaynaklarından uzak tutulmalıdır.
Çevrede Alınacak Tedbirler : Patlayıcı ve yanıcı malzemeler ortamdan
uzaklaştırılmalıdır.
EMNİYETLİ VE
YANGINSIZ GÜNLER
DİLEĞİMİZLE