Transcript Międzynarodowy rynek ropy naftowej

„Polski Rynek
Paliw Płynnych 2004”
Międzynarodowy rynek ropy naftowej
Polskie rafinerie zaopatrują się w ropę Ural z rurociągu biegnącego
z Rosji. Cena, jaką rafinerie płacą za ropę nie jest ujawniana.
Natomiast jest ona ściśle związana z ceną ropy na rynkach
światowych. Coraz więcej analityków twierdzi, że wysoki pułap
cen ropy determinowany jest odczuwalnym wyczerpywaniem złóż.
Jednak dziś należy sądzić, że jest to wynik popytu a nie podaży.
Szybko rozwijająca się gospodarka Chin wykazuje nieograniczony
popyt na ropę. Popyt ten jest też ściśle związany z sezonem
grzewczym w USA i innych krajach.
W roku 2004 cena ropy była najwyższa od roku 1981 (wojna Iraku
z Iranem). Na wykresie przedstawione są średnioroczne ceny ropy
Brent notowane na międzynarodowym rynku w Londynie (źródło:
IEA, Oil Market Reports). Wzrost cen w tych notowaniach
w przekroju ubiegłego roku wyniósł ponad 30%.
Jeszcze wyższe ceny notowano na nowojorskiej giełdzie NYNEX,
gdzie średnioroczna cena ropy doszła do 41,5 USD/bar., a średnia
cena dla I kwartału 2005 przekroczyła 50 USD/bar., bywały dni
kiedy cena baryłki przekraczała nawet 57 USD.
Średnioroczne ceny ropy naftowej Brent
60,00
50,00
40,00
30,00
20,00
10,00
0,00
$US/bar.
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
20,00
19,32
16,97
15,82
17,02
20,67
19,09
12,72
17,97
28,50
24,44
25,02
28,83
38,17
49,28
Średniomiesięczne ceny ropy naftowej Brent
60,00
53,40
53,45
49,54
50,00
44,36
43,04 43,25
45,89
42,64
39,53
40,00
38,32
37,60
35,04
33,79 33,25
31,23 30,83
30,00
20,00
4
I'0
4
0
II'
'04
III
'04
IV
04
V'
'0
VI
4
VI
I'0
4
VI
II'
04
'04
IX
$US/bar.
04
X'
'04
XI
I'0
XI
4
5
I'0
0
II'
5
'05
III
05
'
IV
Krajowe wydobycie ropy
Ubiegłoroczne wydobycie z polskich złóż było rekordowo wysokie,
o 16% wyższe niż w 2003. Wydobyty surowiec stanowił ok. 5%
ropy niezbędnej rafineriom do przerobu.
Przerób ropy w rafineriach
Wszystkie rafinerie przerobiły 18,1 mln ton ropy wobec 17,4 mln
ton w roku 2003 (wzrost o 3,9%).
Produkcja paliw
Krajowa produkcja paliw wzrosła w roku 2004 o 6,7%. Jest to już drugi z rzędu
rok wzrostu produkcji po roku 2003, kiedy wzrosła
o 3,7%.
Produkcja benzyn odnotowała niski przyrost 0,8% podobnie, jak
w roku 2003.
Spośród paliw najwyższy wzrost produkcji zanotował olej napędowy 12,4%.
Produkcja oleju opałowego wzrosła o 5,8%.
2003
Grupa
tys. ton
2 0 0 4
tys. ton
2003=100%
Udział w %
PKN Orlen S.A.
7 623
8 010
105,1%
67,6
Lotos S.A.
3 487
3 841
110,2%
32,4
11 111
11 851
106,7%
100,0
Razem
Produkcja paliw w Polsce
tys. ton
9 000
8 000
7 000
6 000
5 000
4 000
3 000
2 000
1 000
0
PKN Orlen
S .A.
Płock
Trzebinia
Jedlicze
Grupa Lotos
S .A.
2002
2003
Gdańsk
2004
Czechowice
Glimar
Jasło
Ceny
W roku 2004 korekty cen detalicznych paliw w Polsce podążały za
zmianami notowań tych produktów oraz ropy naftowej na giełdach. Ceny
benzyny na międzynarodowym rynku ARA wzrosły o 22,5%, oleju
napędowego o 74%, a oleju opałowego o prawie 57%. Dynamika
wzrostu cen benzyny była niższa w porównaniu z cenami ropy surowej
(ponad 32%), a olejów znacznie wyższa.
Giełdowe notowania paliw gotowych na rynku międzynarodowym
w roku ubiegłym nie w pełni przełożyły się na zmiany cen detalicznych
tych produktów w kraju. Ceny benzyny bezołowiowej Pb95 wzrosły
o niecałe 11,3%, a oleju napędowego o 15,6% w roku 2004.
Natomiast na koniec kwietnia 2005 roku ceny w stosunku do średniej
ceny za rok 2004 wzrosły następująco: benzyny o 8,6%, a olej
napędowy o 15,4%.
Średnie ceny detaliczne w zł/l
4,50
4,05
4,00
3,73
3,50
3,25
3,14
3,20
3,35
3,00
3,67
3,18
2,50
2,18
2,00
1,68
1,13
1,75
1,25
1,39
1,00
2,51
2,58
1,81
1,45
1,50
2,75
2,70
1,44
1,22
0,96
Pb95
1,06
ON
0,50
0,00
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
Głównym powodem znacznie niższej dynamiki cen paliw w Polsce
była mocna pozycja złotego na rynku walutowym oraz formuła
umowna ropy wschodniej względem cen światowych. Ten czynnik
poprawiał opłacalność importu i dzięki temu pozwalał na
relatywnie niższe kształtowanie się poziomu cen towarów
pochodzących z importu, a więc ropy i paliw. Wzrost cen byłby
zapewne jeszcze niższy, gdyby nie równoczesna podwyżka akcyzy
i wprowadzenie opłaty paliwowej na początku roku 2004, choć po
paru miesiącach Ministerstwo Finansów obniżyło nieco poziom
akcyzy pod wpływem obserwacji rynku światowego. Wpływ
podatku akcyzowego, podwyższanego zwykle z początkiem roku,
na ceny paliw jest zresztą rzeczą ogólnie wiadomą.
Podatek akcyzowy za paliwa w zł/1000l
1700
1554
1565
1600
1514
1498
1500
minimum
akcyzowe
1243 zł wg
kursu z
10.2004 r.
1400
1300
1200
1099
1100
1003
minimum
akcyzowe
1061 zł wg
kursu z
10.2004 r.
1186
1014
1000
900
800
2003
2005
2004
Pb95
ON
minima UE 2009
Wpływy do budżetu z tytułu podatku akcyzowego od paliw
mld zł
18,0
15,2
15,0
15,6
14,3
13,6
13,0
12,0
9,0
6,0
3,0
0,0
2000
2001
2002
2003
2004
Konsumpcja paliw w Polsce
Rok
Konsumpcja paliw łącznie
w tys.ton
2001
2002
2003
2004
12 424 11 966 12 580 13 453
Po drastycznym spadku konsumpcji w 2002 roku,
w ciągu dwóch ostatnich lat konsumpcja paliw powoli
rośnie. Nie jest to jednak wzrost równomierny. Przez
wszystkie te lata rosła konsumpcja oleju napędowego,
a benzyna i lekki olej opałowy nie osiągnęły poziomu
konsumpcji z roku 2001.
Konsupcja paliw w Polsce
7 000
6 000
5 000
4 000
3 000
2 000
1 000
0
2001
2002
2003
2004
Benzyny
4 710
4 423
4 240
4 232
Oleje napędowe
4 842
4 866
5 700
6 415
Lekki olej opałowy
2 872
2 677
2 640
2 806
Sieci detaliczne
Po gwałtownej ekspansji w latach 90. ilościowy rozwój sieci
stacji paliwowych w Polsce od 2000 roku został przyhamowany.
Obecnie liczba stacji jest szacowana na ok. 7 tys.
Wyróżnione zostały najobszerniejsze sieci. Poza nimi pozostaje
ok. 3 700 obiektów (ponad połowa ogólnej liczebności), które
stanowią obiekty pojedyncze bądź złożone z niewielkiej ilości
stacji. Należy dodać, że największe sieci, zwłaszcza krajowe
złożone są z obiektów własnych i patronatów w zróżnicowanej
formie prawnej. Np. Orlen posiada tylko 1 315 stacji własnych
(dodatkowo 494 w Niemczech), Grupa Lotos 78.
Wśród zagranicznych sieci pominięte zostały jako mało liczebne Slovanft
(6 stacji) i AS 24 (11 stacji). Łącznie sieci zagraniczne liczą ok. 1 000
obiektów (14% wszystkich), wliczając stacje przy zagranicznych
marketach. Dynamika wzrostu wyraźnie osłabła, przybyło zaledwie ok.
20 stacji zagranicznych. W latach 90. roczny przyrost tej grupy bywał 10krotnie większy.
W grupie stacji przy hipermarketach największą sieć posiada Auchan – 10
obiektów, następnie Carrefour – 9 stacji, Champion i Intermarche –
również 9. Mniej liczne sieci posiadają także Geant, Leclerc, Ahold
(Hypernova). Stacje przy marketach to z pewnością najszybciej
rozwijający się segment rynku detalicznego, jednakże dynamika i tak jest
niższa niż wcześniejsze zapowiedzi ich rozwoju formułowane przez same
koncerny handlowe.
Sieci stacji w Polsce
1901
PKN Orlen
Grupa Lotos S.A.
Koncerny zagraniczne
Hipermarkety
Pozostałe (szacunek)
3659
400
40
960
Podział rynku według wartości sprzedaży
29%
30%
PKN Orlen
Grupa Lotos S.A.
Koncerny zagraniczne i hipermarkety
Pozostałe
6%
35%
Stacje paliw przy hipermarketach w krajach UE
Liczba stacji hipermarketów, a wielkość sprzedaży paliw
60%
57%
50%
40%
30%
26%
26%
20%
13%
10%
8,50%
7%
4,90%
1,50%
0%
Francja
Wlk. Brytania
Procent stacji hipermarketów
Niemcy
Procentowy udział sprzedaży paliw
Hiszpania
Francja - Efekt polityki cenowej hipermarketów
• Liczba stacji ogółem z 46000 w roku 1975 spadła do 15000 obecnie.
Przy stabilnym zachowaniu liczby stacji przez hipermarkety – 4350.
• Udział hipermarketów w rynku paliwowym wynosi 57% z tendencją
wzrostowa od 1 do 3% rocznie.
• To z kolei stworzyło sytuację w wyniku, której zaczęły występować
problemy z uzupełnianiem paliwa po godzinach pracy
hipermarketów, jak i z tankowaniem w bezpośrednim
sąsiedztwie miejsca zamieszkania i pracy.
• Trzech największych dystrybutorów we Francji tj. Esso, Shell i Elf
zdecydowały się na rozwój stacji automatycznych z
jednoczesnym obniżaniem cen na tych stacjach.
n'
cze
03
Ma
'03
rze
c '0
Kw
3
iec
ien
'03
Ma
j '0
Cz
3
erw
iec
'03
Lip
iec
'03
Sie
rpi
en
'03
Wr
zes
ien
Pa
'0 3
zdz
ier
nik
'03
Lis
to p
ad
'03
Gr
ud
zie
n'
03
Sty
cze
n'
04
Lu
ty
'04
Ma
rze
c '0
Kw
4
iec
ien
'04
Ma
j '0
Cz
4
erw
iec
'04
Lip
iec
'04
Sie
rpi
en
'04
Wr
zes
ien
Pa
'0 4
zdz
ier
nik
'04
Lis
to p
ad
'04
Gr
ud
zie
n'
04
Sty
cze
n'
05
Lu
ty
'05
Ma
rze
c '0
Kw
5
iec
ien
'05
Lu
ty
Sty
Porównanie średnich cen Pb95:
wszystkich operatorów na rynku do cen hurtowych w okresie 01.2003 r. - 04.2005 r.
zł/l
4,20
4,00
3,80
3,60
3,40
3,20
3,00
2,80
2,60
Średnia Pb95
Grupa LOTOS
Hipermarket
Koncern
PKN Orlen
Prywatna
Hurt PKN Orlen
Średnia ON
Grupa LOTOS
Hipermarket
Koncern
PKN Orlen
Prywatna
cze
n
Kw
ien
'05
5
'05
c '0
rze
iec
Ma
'05
04
n'
04
'0 4
'04
04
d'
Lu
ty
Sty
pa
nik
zie
Gr
ud
Lis
to
ier
zdz
ien
zes
'04
'04
n'
rpi
e
Sie
Lip
iec
4
'04
j '0
iec
Ma
4
'04
'04
03
c '0
ien
iec
rze
erw
Cz
Kw
Ma
Wr
Pa
cze
n
n'
03
'0 3
'03
d'
Lu
ty
Sty
pa
nik
ien
03
'03
'03
n'
zie
Gr
ud
Lis
to
ier
zdz
zes
Wr
rpi
e
Sie
Lip
iec
3
'03
j '0
iec
Ma
3
'03
c '0
ien
iec
rze
erw
Cz
Kw
Ma
'03
zł/l
Pa
cze
n
Lu
ty
Sty
Porównanie średnich cen ON:
wszystkich operatorów na rynku do cen hurtowych w okresie 01.2003 r. - 04.2005 r.
3,80
3,60
3,40
3,20
3,00
2,80
2,60
2,40
2,20
2,00
Hurt PKN Orlen
Sprzedaż autogazu
1600
1440
1400
1200
1070
1000
tys. ton
860
800
700
550
600
395
400
250
295
300
1997
1998
200
0
1996
1999
2000
2001
2002
2003
2004
Samochody na gaz płynny
2000
1800
1723
1600
1450
1400
Liczba w tys.szt.
1220
1200
1000
1000
800
700
550
600
492
400
200
0
Korea Płd
Polska
Włochy
Turcja
Meksyk
Rosja
Australia
Liczba litrów Pb 95 jaką może kupić obywatel w poszczególnych krajach UE (15) i Polski za
średnie miesięczne wynagrodzenie
2000
1753
1800
1672
1546
1600
1513
1439
1435
1360
1400
1325
1269
1144
1200
1128
1000
822
752
800
724
600
417
356
400
200
ia
a
Po
rtu
gal
lsk
Po
an
ia
szp
Hi
cja
an
Fr
ja
Gr
ec
y
och
ryt
a
aB
elk
Wi
Wl
nia
dia
lan
Ho
dia
an
Irl
F in
lan
dia
a
ecj
Szw
ria
Au
st
a
Be
lgi
cy
Nie
m
ia
Da
n
Lu
kse
m
bu
rg
0
Liczba litrów ON jaką może kupić obywatel w poszczególnych krajach UE (15) i Polski za
średnie miesięczne wynagrodzenie
2500
2270
2054
2000
1976
1841
1788
1727
1683
1507
1500
1431
1361
1351
1261
1120
910
1000
591
488
500
a
lsk
Po
gal
ia
Po
rtu
ja
Gr
ec
ia
an
ryt
aB
Wi
el k
szp
an
ia
Hi
y
och
Wl
a
an
cj
Fr
Irl
an
dia
cy
Nie
m
ri a
Au
st
a
ecj
Szw
dia
lan
Ho
dia
F in
lan
a
lgi
Be
ia
Da
n
Lu
kse
m
bu
rg
0
Liczba litrów oleju opałowego jaką może kupić obywatel w poszczególnych krajach UE (15) i Polski
za średnie miesięczne wynagrodzenie
4500
4256
4172
4112
4000
3671
3367
3500
3000
2757
2575
2395
2500
2324
2258
2126
1827
2000
1368
1500
1048
923
1000
842
500
elk
a
lsk
Po
a
rtu
gal
i
Po
ja
Gr
ec
och
y
Wl
a
ecj
Szw
an
ia
szp
Hi
ia
Da
n
lan
dia
Ho
dia
an
Irl
cja
an
Fr
ria
Au
st
dia
lan
F in
aB
ryt
an
ia
cy
Wi
Nie
m
bu
rg
Lu
kse
m
Be
lgi
a
0
ie
es
en
'0
4
04
ie
c'
4
4
04
c'
'0
'0
n
zd
'0
zi
4
er
ni
k
Li
'0
st
op 4
ad
G
'0
ru
4
dz
ie
n
'0
St
4
yc
ze
n
'0
Lu 5
ty
'0
M
5
ar
ze
c
K
'0
w
5
ie
ci
en
'0
5
M
a
j'
C
ze
05
rw
ie
c'
05
Li
pi
ec
Si
'0
er
5
pi
e
n
W
'0
rz
5
Pa esie
n
zd
'0
zi
5
er
ni
k
Li
'0
st
op 5
ad
G
'0
ru
5
dz
ie
n
'0
5
Pa
rz
W
aj
ie
er
pi
Si
Li
p
rw
M
4
4
04
c'
en
ie
ci
ze
w
'0
'0
4,50
C
K
y
ze
ar
Lu
t
ze
n
yc
M
St
Pb95 4,25 zł/l
Średnie ceny detaliczne paliw, ropy Brent i dolara oraz ich tendencje
ON - 4 zł/l
Ropa Brent 62 USD/bar.
3,50
1,00
0,00
Średnia Pb95
Średnia ON
Kurs $
Ropa Brent
70,00
x
4,00 x
x
60,00
3,00
2,50
50,00
2,00
40,00
1,50
30,00
0,50
20,00
RAZEM CZY OSOBNO?
Sieci stacji w Polsce
1901
PKN Orlen
Grupa Lotos S.A.
Koncerny zagraniczne
Hipermarkety
Pozostałe (szacunek)
3659
400
40
960
Podział rynku według wartości sprzedaży
29%
30%
PKN Orlen
Grupa Lotos S.A.
Koncerny zagraniczne i hipermarkety
Pozostałe
6%
35%