Transcript Fjord1 årsmelding 2012.pdf

Å r s r a p p o r t
2 0 1 2
INNHALD
Foto: Terje Rakke / Nordic Life / Fjord Norway
Dette er Fjord1
5
Fjord1s visjon og verdiar
6
Organisasjonskart7
Adm. direktør har ordet
8
Selskapsleiinga9
Året som gjekk
10
Verksemdstyring14
Årsmelding 16
Tryggleik: Færre støytskadar
med fartsinformasjon
22
Aktiviteten vår
24
• Ferjedrifta
26
• Reiseliv
27
• Catering
28
• Hurtigbåt/lokalbåt
29
• Andre forretningsområde
30
Kundeoppleving:
Tek kundane på alvor 32
Nøkkeltal34
Om bord: Maten er servert
38
Fjord1 og samfunnet
40
Miljørapport
44
Tryggleik48
Miljø: Ferjeverda ser til Fjord1
50
Årsrekneskap 2012
• Resultatrekneskap
• Balanserekneskap
• Kontantstraumanalyse
• Rekneskapsprinsipp
• Notar
• Revisjonsmelding
52
54
55
57
58
63
78
Fjord1 in brief
81
Fartøyoversikt82
Adresse84
Foto: Alfred Aase, Haugesunds avis
Forsidefoto: Bård Ivar Engelsås
2
3
www.fjord1.no
DETTE ER FJORD1
Fjord1 er det største ferjeselskapet i Norge, med aktivitet
frå Finnmark i nord til Rogaland og Buskerud i sør.
Fjord1 AS er morselskapet i Fjord1, er eigd av Sogn og
Fjordane fylkeskommune (59 %) og Havilafjord (41 %)
og har hovudkontor i Florø.
Anna verksemd
I tillegg driv selskapet reiseliv- og cateringverksemd
i forlenging av ruteproduksjonen og har aktivitetar
innanfor andre forretningsområde som reisebyrå,
verkstaddrift, finans og eigedomsforvaltning.
Kjerneverksemd
Kjerneverksemda til Fjord1 er sjøtransport gjennom
ferjedrift og passasjerbåtdrift. Statusen som det største
ferjeselskapet i Norge fekk Fjord1 i april 2012, då
selskapa Fjord1 MRF, Fjord1 Fylkesbaatane og Fjord1
Nordvestlandske (morselskapet) gjekk inn i det nye
selskapet Fjord1 AS.
Formålsparagraf
Formålet til Fjord1 er å sjølv, eller gjennom heilt eller
delvis eigarskap i andre verksemder, drive transport- og
reiselivsverksemd. Selskapet kan òg engasjere seg i
andre forretningsområde når dette er forretningsmessig
interessant og er eigna til å styrkje hovudformålet,
eller når dette fører til ei meir rasjonell utnytting av
ressursane i selskapet.
Med konsolidering i bussbransjen søkte Fjord1 ein
partnar som kunne sikre langsiktig lønnsemd. Denne
partnaren fann konsernet i Nettbuss. Salet av 51 prosent
av bussaktiviteten til Nettbuss vart effektuert ved
årsskiftet 2011/12. Ved årsskiftet 2012/13 kjøpte
Nettbuss dei resterande aksjane, og Fjord1 vart med
dette eit reindyrka sjøselskap.
Nøkkeltal for drifta i 2012
Foto: Bård Ivar Engelsås
Årsverk Tal på ferjer Tal på hurtigbåtar og andre båtar Tal på transporterte personar Tal på køyretøy på ferjene Omsetning Balanse 31.12.12 Eigenkapital 31.12.12 Resultat før skatt 2012 EBITDA
Investering 4
1 213
69
11
21,8 mill.
10,2 mill.
2,387 mrd. kroner
4 351 mill. kroner
1 111,3 mill. kroner
-99,2 mill. kroner
310 mill. kroner
289 mill. kroner
5
www.fjord1.no
Organisasjonskart per 31.12.2012
Fjord1s visjon og verdiar
Visjonen vår
Vi skal vere best på miljøvennleg og påliteleg transport
Kulturverdiane våre
Vi legg vekt på å vere tilgjengelege, profesjonelle, offensive, ærlege og opne i samhandlinga vår med kundar, samarbeidspartar,
oppdragsgivarar, eigarar og eigne tilsette.
Måla og styringsparametrane våre
Vi skal vere best på miljøvennleg transport.
Administrerande
direktør
Våre 21,8 millionar reisande utgjer fundamentet i verksemda
vår, og vi vil at alle som reiser med oss, skal få ei saumlaus og
positiv reiseoppleving. Vi skal leggje til rette for at folk skal
kunne planleggje dagen sin, komme fram i tide og kjenne seg
trygge og tekne vare på anten dei reiser med ferje eller hurtigbåt.
Dette skal vi gjere gjennom god informasjon, presise avgangar,
korrekt opptreden og god service i alle ledd.
Vi skal gi eigarane våre stabil, god avkastning på
investert kapital.
Vi skal halde det vi lover kundane våre.
Vi skal behandle dei tilsette på ein slik måte at dyktige
folk har lyst til å arbeide her.
Vi skal vere ein føretrekt samarbeidspartnar for
oppdragsgivarane våre.
Strategi &
forretningsutvikling
6
Økonomi og
forretningsstøtte
Kommunikasjon
Prosjekt
& nybygg
Maritim
produksjon
Kommersielt
område ferjer
Kommersielt
område gassferjer sør
& hurtigbåt/lokalbåt
7
Tryggleik
www.fjord1.no
Administrerande direktør HAR ORDET
Selskapsleiinga i Fjord1
Forutan adm. direktør Leif Øverland består selskapsleiinga av av følgjande personar:
På rett kurs
Leif Øverland
Adm. direktør
Økonomidirektør
Stian Hårklau
Kommunikasjonsdirektør
(pressekontakt)
Ingrid L. Færøyvik
Direktør
maritim produksjon
Deon Mortensen
Kommersiell direktør
Hallgeir Kleppe
Kommersiell direktør
Frode Ohr
Direktør prosjekt og nybygg
Arild Austrheim
Direktør tryggleik
Erling Kløvning
Eit fartøy bruker noko tid frå kapteinen plottar ny og justert
kurs og gir ordrane sine til maskinrom og mannskap, til
manøveren er gjennomført. Slik er det for eit enkelt fartøy
Og slik er det for ein flåte på 80 fartøy som frakta om lag
10,2 millionar køyretøy i 2012.
er inntil vidare berre gjort gjeldande for nye kontraktar
som vert inngåtte. Og med kontraktar med løpetider på
fem år og meir lir Fjord1 tungt økonomisk under å måtte
bere kostnadsaukane i gjeldande kontraktar aleine, utan
kompensasjon frå oppdragsgivar.
I fjoråret var Fjord1 inne i ei tydeleg kursjustering.
Denne endringa vil halde fram gjennom 2013 òg. Ein
gjennomgripande fusjonsprosess vart vedteken og sett i gang
i året som gjekk. Det har skjedd store endringar på eigarsida,
der Møre og Romsdal fylkeskommune året før selde sin del av
selskapet og Havila kom inn som ein profesjonell, industriell
eigar. Dertil tok konsernet tak i og effektuerte ei reindyrking
av sjøverksemda gjennom sal av busstrafikken.
I sum resulterte desse forholda i eit negativt resultat for
rekneskapsåret 2012. Utsiktene for 2013 vil avhenge dels
av kor godt vi manøvrerer for å fullføre kursendringa vår
raskt og effektivt, og dels av at rammevilkåra vert betre for
ferjebransjen. Det som uansett vil skje, er at den kursendringa
selskapet no er inne i, vil verte gjennomført med stø hand,
med dei nye horisontane det gir.
Vi miste rimelegvis noko fart i den manøveren ei kursendring
inneber. I tillegg seglar vi til dels i tung sjø. Ei viktig og
nødvendig betring av rammevilkåra for forretningsverksemda
vår er kommen på plass gjennom endringa av dei generelle
godtgjersleprinsippa for ferjetrafikk. Frå det gamle regimet
der ein gjekk ut frå at konsumprisindeksen kompenserte
for veksten i kostnader ved å drive ferjene, er no eit
system komme på plass som tek utgangspunkt i den reelle
kostnadsveksten eit ferjeselskap vil måtte møte. Med ein
konsumprisindeks som etter finanskrisa på langt nær følgde
kostnadsutviklinga, var dette avgjerande. Men det nye regimet
8
Direktør strategi og
forretningsutvikling
Stig Kristoffersen
rapportere om at kundane i begge grupper er svært godt
nøgde. Med tanke på kor viktig tilbodet vårt er for tusenvis
av menneske langs kysten kvar einaste dag, der det er lett
å forstå at sjølv det minste avvik kan skape stor irritasjon i
kvardagen, er det nesten så ein må klype seg i armen over kor
godt tilfredse folk er med tilbodet vårt gjennom året.
Særleg oppmuntrande er det at kundane er aller mest
nøgde med at vi er punktlege og yter god service. Det viser
at vi har skapt ein sterk servicekultur. Ein vinnarkultur er
som kjend endå vanskelegare å slå enn dei fleste andre
konkurranseparametrane til saman.
Den kulturen skal vi aldri la utvikle seg til at vi vert
sjølvtilfredse. Han skal vere ei inspirasjonskjelde til å streve
endå hardare for å tilfredsstille dei reisande. Til stadig
sterkare innovasjon og utvikling, som lansering av det nye
ferdamatkonseptet vårt i vinter.
Endrar du kurs, dukkar du òg opp på nye radarar. I Fjord1
er vi stolte over å ha posisjonen som det leiande selskapet i
verda når det gjeld miljøvennlege gassferjer, og stadig fleire
utanlandske sjøtransportverksemder sender no delegasjonar
til det norske Vestlandet for å lære og verte inspirerte. Dette
inspirerer oss òg til ytterlegare å utvikle den internasjonale
leiarposisjonen vår, løysingar og tilbod.
Fjord1 er i ei kursendring. Men oppdragsgivarane våre og dei
reisande skal ikkje oppleve så mykje som ei risting på dekk
eller ein lyd frå motorrommet.
For til sjuande og sist er det ikkje at vi sjølve er så fortreffelege,
men tilbodet vi skaper for oppdragsgivarane våre og våre
reisande, som skal sikre eit sunt og solid Fjord1 på ny
framtidskurs. Og her er det svært gledeleg som leiar å kunne
God reise inn i framtida.
Leif Øverland
9
www.fjord1.no
Viktige hendingar i 2012
Gudmor Magnhild Meltveit Kleppa var med på jomfruturen
då MF «Boknafjord» vart sett i drift på Boknafjorden.
Her saman med Stig Kristoffersen.
Fjord1 fekk nytt skorsteinsmerke etter fusjonen
mellom Fjord1 MRF og Fjord1 Fylkesbaatane.
Gudmor Helen Skogan besøkte brua på
dåpsdagen av MF «Edøyfjord». Her saman
med skipsførar Sigurd Slætta.
I januar kom det ein ny passasjerbåt for rutefart i Gulen og Ytre
Sogn. Her er gudmor Helen Skogan saman med flaggpynta båt
på dåpsdagen ved Solund Bryggje i Hardbakke.
Erling Kløvning
- ny tryggleiksdirektør frå 2012.
Det nye styret i Fjord1 AS, der Reidar Sandal er ny
leiar, er samla ved hovudkontoret i Florø.
Året som gjekk
Fjord1 med den største gassferja i verda på Boknafjorden
Tysdag 3. januar vart den største gassferja i verda – MF
«Boknafjord» – sett i drift på Boknafjorden. Gudmor og
samferdsleminister Magnhild Meltveit Kleppa var med på
jomfruturen, som vart markert med overlevering av blomar
til den første passasjeren i kvar retning og gratis kaffi og sveler
til passasjerane.
Ny ferje nær doblar kapasiteten på Smøla
I januar vart MF «Edøyfjord» døypt og sett inn i rute på Smøla
i sambandet Edøya–Sandvika. Dåpen vart halden ved Edøy kai
med Helen Skogan som gudmor.
I tillegg til kapasitetsauken kan smølværingar òg glede seg over
ein flott salong over bildekket og generelt mindre støy under
overfarten. Den nye ferja har gitt brukarane av sambandet
ein ny kvardag.
– Dette er ein gledesdag for trafikantane. Med denne tredje
ferja i operasjon på Boknafjorden sikrar vi avgang kvart 20.
minutt – samanlikna med kvar halvtime som er løysinga i dag,
sa Magnhild Meltveit Kleppa.
– Med denne ferja i operasjon har vi plass til 50 bilar for kvar
avgang, mot 30 bilar i dag. Ferja er bygd for å gå utaskjers, og vi
er trygge på at ho vil ha god regularitet i sambandet, sa Anker
Grøvdal, tidlegare administrerande direktør i Fjord1 MRF.
Statens vegvesen, som er kontraktsparten til Fjord1 på
sambandet, bestilte den nye gassferja på grunn av stor trafikkauke i området. Den nye ferja sikra både auka kapasitet på
sambandet Arsvågen–Mortavika og reserveferjeløysing på
Halhjem–Sandvikvåg ved behov. Dermed har ei sjette gassferje i
dette området òg sikra at det vart slutt på at C-ferja vart kansellert på Halhjem–Sandvikvåg-sambandet – og C-ferjemerkinga
gjekk ut av rutetabellen frå årsskiftet.
Den nye ferja, som er designa av Multi Maritime AS i Førde, har
ei total lengd på 66,4 meter, ei største breidd på 13,6 meter og
ein kapasitet på 50 personbilar eller fire vogntog i kombinasjon
med personbilar. Ferja har plass til 146 passasjerar inkludert
mannskap og er bygd i samsvar med Det Norske Veritas’ klasse
med ein bruttotonnasje på 1634 tonn. Vidare er skipet utrusta
med to Caterpillar motorar som driv kvar sin Schottel azimuth
thruster. Dette gir ein servicefart på 11–12 knop. Ferja, som er
levert av Fiskerstrand BLRT AS, er bygd for å gå i fartsområde
C (opne havstrekk inntil 5 nautiske mil).
Nytt skorsteinsmerke
I kjølvatnet av fusjonen mellom reiarlaga Fjord1 MRF og
Fjord1 Fylkesbaatane i april fekk selskapet nytt skorsteinsmerke. Dekoren er inspirert av Fjord1-flagget, og første ferje
med ny profil på skorsteinen var MF «Norangsfjord» (tidlegare
«Tidefjell»), ei 120-bilars ferje som trafikkerer sambandet
Magerholm–Sykkylven.
10
drive med internrevisjon og farleg last-kursing for Fjord1.
Med seg som nestkommanderande i Tryggleiksavdelinga får
Kløvning Bjørn Arne Eikås i tillegg til eit team med rutinerte
medarbeidarar.
Miljøvennleg og komfortabel passasjerkatamaran
Fjord1 inngjekk i mars ein kontrakt med Brødrene Aa om
bygging av ein ny passasjerbåt for rutefart i Gulen og Ytre Sogn.
Båten, som vart levert, døypt og sett i rute i slutten av januar
2013, er utvikla av Brødrene Aa i tett samarbeid med Fjord1.
Reisande i Gulen og Ytre Solund kan glede seg over ein sikker
og komfortabel katamaran, med gode sjøeigenskapar – som
på mange måtar er ein miniatyr av dei store ekspressbåtane.
– Tryggleiksarbeid er både viktig og spennande arbeidsfelt, der
vi er i nært samarbeid med dei seglande. Søkjelyset vil heile
tida vere på å vidareutvikle gode tiltak som reduserer talet på
kontaktskadar og uynskte uhell, seier Kløvning.
– Det er lagt stor vekt på høg reisekomfort med utsikt gjennom
store vindauge og fin lyssetjing, og støy- og vibrasjonsnivået
er lågt. Fartøyet er òg utrusta med fasilitetar for PC- og nettbrukarar, som inkluderer tilgang til trådlaust nettverk. Dette
kan gjere reisa både effektiv og nyttig, seier direktør for prosjekt
og nybygg i Fjord1 Arild Austrheim. Dette er lokalbåten for
framtida.
Endringar i styret i Fjord1
I mai 2012, som følgje av fusjonen, valde generalforsamlinga i
Fjord1 AS nytt styre i selskapet. Reidar Sandal vart ny styreleiar.
Ny styringsmodell: I samband med organisasjonsendringane
vart eigarane og dei tilsette sine organisasjonar einige om å
leggje ned bedriftsforsamlinga. Dei tilsette får to styremedlemmer og to observatørar i det nye styret.
Den nye katamaranen er bygd i karbonfiber sandwich-materiale
hos Brødrene Aa i Gloppen kommune, har ei hastigheit på
opptil 28 knop og tek 48 passasjerar.
Fjord1-styret har til saman åtte medlemmer, to tilsetterepresentantar, to etter framlegg frå Havila og fire – inkludert
styreleiaren – etter framlegg frå Sogn og Fjordane fylkeskommune. Det nye styret består av Reidar Sandal som leiar (ny),
Nils R. Sandal (ny), Eva von Hirsch (ny), Heidi-Kathrin Osland,
Vegard Sævik, Lars Pamer, Arnstein Aamås (tilsetterepresentant) og Atle Trollebø (tilsetterepresentant). Per Sævik held
fram i observatørrolla som representant for eigarane i det nye
styret, mens Egil Kirkebø og Øyvind Oksnes er observatørar i
styret for dei tilsette.
Fjord1 tilset direktør for tryggleik
I april tilsette Fjord1 den første tryggleiksdirektøren sin.
Tilsetjinga var eit ledd i den auka merksemda retta mot tryggleik i det fusjonerte selskapet, og Jan Didrik Lorentz, med
bakgrunn frå det internasjonale Shippingselskapet Odfjell
SE, kom inn mellombels for å leggje til rette for tryggleiksarbeidet i Fjord1. Hausten 2012 vart Erling Kløvning tilsett som
tryggleiksdirektør. Han har jobba med tryggleik i ei årrekkje.
Som skipsførar har han segla både hurtigskip og ferjer og
11
www.fjord1.no
Viktige hendingar i 2012
Ferje på gass, sol og vind
Då nytt anbod for ferjesambandet på E39 Lavik–Oppedal
i Sogn og Fjordane vart utlyst i 2011, vart det òg invitert til
å konkurrere om ein utviklingskontrakt. Sambandet skal
trafikkerast med tre ferjer, av dei ei utviklingsferje, og i
12
dette høvet lanserte Fjord1 eit heilt nytt og miljøvennleg
ferjekonsept for sambandet. Ferja baserer seg på LNGdriven motor for gass-elektrisk drift, kombinert med
batteri som kan ladast opp, solcellepanel og delvis vinddrift
av propellsystemet.
Fjord1 lanserte eit heilt
nytt og miljøvennleg
ferjekonsept for sambandet Lavik–Oppedal.
Design: Multi maritime.
Foto: MultiMaritime
Reisande kan no få sanntidsinformasjon om ferjerutene.
I oktober erklærte Fjord1 at dei sel dei resterande
aksjane sine i bussverksemda til Nettbuss.
Ny app og nettsider
Etter at Fjord1 lanserte nye nettsider sommaren
2012, er det enklare å finne både rutetider og reiseinformasjon. Heimesidene er meir kundeorienterte, enkle og intuitive i bruk. Den viktigaste
informasjonen, som rutesøk og trafikkmeldingar,
er lagd på inngangssida med betre funksjonalitet.
Vidare finn du eit kundesenter med utfyllande
FAQ (spørsmål og svar), informasjon om
serveringstilbod om bord på kvart enkelt fartøy
og samla informasjon per samband: rutetider,
eventuelle trafikkavvik, prisar, serveringstilbod
og kart med ferje i sanntid.
For å leggje betre til rette for dei reisande – som
bokstaveleg talt er på farten – har Fjord1 òg
lansert ein mobilapplikasjon som syner i sanntid
kvar ferja er, i tillegg til trafikkmeldingar og
rutesøkfunksjon.
Både Fylkestinget og Stamvegutvalet for E39
støttar forslaget om 20-minutten og har vedteke
å spele forslaget inn til Nasjonal transportplan,
som skal behandlast til våren.
Fri flyt på fjorden
Gjennom heile 2012 har konsernsjef i Fjord1
Leif Øverland jobba hardt for å unngå at ferja
skal vere ei hindring for fri flyt på E39 mellom
Kristiansand i sør og Trondheim i nord.
– Ferja er ei forlenging av vegen. Vi ynskjer at
passasjerane våre skal kunne kaste ruteheftet og
stole på at ferjene går ofte nok til at det er flyt i
trafikken, fortel Leif Øverland, som ynskjer ein
ferjefrekvens på 20 minutt.
Samla salspris for dei resterande aksjane i
dei fire nemnde selskapa var 105,7 millionar
kroner. Fjord1 vart med dette salet eit reindyrka
sjøselskap.
Fjord1 selde resten
av bussverksemda til Nettbuss
I oktober erklærte Fjord1 at dei sel den avtalefesta
opsjonen sin på dei resterande 49 prosentane
av aksjane i bussverksemda si til Nettbuss, til
tidlegare avtalt pris. Nettbuss kjøpte såleis Fjord1
sine aksjepostar på 49 prosent i Fjord1 Buss
Møre AS, Nettbuss Nordfjord–Ottadalen AS og
Nettbuss Sogn Billag AS og i tillegg aksjeposten
på 34 prosent i Nettbuss Ekspress AS. Nettbuss,
som overtok 51 prosent av aksjane i dei tre
førstnemnde selskapa 2. januar i 2012, vart
dermed eineeigar ved årsskiftet.
– For å styrkje satsinga vår på sjøsida vel vi å gå
heilt ut av landbasert kollektivtrafikk. Som det
mest veldrivne busselskapet i Norge er Nettbuss
klart beste kjøpar i denne samanhengen, og
bussverksemda er såleis i dei beste hender, seier
Leif Øverland, administrerande direktør i Fjord1.
– Eg er positiv til å auke ferjefrekvensen på
sambanda langs E39 og registrerer med glede
at det er stort engasjement for å få til dette både
hos fylkespolitikarar, i Vestlandsrådet og i Fjord1,
seier kommunal- og regionalminister Liv Signe
Navarsete (SP) til Fjord1 Magasinet.
13
www.fjord1.no
VERKSEMDSTYRING
Eigarstyring og selskapsleiing
Standarden for eigarstyring og selskapsleiing gjeld for børsnoterte selskap. Fjord1-konsernet er ikkje børsnotert, men er
stort og omfangsrikt og representerer store interesser både for
eigarane og dei lokalsamfunna som verksemda opererer i. Såleis
er det ynskjeleg å greie ut om konsernet si verksemdstyring.
Generalforsamling
I samband med gjennomføring av generalforsamling i selskapet er det innarbeidd rutinar som sikrar at begge eigarane
skal vere representerte.
Valkomité
Selskapet har ingen valkomité, og det er heller ikkje vedtektsfesta at selskapet skal ha ein valkomité. Innstilling til kandidatar
til styre er regulert i aksjonæravtale og avtale med tilsette.
Utgreiing om eigarstyring og selskapsleiing
Ei av dei viktigaste oppgåvene til konsernstyret i Fjord1 er
å etablere klare linjer og rutinar for fordeling av ansvar og
oppgåver mellom styre og administrasjon med utgangspunkt
i eigar- og selskapsstrukturen i selskapet. Styret meiner at det
er etablert ei formålstenleg eigarstyring og selskapsleiing i
selskapet.
Revisor
Revisor deltek i styremøte som behandlar årsrekneskapen.
I desse møta går revisor gjennom eventuelle vesentlege
endringar i rekneskapsprinsippa til selskapet, vurdering av
vesentlege rekneskapsestimat og alle vesentlege forhold der
det måtte ha vore usemje mellom revisor og administrasjonen.
I samband med dette møtet er det òg etablert ein praksis
der revisor går gjennom internkontrollen i selskapet, for
eksempel identifiserte svake sider og forslag til forbetringar.
I ordinær generalforsamling orienterer styret om godtgjersla
til revisor fordelt på revisjon og andre tenester. I sitt årlege
engasjementsbrev gir revisor ei stadfesting på at han har eit
uavhengig forhold til selskapet. Engasjementsbrevet gir òg ei
oversikt over andre tenester enn revisjon som kan leverast til
selskapet. Både revisor og styreleiar stadfester dette skriftleg.
Informasjon og kommunikasjon
Styret har fastsett retningslinjer for korleis selskapet
skal rapportere finansiell og anna informasjon. Det vert
kommunisert ope om delårsrapportar. Informasjon til eigarane
skjer gjennom generalforsamlingar og gjennom andre møte
og fortløpande kommunikasjon på initiativ frå styret og/eller
leiande eigarrepresentantar.
Val av styre og styreleiing
Styret vert valt av generalforsamlinga (eigarrepresentantar)
og dei tilsette (tilsetterepresentantar) i samsvar med
aksjonæravtalen. Styret vel sjølv styreleiar og nestleiar i samsvar
med reglar fastsette i aksjonæravtalen.
Verksemd
Verksemda til selskapet er presentert i vedtektene § 2 på følgjande måte: «Selskapet sitt formål er sjølv, eller gjennom heilt
eller delvis eigarskap i andre verksemder, å drive transport-,
kommunikasjons- og reiselivsverksemd. Selskapet kan òg
engasjere seg i andre forretningsområde når dette er forretningsmessig interessant og er eigna til å styrkje hovudformålet,
eller dette fører til ei meir rasjonell utnytting av selskapet sine
ressursar.» Innanfor ramma av vedtektene har selskapet òg
utarbeidd klare mål og strategiar for verksemda i strategidokumentet «Best på miljøvennleg og påliteleg transport – Strategi
2010». Styret meiner at vedtektene og strategiplanen speglar
aktivitetane til konsernet på ein tilfredsstillande måte.
Arbeidet til styret
Konsernstyret fastset årleg ein plan for arbeidet sitt med særleg
vekt på mål, strategi og gjennomføring. Styret legg òg til grunn
ei årleg evaluering både av arbeidet sitt og kompetansen sin.
Den valde nestleiaren i styret fungerer når styreleiaren ikkje
kan eller bør leie styrearbeidet.
Risikostyring og intern kontroll
Styret har etablert eit formålstenleg system for risikostyring
etter omfanget av og verksemda til konsernet. I informasjonsfoldaren «Slik vil vi ha det» har vi klargjort verdigrunnlaget og
etiske retningslinjer i konsernet for dei tilsette og tillitsvalde.
Styret meiner at det er etablert tilfredsstillande system for
risikostyring og intern kontroll.
Selskapskapital og utbytte
Selskapet har no ein eigenkapital som er tilpassa mål, strategi
og risikoprofil slik dei er i dag, men framtidige investeringsprogram som resultat av vunne anbodskontraktar kan
endre dette. Styret har som mål å ha ein klar og føreseieleg
utbyttepolitikk som grunnlag for dei utbytteforslaga som
vert fremja for generalforsamlinga. Det vert likevel lagt til
grunn at utbyttepolitikken må sjåast i samanheng med den
eigenkapitalsituasjonen og dei finansielle utfordringane som
rår til kvar tid.
Godtgjersle til styret
Generalforsamlinga fastset årleg godtgjersla til styret. Denne
godtgjersla reflekterer styreansvaret, kompetansen, tidsbruken
og kompleksiteten til verksemda. Godtgjersla er fast og ikkje
resultatavhengig. I årsrapporten vert det informert om alle
godtgjersler til styret. Dersom det har vore gitt godtgjersle
utover vanleg styrehonorar, vert dette spesifisert særskilt.
Godtgjersle til leiande tilsette
Fastsetjing av lønn og anna godtgjersle til dagleg leiar vert
gjort av styret i møte. Administrerande direktør fastset lønn
og godtgjersle til andre leiande tilsette. Det er ikkje etablert
noko opsjonsprogram eller ordningar om tildeling av aksjar
til tilsette i konsernet.
Likebehandling av aksjeeigarar
og transaksjonar med nærståande
Selskapet har éin aksjeklasse. Det er etablert rutinar for
handtering av alle vesentlege transaksjonar mellom selskapet
og aksjeeigar, styremedlem, leiande tilsette eller nærståande
av desse. Det skal vere laga ei verdivurdering frå ein uavhengig
tredjepart. Selskapet har retningslinjer som sikrar at styremedlemmer og leiande tilsette melder frå til styret dersom
dei direkte eller indirekte har ei vesentleg interesse i ein avtale
som vert inngått av selskapet.
Fri omsetning av aksjar
Det er inga vedtektsfesta avgrensing av omsetninga av aksjane
i selskapet.
14
15
Årsmelding 2012 Fjord1
Fjord1-konsernet er eitt av Noregs største transportselskap.
Konsernet omsette i 2012 for 2,4 milliardar kroner.
Årsrekneskapen 2012
Konsolidering av rekneskapen
Det blir berre utarbeidd konsernrekneskap på Fjord1-nivå.
Fjord1 AS har 1 213 årsverk og hadde ein samla trafikkoppgang
på 3,4 prosent på ferjerutene samanlikna med 2011 og kunne
vise til ein regularitet på 99,5 prosent for fartøya.
Grunnlaget for vidare drift
Den framlagde resultatrekneskapen og balansen pr. 31.
desember 2012 gir etter styret sitt syn eit godt og rettvisande
bilete av den reelle statusen for Fjord1 AS ved årsskiftet. Det
har ikkje skjedd noko etter avslutninga av rekneskapen i det
nye året som har hatt innverknad på denne vurderinga.
Generalforsamlinga vedtok 20. april 2012 å fusjonere Fjord1
Nordvestlandske AS, Fjord1 Fylkesbaatane AS og Fjord1 MRF AS.
Det fusjonerte selskapet blei vidareført som Fjord1 AS. Fjord1 AS
sitt hovudkontor er plassert i Florø med avdelingskontor i Molde.
Som eit ledd i reindyrking av selskapet med sjøverksemd som
satsingsområde selde Fjord1 AS aksjane i Fjord1 Buss Møre
AS, Fjord1 Sogn Billag AS og Fjord1 Nordfjord-Ottadalen AS til
Nettbuss AS i 2012. Fjord1 AS har også selt tilhøyrande verkstadselskap i 2012. Etter desse transaksjonane har Fjord1 AS ikkje
lenger aktivitet innan bussverksemd og tilhøyrande verkstaddrift.
Føresetnaden for vidare drift er til stades, og rekneskapen for
selskapet er sett opp under denne føresetnaden.
Styret og leiinga vil fortsetje sitt arbeid med å betre resultatet
og likviditeten i selskapet og konsernet. Ein har under arbeid
ein forbetringsprosess på fleire område, noko som vil kunne
betre lønsemda framover.
Selskapet Fjord1 Service AS, som i 2012 framleis var eit heileigd
dotterselskap av Fjord1 AS, blei fusjonert inn i Fjord1 AS pr. 16.
mars 2013, med rekneskapsmessig effekt frå 1. januar 2013.
Selskapet har ein eigenkapitalprosent på 25,4 prosent ved
utgangen av 2012. Stillinga til selskapet er tilfredsstillande
både med omsyn til likviditet og soliditet.
Fjord1 AS si kjerneverksemd er dermed konsentrert om sjøtransport gjennom ferjedrift og passasjer- og ekspressbåtdrift. I
tillegg driv selskapet reiselivs- og cateringverksemd, reisebyrå,
finans- og eigedomsforvaltning.
Konsernresultatet
Resultatet før skattekostnad utgjer eit underskot på 99,2 millionar kroner for 2012. Vinst ved sal av buss- og verkstadverksemd på 52,3 millionar kroner er inkludert i dette underskotet.
Tilsvarande var resultatet i 2011 eit overskot på 98,7 millionar
kroner.
Selskapet har sjøretta verksemd frå Buskerud i sør til Finnmark i
nord. Innan sjøtransport utgjer ferjedrift den største verksemda.
Fjord1 AS sitt engasjement på hurtigbåtområdet er etter avviklinga av aktiviteten mellom Sogn og Fjordane og Bergen (1.
mai 2012) konsentrert til lokale hurtigbåtruter i Sogn og Fjordane.
I tillegg er Fjord1 AS engasjert i slik drift mellom Kristiansund
og Trondheim i samarbeid med Torghatten ASA gjennom det
felleseigde selskapet Kystekspressen ANS.
Resultatsvekkinga frå 2011 skuldast i hovudsak svake marginar
på kontraktar inngått i 2006-2009, nedskrivingar samt kostnader
knytte til fusjonen mellom dei tidlegare sjøselskapa. I tillegg har
bransjen eit krav mot oppdragsgivarane knytt til manglande
rabattkompensasjon. Kontraktar, der Fjord1 AS på kostnadssida
blir kompensert for endringar i konsumprisindeksen, er også
svært utfordrande for selskapet.
Fjord1 AS eig 49 prosent av aksjane i selskapet Fjord1 Partner
AS, der svenske Keolis Nordic AB eig 51 prosent. Fjord1 Partner
AS har kontrakt på drift av Bybanen i Bergen.
Driftsresultat før avskriving og nedskriving (EBITDA) for 2012
blei 310 millionar kroner, mot 484,6 millionar kroner i 2011.
Styret ser på reindyrking og spissing av sjøretta verksemd som
eit viktig bidrag i forbetringsprosessen som framleis skal skje i
Fjord1 AS.
Styret og leiinga har gjennom året gjort vurderingar knytt til
grunnlaget for nedskrivingar på skipsverdiar samt avsetjingar
for mogleg framtidig tap på kontraktar. Desse vurderinga har
ført til samla nedskrivingar med ein negativ resultateffekt på
20,4 millionar kroner før skatt.
Det er ikkje avsett utbytte for 2012.
Styret meiner at årsrekneskapen gir eit rettvisande bilete av
Fjord1 AS sine eigedelar og gjeld, finansielle stilling og resultat.
16
17
www.fjord1.no
Årsmelding 2012 Fjord1
Forsking og utvikling
Selskapet har ambisjon om å vere best på miljøvennleg og
påliteleg transport. Fjord1 AS har derfor kontinuerleg fokus
på vidareutvikling av teknologi. Selskapet er i dag verdsleiande
på drift av naturgassferjer og har spesielt høg kompetanse
på dette området. Det blir også arbeidd aktivt med andre
miljøvennlege løysingar i samarbeid med ulike leverandørar
på forskings- og utviklingsområdet.
Finansiell risiko
Marknadsrisiko
Marknadsrisiko er definert som konsekvensen av variasjonar i
oljepris, rente og valuta. Selskapet er eksponert for marknadsrisiko. Eksponeringa i valuta er direkte gjennom skipsbyggingskontraktar, teikna i EURO, og indirekte gjennom den
gassoljen selskapet kjøper, notert i USD. Selskapet gjer, etter
nærmare retningslinjer fastsette av styret, sikringsforretningar
som reduserer konsekvensane av endringar i oljepris, rente
og valuta.
I 2012 har Fjord1 AS engasjert seg i utviklingsprosjekt knytt
til framtidas ferjer, med spesielt fokus på hybridferjer. Dette
blei realisert i eit spesifikt prosjekt der ein hadde stort søkjelys
på skrogform og energiøkonomisering og ein kombinert bruk
av batteri, vindenergi og gass som energiberarar. Elles har
forskings- og utviklingsrelatert verksemd dette året særleg vore
knytt til kontrahering, bygging og levering av ny energisparande
hurtigbåt samt nye tiltak for å redusere drivstofforbruk og
utslepp. Eksempelvis sette selskapet i drift sitt første EGRNOx- reinseanlegg om bord i MF ”Selje”, som gir reduksjon i
NOx-utslepp på 40 prosent samanlikna med tidlegare.
Innanfor kjerneverksemda har selskapet fram til i dag vore lite
risikoeksponert som følgje av langsiktige kontraktforhold med
offentlege transportkjøparar. Med vesentleg intensivering gjennom vedtekne og gjennomførte program for anbodsutsetjing,
spesielt i ferjedrifta, har marknadsrisikoen auka tilsvarande
for Fjord1 AS.
Kredittrisiko
Risikoen for at kundar og kontraktpartnarar ikkje har økonomisk
evne til å gjere opp for seg, er vurdert til å vere låg. Historisk
sett har selskapet hatt låge tap på krav. Brutto kredittrisiko pr.
31.12.2012 utgjer 89 millionar kroner for selskapet. Det er ikkje
inngått avtalar som reduserer denne risikoen.
Disponering av resultatet i morselskapet
Fjord1 AS føreset i det strategiske fundamentet at det skal
leggjast til rette for ein eigarvennleg, balansert og langsiktig
utbyttepolitikk. På grunn av den dårlege resultatutviklinga
foreslår styret at det ikkje blir utbetalt utbytte for 2012.
Likviditetsrisiko
Styret vurderer likviditeten i selskapet som tilfredsstillande
basert på budsjett for 2013 og langtidsplan for perioden
2013-2016. Selskapet viser elles til informasjonen framanfor
om handtering av spørsmål knytte til den kapitalmessige
situasjonen.
Styret tilrår med dette følgjande disponering av årsresultatet:
• Overført frå annan eigenkapital -52,913 mill. kr
• Avsetjing til fond for vurderingsforskjellar 0,077 mill. kr
• Sum disponert
-52,836 mill. kr
Selskapet sin totale eigenkapital er etter denne disponeringa 1
106,4 millionar kroner. Den frie eigenkapitalen er pr. 31.12.2012
på 492,53 millionar kroner.
Selskapet har avslutta sin årlege fornyingsprosess knytt til
avtale om bank- og finansieringstenester med Nordea. I tillegg
til spesifikk prosjektfinansiering gir avtala tilgang til ei generell
kredittramme på 100 millionar kroner.
Investeringar
Konsernet har i 2012 investert 288,6 millionar kroner i varige
driftsmiddel.
Også 2012 har vore prega av anbodsarbeid i ferjedrifta. Pr.
31.12.2012 er dei fleste ferjestrekningar i Noreg lyste ut på
anbod. Fleire tidlegare utlyste anbodspakkar er no i startfasen
for utlysing i runde to. Fjord1 AS er godt posisjonert for å delta
i denne anbodsrunden.
Kvalitet, tryggleik og miljø
Kvalitets- og driftsstyringssystem
Fokus på tryggleik i alle ledd er grunnleggjande i Fjord1 AS.
Etter ei negativ utvikling i talet på uønskte hendingar i 2010 og
2011 har selskapet positiv utvikling i 2012. Det er reduksjon i
driftsavbrot og kontaktskadar (kaikollisjonar og grunnstøytingar) på over 35 prosent frå 2011 til 2012, og selskapet arbeider
vidare med fleire tiltak for ytterlegare å fremje sikker drift.
Det er sett i verk ei rekkje førebyggjande tiltak for å redusere
risiko for uønskte hendingar og konsekvensar ved uhell gjennom året.
Første kvartal 2013 har Fjord1 AS vedteke å kjøpe heile eigarskapen til MF «Fanafjord».
Selskapet har ført vidare arbeidet med å forbetre tryggleikssystema. Gjennom oppfølging av tryggleik skal selskapet
identifisere risiko, analysere uønskte hendingar og gjennom
målretta tiltak søkje å fjerne eller redusere desse. Gjennom
forbetringsprosjekt i selskapet blir desse kvalitetssystema
utvikla vidare etter ein felles mal.
Hurtigbåtdrift
Resultata for forretningsområdet hurtigbåt var i 2012 tilfredstillande når ein tek omsyn til endring i aktivitet.
Fjord1 AS driv no følgjande hurtigbåtruter:
Flora, Bremanger og Vågsøy
Høyanger, Balestrand, Lærdal, Aurland og Balestrand
Gulen, Solund og Askvoll
Ruteproduksjon og trafikkavvikling blei også i 2012 gjennomført på ein trygg og god måte.
Av 21,8 millionar transporterte passasjerar på selskapet sine
ferjer og hurtigbåtar blei det i 2012 registrert til saman 17
personskadar (dei fleste av desse mindre kutt-, klem- og
fallskadar), mot 20 personskadar i 2011. Av vel 10,2 millionar
transporterte køyretøy var det 55 bilar (97 i 2011) som fekk
skadar. Dette omfattar skadar som både Fjord1 AS har eit
ansvar for, og andre skadar som skriv seg frå aktlaus køyring
frå trafikantar.
Catering
Fjord1 AS har i 2012 vidareutvikla og stadfesta catering som eit
viktig forretningsområde, både i aktivitetsvolum og i inntening
for selskapet.
Reiseliv
388 000 passasjerar reiste med reiselivsrutene i 2012, som er
ein nedgang på 4 prosent frå 2011. For køyretøy viser trafikken
ein nedgang på om lag 6 prosent for 2012 samanlikna med
2011-sesongen.
Arbeidsmiljø og likestilling
I 2012 var det 1 272 årsverk i konsernet (inkl. underliggjande
selskap). Kvinnedelen av dei tilsette i Fjord1 AS var på 17,2
prosent. Tilsvarande tal for 2011 var 15,6 prosent.
Etter ein god start på sesongen med vekst i mai månad fekk
selskapet merke nedgang i trafikken frå sentrale marknader og
kundar, først og fremst frå Spania og Sør-Europa elles.
Arbeidet med å sikre tilgang til tilstrekkeleg og kompetent
arbeidskraft krev mykje ressursar. Det langsiktige og målretta
rekrutteringsarbeidet for å oppretthalde sikker og stabil drift
er derfor eit satsingsområde for selskapet.
Styret er godt nøgd med trafikk og resultat i 2012-sesongen.
Fjord1 AS har rammeavtaler med sine største leverandørar der
mellom anna betalingsvilkår er definerte. Selskapet har, med
unntak av offentlege oppdragsgivarar, få store enkeltkundar.
Ein har i 2012 overteke ein ny hurtigbåt samt ei ferje som blei
kjøpt frå Norled AS. Selskapet har selt to ferjer, to hurtigbåtar
samt ein tidlegare mannskapsbustad.
Kort om dei ulike forretningsområda
For den underliggjande drifta på dei ulike forretningsområda
kan driftsåret 2012 oppsummerast slik:
Kontantstraumsoppstillinga viser ein netto reduksjon av
likvidar på 49,3 millionar kroner. Frå verksemda er tilført
103,6 millionar kroner. Dette er ein reduksjon på 184 millionar
i forhold til 2011. Netto likviditetsendring frå investeringar er
63,16 millionar kroner, og netto likviditetsendring frå finansiering er -216 millionar kroner.
Ferjedrift
For det største forretningsområdet i kjerneverksemda, ferjedrifta, var dei underliggjande driftsøkonomiske resultata i
2012 svakare enn for året før.
I 2013 vil det bli gjort avgrensa investeringar i driftsmiddel i
Fjord1 AS. Selskapet konkurrerer om nye oppdrag på sjø, og
framtidig investeringsnivå vil vere avhengig av utfall av desse
konkurransane.
Selskapet har ambisjon om å utvikle reiselivssatsinga i åra
som kjem gjennom samarbeid med andre aktørarar med
komplimenterande aktivitet.
I kjølvatnet av fusjonen blei det i 2012 etablert ei ny stilling som direktør for tryggleik. Vidare blei det utarbeidd eit
felles tryggleiksstyringssystem og i den samanhengen også
planlagt ei rekkje tiltak for kompetanseheving i selskapet.
Eigne kompetanse- og opplæringsgrupper er no godt i gang
med forenkling av dette tryggleiksstyringssystemet og arbeidet
med å betre rutinane for opplæring og utsjekk av tilsette om
bord på fartøya.
Andre forretningsområde
Det blir drive reisebyråverksemd gjennom Måløy Reisebyrå
AS. Dette selskapet har levert eit godt resultat for året.
Tilleggsinformasjon
Styret viser elles til nærmare informasjon og kommentarar
til dei ulike forretningsområda under eigne, separate avsnitt
i den trykte årsrapporten for Fjord1 AS.
Den låge kvinnedelen må sjåast i samanheng med at kvinner
tradisjonelt ikkje har valt å utdanne seg i maritim retning eller
til sjåføryrka. Det blir framleis arbeidd for å auke rekrutteringa
av kvinner til maritime yrke. Dette er eit langsiktig arbeid. I
selskapet sitt styre sit to kvinner av åtte medlemmer.
Bidraga frå dei ulike kontraktområda i ferjedrifta har vore
varierande. Året 2012 har vore prega av utfordrande drift av
enkeltkontraktar. Det blir arbeidd aktivt for å betre økonomien
i desse kontraktane. Nedskriving på fire ferjeanbodskontraktar
er gjennomført. Tilbakeføring er gjort på tidlegare tapsavsetjing
i ein kontrakt.
18
19
www.fjord1.no
Årsmelding 2012 Fjord1
Ytre miljø
Arbeidsmiljøet i Fjord1 AS er generelt sett godt, og arbeidsstokken er på dei fleste områda stabil. Det er i 2012 registrert eit
sjukefråvære på 7 prosent. Tilsvarande tal i 2011var 7,2 prosent.
Transportverksemd medfører ureining av det ytre miljøet.
Ureininga er særleg knytt til bruk av fossilt brensel med utslepp
av NOx og CO2. Gjennom samarbeid i næringa, med motorleverandørar og forskingsmiljø, søkjer Fjord1 AS å finne tiltak
som kan redusere nivået på uheldige utslepp til luft. Nivået
pr. i dag ligg innanfor dei formelle krava styresmaktene stiller.
Fjord1 AS ønskjer å betre trivselen og arbeidsmiljøet på
arbeidsplassen gjennom systematisk helse-, miljø- og tryggleiksarbeid. Verne- og miljøutvalet registrerte i 2012 til saman
12 skadar på eigne tilsette mot 17 skadar i 2011 og 33 skadar i
2010. Skadane var i stor grad fall-, skli-, klem- og kuttskadar.
Det er ei prioritert oppgåve å få ned fråværsskadar.
Fjord1 AS arbeider med desse utfordringane gjennom vidareføring av satsing på gassdrivne ferjer, etter at den første
blei sett i drift i 2000. Ein er avhengig av kontraktsmessig
medverknad frå oppdragsgivarane for å kunne setje denne
satsinga ut i livet. Fjord1 AS
har 12 store gassdrivne ferjer i drift.
Diskriminering
Formålet til diskrimineringslova er å fremje likestilling, sikre
like rettar og hindre diskriminering på grunn av etnisk eller
nasjonalt opphav, avstamming, hudfarge, språk, religion og
livssyn. Fjord1 AS arbeider aktivt og målretta for å fremje
formålet til lova.
Reidar Sandal
Vegard Sævik
Lars Jørgen Pamer
Eva von Hirsch
Florø
Leinøy
Bergen
Bergen
styreleiar
nestleiar
styremedlem
styremedlem
Arnstein Aamås
Heidi-Kathrin Osland
Atle Olav Trollebø
Nils R. Sandal
Ellingsøy
Sogndal
Måløy
Byrkjelo
styremedlem
(tilsetterepresentant)
styremedlem
styremedlem
(tilsetterepresentant)
styremedlem
Selskapet har inngått avtale om levering av miljøfarleg avfall,
mellom anna spillolje, til godkjende mottakarar.
Fjord1 AS har som mål å vere ein arbeidsplass der det ikkje skjer
diskriminering på grunn av nedsett funksjonsevne. Selskapet
arbeider aktivt og målretta for å utforme og leggje til rette dei
fysiske tilhøva slik at dei ulike funksjonane i verksemda kan
nyttast av flest mogleg. For arbeidstakarar og arbeidssøkjarar
med nedsett funksjonsevne blir det gjort individuell tilrettelegging av arbeidsplass og arbeidsoppgåver.
Sluttord
Styret ser positivt på Fjord1 AS sitt utviklingspotensial framover
og vil gi honnør til og takke alle tilsette for god innsats i 2012.
Dette året har også vore utfordrande i forhold til arbeid med
fusjonsprosessar, omorganisering, effektiviseringsprogram
og anbodsarbeid i tillegg til driftsoppfølging i alle delar av
verksemda.
Det er god grunn for også å takke pensjonistar og tilsette i
drifta som har stilt opp på ekstraordinært vis for å bidra til å
handtere bemanningsmessige utfordringar både på sjø og land.
Øyvind Oksnes
Per Sævik
Egil Kirkebø
Hafslo
Leinøy
Florø
observatør
(tilsetterepresentant)
observatør
observatør
(tilsetterepresentant)
Florø, 29. april 2013
20
Reidar Sandal
styreleiar
Vegard Sævik
nestleiar
Eva von Hirsch
styremedlem
Nils R. Sandal
styremedlem
Lars Jørgen Pamer
styremedlem
Heidi-Kathrin Osland
styremedlem
Atle Olav Trollebø
styremedlem
Arnstein Aamås
styremedlem
21
Leif Øverland
adm. direktør
www.fjord1.no
Tryggleik
Færre støytskadar
med fartsinformasjon
Fjord1 har satsa på fartsinformasjon ved anløp. Det meiner dei er ei vesentleg
årsak til at talet på støytskadar er sterkt redusert.
Tekst: Hilde Sander Meling / Cox
I
2012 installerte Fjord eit nytt tryggleikssystem om
bord på alle ferjene. Det nye systemet – kalla AISshiplog – gir mellom anna automatisk avspeling av
tryggleiksinformasjon i salongen når ferjene går frå
kai, informasjon til passasjerane når ein nærmar seg
kai, og fartsinformasjon til brua ved anløp. I tillegg
får transportselskapet registrert turar, forseinkingar
og talet på passasjerar.
– Vi er veldig nøgde med det nye systemet og ser at
det er spesielt gunstig med tanke på støytskadar.
Talet på støytskadar er redusert med 36 prosent
etter innføringa av AIS-shiplog – noko som betyr at
vi sparer både tid og pengar samstundes som vi har
eit endå større fokus på tryggleiken om bord, fortel
tryggleiksdirektør Erling Kløvning i Fjord1.
Karstein Holm, kvalitetssjef i Fjord1 og prosjektleiar
for AIS-prosjektet, gav Oddstøl utfordringa å finne ut
korleis dei kunne setje i gang denne opplesinga av
tryggleiksinformasjon på ein fastsett avstand frå land
etter at ferjene legg frå kai. Sidan Oddstøl beviste at
dei klarte det, meinte Fjord1 at dei òg kunne klare å
få til ei varsling om kva fart eit fartøy held inn mot
kai. Som tenkt så gjort.
Utarbeidd med mannskapet
Det heile starta med at Fjord1 ynskte å automatisere tryggleiksinformasjonen som skipper eller
styrmann måtte ta manuelt samstundes som dei
skulle manøvrere.
– No når det er automatisert, kan dei på brua konsentrere seg om manøvreringa, understrekar Erling
Kløvning.
”
Foto: Magne Sandnes
I tillegg er systemet laga slik at manøvreringsdiagrammet, som er utarbeidd saman med mannskapet
på den aktuelle ferja, er lagt inn elektronisk. Dersom
det er avvik frå det – som at farten ikkje vert sakka til
rett tid når ein nærmar seg anløp – kjem ei automatisert stemme på høgtalarane og gir beskjed til dei
på brua om at dei har for høg fart i manøversona.
Utvikla for Fjord1
Informasjonssystemet er spesialutvikla av Oddstøl
Elektronikk AS i samarbeid med Fjord1 og vart i
første omgang testa ut på fire ferjer i Fjord1 MRF
i løpet av 2011. Den gong talte resultata for seg – det
vart ingen støytskadar på dei aktuelle ferjene etter
at demoen vart teken i bruk.
22
Vi er veldig nøgde med det nye systemet og ser at det er spesielt gunstig med tanke på støytskadar.
Tryggleiksdirektør Erling Kløvning
23
www.fjord1.no
Foto: Bård Ivar Engelsås
24
25
www.fjord1.no
Foto: Harald NOrdbakken Haugesunds avis
Foto: Johan Berge - Visitnorway.com
Aktiviteten
vår
FERJEDRIFTA
Reiselivsrutene
V
R
erksemda vart fram til 23. april 2012 driven gjennom
dotterselskapa Fjord1 Fylkesbaatane og Fjord1 MRF .
Frå same dato gjekk dei to gamle reiarlaga saman med
morselskapet Fjord1 Nordvestlandske inn i det nye selskapet
Fjord1 AS.
eiselivsområdet i Fjord1 omfatta i 2012 fire ruter: ei
båtrute og ei ferjerute på Sognefjorden/Nærøyfjorden,
og to turistferjeruter på Geirangerfjorden. Trafikken
på reiselivsrutene toppar seg i månadene juni, juli og august
med lågare trafikk i skuldersesongane mai og september. På
Nærøyfjorden driv Fjord1 reiselivsrute på heilårsbasis mellom
Gudvangen og Flåm.
Også 2012 har ferjedrifta i Fjord1 vore prega av oppstart av
nye anbodskontraktar og konsolidering og oppfølging av
eksisterande kontraktar og tilbod. Frå 1. januar 2012 starta
selskapet opp nye anbodskontraktar både på Nordmøre (fem
ferjesamband) og på Indre Sunnmøre (tre ferjesamband).
I 2012 fekk reiarlaget levert eitt nybygg, MF «Edøyfjord»,
som gjekk inn i sambandet Sandvika–Edøy 20. januar.
MF «Edøyfjord» tek 50 personbilar og 150 passasjerar, som
er nær ei dobling av kapasiteten på gamleferja i sambandet,
MF «Tustna». To ferjer vart selde i 2012: MF «Midøy» og MF
«Fjalir».
Samstundes er det svært gledelig å merke seg at trafikken i
2012 på hovudruta på Sognefjorden: Flåm–Gudvangen har
ei god utvikling med ny trafikkrekord i 2012.
Fjord1 har dei siste åra arbeidd for å få på plass nye meir
automatiserte løysingar knytte til webbasert kjøp, booking
og agentbestilling. Selskapet lanserte i 2012 denne løysinga
for bedrifts- og agentkundane med god effekt.
388 000 passasjerar reiste med reiselivsrutene i 2012, noko
som er ein nedgang på 4 prosent frå 2011. For kjøretøy viser
trafikken ein nedgang på om lag 6 prosent for 2012 jamfør
2011-sesongen.
Etter ein flott start på sesongen med vekst i mai månad fekk
selskapet merke nedgang i trafikken frå sentrale marknader og
kundar, først og fremst frå Spania og Sør-Europa elles.
Foto:Tor Myklebust
Den største gassferja i verda, MF «Boknafjord», vart sett i rute
på sambandet Arsvågen–Mortavika i Rogaland ved årsskiftet
2011/2012. Med dette er det no sikra god nok frekvens og
kapasitet til å møte venta trafikkvekst ut 2016 på det nest største
ferjesamband over Boknafjorden. I ein eigen avtale mellom
Statens vegvesen og Fjord1 går det fram at MF «Boknafjord»
òg skal fungere som ei særs nødvendig reserveferje på det
tredje største ferjesambandet mellom Halhjem–Sandvikvåg
i Hordaland.
Resultatet av dette er at kundane får betre tilgjenge til
produkta, samstundes som at Fjord1 får meir kostnadseffektive
løysingar gjennom at tidlegare manuelle prosessar er vortne
automatiserte.
Selskapet starta opp arbeidet hausten 2012 med å leggje til
rette for å utvikle / oppgradere reiselivsproduktet både innan
mat- og reiseopplevingar, eit arbeid vi har håp om at vil lyfte
fram området ytterlegare i åra som kjem.
Trafikkauken i 2012 i fleire av dei store ferjesambanda, som t.d
Halsa–Kanestraum, Molde–Vestnes og Lavik–Oppedal inneber
at kapasiteten i dag her er sett under stort press.
Omsetninga i ferjedrifta auka frå 1,83 mrd NOK i 2011 til
1,90 mrd NOK i 2012. Det samla driftsøkonomiske resultatet
frå ferjedrifta i 2012 var ikkje tilfredsstillande. Fleire av
anbodskontraktane har i 2012 vore både økonomisk og juridisk
utfordrande. Vi arbeider kontinuerleg for å betre økonomien
i dei mest utfordrande anbodskontraktane.
På dei seks store gassferjene til Fjord1 i Hordaland og Rogaland
vart det frakta 5,1 million reisande (+ 2,3%) og 4,3 million
personbileiningar (+ 4,9%) i 2012. Attståande vart redusert
frå 0,6 prosent til 0,2 prosent. Alle ferjene har i 2012 vore
gjennom omfattande fem års vedlikehaldsklassing. I samband
med opning av T-forbindelsen mellom Karmøy/Haugesund og
E39 i mai/juni 2013 er det venta ein betydeleg vekst i trafikken
over Boknafjorden, noko Fjord1 vil vere godt budd på å møte
med basis i samla kapasitet på desse ferjene.
Ferjedrift 2012
Omsetning 2012 inkl. reiseliv i mill
Tal på årsverk
Til saman frakta dei 69 ferjene i selskapet 10,2 mill køyretøy og
21,5 mill personar (medrekna sjåførar). Statistikken viser ein
auke i biltrafikken på 3,4 prosent og ein auke i passasjertrafikken på 3,1 prosent samanlikna med året før.
Ruteproduksjonen og trafikkavviklinga vart i 2012 òg
gjennomført utan alvorlege personskadar og hendingar,
og regulariteten i ferjadrifta har vore god. Av alle planlagde
ferjeturar vart over 99,5 prosent gjennomførte som planlagt.
I 2012 var talet på gjenståande personbileiningar på 117 473,
som utgjer 0,7 prosent av alle personbileiningar for året.
Talet på gjenståande personbileiningar gjekk ned med nærare
35 prosent samanlikna med 2011. Denne nedgangen skriv seg
i all hovudsak frå stor kapasitetsauke i enkelte trafikksterke
samband, betre rutetilbod og god driftsregularitet.
1 901 671
1213
Tal på ferjer
69
PBE-plassar
5377
Driftstimar
362 000
Gjennomsnittleg alder på ferjene
22,2
Frakta tal på køyretøy (i mill.)
10,2
Frakta tal på personar (inkl. førarar) i mill.
21,5
Foto: Terje Holm
Sal av mat- og kioskvarer til passasjerane er ein viktig del av
operasjonen og betyr mykje for at kundane våre får ei god
oppleving under overfarten.
26
27
www.fjord1.no
Cateringdrifta 2012
Hurtigbåt / Lokalbåt
D
Prosjektet ”lønsam catering på alle samband” har handla om
å tilpasse kostnader generelt og om å få nye driftsmodellar i
samband der det har vore vanskeleg å få overskot på drifta.
ei økonomiske resultata frå cateringaktiviteten i Fjord1
i 2012 har gjennomgåande vore tilfredsstillande. Den
medstraumsaktiviteten som cateringdrifta representerer, gir ferjedrifta eit tilleggsfundament å kvile på.
Catering er i samband med fusjonen mellom Fjord1
Fylkesbaatane AS, Fjord1 MRF AS og Fjord1 Nordvestlandske AS
omorganisert for å framstå meir salsretta. Det er gjennomført
kursing av alle cateringtilsette. Totalt vil denne tiltakspakken
gjere cateringdrifta meir profesjonell og betre det økonomiske
fundamentet.
Frå 1. mai starta Fjord1 opp tre lokale anbodspakkar i Sogn og
Fjordane i ein åtte pluss to års anbodskontrakt. Dette gjeld
operasjon i kommunane Flora, Bremanger, Vågsøy, Askvoll,
Solund, Gulen, Høyanger, Vik, Lærdal, Balestrand, Aurland
og Sogndal. Fjord1 vil ha tre eigne kombikatamaranar, ei
ferje i tillegg til fleire undertransportørar i operasjon i desse
kontraktane. Kombikatamaranen MS "Vetlefjord" ligg for sal
eller vil verte brukt i aktuelle anbodskonkurransar.
Foto:Tor Myklebust
Foto: Rolf M. Sørensen
Ferdamatprosjektet har vorte utvikla og cateringkonseptet
standardisert, med kvalitetsprodukt som samla sett gir eit betre
økonomisk resultat. Vi er i ferd med å fase inn ferdamatkonseptet på alle av ferjene våre med cateringdrift. Dette arbeidet vil
verte ferdigstilt i løpet av 2013. Tilbakemeldingane frå kunder
og media er gode.
F
rå 1. mai 2012 opererer Fjord1 ikkje lenger dei store
hurtigbåtane mellom Bergen og Sogn og Fjordane etter
at Norled AS tok over denne drifta i samband med
anbodskonkurranse utlyst hausten 2010. Hurtigbåtane
MS «Kommandøren» og MS «Sognekongen» vart selde til
utlandet i 2012. MS «Fjordprins» og MS «Fjordtroll» ligg framleis
for sal. Fjord1 eig 49 prosent i Kystekspressen som opererer
hurtigbåtruta mellom Trondheim og Kristiansund.
28
29
www.fjord1.no
ANDRE FORRETNINGSOMRÅDE
Innanfor sektoren «Andre forretningsområde»
har Fjord1 i 2012 hatt følgjande aktivitetar:
På dette bakteppet munna den interne strategiske vurderingsprosessen i Fjord1 i 2011 ut i samling om ein strategi for
å finne og gjere avtalar med ein stor og solid partnar med
framifrå kompetanse på bussoperasjon.
Finansforvaltning
Bompengeinnkreving
Terminaleigedom
Reisebyrådrift
Eigedomsdrift
Med utgangspunkt i avtalar og etablert felles eigarskap i Fjord1
Partner AS for drift av Bybanen i Bergen starta Fjord1 først
forhandlingar med det franske konsernet Keolis. Etter at Keolis
våren 2011 trekte seg frå desse forhandlingane, kom vi inn
i strukturerte forhandlingar med Nettbuss AS om forpliktande partnarskap gjennom etablering av felles eigarskap
i busselskapa til Fjord1. Desse forhandlingane resulterte i
september 2011 i semje om ein avtale om sal av 51 prosent
av Fjord1 sine aksjar i dei tre busselskapa til Nettbuss. Avtalen
vart administrativt signert 19. september 2011, med atterhald
om godkjenning i konsernstyret og i bedriftsforsamlinga i
Fjord1. Slik godkjenning var gitt ved møte i dei to organa
13. oktober 2011.
Finansforvaltning og bompengeinnkreving
Finansforvaltninga er innretta mot forvaltning av anleggsaksjar
og oppfølging av finansielle engasjement. Omfanget av slike
engasjement, utanom likviditetsforvaltning i konsernkontosystemet, er likevel svært avgrensa.
Fjord1-konsernet har gjennom dotterselskap ansvar for
bompengeinnkreving i fleire ferjesamband.
Fjord1 har samla alle sine eigarinteresser i terminaleigedomsselskapet Moaterminalen Holding AS i morselskapet, totalt
67,06 prosent av aksjane. Selskapet eig terminal på Moa i
Ålesund og leiger terminal i Ålesund sentrum. Drifta er sett bort
til Fjord1 Buss Møre AS (sentrum) og Nettbuss Møre AS (Moa).
Transaksjonen vart gjennomført 2. januar 2012, med
rekneskapsmessig verknadsdato 1. januar 2012. Frå dette
tidspunktet vart Fjord1 dermed minoritetsaksjonær i dei tre
aktuelle busselskapa. Ein detaljert aksjonæravtale regulerte
alle viktige prinsipielle spørsmål knytte til organisering og
forretningsmessig vidareføring av dei tre selskapa. Avtalen gav
i tillegg Fjord1 ein einsidig opsjon for samla sal av resterande
49 prosent av aksjane i busselskapa på same vilkåra som for
salet av dei første 51 prosentane. Opsjonen var gjeldande i tre
år frå 2. januar 2012.
Bussdrift
Om verksemda
Bussdrifta til Fjord1 er driven gjennom dotterselskapa Fjord1
Sogn Billag AS, Fjord1 Nordfjord-Ottadalen AS og Fjord1 Buss
Møre AS. Fjord1 Sogn Billag eig 100 prosent av aksjane i
Hallingdal Billag AS, og Fjord1 Buss Møre AS eig 66 prosent
av aksjane i Aukra Auto AS.
Sal av resterande bussaksjar
Gjennom 2012 vurderte administrasjonen og styret den vidare
konkurransemessige og strukturmessige utviklinga i den nasjonale bussmarknaden. Denne har gått i den retninga vi la til
grunn i strategivurderingane våre i 2010. Prisinga på salet av
51 prosent av bussaksjane var i våre auge god. Prisinga av den
einsidige opsjonen på sal av resterande aksjar var tilsvarande
gunstig. Samstundes var det behov for å styrkje Fjord1 si
evne til å satse ytterlegare på sjøsida. Desse vurderingane
munna ut i ein konklusjon om å erklære opsjonen om sal av
resterande bussaksjar til Nettbuss AS. Styret i Fjord1 AS gav
i september 2012 administrasjonen i fullmakt til å sluttføre
forhandlingane om dette, signere avtale og gjennomføre
denne. Avtalen inkluderte òg sal av 34 prosent av aksjane
våre i Nettbuss Ekspress AS og 100 prosent av aksjane i eit
busseigedomsselskap.
Sal av 51 prosent av bussaksjane
Basert på den vedtekne strategiplanen for Fjord1 våren 2010
drøfta konsernleiinga, styra i busselskapa og konsernstyret
strategiske alternativ for framtidig utvikling av bussverksemda
i Fjord1. Aukande anbodsutsetjing av bussruteproduksjonen
gir auka konkurranse som forsterkar vidare strukturendringar
i næringa. Det går mot få store aktørar, og dei største opererer
internasjonalt. Leiinga og styret vurderte det slik at Fjord1 med
sin med bussporteføljen sin antakeleg vart for liten til å aleine
kunne hevde seg med tilfredsstillande forretningsmessige resultat i den framtidige konkurranseutsette bussrutemarknaden.
Det var såleis lite realistisk å få til vidare organisk vekst, og
avgrensa finansielle ressursar sette klare grenser for vekst
gjennom oppkjøp.
Fjord1 Service AS
Om porteføljen
Fjord1 Service har historisk sett forvalta intern og ekstern utleige
av eigen eigedom og eigedommar tilhøyrande busselskapa etter
nærare avtale med desse selskapa. Fleire av desse eigedommane
er selde til eksterne kjøparar i dei siste åra. Som følgje av at vi
selde alle aksjane våre til Nettbuss (i to omgangar) i 2012, er òg
restporteføljen av busseigedomar overført til Nettbuss.
Avtalen om salet av dei første 51 prosentane av bussaksjane
inkluderte òg at Fjord1 Service selde alle aksjane sine i
verkstadselskap.
Reisebyrå
Måløy Reisebyrå AS er det einaste attverande reisebyrået i
porteføljen til Fjord1. Med ei netto omsetning på 4,9 mill.
kroner leverte selskapet i 2012 òg eit svært godt resultat på
1,9 mill. kroner før skatt.
Vedtak om fusjon
Som følgje av avviklinga av aktivitet og porteføljen i Fjord1
Service AS vedtok styret i selskapet og styret i Fjord1 AS i møte
10. og 11. desember 2012 vedtak om å fusjonere dei to selskapa.
Generalforsamlinga i Fjord1 AS gav ved protokoll 18. desember
2012 tilslutning til fusjonsplanen. Fusjonen vert gjennomført
med rekneskapsmessig verknad frå 01.01.2013, etter utløpet av
kreditorfrist 28. februar 2013.
Per starten av 2012 var det såleis ingen driftsaktivitetar igjen i
Fjord1 Service. Det forrretningsmessige innhaldet i selskapet
var frå det tidspunktet i det store og heile knytt til dei selskapa
Fjord1 Service framleis var eigar i:
Måløy Reisebyrå, 100 % eigd: reisebyrå i Måløy i HRG-kjeda (Bennett).
Trolløya Eigedom, 100 % eigd: busseigedom Ål i Hallingdal.
ÅB Eigedom, 66 % eigd: buss- og forretningseigedom
Øvre Årdal.
Terminalbygg Kaupanger, 35 % eigd:
godsteminal Kaupangerskogen i Sogndal.
Avtalen hausten 2012 mellom Fjord1 AS og Nettbuss AS om sal
av Fjord1 AS sine attverande aksjar i busselskap inkluderte òg
sal av aksjane Fjord1 Service AS hadde i Trolløya Eigedom AS,
med verknad frå og med 31. desember 2012.
Om årsoppgjer 2012
Fjord1 Service AS bokførte i 2012-rekneskapen gevinstar frå
sal av aksjar i verkstadselskap og eigedomsselskap på i alt
6,3 mill. kroner. Årsresultat før skatt var på 6,8 mill. kroner. Det
vart ytt eit konsernbidrag til Fjord1 AS på 0,6 mill. kroner, og
6.1 mill. kroner vart tilførte eigenkapitalen.
Desse transaksjonane vart gjennomførte med verknad frå og
med 31. desember 2012. Frå og med denne datoen er Fjord1
ute av all bussverksemd.
30
31
www.fjord1.no
KUNDEOPPLeVING
– Dei beste er dei gode som vert betre
Undersøkinga avslører at aldersgruppa over 60 er mest nøgd med
Fjord 1, og at kvinner er meir nøgde
enn menn. Dei som reiser sjeldan, gav
høgare snittskår enn dei som reiser
ofte. Alt i alt var likevel heile 84 prosent
av dei spurde nøgde med reisa dei
hadde gjort.
– Er 84 prosent eigentleg bra nok?
I mitt hovud heiter det at 16 prosent
ikkje var nøgde, utfordrar vegdirektør
Terje Moe Gustavsen frå Statens
vegvesen, som òg var til stades på
offentleggjeringa.
– De kjem generelt godt ut, og det er
ikkje overraskande. Samstundes legg
de no hovudet på blokka. Hugs, dei
beste er dei gode som vert betre. Ein
treng ikkje å vere dårleg for å verte
betre, held han fram.
Vegdirektøren Terje Moe Gustavsen (Statens vegvesen) (t.h.) Leif Øverland (t.v.) under offentleggjeringa av funna
i den omfattande kundeundersøkinga.
TEK KUNDANE PÅ ALVOR
Svarer med handling
Øverland er einig i at den prosentdelen
som ikkje er nøgd, må få merksemda,
og viser til tiltak som allereie er sette
i verk. Matkonseptet, Ferdamat med
sunnare og breiare utval, vert rulla
ut i desse dagar, og mobilappen vert
Då administrerande direktør i Fjord1 deltok i TV 2-serien Undercover Boss, vart han svært
imponert over engasjementet hos dei tilsette for å betre kundeopplevinga. Her saman med
Yuphin Wold på ferjesambandet mellom Molde og Vestnes.
vidareutvikla for å betre informasjonen om ruteavvik.
– Vi må ta utgangspunkt i det kundane
seier, implementere forbetringar og
måle på nytt, seier Øverland, som lover
at ei slik kundeundersøking vil verte
ein årleg seanse.
– Lote–Anda-mannskapet står fram
som ei stjerne andre samband kan
strekkje seg etter, men hugs at det er
lov å strekkje seg etter prisen igjen sjølv
neste år, understrekar Leif Øverland
med eit smil og vidare oppmoding til
intern konkurranse.
Sju medlemmer frå Lote–Anda-sambandet var til stades
på Litteraturhuset i Bergen og tok imot prisen for «årets
samband» 2012. Framme frå venstre har vi: Joakim Skavlid
(lærling), Leif Risøy (matros), Berit Lotsberg, Mally Risøy
og Bente Skrede (alle restaurasjon). Bak frå venstre: Yngve
Johansen (matros) og Kjetil Sætre (skipsførar).
– Det er mange tilsette som ikkje er her i dag. Dei har òg vunne denne prisen.
Av: Ina-Cristine Helljesen Foto: Øyvind Ganesh
D
ette var dei audmjuke orda
som møtte publikum då
ferjekapteinen på Lote–
Anda-sambandet, Kjetil Sætre, fekk
prisen for «årets samband 2012».
Prisoverrekkinga vart følgd av stor
applaus, lovord frå leiinga og ein
middagsinvitasjon med sosialt og
fagleg påfyll.
– De er, og det kan eg skrive under
på sjølv, gjennomført profesjonelle
og alltid behagelege å reise med. Når
det er sagt, er det ikkje Fjord1 som
har kåra vinnaren. Det er kundane,
presiserte Fjord1s administrerande
direktør, Leif Øverland, som refererte
til den nye kundeundersøkinga.
Signaliser lyttarevne
For første gong i historia har Fjord1
nemleg gått systematisk til verks og
gjennomført ei omfattande kundeundersøking. Over 4000 passasjerar
har sagt kva dei meiner om overfarten
på dei 34 sambanda til Fjord1.
– Vi er viktige i kvardagen til folk. Vi
ynskjer å framstå som profesjonelle,
og for å få det til må vi lytte til kundane,
sa Øverland framfor tilhøyrarane som
hadde møtt opp på Litteraturhuset
i Bergen for å få med seg offentleggjeringa av funna i kundeundersøkinga.
Kioskkvalitet i botnen
Ei samla oppsummering av undersøkinga avslører at dei reisande er
mest nøgde med tryggleiken dei
kjenner om bord på Fjord1-ferjene,
og tryggleiksinformasjonen dei får. Så
mange som 91 prosent av dei spurde
gav toppkarakter på tryggleikskjensle.
I den andre enden av skalaen var
32
prisnivået i kiosken. Her var berre
36 prosent av dei spurde nøgde.
Kvaliteten på og utvalet i kiosken låg
òg blant dei svakaste punkta.
– Dette var kanskje den kritikken
som overraska meg mest med undersøkinga, innrømmer Øverland.
– Eg har fått så mykje positiv tilbakemelding på kaffi- og sveletilbodet og
har teke det som eit signal på at folk er
generelt nøgde med maten om bord.
No ser eg at det ikkje er tilfellet. Folk
vil ha sunnare mat, forklarer han.
Informasjon ved forseinkingar kom
òg dårleg ut. Over halvparten av dei
spurde var misfornøgde med Fjord1s
evne til å informere om endringar og
ruteavvik.
33
www.fjord1.no
NØKKELTAL
Konserntal for Fjord1 Nordvestlandske AS
5 200
5 000
4 800
4 600
4 400
4 200
4 000
3 800
3 600
3 400
3 200
3 000
2 800
2 600
2 400
2 200
2 000
1 800
1 600
1 400
1 200
1 000
800
600
400
200
0
21,0 %
19,0 %
20,0 %
18,0 %
4466
4351
600
17,0 %
16,0 %
3933
17,5 %
15,0 %
3611
500
14,0 %
15,0 %
13,0 %
12,0 %
3016
Heile mill. kr.
3023
2922
2823
11,0 %
10,0 %
9,0 %
2387
400
12,5 %
10,0 %
631
300
8,0 %
578
7,0 %
7,5 %
486
6,0 %
200
5,0 %
449
4,0 %
5,0 %
310
3,0 %
100
2,5 %
2,0 %
1,0 %
0,0 %
2011
Omsetning mill. kr
2480
2314
2258
2125
1819
631
486
449
310
2008
2009
Rentebærande gjeld
2010
EBITDA
34
0,0 %
2008
2009
2010
2011
2012
EBITDA-margin i %
Forholdet mellom rentebærande gjeld og EBITDA
578
0
2012
2011
Forholdstal
2012
8,00
7,75
7,50
7,25
7,00
6,75
6,50
6,25
6,00
5,75
5,50
5,25
5,00
4,75
4,50
4,25
4,00
3,75
3,50
3,25
3,00
2,75
2,50
2,25
2,00
1,75
1,50
1,25
1,00
0,75
0,50
0,25
0,00
Samansetning av inntektene
3250
38 %
3000
35 %
33 %
2750
30 %
2500
28 %
2250
Heile mill. kr.
2010
Forholdstalrentebærandegjeld/EBITDA
2009
Balanseutvikling mill. kr
Heile1.000MNOK
22,5 %
700
20,0 %
4772
4772
2008
2 700
2 600
2 500
2 400
2 300
2 200
2 100
2 000
1 900
1 800
1 700
1 600
1 500
1 400
1 300
1 200
1 100
1 000
900
800
700
600
500
400
300
200
100
0
EBITDA og EBITDA-margin
22,0 %
25 %
2000
23 %
1750
20 %
1500
18 %
1250
15 %
13 %
1000
10 %
750
8%
500
5%
250
3%
0%
0
2008
Driftsinntekter
2009
2010
Kontraktsinntekter
35
2011
2012
Andel kontraktsinntekter
www.fjord1.no
NØKKELTAL
Utvikling i eigenkapital og arbeidskapital
i Fjord1 konsernet
Anleggsmidlar i Fjord1 sin balanse
4 500
1 300
27,5 %
4 000
25,0 %
3 500
4 211
1 200
1168
1111
1180
1 000
22,5 %
900
800
700
20,0 %
850
799
Heile mill. kr.
3 000
3 189
2 500
2 000
17,5 %
600
1 500
500
15,0 %
400
300
200
100
1 000
12,5 %
500
10,0 %
0
2008
2009
2010
2011
2012
7,5 %
0
–9
-100
5,0 %
-200
-300
3 893
3 783
3 664
Heile mill. kr.
1 100
–207
–211
–199
2,5 %
-400
–356
0,0 %
-500
2008
2009
Eigenkapital
2010
2011
Arbeidskapital
2012
EK-%
Investeringar i varige driftsmiddel
1200
5000
1100
1000
4000
900
Iheile1mill.kr.
870
700
3000
765
600
500
714
560
2000
400
Sum over perioden i mill. kr.
800
300
289
200
1000
100
0
0
2008
2009
2010
36
2011
2012
37
www.fjord1.no
OM BORD
Maten er servert
Passasjerane ynskte seg norsk husmannskost om bord hos Fjord1.
No får dei servert lapskaus, bacalao og kjøttkaker.
Tekst: Hilde Sander Meling / Cox
E
i kundeundersøking som Fjord1 starta i januar 2011,
viste at reisande ynskjer å ete tradisjonell, norsk
husmannskost mens dei er om bord på ferjene.
– Det vart stor oppslutning blant våre eigne tilsette då
vi såg kva passasjerane ynskte seg, så vi fann fort ut at
vi skulle gå for eit heilt nytt matkonsept om bord, fortel
konseptansvarleg Jan Harald Arnesen.
Allereie i april same året var matkonseptet Ferdamat
ein realitet, og pilotprosjekt vart sett i drift om bord på
MF «Fanafjord» på sambandet Halhjem–Sandvikvåg og
BF «Fannefjord» på sambandet Molde–Vestnes i august
2011.
Kjøttkaker og sushi
– Eitt år etter kundeundersøkinga starta vi opplæring og
kursing i service i Ferdamat-konseptet, og i løpet av 2013
rullar vi ut konseptet på alle dei største ferjesambanda
våre, fortel Jan Harald Arnesen.
Per i dag får du norsk husmannskost på sambanda Molde–
Vestnes, Arsvågen–Mortavika og Halhjem–Sandvikvåg.
– Det finst sjølvsagt òg passasjerar som ynskjer seg annan
kost enn han vi serverer i dag. Derfor jobbar vi heile tida
med å utvikle konseptet. Ein prøveperiode med sushi i
fjor vår viste at det var ein suksess, men utfordringane er
å få levert fersk sushi til alle båtane som har Ferdamat.
Dette er noko vi jobbar med, samstundes som vi òg ser
på moglegheita for å servere andre retter som vi veit at
eit mindretal av passasjerane ynskjer å kjøpe om bord,
seier Arnesen.
Effektiv logistikk
I løpet av eitt år reiser om lag 20 millionar passasjerar
med ferjene til Fjord1, og for mange er mat både viktig
og ein nødvendig del av reisa. Det er mellom anna derfor
ferjeselskapet har forbetra mattilbodet på dei største
ferjesambanda.
– Forutan ein variert meny, med utval av tradisjonsrik
varm mat og sunne alternativ, vil dei reisande møte nye
og innbydande kioskar om bord. Vi har lagt stor vekt på
at dei reisande skal få god og kjapp servering. I dag tek vi
unna ein kø på 12 til 15 minutt, men om sommaren når
det kjem rundt 500 passasjerar på ein gong, vil du nok
oppleve kø frå vi legg frå, til vi skal leggje til kai, seier Jan
Harald Arnesen.
Salssuksess
Ifølgje Fjord1 har utfordringa vore å setje saman ein meny
som treffer både pendlarar, yrkessjåførar, barnefamiliar,
turistar og andre reisande. Tidsfaktoren er òg svært viktig,
særlig på dei korte sambanda. For å få dette til har Nortura
– som Fjord1 har utvikla konseptet saman med – jobba tett
med ferjeselskapet for å gi passasjerane akkurat den maten
dei vil ha. I tillegg er det lagt vekt på å halde vestlandske
tradisjonar i hevd. Passasjerar i Hordaland og Rogaland
er for eksempel glade i raspeball. Det står sjølvsagt på
menyen. Det er heller ikkje tilfeldig at det er Friele som
er kaffileverandør. Ein anna tradisjon som vert vidareført
i Ferdamat, er den berømte svela, som òg har vorte eit
varemerke for Fjord1.
– I løpet av eitt år et passasjerane våre 950 000 sveler, seier
kommunikasjonsdirektør Ingrid Færøyvik i Fjord1, som
kan freiste med at oppskrifta er mogleg å få fatt i.
– Kaffikrus med sveleoppskrift er til sals i dei nye kioskane
om bord.
Ferdamat har allereie vorte ein suksess på dei ferjene som
har konseptet.
– Vi har auka salet etter Ferdamat-satsinga og ser at det
er lønsamt for oss, og at kundane er meir nøgde, fortel
Jan Harald Arnesen.
38
39
www.fjord1.no
og
samfunnet
40
41
Fjord1 og samfunnet
Transportverksemd medfører forureining av det ytre miljøet.
Aktivitetar knytte til å redusere desse utsleppa er:
overgang til bruk av naturgass i staden for diesel
utskifting av gamle dieselmotorar med nye med betre
Selskapa i Fjord1 sine utslepp er i hovudsak knytte til utslepp
til luft og vatn. Desse utsleppa kan delast inn i tre typar utslepp: operasjonelle utslepp som er ein del av den normale
drifta, indirekte utslepp (eksempel på dette er transport av
innsatsfaktorar og forflytting av eige mannskap) og utslepp
som kjem frå uhell og ulukker. Fjord1 har som mål å redusere
alle desse utsleppa.
forbrenningseigenskapar og lågare miljøutslepp
ombygging og renovering av eksisterande motorar og
oppgradering med meir optimale propellanlegg, med
sikte på å redusere utslepp av miljøskadelege stoff
demping av fart for å redusere utslepp, der dette er
mogleg innanfor rutetidene
utforming av «Standard bru» for å sikre gode,
innarbeidde køyrerutinar
Fjord1 arbeider òg med å redusere andre operasjonelle
utslepp
Ein reduksjon av operasjonelle utslepp kan oppnåast gjennom:
bruk av ny miljøvennleg teknologi
systematisk plan for handtering av søppel, avfall og
spesialavfall med godkjende firma
Foto: Bård Ivar Engelsås
tilstandsbasert vedlikehald
vurdering av risiko
rapportering av avvik, uynskte hendingar,
«Best på miljøvennleg og påliteleg transport»
I
Fjord1 er vi opptekne av at verksemda vår i så liten grad som
mogleg skal påverke miljøet på ein negativ måte. Likeeins
vil vi at våre reisande og tilsette har ein trygg og god kvardag
hos oss. Derfor gjer vi mange små og store tiltak på desse
områda og set oss nye mål undervegs for å verte endå betre.
I 2012 har det mellom anna vore gjort slike investeringar
og tiltak på desse områda:
Rette merksemda mot haldningsskapande arbeid for å få
nestenulukker og faktiske ulukker
Fjord1 vurderer den største operasjonelle belastninga
på miljøet å vere fartøya sine utslepp til luft, det vil seie
forbruk av brennstoff og følgjeleg utslepp av CO2, NOx
og SO2
ned oljeforbruk
Bruk av miljøvennlege botnstoff
Det er Fjord1 si vurdering at den beste miljøinvesteringa vil
vere å investere i nytt transportmateriell som har betre miljøeigenskapar enn eksisterande materiell. Denne miljøsatsinga har
mellom anna gjort Fjord1 leiande i verda på naturgassdrivne
ferjer. Gjennom samarbeid i næringa, med totalleverandørar
og forskingsmiljø, søkjer Fjord1 òg å finne andre tiltak som
kan redusere nivået på uheldige utslepp til luft.
I tillegg til at Fjord1 i dag er leiande på bruk av gass som
drivstoff, har selskapet retta merksemda si mot utvikling
av miljøvennleg teknologi. Vi er med i ulike forskings- og
utviklingsprosjekt med samarbeidspartane våre i næringa. Vi
meiner at miljøtiltak, forretningssuksess og kundenytte bør gå
hand i hand. For at vi skal få eit meir miljøvennleg samfunn,
må det lønne seg å ta i bruk miljøvennleg teknologi. Det er
derfor viktig og gledeleg at oppdragsgivarane våre i stor grad
legg vekt på miljø i anbodskonkurransane sine. Vidare er det òg
viktig at næringa innser at å rette merksemda mot berekraftig
utvikling skaper tillit til bedrifta og kan i mange tilfelle styrkje
konkurranseevna, via betre omdømme og auka motivasjon og
trivsel blant tilsette. Miljøtiltak som reduserer forbruk, tel òg
krone for krone på botnlinja.
Vi set søkjelyset på miljø
Sjølv om all transportverksemd medfører forureining av det ytre
miljøet, kan ein gjere mykje for å minske utsleppa og sørgje for
at miljøpåverkinga vert så lita som mogleg. Fjord1 har ein uttalt
visjon om å verte best på miljøvennleg og påliteleg transport
og arbeider med samfunnsansvaret gjennom å integrere
samfunns- og miljøomsyn i både strategi og dagleg drift. Vi
er stolte av å vere «først og fremst» på bruk av miljøvennleg
gass i ferjedrifta. Gjennom naturgassdrivne ferjer reduserer
vi NOx-utsleppa med 90 prosent og CO2-utsleppa med
25–30 prosent samanlikna med konvensjonelle dieselferjer.
Med slike resultat seier det seg sjølv at det lønner seg å velje
miljøvennleg, og det gir grobotn for vidare engasjement på
området.
Satsinga vår på tryggleik
Vi fraktar cirka 21,8 millionar passasjerar i året på fartøya våre
og kjenner eit stort ansvar for å sørgje for tryggleiken om bord.
Vi har som mål å ikkje forårsake ulukker, dødsfall eller skade
på personell og materiell. Tryggleiken skal vere sørgd for i
heile verksemda. Dette inneber at vi skal vere godt budde på
å handtere naudssituasjonar som kan dukke opp, og vi skal ha
ein tryggleikskultur der vi er opne, ansvarlege og handlekraftige.
Ved at vi har tryggleik som grunntanke, skal vi levere ei trygg
reise for passasjerane og vere ein sikker arbeidsplass. Haldninga
vår er at ein aldri kan ha for stor merksemd retta mot dette
temaet. Tryggleiks- og risikostyring er derfor prioriterte
oppgåver for alle selskapa i Fjord1.
42
43
MILJØRAPPORT 2012
Samanliknar vi dei nye LNG-drivne ferjene med tilsvarande
ferjer med dieselframdriftssystem, er NOx-utsleppa
reduserte med 90 prosent og CO2-utsleppa er reduserte med
25–30 prosent. SO2-utsleppa er tilnærma lik null ved bruk
av gassmotorar. Det er vår vurdering at det òg vil vere ei god
miljøinvestering å investere i nye motorar på eksisterande
ferjer – motorar som nyttar brennstoffet betre, og der ein
kan ta i bruk katalysatorteknologi og vassinjeksjon for å
redusere NOx-utsleppa. På sjøtransportsida er ureining særleg
knytt til bruk av fossilt brensel med utslepp av NOx, CO2 og
svovel. CO2-utslepp har global verknad, mens NOx-utslepp
påverkar nærmiljøet. Sjøtransport har òg utslepp til sjø i form
av lensevatn og forureining frå botnstoff. Både i utforming
av nye fartøy og ved ombyggingar av eksisterande fartøy er
selskapet oppteke av å bruke teknologi som gir lågast mogleg
utslepp til ytre miljø.
I tillegg til dette prøver selskapet å finne ytterlegare tiltak
som kan redusere nivået på uheldige utslepp til luft gjennom
samarbeid i næringa, med motorleverandørar og forskingsmiljø. Nivået per i dag ligg innanfor dei formelle krava
styresmaktene stiller.
Hybridferje
I 2012 har selskapet jobba aktivt med utviklingsprosjekt knytt
til kommande ferjer, med spesiell vekt på hybridferjer. Dette
vart realisert i eit spesifikt prosjekt der ein konsentrerte seg om
skrogform og energiøkonomisering og ein kombinert bruk av
batteri, vindenergi og gass som energiberarar. Hybridkonseptet
vil danne ei god plattform, der ein kan sette saman ulike
energikjelder tilpassa dei føresetnadene som finst på kvart
samband.
Heilt sidan den første gassferja i verda, MF «Glutra», vart
levert i 2000, har selskapet vore oppteke av miljøvennlege
løysingar ved nybygg. Til eksempel vart ferjene MF «Nordfjord»,
MF «Volda» og MF «Eira» bygde etter DNV-klassa «clean design»
i 2002. Vidare er ferjene MF «Julsund», MF «Dryna», MF «Harøy»,
MS «Tansøy», MF «Lote», MF «Årdal», MF «Vågsøy» og
MF «Davik» (2004–2009) alle drivne av moderne dieselmotorar med lågt NOx-utslepp. I 2010 fekk vi ferja «Lifjord» frå
Fiskerstrand Verft som vart sett i drift på sambandet Oppedal–
Lavik. Ferja har installert NOx-optimale motorar i tillegg til at
ho har optimalt skrogdesign som medfører lågt oljeforbruk.
Ferja, som indirekte erstatta «Svanøy» som gjekk som b-ferje,
medverka til vesentleg reduksjon i oljeforbruk og miljøutslepp
på dette sambandet og hadde vidare om lag 50 prosent lågare
brennstofforbruk.
Fjord1 sette i mars 2012 i drift sitt første EGR-NOx
reinseanlegg (Exhaust gas recirculation) om bord i
MF «Selje». Etter ein innkøyringsfase opererer dette no
stabilt, med reduksjonar av NOx-utslepp på meir enn
40 prosent samanlikna med tidlegare. Dette er eit av
fleire alternativ innan NOx-reinsing, og selskapet vil
halde fram med å jobbe med dette og andre former for
NOx-rensing.
På gassferjesida fekk Fjord1 levert MF «Bergensfjord» i 2006,
den første av fem nye gassferjer. I 2007 tok Fjord1 over dei neste
fire, MF «Fanafjord», MF «Raunefjord», MF «Stavangerfjord» og
MF «Mastrafjord». Desse ferjene har, til liks med MF «Glutra»,
gode miljøeigenskapar. Ferjene går no i rute i Hordaland
(Halhjem–Sandvikvåg) og i Rogaland (Arsvågen–Mortavika).
Desse ferjene representerer ein betydeleg miljøvinst samanlikna
med dei ferjene som tidlegare trafikkerte desse sambanda. I
2010 sette selskapet tre nye naturgassferjer i drift på Molde–
Vestnes-sambandet. MF «Moldefjord», MF «Fannefjord» og
MF «Romsdalsfjord» vart bygde ved Remontowa verft i Gdansk,
Polen. Dei tre nye gassferjene auka kapasiteten med om lag
20 prosent på dette sambandet, samstundes som dei operasjonelle utsleppa gjekk kraftig ned.
For MF «Eiksund» har vi halde fram med arbeidet med
utviklingsprosjektet med bruk av RIM-thrusterar for
framdrift, kombinert med permanentmagnetmotorar.
Konseptet framstår som veldig spennade og vil gi god
miljøgevinst når prosjektet er ferdigstilt. Prosjektet er
eit samarbeid mellom Fjord1 MRF AS, Marine Power
Technologies AS, Brunvoll AS og Innovasjon Norge.
Dette er eit nybrottsarbeid av dimensjonar, som kan gi
miljøgevinstar for eldre fartøy òg.
Vidare har selskapet starta bruk av ein ny type
miljøvennleg botnstoff som sikrar låg friksjon på ferja
MF «Edøyfjord», i tillegg til på gassferjene
MF «Bergensfjord», MF «Fanafjord», MF «Boknafjord»,
MF «Raunefjord», MF «Stavangerfjord» og MF
«Mastrafjord» – for ekstra miljøgevinst. Med mindre groe
på skroget og glattare overflate oppnår vi lågare motstand
og frå det lågare brennstofforbruk og ytterlegare reduksjon i utslepp til luft og sjø.
Selskapet har i 2012 gjennomført følgjande tiltak:
Oversikt over miljøsparingar ved flåtefornying og
oppgraderingar av eksisterande materiell på sjøsida:
I januar 2012 vart MF «Boknafjord», den største gassferja
i verda, sett i drift. Ferja, som er levert av Fiskerstrand
BLRT AS, sikrar auka kapasitet på Arsvågen–Mortavikasambandet, samstundes som ho har ein optimalt miljøvennleg design. Fjord1 har i dag tolv gassferjer i drift langs
Norskekysten – som gjer selskapet leiande i verda. Denne
ferja har eit meir enn 20 prosent lågare LNG-forbruk enn
dei andre LNG-ferjene på sambandet.
Selskapet har i løpet av dei siste åra investert i oppsamlingstankar for kloakk på fartøya. Alle fartøya
har no dette. Selskapet har vidare inngått avtalar om
kjeldesortering med dei kommunane som har eit slikt
tilbod. Selskapet har elles avtale med godkjent firma for
å handtere miljøskadeleg avfall og nyttar elles godkjende
mottakarar av vanleg avfall.
I januar 2012 sette selskapet nybygget MF «Edøyfjord»
i rute mellom sambandet Edøya–Sandvika. Fartøyet
erstattar MF «Tustna», og trass ein auke i PBE-kapasitet
på 66 prosent bruker det nye fartøyet cirka 35 prosent
mindre drivstoff, med tilsvarande redusert CO2-utslepp
og 65 prosent reduksjon av NOx.
I 2012 inngjekk Fjord1 kontrakt om bygging av ein ny
passasjerbåt med plass til 48 passasjerar for bruk i Ytre
Sogn. Denne vart bygd som ein katamaran i karbonfiber
sandwich, som reduserer vekta og dermed drivstofforbruk
betydeleg. Saman med neste generasjon motorar med
låge NOx-tal gir dette ein reduksjon i NOx-utslepp på
meir enn 50 prosent.
Fjord1 har òg ferdigstilt ombygginga av MF «Tresfjord» frå
diesel-elektrisk til LNG-elektrisk framdrift, og ho vart sett
i drift i mars 2012. Med denne ferja på plass har Flakk–
Rørvik-sambandet fått eit heilt spesielt knippe gassferjer
for eit miljøvennleg ferjealternativ som samstundes er
kostnadseffektivt. LNG-ferjene representerer òg eit viktig
miljøskifte på det første sambandet der det er lagt vekt på
miljø, i Sør-Trøndelag.
HYBRID: Konseptferja til Fjord1 med
Flettner-rotorene som det mest oppsiktsvekkjande.
Design: Multi maritime. Foto: MultiMaritime.
44
45
www.fjord1.no
MILJØRAPPORT 2012
Tabellen under er relatert til sjøtransport:
Utslepp
Utsleppsfaktor
2012
2012
2011
CO2
202 810 tonn
213 128 tonn
CO2
3,17 kg/kg olje
Nox
1 839 tonn
1 929 tonn
Nox
28–60 g/kg olje
SO2
26,4 tonn
30,9 tonn
SO2
2,50 g/kg olje/MSD
SO2
0,50 g/kg olje/MGO
CO2
2,67 kg/kg LNG
Nox
4–7 g/kg LNG
SO2
0,02 g/kg LNG
Framtidige utslepp
Selskapet arbeider aktivt med å halde seg oppdatert på siste
teknologi på både forbrennings- og utsleppsida og har fleire
miljøprosjekt på gang i samarbeid med både leverandørar
og styresmakter. For å få fortgang på nybygging og miljøoppgraderingar er det nødvendig at oppdragsgivarane våre
viser vilje til å delta i dette arbeidet. Selskapet har ikkje definert
eigen strategi på indirekte utslepp.
Sju av ti ferjereiser på naturgass
Som grafen viser, nyttar Fjord1 LNG på dei største sambanda.
Stolpar markerte med grønt er samband der LNG er energi-berar
på dei einskilde ferjesambanda. 38,8 prosent av alle PBE-ar
(personbileiningar) om Fjord1 fraktar, er leverte på LNGopererte ferjer. Ser vi på produksjonsarbeidet (PBE-km),
der vi òg måler kor langt vi fraktar kvar PBE, er faktisk heile
65,4 prosent leverte med LNG-ferjer. Fjord1 leverer ein ferjeproduksjon på sambanda Halhjem–Sandvikvåg og Arsvågen–
Mortavika med vesentleg høgare fart enn kva som er vanleg i
Norge elles. Tek vi i tillegg omsyn til denne verdien for kunden,
kan vi slå fast at når det gjeld produksjon, er sju av ti ferjereiser
leverte med miljøvennleg gassteknologi.
MERK: Overgang til gassferjer og ombygging av eksisterande ferjer til å verte meir miljøvennlege er endringar som medverkar
til lågare utslepp.
Fjord1 - kg NOX og tonn CO2 per 1000 PBE-km
PBE 2012 transportert fordelte på strekningane*
50
3,0
45
2,5
40
kg NOXper1000pBE-km
2,0
30
25
1,5
20
1,0
15
10
0,5
5
0
0,0
2003
2004
2005
2006
2007
2008
kg NOX
2009
Tonn CO2
2010
2011
2012
TonnCO2per1000pBE-km
35
Arsvågen–Mortavika
Halhjem–Sandvikvåg
Molde–Vestnes
Aursnes–Magerholm
Manheller–Fodnes
Festøya–Solevågen/Hundeidvika
Flakk–Rørvik
Lavik–Oppedal
Sølsnes–åfarnes
Lote–Anda
Halsa–Kanestraum
Bruravik–Brimnes
Aukra–Hollingsholm
Hella–Dragsvik
Seivika–Tømmervågen
Kvanne–Rykkjem
Stranda–Liabygda
Eidsdal–Linge
Solholmen–Mordalsvågen
Isane–Stårheim
Brattvåg–Dryna
Aukan(Sandvika)–Edøy
Måløy–Oldeide
Askvoll–Gjervik
Smørhamn–Kjelkenes
Krakhella–Rysjedalsvika
Arasvika–Hemnset
Leknes–Sæbø
Hasvik–øksfjord
Dale–Eikenes
Geiranger–Hellesylt
Askvoll–Værlandet
Daløy–Haldorsneset
Molde–Sekken
Kaupanger–Gudvangen
LokalruterS&F
Valldal–Geiranger
799
0
250 000
500 000
750 000
1 000 000
1 250 000
1 500 000
1 750 000
2 000 000
2 250 000
2 500 000
3 000 000
*Målt som transportarbeid i PBE-km er prosentdelen transportert på miljøvennlege gassferjer heile 65,4
46
47
www.fjord1.no
TRYGGLEIK
Eigne tilsette
Fjord1 AS ynskjer å betre trivsel og arbeidsmiljøet på
arbeidsplassen gjennom systematisk helse-, miljø- og tryggleiksarbeid. Verne- og miljøutvalet registrerte i 2012 til saman
12 skadar på eigne tilsette mot 17 skadar i 2011 og 33 skadar i
2010. Skadane var i stor grad fall-, skli-, klem- og kuttskadar.
Det er ei prioritert oppgåve å få ned fråvereskadar.
Sjukefråveret var i 2012 på 7,03 prosent i Fjord1 AS, langtid
5,40 prosent og korttid 1,63 prosent.
Passasjerar
Den samla ruteproduksjonen og trafikkavviklinga i Fjord1 AS
vart i 2012 gjennomført på ein trygg og god måte.
I 2012 vart det transportert 21,8 millionar passasjerar på
ferjene og hurtigbåtane til selskapet, og det vart registrert
til saman 17 personskadar (dei fleste av desse mindre kutt-,
klem- og fallskadar) mot 20 personskader i 2011. I 2010 var det
totalt 20 skadar. Av vel 10,2 millionar transporterte køyretøy var
det 55 bilar (97 i 2011) som fekk skadar. Dette omfattar skadar
som både Fjord1 AS har eit ansvar for, og andre skadar som
skriv seg frå aktlaus køyring frå den enkelte trafikanten si side.
Fjord1 AS har hatt en reduksjon i driftsavbrot og kontaktskadar
(kaikollisjonar og grunnstøytingar) på over 35 prosent frå 2011
til 2012. Reiarlaget jobbar med fleire tiltak for å ytterlegare
fremje sikker drift.
I nært samarbeid med mannskapet arbeider vi med å betre
operasjonsprosedyrane om bord.
AIS-systemet som via satellittovervaking varslar skipsførar
om fart og avstand ved anløp til kai, og som automatiserer
tryggleiksinformasjonen til passasjerane om bord, har vist
seg å vere til god hjelp for skipsførar for å hindre kaistøyt.
Systemet vert òg nytta til å registrere talet på passasjerar om
bord og kan i tillegg tilpassast til å varsle om skipet går ut av
oppsett led. Fjord1 ynskjer å vidareføre det gode samarbeidet
med Oddstøl Elektronikk for ytterlegare tilpassa bruk i 2013.
Fjord1 har òg starta to prosjektgrupper som skal sjå på forenkling av rederiets tryggleiksstyringssystem og opplæringssystem i reiarlaget. I tillegg skal den eine gruppa gjennomføre
ISM-/TQM-opplæring om bord på fartøyene etter behov.
Gruppene er breitt samansette av erfarne sjøfolk og administrasjonstilsette i reiarlaget. Fjord1 vil arbeide vidare med å
sikre at alle kundane våre får ei trygg og god reise.
48
49
www.fjord1.no
Miljø
FERJEVERDA
SER TIL FJORD1
”
Fjord1 er verdsleiande på
gassdrift, og satsinga til selskapet starta allereie i 2000.
Produksjonssjef Oscar Bergheim
Selskapet som har den største flåten av og er komme lengst med
gassdrivne båtar, er Fjord1. Det har verda forstått.
Tekst: Hilde Sander Meling, Cox
– Nesten kvar veke får vi invitasjonar om å halde foredrag
rundt om i verda, fortel produksjonssjef i Fjord1 Oscar
Bergheim.
I fjor haust var han i Houston og talte til nærare 800
menneske, i februar var han i Washington D.C. og heldt
eit innlegg om LNG-drift for amerikanske styresmakter
og skipsselskap.
Gir gass
Bergheim har ansvaret for den daglege drifta av sju større
og mindre samband langs den norske kyststripa og kan
fortelje at Fjord1 har tolv gassferjer i trafikk i dag. Desse
ferjene trafikkerer fire ulike samband på Vestlandet.
Det er Flakk–Rørvik i Sør-Trøndelag, Molde–Vestnes i
Møre og Romsdal, Halhjem–Sandvikvåg i Hordaland
og Arsvågen–Mortavika i Rogaland.
– Fjord1 er verdsleiande på gassdrift, og satsinga til
selskapet starta for fleire år sidan. I 2000 vart den første
gassferje i verda, MF «Glutra», sett i drift i Møre og
Romsdal, seier Oscar Bergheim.
Jorda rundt
Sidan den gang har selskapet supplert ferjeparken sin
med ytterlegare elleve LNG-drivne ferjer, noko som gjer
dei verdsleiande innan ferjesektoren når det gjeld bruk
av naturgass som drivstoff. I reiselengd fraktar Fjord1
passasjerane sine ein distanse som tilsvarer ti reiser rundt
jorda – kvar einaste dag. Sett i perspektiv er sju av dei ti
rundturane med miljøvennlege gassferjer.
internasjonale marknaden i tillegg til å halde seg oppdatert om moglegheitene utviklinga i gassbransjen gir
for Fjord1.
USA ser til Vestlandet
Det tredje største ferjeselskapet i verda, Washington
State Ferries (WSF), er i gang med å førebu overgang til
bruk av LNG (Liquefied Natural Gas).
– Ein idé som vi trur kom etter å ha sett til Norge og
Fjord1 på dette området, fortel Bergheim.
Det amerikanske selskapet bruker årleg 64 millionar liter
lågsvovelolje. Oljeforbruket utgjer den største kostnaden
og er samstundes det viktigaste dei kan gjere noko
med for å spare miljøet. Foreløpig har dei planar for
ombygging av seks ferjer i til LNG-framdrift. WSF fraktar
årleg 23 millionar passasjar med dei 23 ferjene sine,
og med prisane på gass i dag kan dei kutte drivstoffutgiftene sine med 40–50 prosent dersom alle ferjene
går på gass.
– Mi rolle som foredragshaldar var å fortelje om Fjord1
sine erfaringar med gassferjer, seier Bergheim, som
med seg i bagasjen òg hadde erfaringa frå då Fjord1
som det første selskapet gjennomførte ei ombygging
av konvensjonell dieselferje til gassdrift.
Fleire på gass
Bergheim er overtydd om at den miljøvennlege drivstofftrenden vil eskalere både nasjonalt og internasjonalt
dei neste åra.
– Vi ser svært positivt på at våre oppdragsgivarane
våre er meir offensive på miljøkrav i anbodskonkurransar no enn nokon gang tidlegare. I likskap med dei
er Fjord1 oppteken av at sjøtransport skal vere mest
mogleg miljøvennleg samstundes som det skal lønne
seg å tenkje miljø. Skjerpa miljøkrav kombinert med at
miljøvennlege ferjer òg er økonomisk lønnsame, gjer at
vi spår at halvparten av norske ferjer er gassdrivne innan
utgangen av 2020, seier Bergheim.
Per dags dato er det ingen konkrete planar om å byte ut
eller byggje om dei andre ferjene Fjord1 har, med eller til
gassdrivne ferjer. Men dersom trenden med auka bruk
av naturgass som drivstoff held fram, vil halvparten
av norske ferjer vrake dieselmotoren og leggje om til
miljøvennleg LNG-gass innan utgangen av 2020. Tek
ein utgangspunkt i utsleppsreduksjonane som Fjord1
har oppnådd med bruk av LNG-gassdrivne ferjer, vil ei
slik omlegging gi ein årleg reduksjon i NOx-utslepp på
4,05 millionar tonn berre i Norge.
– Før vi kan byggje nye, må vi vinne anbod eller finne
det rekningssvarande å byggje om ei eksisterande ferje,
opplyser Bergheim, som for tida følgjer med på den
50
51
www.fjord1.no
52
53
Foto: Bård Ivar Engelsås
Årsrekneskap
2012
balanserekneskap 2012
Resultatrekneskap 2012
Morselskap
31/12/2011
Rekneskap
- 34 669
153 122
187 792
- 50 541
38 945
- 87 910
177 396
10 396
- 34 316
- - - (600)
4 583
98
84 668
25 727
97 096
87
-156
10 551
3 119
7 433
7 433
7 433
601
49 227
-42 395
7 433
(tal i 1 000 kr)
31/12/2012
Konsern
Noter
Rekneskap
1 422 546
799 538
74 981
2 297 065
80 068
994 750
227 066
38 808
974 248
2 314 941
- (17 876)
0
0
64 271
0
0
0
-2 856
1 746
3 988
6 574
2 370
144 365
4 244
77 255
0
0
0
0
-95 132
0
-42 296
0
-52 836
0
0
-52 836
0
0
0
-52 836
0
77
0
-52 913
-52 836
Driftsinntekter
Salsinntekter
Kontraktsinntekter rutedrift
Andre driftsinntekter
Sum driftsinntekter
29
1/28/29/30
Driftskostnader
Varekostnad
Løn og sosiale kostnader
Avskrivingar
Nedskriving av varige driftsmiddel og immaterielle
eigedelar
Andre driftskostnader
Sum driftskostnader
8
16/21
1
1/28
9/22/25
Driftsresultat
Finansinntekter og kostnader
Inntekt/utbytte på investering i dotterselskap
Inntekt/utbytte på investering i anna føretak i same
konsern
Inntekt på investering i tilknytte selskap
Verdiendring av marknadsbaserte finansielle omløpsmidlar
Nedskriving på finansielle anleggsmidlar
Anna renteinntekt
Anna finansinntekt
Renteinntekt frå selskap i same konsern
Rentekostnader til selskap i same konsern
Anna rentekostnad
Anna finanskostnad
Netto finanskostnader
2/29
3
7
23
11/24
Morselskap
31/12/2012
31/12/2011
Rekneskap
Rekneskap
EIGEDELAR
1 450 282
799 537
137 285
2 387 104
1 869 213
1 051 897
94 979
3 016 090
Anleggsmiddel
86 917
1 006 593
230 783
170 307
1 264 755
266 362
38 808
983 504
2 346 605
10 300
1 094 992
2 806 715
40 499
209 374
0
0
667
0
1 191
-2 856
6 032
5 471
-742
6 085
9 306
144 817
4 227
139 730
0
123 785
2 740
110 685
31/12/2011
2 424
2 424
802
1 233 177
404
6 262
1 240 645
652 233
1 499
- 5 303
- 2 032 965
- 2 692 000
3 935 069
-99 231
98 689
- 5 940
93 097
- 32 528
154 024
285 589
-42 072
26 572
4 220 658
Resultat etter skatt
-57 159
72 117
Netto ekstaordinære postar
Årsresultat
-57 159
72 117
830
1 593
-57 989
70 524
Andre postar
Vinst ved sal av verksemd
Ordinært resultat før skatt
Skattekostnad
15
Minioriteten sin del av overskotet
14
Årsresultat etter minioriteten sin del
Overføringar og disponeringar:
Avsetjing til fond for vurderingsskilnader
Foreslått utbytte
Motteke konsernbidrag
Overført til/frå annan eigenkapital
Sum disponert
Ytt konsernbidrag til dotterselskap
54
(tal i 1 000 kr)
31/12/2012
1 919
1 919
- - 56 528
3 739 882
1 657
19 148
3 817 216
- - 69 091
479
- 5 881
8 026
20 903
- 104 381
- 3 923 516
- - 18 073
85 472
6 814
- 159 571
166 679
436 609
- 4 360 125
Immaterielle eigedelar
Utsett skattefordel
Goodwill
Forskings- og utviklingsprosjekt
Sum immaterielle eigedelar
Varige driftsmiddel
Tomter, bygningar og annan fast eigedom
Skip
Transportmiddel
Driftslausøyre, inventar, verktøy og liknande
Sum varige driftsmiddel
Finansielle anleggsmiddel
Investeringar i dotterselskap
Lån til tilknytte selskap
Investeringar i tilknytte selskap
Investeringar i aksjar og eigardelar
Obligasjonar og andre fordringar
Langsiktig fordring til konsernselskap
Pensjonsmidlar
Sum finansielle anleggsmiddel
Konsern
Notar
31/12/2012
31/12/2011
1
1
2 448
1 919
4 367
33
4 324
2 424
6 781
1/18
1/18/28
1/18
1/18
111 398
3 739 882
1 655
19 660
3 872 595
160 652
3 775 781
226 218
21 987
4 184 638
479
923
6 462
8 336
- 1 499
4 022
8 771
4 763
- 16 200
34
19 089
3 893 162
4 210 508
18 396
89 022
19 088
161 621
170 082
458 209
37 289
125 852
- 22 501
156 005
219 393
561 037
4 351 371
4 771 545
2
3
4/23
5
6/7
16
Sum anleggsmiddel
Omløpsmiddel
Varer
Kundefordringar
Kortsiktig fordring på konsernselskap
Marknadsbaserte aksjar og obligasjonar
Andre kortsiktige fordringar
Bankinnskot, kontantar o.l
Sum omløpsmiddel
SUM EIGEDELAR
8
9
7/10
11
10
18
49 344
13
-57 989
-57 989
21 179
70 524
55
www.fjord1.no
Kontantstraumanalyse 2012
balanserekneskap 2012
Morselskap
31/12/2011
(tal i 1 000 kr)
31/12/2012
Morselskap
Konsern
Notar
31/12/2012
31/12/2011
(tal i 1 000 kr)
2011
2012
10 552
-34
0
0
38 339
600
2 629
4 517
-3 652
-3 052
0
49 899
-95 132
-400
-72 265
0
227 067
41 664
-2 326
-2 800
5 367
-3 978
0
97 197
-299 725
0
0
0
0
171 008
-376 980
-505 697
-282 221
-716
68 005
0
210 971
173 997
-3447
166 589
528 999
-17 170
-303 548
69 581
-30 000
247 862
0
-80 370
-166 387
0
-49 227
-295 984
-207 936
-32 198
361 960
0
154 024
44 853
154 024
166 679
154 024
166 679
300 000
0
EIGENKAPITAL OG GJELD
250 000
360 924
610 924
971
384 293
- 385 264
- 996 188
135 047
6 501
- 141 548
2 463 024
224 955
1 499
2 689 478
312 376
6 149
8 859
400
49 227
16 433
393 444
- 250 000
360 924
610 924
- 1 048
494 449
- 495 497
- - 1 106 421
- - - 155 683
39 670
64 126
259 479
- - 2 310 210
- 520
2 310 730
- - 34 322
70 903
137 317
70
- 440 883
683 495
Eigenkapital
Innskoten eigenkapital
Aksjekapital
Overkursfond
Sum innskoten eigenkapital
12
Opptent eigenkapital
Annan eigenkapital
Fond for vurderingsskilnader
Annan eigenkapital
Annan konsernkapital
Sum opptent eigenkapital
Minoritetsinteresser
13
13
14
Sum eigenkapital
Gjeld
Avsetjing for forpliktingar
Utsett skatt
Pensjonsforpliktingar
Andre avsetjingar for forpliktingar
Sum avsetjing for forpliktingar
15
16
17/28
Anna langsiktig gjeld
Gjeld til kredittinstitusjonar
Gjeld til konsernselskap
Anna langsiktig gjeld
Sum anna langsiktig gjeld
Kortsiktig gjeld
Gjeld til konsernselskap
Skuldige offentlege avgifter
Leverandørgjeld
Betalbar skatt
Utbytte
Anna kortsiktig gjeld
Sum kortsiktig gjeld
250 000
360 924
610 924
250 000
360 924
610 924
490 820
490 820
9 571
548 778
548 778
19 955
1 111 315
1 179 657
164 689
40 250
64 126
269 065
203 298
45 549
94 961
343 808
18
7
19/27/28
2 310 210
- 3 347
2 313 557
2 475 618
- 4 749
2 480 367
7
- 72 115
139 484
854
- 444 981
657 434
- 82 629
198 453
6 911
49 227
430 494
767 713
15
20
3 224 470
3 253 705
4 220 658
4 360 125
Sum gjeld
3 240 056
3 591 888
SUM EIGENKAPITAL OG GJELD
4 351 371
4 771 545
-
Konsern
2012
2011
Kontantstraum frå operasjonelle aktivitetar
Resultat før skatt
Betalt skatt
Vinst/tap ved sal av eigedelar
Resultat frå investering i tilknytte selskap
Ordinære avskrivingar
Nedskriving på anleggsmidlar
Skilnad mellom kostnadsført pensjon og inn-/utbetalingar
Endring i vareleverandørgjeld
Endring i varer og kundekrav
Endring i andre tidsavgrensingspostar
Kjøp/sal av kortsiktige verdipapir
Netto likviditetsendring frå verksemda
-99 231
-6 911
-14 855
-11
230 783
41 664
-5 265
-58 969
55 723
-39 314
-52
103 562
98 689
-1 884
-18 243
-1 191
266 362
11 042
2 938
2 717
-46 563
-27 047
767
287 587
Likvidar tilført / brukt på investeringar:
Investeringar i varige driftsmidlar
Utbetaling ved kjøp av aksjar og andelar
Sal av varige driftsmidlar (salssum)
Endring driftsmidlar ved avgang dotterselskap
Innbetaling ved sal av aksjar / andelar
Innbetalingar på lånefordringar (korts./langs.)
Utbetaling andre lånefordringar (korts./langs.)
Netto likviditetsendring frå investeringar
-288 630
-536
68 005
280 119
6 759
0
-2 553
63 164
-713 691
-353
27 277
0
350
0
-436
-686 853
0
0
-166 810
0
-49 227
-216 037
529 499
0
-306 925
0
-30 600
191 974
-49 311
-207 292
219 393
0
426 685
0
170 082
219 393
170 082
219 393
0
300 000
Likvidar tilført / brukt på finansiering:
Opptak av ny langsiktig gjeld
Utbetaling gjeld konsernselskap
Nedbetaling av gammal gjeld
Innbetaling gjeld konsernselskap
Utbytte (utbetalt)
Netto likviditetsendring frå finansiering
Netto endring i likvidar i året
Kontantar og bankinnskot pr. 01.01
Tilgang kontantar og bankinnskot ved fusjon 01.01.
Likviditetsbeholdning pr 31.12.
Denne består av:
Bankinnskot osv.
Ubrukt kreditt på konsernkontoen utgjer i tillegg
Florø, 29. april 2013
Reidar Sandal
styreleiar
Vegard Sævik
Eva von Hirsch
Nils R. Sandal
Lars Jørgen Pamer
Heidi-Kathrin Osland
Atle Olav Trollebø
Arnstein Aamås
Leif Øverland
adm. direktør
56
57
www.fjord1.no
rekneskapsprinsipp
Årsrekneskapen er sett opp i samsvar med rekneskapslova og
god rekneskapsskikk.
Kjøpte dotterselskap rekneskapsfører vi i konsernrekneskapen basert på kjøpskosten til morselskapet. Kjøpskost vert
tilordna identifiserbare eigedelar og gjeld i dotterselskapet,
som vert oppførte i konsernrekneskapen til verkeleg verdi på
kjøpstidspunktet. Eventuell meirverdi ut over kva som kan
tilførast til identifiserbare eigedelar og gjeld, balansefører
vi som goodwill. Goodwill vert handsama som ein residual
post og vert balanseført med den delen som er observert i
kjøpstransaksjonen. Meirverdiar i konsernrekneskapen vert
avskrivne over forventa levetid til dei oppkjøpte eigedelane.
Bruk av estimat
Utarbeiding av rekneskap i samsvar med rekneskapslova krev
bruk av estimat. Vidare krev bruk av rekneskapsprinsippa
til selskapet at leiinga må utøve skjønn. Område som i stor
grad inneheld slike skjønnsmessige vurderingar, høg grad
av kompleksitet, eller område der føresetnader og estimat er
vesentlege for årsrekneskapen, er beskrivne i notane.
Rekneskapsprinsipp for aksjar i dotterselskap
og tilknytte selskap
Dotterselskap er selskap der morselskapet har kontroll og
dermed avgjerande innverknad på den finansielle og operasjonelle strategien til selskapet, normalt ved å eige meir
enn halvparten av kapitalen med røysterett. Investeringar i
selskap der Fjord1 eig 20–50 % av kapitalen med røysterett og
har vesentleg påverknad, vert definerte som tilknytte selskap.
For oversikt over selskap som inngår i konsernet 31. desember
2012, sjå note 2.
Driftsinntekter
Inntektsføring ved sal av varer skjer på leveringstidspunktet.
Tenester blir inntektsførte i takt med utføringa.
Driftsinntekter, bil-, passasjer- og godsfraktinntekter, andre
driftsinntekter og kontraktsbetaling frå offentlege oppdragsgjevarar er inntektsførte i det året dei gjeld.
Kontraktsbetalinga er balanseført som fordring dersom ho
ikkje fullt ut er innbetalt pr. årsskiftet.
Delar av kontraktsbetalinga (ikkje anbodskontraktar) vert
periodiserte med utgangspunkt i skilnad mellom nedbetalingstida for driftsmiddel som er lagde til grunn i kontraktar
med det offentlege, og dei rekneskapsmessige avskrivingane.
Den periodiserte inntekta vert klassifisert som langsiktig gjeld
i balansen.
Investeringar i selskap vurderer vi til kjøpskost for aksjane, med
mindre nedskriving har vore naudsynt. Konsernbidrag til dotterselskap med frådrag for skatt fører vi som auka kostpris for
aksjane. Utbytte/konsernbidrag er inntektsførte same året som
det er avsett i rekneskapen for dotterselskapet / det tilknytte
selskapet. Når utbytte/konsernbidrag vesentleg overstig delen
av resultatet som er halden tilbake i selskapet etter kjøpet,
vurderer vi den overskytande delen som tilbakebetaling av
investert kapital og trekkjer den frå verdien på investeringa
i balansen.
Sal av verdikort for passasjerar og køyrety i ferjerutene vert
inntektsførte på brukstidspunktet der selskapa har ansvaret
for unytta verdiar. Unytta verdiar vert klassifiserte som anna
kortsiktig gjeld i balansen.
I konsernrekneskapen brukar vi eigenkapitalmetoden som
prinsipp for investeringar i tilknytte selskap. Bruk av metoden
fører til at rekneskapsført verdi i balansen tilsvarar delen av
eigenkapital i det tilknytte selskapet, korrigert for eventuelle
attverande meirverdiar frå kjøpet og urealiserte internvinstar.
Resultatdelen i resultatrekneskapen er basert på delen av
resultatet etter skatt i det tilknytte selskapet og korrigert for
eventuelle avskrivingar på meirverdiar og urealiserte vinstar. I
resultatrekneskapen vert resultatdelen vist under finanspostar.
For dei kontraktane der kontraktsmotpart har teke ansvaret
for ikkje nytta verdiar i selde verdikort, skjer inntektsføring
på salstidspunktet.
Klassifisering og vurdering av balansepostar
Eigedelar meinte til varig eige eller bruk klassifiserer vi som
anleggsmiddel. Eigedelar som er knytte til varekrinsløpet,
klassifiserer vi som omløpsmiddel. Fordringar vert klassifiserte
som omløpsmiddel dersom dei skal tilbakebetalast i løpet av
eitt år etter utbetalingstidspunktet. For gjeld legg vi analoge
kriterium til grunn.
Konsolideringsprinsipp
Dotterselskap vert konsoliderte frå det tidspunktet kontrollen
er overført til konsernet (kjøpstidspunktet).
Omløpsmiddel vert vurdert til det lågaste av kjøpskost og
verkeleg verdi. Kortsiktig gjeld i norske kroner vert balanseført
til nominelt beløp på etableringstidspunktet.
I konsernrekneskapen erstattar vi posten aksjar i dotterselskap med dotterselskapa sine eigedelar og gjeld.
Konsernrekneskapen vert utarbeidd som om konsernet var ei
økonomisk eining. Interne transaksjonar, urealisert forteneste
og andre mellomverande mellom selskapa i konsernet vert
eliminerte.
Anleggsmiddel vurderer vi til kjøpskost. I kjøpskost på driftsmiddel med lang tilverkingstid inngår også lånekostnader
knytt til tilverkinga av driftsmiddelet. Varige anleggsmiddel
som fell i verdi, vert avskrivne lineært over forventa økonomisk
levetid. Anleggsmiddel vert nedskrivne til verkeleg verdi ved
58
verdifall dersom rekneskapsreglane krev dette. Langsiktig
gjeld i norske kroner vert balanseførte til nominelt beløp
på etableringstidspunktet. Avsetjingar vert neddiskonterte
dersom renteelementet er vesentleg.
utgiftsførte i samband med det årlege vedlikehaldsprogrammet. Det er gjort eit unnatak for seks store gassferjer, der det
vert avsett for tilkomme vedlikehald for motorar.
Leasing
Ein leigeavtale vert klassifisert som finansiell eller operasjonell
i samsvar med det reelle innhaldet i den enkelte avtalen.
Dersom det vesentlege av økonomisk risko og kontroll knytt
til det underliggande leigeobjektet er gått over på leigetakar,
vert avtalen klassifisert som finansiell. Andre leigeavtalar vert
klassifiserte som operasjonelle.
Immatereielle eigedelar og goodwill
Goodwill har oppstått i samband med kjøp av dotterselskap.
Goodwill vert avskrive over forventa levetid for kjøpsobjektet.
Utgifter til forsking og utvikling vert balanseførte i den
utstrekning kriteria for balanseføring er oppfylte. Det betyr
at forskings- og utviklingskostnader vert balanseførte når vi
vurderer det som sannsynleg at dei framtidige økonomiske
fordelane knytte til eigedelen vil komme til selskapet, og vi har
komme fram til ei påliteleg måling av kjøpskost for eigedelen.
Balanseført forsking og utvikling vert avskrive lineært over
forventa levetid.
Driftsmiddel knytt til leigeavtalar vurderte som finansiell
leasing vert aktiverte i balansen til verdien av vederlaget
i leigeavtalen og vert avskrivne som varige driftsmiddel.
Avdragsdelen av leigevederlaget vert vist som langsiktig gjeld.
Det samla vederlaget vert redusert med betalt leige etter
frådrag for berekna rentekostnad.
Utgifter til andre immaterielle eigedelar vert balanseførte i den
utstrekning kriteria for balanseføring er oppfylt. Dette inneber
at utgifter til andre immaterielle eigedelar vert balanseførte
når ein ser det som sannsynleg at dei framtidige økonomiske
fordelane knytte til eigedelen vil tilkomme selskapet og vi har
kome fram til ei påliteleg måling av kjøpskost for eigedelen.
For avtalar som vert klassifiserte som operasjonell leasing,
vert leigebetalingane handsama som ein driftskostnad som
vert fordelt systematisk over heile leigeperioden.
Andre langsiktige aksjeinvesteringar
Kostmetoden vert brukt som prinsipp for investeringar i andre
aksjar mv. Utdelingar vert rekneskapsførte i utgangspunktet
som finansinntekt når utdelinga er vedteken. Dersom utdelingane vesentleg overstig delen av opptent eigenkapital etter
kjøpet, vert det overskytande ført til reduksjon av kostprisen.
Varige driftsmidler
Varige driftsmiddel vert balanseførte og avskrivne lineært over
den forventa levetida til driftsmidla dersom dei har ei forventa
levetid på meir enn 3 år og har ein kostpris som overstig
kr 15 000. Når det gjeld avskrivingstid på investeringar /
påkostningar / større utskiftingar, følgjer desse avtalt avskrivingsplan i kontraktar med oppdragsgjevar.
Felleskontrollert verksemd
For felleskontrollert verksemd nyttar vi bruttometoden i
selskapsrekneskapen og konsernrekneskapen. Selskapet og
konsernet summerer sin del av dei felleskontrollerte verksemdene sine resultat-, balanse- og kontantstraumpostar med
tilsvarande postar i selskaps- og konsernrekneskapen. Del
av mellomverande og interne transaksjonar vert eliminert.
Skilnaden mellom dei kontraktsmessige verdiane til selskapet
sine skip i kontraktane med offentlege oppdragsgjevarar og
dei rekneskapsmessige verdiane er avsett som langsiktig
gjeld i balansen. Den årlege skilnaden mellom nedbetaling av selskapet sine skip i kontraktane med offentlege
oppdragsgjevarar og rekneskapsmessige avskrivingar, vert
ført som kontraktsinntekt. Denne rekneskapsføringa skapar
samanstilling mellom kostnader (avskrivingar) og inntekter
(klassifiserte som kontraktsinntekter dersom dei er mottekne
i løpet av året og under andre driftsinntekter dersom rein
periodisering).
Nedskrivning av anleggsmidler
Ved indikasjon på at balanseført verdi av eit anleggsmiddel er
høgare enn verkeleg verdi, gjennomfører vi test for verdifall.
Vi vurderer om attvinningsbeløpet på anleggsmidla relatert til
den tilhøyrande vurderingseininga overstig balanseført verdi.
Testen vert gjennomført for det lågaste nivået av anleggsmiddel
som har sjølvstendige kontantstraumar.
Vedlikehald av driftsmiddel vert kostnadsført løpande under
driftskostnader. Påkostingar eller forbetringar vert lagde til
kostprisen på driftsmiddelet og vert avskrivne i takt med
driftsmiddelet. Skilnaden mellom vedlikehald og påkosting/
forbetring vurderer vi etter den tekniske standen til driftsmiddelet ved kjøp av middelet.
Attvinningsbeløp vert utrekna som det høgaste av anten
bruksverdien til vurderingseininga eller netto salsverdi til
denne. Med bruksverdi meiner vi noverdien av framtidige kontantstraumar som er forventa å oppstå frå vurderingseininga,
medan netto salsverdi vert definert som skilnaden mellom
marknadsverdi på balansedagen og estimerte salskostnadar.
I dei tilfella anleggsmidla i vurderingseininga er bundne opp
i kontraktar og ikkje kan realiserast utan at kontraktsbrot vert
Alle skip inngår i eit årleg vedlikehaldsprogram.
Klassifikasjonskostnader og vedlikehaldskostnader vert
59
www.fjord1.no
rekneskapsprinsipp
hevda av avtaleparten, brukar ein berre bruksverdi som eit
alternativ for attvinningsbeløp. Framtidige kontantstraumar
omfattar vurderingseininga sine kontantstraumar frå operasjonelle aktivitetar, samt tilhøyrande anleggsmiddel sin
terminalverdi ved utgangen av dei kontraktane som eventuelt
er grunnlaget for vurderingseininga.
for, vil konsernet betale skilnaden rekna etter resterande del
av hovudstol til motparten. For avtalt beløp og periode vil
konsernet ha fast rente gjennom slike avtalar.
Konsernet har i mindre grad gjort seg bruk av avtalar der vi er
sikra ein pris- eller rentekorridor. Målet med slike avtalar er å
sikre seg mot konsekvensar ved ekstreme utslag på underliggande prisutvikling.
Dersom balanseført verdi er høgare enn både salsverdi og
attvinningsbeløp, vert det gjennomført nedskriving til høgaste
av salsverdi og attvinningsbeløp.
Varer
Lager av innkjøpte varer vert vurdert til det lågaste av kjøpskost
etter FIFO-prinsippet og verkeleg verdi. Det vert gjennomført
nedskriving for pårekneleg ukurans.
Tidlegare nedskrivingar vert reverserte dersom føresetnadane
for nedskrivinga ikkje lenger er til stades (med unnatak for
nedskriving av goodwill).
Fordringar
Kundefordringar og andre fordringar vert førte opp i balansen til pålydande etter frådrag for avsetning til forventa tap.
Avsetning til tap vert gjennomført på grunnlag av individuelle
vurderingar av dei enkelte fordringane. I tillegg gjennomfører
vi ei uspesifisert avsetning for å dekke forventa tap på andre
fordringar.
Sikring
Konsernet har ikkje nytta verdisikring.
Kontantstraumsikring
Terminkontraktar som sikrar framtidige inn- og utbetalingar, vert rekneskapsførte ved realisasjon av terminkontraktar. Verdiendring på sikringsinstrumentet vert ikkje
rekneskapsført. Sikringsobjektet vert rekneskapsført på
transaksjonstidspunktet.
Andre fordringar, både omløpsfordringar og anleggsfordringar,
vert ført opp til det lågaste av pålydande og verkeleg verdi.
Verkeleg verdi er noverdien av forventa framtidige innbetalingar.
Det vert likevel ikkje gjennomført neddiskontering når effekten
av neddiskontering er uvesentleg for rekneskapen. Avsetning
til tap vert vurdert på same måte som for kundefordringar.
Med basis i vedteken sikringsstrategi nyttar konsernet ulike
sikringsinstrument og fastprisavtalar for å sikre kontantstraumane, då særleg innan olje, LNG, renter og valuta.
Bruk av sikringsinstrument vurderer konsernet opp mot
reguleringsklausulane i dei aktuelle kontraktane. Om aktuelle reguleringsklausular for ei kontrakt ikkje vert vurdert
til å gi tilfredsstillande dekning for prisutviklinga på aktuell
innsatsfaktor, vil konsernet i samsvar med sikringsstrategien,
kunne bruke tilgjengelege sikringsinstrument for å redusere
eller eliminere prisutviklingsrisikoen.
Kortsiktige plasseringar
Kortsiktige plasseringar (aksjar og partar som er omløpsmiddel)
vert vurdert til det lågaste av gjennomsnittleg kjøpskost og
verkeleg verdi på balansedagen. Motteke utbyte og andre
utdelingar vert inntektsførte som anna finansinntekt.
Garantiansvar
Venta utgifter til framtidige garantiarbeid knytt til sal / avslutta
prosjekt er kostnadsført og ført som avsetning i balansen.
Avsetninga vert basert på historiske erfaringstal for garantiar.
Olje og LNG
Konsernet brukar terminkontraktar der vi avtalar marknadspris pr. tonn i NOK eller USD med levering kvar månad
for avtalt periode. I månadar der aktuell marknadspris ligg
over sikringsprisen vil konsernet få utbetalt skilnaden frå
motparten. I månadar der aktuell marknadspris ligg under
sikringsprisen, vil konsernet betale skilnaden til motparten.
For aktuelt avtalt volum vil konsernet ha ein fastpris i NOK
eller USD for avtalt periode.
Tapskontrakter
Verksemda til konsernet inneber mellom anna at det vert
inngått kontraktar med det offentlege om levering av kollektivtenester. For fleire av desse kontraktane har selskapet ein
stor del av risikoen for utviklinga i fleire kostnadsartar (t.d. løn,
rente og drivstoff) utan at inntektene vert endra tilsvarande.
Dette kan resultere i at kontraktane blir ulønsame dersom kostnadane aukar i større omfang enn inntektene. Selskapet måler
difor noverdien av framtidige forventa kontantstraumar frå
operasjonelle aktivitetar i den enkelte kontrakt, der estimerte
utbetalingar omfattar alle uunngåelege framtidige betalbare
driftskostnader. Av- og nedskrivingar og finanskostnader er
ikkje inkluderte.
Renter
Konsernet brukar rentebyteavtalar der vi avtalar rente og
nedbetalingstid med ein motpart. I månadar der aktuell
marknadsrente ligg over nivået som vi har gjort sikringsavtale
for, vil konsernet få utbetalt skilnaden rekna etter resterande
del av hovudstol frå motparten. I månadar der aktuell
marknadsrente ligg under nivået vi har gjort sikringsavtale
60
I den grad den enkelte kontrakt vert rekna som ei kontantgenererande eining, vert kontantstraumen definert på same
måten som den som vert lagt til grunn i nedskrivingstestar
for anleggsmidla, med unnatak av at anleggsmidla sin terminalverdi ved utgangen av kontraktane ikkje vert teken med.
Dersom utrekningane viser ein negativ noverdi, balansefører vi
dette beløpet som ei avsetning. Før det eventuelt vert føreteke
avsetning for tapskontraktar, vert behovet for å føreta nedskriving av anleggsmidla vurdert.
Ytingsplanar
Ein ytingsplan er ei pensjonsordning som ikkje er ein innskotsplan. Typisk er ein ytingsplan ei pensjonsordning som
definerer ei pensjonsutbetaling som ein tilsett vil motta ved
pensjonering. Pensjonsutbetalinga er normalt avhengig av
fleire faktorar, som alder, tal år i selskapet og løn. Den balanseførte forpliktinga knytt til ytingsplanar er noverdien av dei
definerte ytingane på balansedagen, minus verkeleg verdi
av pensjonsmidla (innbetalte beløp til forsikringsselskap),
justert for ikkje resultatførte estimatavvik og ikkje resultatførte
kostnader knytte til pensjonsopptening i tidlegare periodar.
Pensjonsforpliktinga vert utrekna årleg av ein uavhengig aktuar
ved bruk av ein lineær oppteningsmetode.
Avsetning for tapskontraktar vert balanseført under avsetning
for forpliktingar (langsiktig gjeld). Avsetning for tapskontraktar
knytt til varekretsløpet eller som har forventa oppgjerstidspunkt innan eit år frå balansedagen, vert klassifisert som
anna kortsiktig gjeld.
Planendringar vert amortiserte over forventa attverande
oppteningstid. Det same gjeld estimatavvik som kjem av ny
informasjon eller endringar i dei aktuarmessige føresetnadene,
i den grad dei overstig 10 % av den største av pensjonsforpliktingane og pensjonsmidla (korridor).
Avsetninga vert reversert i takt med eventuell reduksjon av
negativ noverdi i seinare periodar.
Valuta
Pengepostar i utanlandsk valuta vert vurdert etter kursen ved
slutten av rekneskapsåret.
Skatt
Skattekostnaden i resultatrekneskapen omfattar både den
betalbare skatten i perioden og endring i utsett skatt. Utsett
skatt vert rekna med aktuell skattesats (28 %) på grunnlag av dei
mellombelse skilnader som eksisterer mellom rekneskapsmessige og skattemessige verdiar, samt eventuelt likningsmessig
underskot til framføring ved utgangen av rekneskapsåret.
Skatteaukande og skattereduserande mellombelse skilnader
som vert reverserte, eller kan reverserast i same periode, vert
utlikna. Oppføring av utsett skattefordel på netto skattereduserande skilnadar som ikkje kan utliknast og underskot til
framføring er grunna ut frå venta framtidig inntening. Utsett
skatt og skattefordel som kan balanseførast, er oppført netto
i balansen.
Terminkontrakter
Konsernet brukar i større grad terminkontraktar på utenlandsk
valuta for å sikre ventelege framtidige inn-/utbetalingar i
framand valuta (kontantstraumsikring).
Vinst eller tap på sikring av transaksjonar som fører til balanseføring av t.d. ferjer, vert inkludert i kostpris.
Terminkontraktar som sikrar framtidige inn-/utbetalingar,
vert ikkje rekneskapsført.
Pensjonar
Konsernet har ulike pensjonsordningar. Pensjonsordningane
er finansierte gjennom innbetalingar til offentleg eller
privatadministrerte forsikringsplanar/-selskap, med unnatak
av AFP-ordningar og nokre ordningar som er dekka over drift.
Selskapet har både innskotsplanar og ytingsplanar.
Skatt på avgitt konsernbidrag som vert ført som auka kostpris
på aksjar i andre selskap og skatt på motteke konsernbidrag
som vert ført direkte mot eigenkapitalen, fører vi direkte mot
skatt i balansen (føringa skjer mot betalbar skatt dersom
konsernbidraget har verknad på betalbar skatt og mot utsett
skatt om konsernbidraget har verknad på utsett skatt).
Innskotsplaner
Ved innskotsplanar betalar konsernet innskot til offentleg eller
privatadministrerte forsikringsplanar/-selskap. Konsernet
har inga ytterlegare betalingsplikt etter at innskota er betalte.
Innskota vert rekneskapsførte som personalkostnad. Eventuelle
forskotsbetalte innskot vert balanseførte som eigedel (pensjonsmidlar) i den grad innskotet kan refunderast eller redusere
framtidige innbetalingar.
Kontantstraumoppstilling
Kontantstraumoppstillinga vert utarbeidd etter den indirekte
metoden. Kontantar og kontantekvivalentar omfattar kontantar, bankinnskot og andre kortsiktige, likvide plasseringar
som omgåande og med uvesentleg kursrisiko kan konverterast
til kjende kontantbeløp og med forfallsdato kortare enn tre
månadar frå opphavsdato. Ved avgang av dotterselskap er
balanseendringane som følgje av salet handsama på lik line
med andre balanseendringar i konsernet (i kontantstraumoppstillinga til konsernet). Ein viser dermed ikkje netto
kontantinnbetaling ved avgangen.
61
www.fjord1.no
noter 2012
rekneskapsprinsipp
Fusjon
Fjord1 AS har med rekneskapsmessig og skattemessig verknad
frå 1. januar 2012 fusjonert med dotterselskapa Fjord1
Fylkesbaatane AS og Fjord1 MRF.
Korrigering av konsernbidrag
Som følgje av korrigering av konsernbidrag frå dotterselskap
etter fastsetjing av årsrekneskap for 2011 er eigenkapitalen og
utsett skatt korrigerte. Samanlikningstala i resultatrekneskapen
balanse, notar og kontantstraumoppstilling i morselskapet er
korrigerte. Effekten på eigenkapitalen er 0,437 MNOK.
Fusjonen er gjennomført til skatte- og rekneskapsmessig
kontinuitet (konsernverdiar). Samanlikningstala i resultarekneskapen, balanse, notar og kontantstraumoppstilling er
fjorårstala til morselskapet. Driftsinntektene for dei fusjonerte
selskapa var totalt kr 2 263 i 2011.
Pensjon
Som følgje av avklaring i tariffavtale i 2012 er grunnlaget for
berekning av tilleggspensjon endra tilbake i tid. Effekten av
dette er aktuarberekna og utgjer ein auke i pensjonsforpliktingar på 15,8 MNOK per 1.1.2012. Effekten på eigenkapitalen
er 11,3 MNOK per 1.1.2012. Samanlikningstala i balansen for
konsernet er korrigerte for dette.
Endring av rekneskapsprinsipp/korrigering av feil
Som følgje av aksjonæravtale i Fjord1 Partner AS er klassifisering
av dette selskapet endra frå tilknytt selskap til felleskontrollert
verksemd. For felleskontrollert verksemd nyttar ein bruttometoden i selskaps- og konsernrekneskapen.
Som følgje av feil på aktuarberekninga for 2011 for dotterselskapet Fjord1 Fylkesbaatane AS på 5,12 MNOK er
eigenkapitaleffekten ved fusjonen med Fjord1 Fylkesbaatane
AS korrigert med 3,685 MNOK (auke). Samanlikningstala er
ikkje omarbeida, jfr omtale av fusjonen ovanfor. Feilen var
hensynteke i konsernrekneskapen for 2011.
Effekten av dette utgjer kr 0,97 MNOK på eigenkapitalen i
morselskapet per 1. januar 2012. Samanlikningstala i balansen, resultatrekneskapen og kontantstraumoppstillinga i
morselskapet og konsernrekneskapen er korrigerte for endring
frå kostmetoden/eigenkapitalmetoden til bruttometoden.
Note 1 Varige driftsmiddel
VARIGE
DRIFTSMIDDEL,
Morselskap
Bygningar,
eigedom
og tomt
Kostpris og ordinære avskrivingar
Kostpris 01.01
1 607
Ovf. frå fusjonerte selskap
88 878
Ny fusjonert
kostpris 01.01
90 485
+ tilgang i år
1 381
+ tilgang overført av
ferdige driftsmiddel
- selde selskap
- avgang i år
885
Kostpris 31.12.
90 981
Akkumulerte ordinære
avskrivingar 31.12.
5 537
Ovf. frå fusjonerte selskap
28 905
Ny fusjonert akkumulert
avskriving 31.12
34 442
Akkumulert nedskriving
31.12.
Ovf. frå fusjonerte selskap
Ny fusjonert akkumulert
nedskriving 31.12
Rekneskapsmessig
bokført verdi 31.12.
Avskrivingar for året
Nedskrivingar for året
Ordinære lineære
avskrivingar (%)
VARIGE
DRIFTSMIDDEL,
KONSERN
Skip
Transportmiddel
1 401 375
4 264 490
186 072
656
4 608
20 812
76 759
1 424 450
4 620 807
5 665 865
149 702
186 072
125 522
5 264
435
97 571
5 181
6 045 257
282 221
0 62 557 6 107 814
282 221
280 053
-280 611
558
97 018
5 998 602
30 983
0
0
97 903
0 62 557 6 292 132
382 068
1 705 226
0
Driftsløysøyre,
verktøy,
inventar Sum varige Goodmed mer driftsmiddel
will
Skip
under
oppføring
2 087 294
0
5 699
103 310
0
0
97 903
6 229 575
718
3 324
21 063
62 069
409 386
1 799 524
4 042
83 132
2 208 910
1 030
39 838
163 610
0
Fou
Sum
anleggsmiddel
59 185
3 372
1 483 635
4 624 179
46 750
947
456 136
1 800 471
47 697
2 256 607
12 940
52 778
163 610
11
38 808
163 599
11
202 407
0
0
1 030
203 448
0
12 940
216 388
56 528
4 732
0 3 708 900
213 870
38 808
30 983
1 657
467
19 148
7 493
3 817 216
226 562
38 808
0
1 920
505
3 819136
10 %
3,33 %
Bygningar,
eigedom
og tomt
Kostpris og ordinære avskrivingar
Kostpris 01.01
308 157
+ tilgang i år
7 598
+ tilgang ovf. av ferdige
driftsmiddel
- avgang selde selskap
158 700
- avgang i år
885
Kostpris 31.12.
156 170
Akkumulerte ordinære
avskrivingar 31.12.
44 761
Akkumulerte nedskrivingar 31.12. *
11
Rekneskapsmessig
bokført verdi 31.12.
111 398
Avskrivingar for året
6 334
Nedskrivingar for året
Ordinære lineære
avskrivingar (%)
3-20%
62
Bygg
under
oppføring
Bygg
under
oppføring
Skip
5 665 865
149 702
20-33,33 %
Skip
under
opp- Transportføring
middel
186 072
125 522
20 -33,33%
Driftsløysøyre,
verktøy,
inventar Sum varige Goodmed mer driftsmiddel
will
189 652
5 373
7 248 895
288 630
893 885
558
62 249
5 699
133 334
0
1 114 834
97 903
6 324 787
20 055
62 557
0
1 126 991
97 903
6 407 399
2 087 294
4 042
113 006
2 249 103
17 607
47 698
2 314 408
202 407
0
671
203 089
0
12 940
216 029
1 657
467
19 657
7 730
3 872 595
228 401
38 808
2 448
1 877
10-20%
13-33,33 %
97 018
5 998 601
0 3 708 900
213 870
38 808
30 983
30 983
3,33 -10%
63
32 212
Fou
62 557
Sum
anleggsmiddel
899 149
435
280 053 -280 611
0
227 067
38 808
12 157
20 %
7 343 664
288 630
1 919 3 876 962
505
230 783
38 808
20-
www.fjord1.no
noter 2012
Goodwill er knytt til oppkjøpet av Bolsønes Verft AS og Bo-sement AS i 2009.
Ein stor del av inntektene i selskapet er og vil verte knytte til langsiktige kontraktar (anbod). Per 31.12.12 er det gjort ei
vurdering av verdien av dei varige driftsmidla til Fjord1 basert på framtidig EBITDA for den enkelte anbodskontrakt der det er
indikasjon på verdifall. Restverdien som er nytta, er selskapet sitt beste estimat på verdien av varige driftsmiddel ved utgangen
av anbodsperioden. Det er i hovudsak lagt til grunn innhenta eksterne vurderingar for berekning av restverdien på dei fleste
av dei varige driftsmidla. Eventuelle opsjonar på kontraktsforlenging er ikkje teke omsyn til i nedskrivingsvurderingane. Det er
nytta eit vekta avkastningskrav for totalkapitalen på 4,8 % etter skatt i berekninga. Det er utført sensitivitetsanalysar der det er
indikasjon på verdireduksjon og der det er gjort nedskriving. Fleire av kontraktene er sensitive for endring i estimata.
Vinst ved sal av driftsmiddel er klassifisert som andre driftsinntekter.
Investeringar og sal (salssum) for varige driftsmiddel (konsern)
2012
2011
Investering
Sal Investering
0
0
558
0
Goodwill
Fou
Maskinar, inventar og
transportmiddel
Skip
Bygningar
Internt sal bussar/bilar
Sum
5 616
275 224
1 381
2010
Sal
24
67 012
970
5 808
275 224
7 598
3 699
9 548
14 250
282 221 68 006
289 187
27 496
2009
2008
Investering
Sal Investering
Sal Investering
0
0
8 113
1 358
2 613
11 704
97 464
9 083
657 366 364 038
10 099 28 000
764 929
92 425
704 344
63 847
7 232
47 280
3 330
870 087
57 842
114 402
427 275
4 443
Sal
7 104
10 735
Dotterselskap
Fjord1 Service AS
Moaterminalen Holding AS
Hareid Trafikkterminal AS
MRF Charter AS
Sognefjord Cruise AS
Bolsønes Verft AS
Samla dotterselskap
Dotterdotterselskap
Årdal Bilag Eigedom AS
Måløy Reisebyrå AS
Tilknytte selskap
Terminalbygg AS
Dotterselskap
Hareid Trafikkterminal AS
MRF Charter AS
Sognefjord Cruise AS
Naviera Sognekongen SA
Fjord1 Service AS
Moaterminalen Holding AS
Bolsønes Verft AS
Fjord1 Eigedom AS
Fjord1 Eigedom Sogndal AS
Fjord1 Eigedom Lærdal AS
Fjord1 Eigedom Otta AS
Fjord1 Eigedom Bismo AS
Aksjekapital
Vårt tal
på aksjar
Eigenkapital i
dotterselskap
2 000
279
1 200
500
280
100
1 000
27 930
1 200
15 000
560
100
1 000
19 010
710
15 000
560
100
26 096
19 810
2 333
4 128
328
2 830
55 525
508
9 457
35 135
5 826
768
4 082
280
23 000
69 091
7 102
1 960
33
1 339
69 091
9 938
1 777
9 062
1 372
11 715
2 750
300
2 750
50
2 750
50
Forretningskontor
Eigardel /
røystedel
Kaupanger
35,0 %
Sum
Form
Underkonsern
Dotterdotterselskap
Årdal Billag Eiendom AS
Måløy Reisebyrå AS
Kontorstad
Eigardel
Røysterett
Hareid
Langevåg
Florø
Chile
Ålesund
Ålesund
Molde
Molde
Sogndal
Sogndal
Stryn
Stryn
63 %
100 %
100 %
49 %
100 %
68 %
100 %
100 %
100 %
100 %
100 %
100 %
63 %
100 %
100 %
49 %
100 %
68 %
100 %
100 %
100 %
100 %
100 %
100 %
Årdal
Måløy
66 %
100 %
66 %
100 %
Utbytte
Ytt
konsernbidrag
781
6 000
6 000
781
0
1 862
1 862
Kostpris
Resultat i
2012
Del av resultat
Bokført
eigen-kapital
31.12.12
450
32
11
3 769
450
32
11
3 769
2012
Endring i bokført verdi tilknytte selskap
Bokført verdi 01.01
Netto kjøp
Del av resultat
Utbytte
Sal selskap
Bokført verdi 31.12.12
Sum
Andre
Sum
4 022
4 022
- 11
- (3 110)
923
2 830
2 830
1 192
-
(3 110)
923
Bokført verdi Kystekspressen ANS
Bokført verdi Fjord1 Partner AS
Bokført verdi 31.12.
65
2011
Andre
11
Endring i bokført verdi felleskontrollert verksemd
64
6 652
2 365
273
-341
Bokført
verdi
Note 3 Aksjar i tilknytte og felleskontrollerte selskap
560 437 38 039
Note 2 Opplysningar om dotterselskap
Resultat
i
dotterselskapa
Totalt
tal på
aksjar
Forretningskontor
Eigardel/
røystedel
Trondheim
Bergen
49 %
49 %
1 192
4 022
4 022
2012
2011
4 562
1 096
5 658
4 523
1 020
5 543
www.fjord1.no
noter 2012
Note 6 Langsiktige fordringar til konsernselskap, morselskap
Beløpa under representerer den rekneskapsførte 49 %-delen av eigedelar og gjeld, inntekter og resultat som konsernet har i
den felleskontrollerte verksemda. Beløpa er inkluderte i resultatrekneskapen og balansen:
Kystekspressen Eigedelar
Anleggsmiddel
Omløpsmiddel
Sum eigedelar
Gjeld
Langsiktig gjeld
Kortsiktig gjeld
Sum gjeld
Fjord1 Partner
2012
2011
2012
2011
19 116
2 772
21 888
21 694
3 816
25 510
2 046
10 544
12 590
2 602
12 682
15 284
12 594
8 393
20 987
980
10 514
11 494
2 940
11 324
14 264
Sum eigenkapital
4 562
4 523
1 096
1 020
Inntekter
Kostnadar
Netto finanskostnad
Resultat
44 721
44 237
444
40
41 531
43 903
443
(2 815)
41 372
41 219
43
110
35 631
34 787
8
836
2 740
18 163
465 004
Note 7 Mellomverande mellom selskap i same konsern
1 567 961
2 032 965
Morselskap
Andre fordringar
Føretak i same konsern
Langsiktige fordringar
2012
2011
2012
2011
6 814
93 097
20 903
2 032 965
Anna langsiktig gjeld
2012
Føretak i same konsern
Gjeld til konsern
2011
2012
2011
224 955
34 322
312 376
Note 8 Varer
Varelager består av varer innkjøpt for vidare sal. Der er ikkje gjort nedskriving for ukurans.
Note 9 Kundefordringar
Note 4 Investeringar i aksjar og eigardelar
Morselskap
Morselskap Marknadsverdi
Fjord Invest AS
Fjord Invest Sørvest AS
Fjord Invest Industri AS
Møre og Romsdal Såkornfond AS
BookNorway AS
Norway Bussekspress AS
Fergebo AS
Fjord Tours AS
Geiranger Fjordservice AS
Andre aksjar og eigardelar
Sum aksjar og eigardelar
2011
20 903
10 439
6 887
17 326
Selskap
Interne lån, trekk på konsernkontoen
Lån til Bolsønes Verft
Langsiktig lån, utanfor konsernkontoen, sjøselskapa
2012
Bokført verdi
2 207
100
616
500
253
-
Konsern
Konsernselskap
Tal på aksjar
/ eigardelar
Eigardel
9 134
6 160
20 000
12 %
50 %
29 %
538
1 000
668
5 881
Note 5 Obligasjonar og andre fordringar
2012
Kostpris
Bokført verdi
9 075
200
100
2 000
2 207
100
616
500
253
1 000
533
633
1 500
1 076
16 117
- 538
1 000
1 249
6 462
2012
845
2 898
4 283
8 026
66
Faktiske tap på fordringar for året
Tap på fordringar
2011
2012
2011
88 072
-2 600
85 472
0
91 677
-2 655
89 022
129 662
-3 810
125 852
299
299
0
299
299
1 580
1 580
Tap på fordringar inngår i posten andre driftskostnader.
Note 10 Andre kortsiktige fordringar
Morselskap
Motteke konsernbidrag
Andre fordringar på konsernselskap
Kortsiktige fordringar til konsernselskap
Morselskap Konsern
Lån tilsette
Kapitalinnskot KLP
Andre langsiktige fordringar
Kundefordringar til pålydande 31.12.
Delkredereavsetjing 31.12.
Kundefordringar 31.12.
2011
2012
2011
-
845
2 898
4 593
8 336
900
2 648
1 215
4 763
Morselskap
2012
Støtte NOX- reduserande tiltak
Forskotsbetalingar Andre fordringar
Andre periodiseringar - inntekter
Havarikrav
Til gode meirverdiavgift
Andre kortsiktige fordringar 31.12.
8 111
52 985
27 045
51 643
19 787
159 571
67
2012
2011
2 643
4 171
6 814
33 331
59 766
93 097
Konsern
2011
25 000
789
6 739
32 528
2012
10 098
52 714
28 123
51 815
19 853
162 603
2011
25 000
2 250
67 247
43 446
18 060
156 003
www.fjord1.no
noter 2012
Note 11 Marknadsbaserte aksjar og obligasjonar
Note 15 Rekneskapsmessig handsaming av skatt
Morselskap
Marknadsbaserte aksjer og obligasjoner
Bokført verdi
Marknadsverdi
Kostpris
Urealisert
gevinst/tap
i år
19 088
19 088
19 088
19 088
19 088
19 088
53
53
Aksjar som inngår i finansforvaltninga til selskapet (handelsportefølje)
Rentepapir med låg risiko
SUM
Note 12 Aksjekapital og eigarstruktur
Fjord1 Holding AS
Havilafjord AS
Antall
Pålydande
Pålydande
verdi
Andel
røysterett
59 000
41 000
100 000
2 500
2 500
2 500
147 500 000
102 500 000
250 000 000
59 %
41 %
100 %
Note 13 Eigenkapital
Endring av eigenkapital i året:
Konsern
Anna
Overkurs- konsernfond
kapital
Aksjekapital
Eigenkapital 01.01.12 250 000
Korrigert tidlegare endra
rekneskapsprinsipp / feil
tidlegare år
Omarbeidd EK
01.01.2012
250 000
Resultatet for året
Fusjonerte selskap
Minioritetsdelen
Avsett utbytte
Konvertering av ansv.
lån til aksjekapital
Endring ved kjøp/sal/
fusjon av selskap
Minioritetsdelen av EK
Anna
Eigenkapital 31.12.12
250 000
360 924
560 130
Morselskap
Minioritetsinteresser
Sum
eigenkapital
Aksjekapital
19 955
1 191 009
250 000
(11 352)
360 924
548 778
(57 989)
OverFond for
kurs- vurderingsfond
skilnadar
360 924
(11 352)
360 924
SUM
383 856
994 780
971
437
1 408
971
77
384 293
(52 913)
163 068
19 955
830
1 179 657
(57 159)
(1 977)
(1 977)
996 188
(52 836)
163 068
-
-
-
(9 294)
-
(9 294)
250 000
Anna
eigenkapital
-
360 924
31
57
88
490 820
9 571
1 111 315
250 000
360 924
1 048
494 448
1 106 421
Betalbar skatt kjem fram slik:
Ordinært resultat før skatt
Permanente skilnadar
Endringar i mellombelse skilnadar
Endring i underskot og godtgjersle til framføring
Motteke konsernbidrag direkte balanseført
Grunnlag betalbar skatt
Endring i mellombelse resultatskilnadar som følgje av fusjon
Endring i mellombelse resultatskilnadar
`+/÷ Motteke/ytt konsernbidrag
Skattepliktig inntekt (grunnlag for betalbar skatt)
Skattekostnaden for året kjem fram slik:
Betalbar skatt på årsresultatet
Betalbar skatt Fjord1 Partner (bruttometoden)
For mykje/lite avsett i fjor
Endring i utsett skatt / skattefordel som følgje av fusjon
Endring i utsett skatt / skattefordel som følgje av sal verksemd
Endring utsett skatt
Total skattekostnad for året
Konsern
2012
2011
(95 131)
(59 412)
10 551
563
(64 935)
55 249
(154 543)
430 995
(605 189)
2 643
(326 094)
1 428
70
400
2012
2011
854
6 911
1 428
(63 035)
Betalbar skatt i balansen kjem fram slik:
Betalbar skatt på årsresultatet
Betalbar skatt Fjord1 Partner (bruttometoden)
Sum betalbar skatt
Spesifikasjon av grunnlag for utsett skatt:
Skilnadar som vert utlikna:
Driftsmiddel
Fordringar
Varelager
Vinst - og tapskonto
Periodisering kontraktsbetaling
Avsetningar etter god rekneskapskikk
Pensjonar
Partar i deltakarliknande selskap
Underskot til framføring som følgje av fusjon
Underskot og godtgjersle til framføring
Grunnlag for utsett skatt/skattefordel i balansen
Utsett skattefordel/utsett skatt
Utsett skattefordel i balansen knytt til Fjord1 Partner (ikkje utlikna)
Ikkje oppført utsett skattefordel
Utsett skatt/ skattefordel i rekneskapen
20 668
(42 297)
2 719
3 119
(4 284)
(38 642)
(42 072)
19 661
26 572
70
70
400
400
784
70
854
6 511
400
6 911
1 140 814
(2 600)
448 359
-
1 167 786
(2 678)
128 480
(52 620)
(11 506)
(39 669)
7 537
(212 698)
(401 726)
556 012
155 683
116 084
130 705
(52 620)
(7 972)
(39 669)
7 537
995 346
(4 565)
(3)
157 905
(94 860)
(1 230)
(45 593)
8 512
155 683
(6 500)
(75 632)
482 311
135 048
(33)
(614 914)
588 175
164 689
(289 447)
726 065
203 298
(33)
135 015
164 689
203 265
Note 14 Minoritetsinteresser
Minoritetsinteresser 31.12.
Minoriteten sin del av resultat
Tilgang/avgang minoritetsinteresser
Utbytte - ført mot EK
Minoritetsinteresser 31.12.
68
2012
2011
19 955
830
(9 237)
(1 977)
9 571
18 364
1 593
(2)
19 955
69
www.fjord1.no
noter 2012
Pensjonskostnad bidragsbaserte ordningar
klarar ikkje å skilje ut den sikra frå den usikra forpliktinga på
AFP-delen. Difor klarer ein ikkje å skilje mellom sikra og usikra
bidragsbaserte pensjonordningar og dei blir difor presentert
saman.
Note 16 Pensjonsplikter
MORSELSKAP
Konsernsjef
Konsernsjef er medlem av selskapet sin ordinære pensjonsordning. Han har også ein tilleggspensjonsordning der Fjord1
AS set av kr 182.750 pr år på ein bankkonto som er Fjord1
AS sin eigedel. Dette beløpet skal regulerast årleg med auke
i konsumprisindeks. I tillegg skal avkastning på bankkonto
tilleggast pensjonskapitalen. Pensjon utbetalast frå fylte 65 år.
Dersom konsernsjef fråtrer før fylte 65 år, kan han kreve å få
utbetalt opptjent tilleggespensjon ved tidspunkt for fråtreden.
Kr 576.750 inkludert arbeidsgjevaravgift er avsett pr 31. desember 2012 for å dekke opptjent hittil. Ordninga er klassifisert
som ei innskotsordning.
Den nye AFP-ordninga, som gjeld frå og med 1. januar 2011,
er å sjå som ei ytingssbasert fleirføretaksordning, men rekneskapsførast som ei innskotsordning fram til det føreligg
pålitleg og tilstrekkeleg informasjon slik at selskapet kan
rekneskapsføre sin proporsjonale del av pensjonskostnad,
pensjonsforpliktingar og pensjonsmidlar i ordninga.
Konsernet si forplikting er dermed ikkje balanseført som gjeld.
AFP-forpliktinga etter den gamle ordninga var balanseført
som gjeld (bidragsbasert ordning) og vart inntektsført i 2010,
med unntak for den forpliktinga som knyter seg til tidlegare
tilsette som no er pensjonistar i denne ordninga. I noten for
pensjonskostnader er ordninga vist som ei usikra pensjonsordning, då denne ordninga ikkje er sikra i eit forsikringsselskap.
Konsernet har førtidspensjonsavtale med tidlegare konsernsjef
og utbetalar 66% av lønn frå fylte 65 til 67 år. Denne ordninga
er ikkje sikra og blir dekka av selskapet
si drift. Ordninga er vist under usikra pensjonar.
I årets pensjonsforplikting inngår også ei avsetjing på kr 412.700
inkl. arbeidsgjevaravgift for å dekke opp ei forventa utbetaling
knytt til ei underdekning i den tidlegare AFP-ordninga. Denne
avsetjinga er balanseført som langsiktig gjeld i lag med dei
øvrige pensjonsforpliktingane.
Kollektive tenestepensjonsordningar
Dei siste åra har tilsette vorte overført frå dotterselskap til
morselskap i samband med etablering av felles stabsfunksjonar og fusjon. Overført personal har fått vidareført sine
pensjonsordningar.
Innskotsbaserte pensjonsordningar
Innskotspensjon
Innskotsbaserte pensjonar er ordningar der selskapet forpliktar
seg til å betale ein årleg premie. Pensjon er avhengig av innbetalte midlar og avkastninga på desse. For selskapet er årets
kostnad lik årets premie.
Konsernet hadde i 2010 ein gjennomgang av pensjonsordningane i selskapa. Eksisterande ordningar i dei to tidlegare
sjøselskapa og Fjord1 AS, er lukka for nye medlemmar frå og
med 31. desember 2010.
Ny felles innskotsordning for nytilsette i morselskap og sjøselskap etter 1. januar 2011 vart etablert.
Pensjonstrygda for sjømenn
Selskapet sine sjøtilsette kan gå av ved fylte 60 år og har då rett
på sjømannspensjon. Denne er finansiert ved trekk i løn og ved
at selskapet betaler inn ein del. Selskapet sin del er klassifiert
som innskotspensjon. I tillegg betalar selskapet obligatorisk
tenestepensjon for sine sjøtilsette.
Bidragsbaserte pensjonsordningar
Kollektive tenestepensjonsordningar
Kollektive bidragsbaserte pensjonsordningar blir handsama
rekneskapsmessig i samsvar med norsk standard for pensjonar.
Ordningane gjev rett til definerte framtidige bidrag. Desse
er i hovudsak avhengig av talet på oppteningsår, lønsnivå,
lønsnivå ved oppnådd pensjonsalder og storleiken på ytinga frå
folketrygda. Forpliktinga er dekt gjennom ei ordning i KLP og
ordningar i forsikringsselskap. Pensjonskostnad og forplikting/
midlar er i noten vist under sikra pensjonsordningar.
Ved tariffoppgjeret våren 2012 blei det gjort ei endring i
berekningsgrunnlaget for tilleggspensjon tilbake i tid. Dette
medførte ein auke i selskapet si pensjonsforplikting på
kr 15.766.522 per 1.1.2012. Dette er korrigert på inngåande
balanse i noten, jfr nedanfor.
Frå og med 1. januar 2011 er det etablert ei felles kollektiv
tenestepensjonsordning for dei som er tilsett i konsernet etter
1. januar 2011.
Pensjonar over drift
I konsernet er det tre personar som får betalt pensjonar over
drift. Kostnader og forpliktingar dette representerer, er i noten
vist under usikra pensjonsordningar.
Avtalefesta pensjon
Dei fleste tilsette, utanom sjøtilsette, er tilslutta ordninga
om Avtalefesta førtidspensjon (AFP) frå 62 til 67 år. AFP
ordninga for landtilsette i tidlegare Fjord1 MRF blir administrert gjennom KLP. Ca 50 % av denne ordninga er
sikra gjennom KLP og ca 50 % tek selskapet over drifta. KLP
SIKRA
Pensjonskostnad:
Noverdi av pensjonsopptening i året
Rentekostnad av pensjonsforpliktingane
Forventa avkastning på pensjonsmidlane
Resultatført planendring
Resultatføring av estimatavvik
Endring avsetning for underdekning i
tidlegare AFP-ordning
Opphøyr av ordning/ovf av forplikting frå
dotterselskap
Arbeidsgjevaravgift
Netto pensjonskostnad
Endring i pensjonsmidlar
Verkeleg verdi av pensjonsmidlane ved
byrjinga av året
Estimatendringar
Avkastning på pensjonsmidlane
Overteke midlar frå DS etter
organisasjonsendring
Innbetalt
Utbetalte pensjonar frå ordningane
Verkeleg verdi av pensjonsmidlane
ved utgangen av året
Konsern
USIKRA
SIKRA
USIKRA
2011
1 780
619
-437
0
0
2012
529
125
0
0
264
2011
271
48
0
0
-35
2012
13 243
8 396
-5 322
0
2 184
2011
12 222
9 143
-6 885
0
2 497
2012
529
160
0
0
-175
2011
492
407
0
22
-420
2012
13 772
8 555
-5 322
0
2 009
2011
12 714
9 550
-6 885
22
2 078
0
0
-186
0
0
0
-186
0
-186
0
0
2 286
20 787
0
257
2 219
0
66
798
-63
36
256
0
2 286
20 787
105
2 040
19 123
0
66
393
-1 440
-92
-1 031
0
2 352
21 180
-1 335
1 948
18 092
11 784
1 780
619
0
-192
1 517
529
125
0
-50
1 278 215 308 204 946
271 13 243 12 222
48
8 241
8 859
0
0
0
47 -15 650
-6 513
11 734
529
160
0
-50
0
-260
-126
0
0
-650
-1 440
-650
-1 440
0
2 576
0
0
-13 460
0
0
0
-13 460
0
0
0
-360
0
0
-5 388
13 818
-4 564
0
-360
0
-2 778
0
-5 749
13 818
-7 342
13 991
0
4 077
0
0
1 517 215 754 215 308
-6 778
4 585
0
-6 778
0
11 734 220 343 227 042
10 228
-5 360
5 183
9 637
137
454
0
0
0
0 144 661 137 169
0
-5 223
-6 505
0
5 183
6 617
0
0
0
0 144 661 137 169
0
-5 223
-6 505
0
5 183
6 617
134 570
16 204
-5 388
0
0
0
0
360
-360
155 437 10 228
0
0
11 944
-4 564
0
360
-360
0 155 437 144 661
0
Avstemming av pensjonsordningane sin
finansierte status mot beløp i balansen:
Netto pensjonsforplikting
-60 317 -3 763 -4 077 -1 517 -60 317 -70 647
Arbeidsgjevaravgift
-8 488
-531
-575
-214 -8 488 -9 946
Ikkje resultatførte estimatavvik
34 621
-73
-256
-14 34 621 48 716
Ikkje resultatførte planendringar
0
0
-1
5
0
0
Sum netto pensjonsmidlar (+)
forplikting (-)
-34 184 -4 367 -4 909 -1 740 -34 184 -31 877
-4 585
-646
-256
-1
Sum netto pensjonsmidlar (+) forplikting (-) er i rekneskapet balanseført som
Overfinansierte ordningar
Underfinansierte ordningar
Sum netto pensjonsmidlar (+)
forplikting (-)
TOTALT
2012
13 243
8 396
-5 322
0
2 184
Endring i påkomen forplikting
Påkomen forplikting ved byrjinga av året
13 991
Noverdi av pensjonsoppteninga i året
13 243
Rentekostnad på pensjonsforpliktingane
8 241
Planendring
0
Estimatendringar
-15 676
Endring avsetjing for underdekning i
tidlegare AFP-ordning
0
Opphøyr av ordning/ovf av forplikting frå
dotterselskap
201 343
Justering i forplikting som følgje av endring
tilleggspensjon
0
Utbetalte ytingar frå ordningane
-5 388
Endring i pensjonsforplikting som følge av
avgang dotterselskap
0
Påkomen forplikting ved utgangen av året 215 754
Tal aktive tilsette i ordninga som inngår i
pensjonsberekningane:
Tal pensjonistar i ordninga som inngår i
pensjonsberekningane:
70
Morselskap
0
-4 367
0
-4 909
0
0
0
0
-1 740
0
16 204
-5 388
0
-34 184
0
-31 877
-34 184 -4 367 -4 909 -1 740 -34 184 -31 877
14 850 227 046 219 800
492 13 772 12 714
407
8 401
9 266
19
0
19
185 -15 700
-6 333
2 778
-2 778
0
14 722
-7 342
0 155 437 144 661
-11 734
-1 616
68
4
-64 906
-9 134
34 365
-1
-82 381
-11 561
48 783
4
-5 489 -13 278 -39 677 -45 155
0
-5 489
0
-13 278
0
-39 673
0
-45 155
-5 489 -13 278
-39 673
-45 155
1 117
29
32
10
1 117
1 089
32
32
268
0
5
0
268
226
6
55
71
0
16 564
-5 749
www.fjord1.no
noter 2012
Konsernet sine totale pensjonskostnader (bidragsbaserte og innskotsbaserte)
Note 18 Pantstilling, garantiansvar og liknande
Morselskap
SIKRA/USIKRA
2012
21 585
38 246
59 831
Kostnad bidragsbaserte ordninger ifølgje note
Kostnad innskotsbaserte ordningar
Sum pensjonskostnad
2011
2 709
2 810
5 519
2012
21 180
38 246
59 426
2011
18 092
49 505
67 597
Krav med forfall seinare enn eit år:
Andre langsiktige krav
Sum
Gjeld:
Gjeld til kredittinstitusjonar
Sum
Avstemming av konsernet sine pensjonsmidlar/forplikting mot balansen:
Sum gjeld med løpetid lenger enn 5 år
SIKRA
Midlar
Innskotspensjonsfond
Overfinansierte bidragsbaserte ordningar
Sum pensjonsmidlar oppført som eigendel i
balansen
Forplikting
Avsetjing skuldig innskotspensjon konsernsjef
Underfinansierte ordningar
Sum pensjonsforplikting oppført som gjeld i
balansen
2011
0
0
2012
0
0
2011
0
0
2012
0
0
2011
34
0
0
0
0
0
0
34
0
-34 184
0
-4 367
-577
-4 909
-394
-1 740
-577
-39 673
-394
-45 155
-34 184
-4 367
-5 486
-2 134
-40 250
-45 549
Økonomiske føresetnader for berekning av bidragsbasert pensjon
Diskonteringsrente
Forventa regulering av løn
Forventa auke av pensjonar under utbetaling
Forventa G-regulering
Forventa avkastning på pensjonsmidlar
2012
2011
i%
3,9% (4,2 % på KLP)
3,50 %
0,2-3.25%
3,50 %
4,00 %
i%
3,80 %
3,50 %
0,1-3.75%
3,50 %
4,10 %
Morselskap
2012
Avsett konstraktsbetaling
Avsett til vedlikehaldsfond
Andre avsetjingar
Sum andre avsetjingar
Konsern
2011
52 620
11 506
64 126
-
2012
2011
52 620
11 506
78 670
16 191
100
94 961
64 126
Sum garantiansvar, kausjonsansvar, garanti for trafikkløyve o.l.
Bokført verdi av eigedelar som er stilte mot sikring:
Factoring
Maskinar, inventar og transportmateriell
Varelager
Bygningar og tomter
Skip
Sum
2011
2012
2011
-
1 859 397
1 859 397
- -
- -
2 310 210
2 310 210
2 463 024
2 463 024
2 310 210
2 310 210
2 475 618
2 475 618
1 484 318
623 262
1 484 318
1 648 155
156 320
207 000
156 320
430 009
1 657
404
1 655
56 528
3 739 882
3 739 882
802
1 233 177
1 233 177
111 398
3 739 882
3 852 935
2 406
226 218
3 788
160 652
3 775 781
4 168 845
Når det gjeld skattetrekkskonti, har Nordea gitt ein garanti til
dei respektive kontorkommunane for skatteansvaret. Utanom
denne ordninga er det pr. 31.12.12 bundne skattetrekksmiddel
på 0 millionar kroner. I morselskapet er skuldig skattetrekk pr.
31.12.12 på 35,357 millionar. Skattetrekksgarantien pr. 31.12.12
er på 53 millionar kroner.
Likviditeten til Fjord1-konsernet er organisert i ei tredeling
mellom ei konsernkontoordning, eit langsiktig låneengasjement for å sørgje for eldre lån hos konsernselskapa og eit
langsiktig engasjement for å sørgje for finansiering av nye
låneopptrekk knytt til nytt materiell generelt og gassferjene
spesielt. Alle desse engasjementa er samla hos Nordea i ein
5-årig rammeavtale. Rammeavtalen gjeld frå 2010.
Langsiktig gjeld i tilknyting til konsernavtalen er pr. 31.12.12
på 2 310 millionar kroner. Gjeld knytt til ferjer og hurtigbåtar
er pantsett i enkelte fartøy. For anna langsiktig gjeld er panten
knytt til vognpark, eigedommar og andre eigedelar i det enkelte
selskap i konsernet.
Underkontiane til dotterselskapa vert formelt sett handsama
som krav og gjeld på morselskapet Fjord1 AS. Innskot på
konsernkontoen er klassifisert som krav på konsernselskap i
balansen, mens trekk på konsernkontoen er klassifisert som
gjeld til konsernselskap i balansen. Selskapet sine krav er stilt
som sikring for total gjeld i konsernkontoordninga. Totalt
tilgodehavande i konsernkontoordninga til konsernet per
31.12.12 er kr 141,0 millionar kroner.
Note 19 Anna langsiktig gjeld
Morselskap
Anna langsiktig gjeld
Anna langsiktig gjeld 31.12.
72
2012
USIKRA
2012
0
0
Note 17 Andre avsetjingar
Konsern
73
Konsern
2012
2011
2012
2011
520
520
1 499
1 499
3 347
3 347
4 749
4 749
www.fjord1.no
noter 2012
Note 20 Anna kortsiktig gjeld
Morselskap
2012
Kortdatabase, sjøselskapa
Skuldig/opptent lønn og feriepengar
Påkomne rente/sikringsforretningar
Anna kortsiktig gjeld
Sum
2011
224 623
141 255
7 942
67 063
440 883
Note 23 Nedskriving finansielle anleggsmiddel
Konsern
2 813
13 620
16 433
2012
2011
224 623
141 255
7 942
71 161
444 981
186 058
181 154
63 282
430 494
Morselskap
2012
Fjord Invest AS
Fjord Invest Sørvest AS
Møre og Romsdal Såkornfond AS
Andre
SUM
Morselskap
Lønn
Arbeidsgjevaravgift
Pensjonskostnader
Andre ytingar
Lønnskostnader
Tal på sysselsette årsverk
2011
2012
2011
794 448
102 793
59 831
37 678
994 750
44
39 231
5 801
6 185
(676)
50 541
44
803 876
104 155
60 070
38 492
1 006 593
1 272
1 026 212
134 503
68 263
35 777
1 264 755
2 183
Ordningane er dekka gjennom forsikringsselskap og KLP. Totalt er det kostnadsført ein pensjonskostnad på kr 59 831 000
i Fjord1 AS. Pensjonsordningane til konsernet tilfredsstiller krava i lov om obligatorisk tenestepensjon.
Det er ikkje ytt lån / stilt trygd til administrerande direktør, styreleiar eller andre nærståande partar.
Det er ikkje ytt lån / stilt trygd som utgjer meir enn 5 % av eigenkapitalen til selskapet.
Konsernsjef
Løn
Pensjonsutgifter inkludert aktuarberekna kostnad for 2012
Andre godtgjersler / styrehonorar
600
2 856
Morselskap
2012
Vinst sal av aksjar
Aksje-/ kundeutbytte
Anna finansinntekt
3 625
363
3 988
Konsern
2011
2012
2011
98
98
3 625
1 846
5 471
99
3 939
5 268
9 306
Note 25 Leigeavtalar
Konsernet har ved utgangen av 2012 ymse
leigeavtalar på skip og andre driftsmiddel.
Leigavtalar skip
Leigeavtalar på sporvogner
Varighet
Kostnadsført leige
årleg avtale
2013
2017
45 667
2 119
7 057
19.11.20
41 358
Note 26 Sikringskontrakter
855
Rente:
Morselskap
Lovpålagd revisjon (inkludert teknisk hjelp med årsrekneskap)
Skatterådgjeving (inkludert teknisk hjelp med likningspapir)
Attestasjonstenester
Andre tenester
Tenestekjøp hos revisor
Renteberande gjeld med fast rente (kontanstraumssikring)
Konsern
2012
2011
2012
2011
2 232
77
31
684
3 024
547
135
2 417
98
50
699
3 264
2 580
280
95
1 947
4 902
1 104
1 786
100
500
142
742
Styret/bedriftsforsamling
1 853
183
75
Revisor (i tusen kroner)
2011
2 856
2 856
I tillegg leiger konsernet ferja MF "Fanafjord".
Ytingar til leiande personar
2012
100
500
Konsern
2012
2011
2 856
Note 24 Anna finansinntekt
Note 21 Løn- og sosialkostnader
Konsern
2012
2011
2 020 870
2 229 856
Den faste renta i konsernet sine avtalar varierar og avtalane har varierande lengde fram til og med 2019.
Olje og LNG:
2011
2010
Gjennomsnittleg sikra volum av olje og LNG i perioden 2013- 2020
72 %
73 %
Note 27 Transaksjonar og mellomværande med nærståande partar
Note 22 Postar som er samanslegne i rekneskapen
Morselskap
Andre driftskostnadar
2012
Rutekostnader
Skipskostnader
Andre driftskostnader
Sum andre driftskostnader
50 402
687 776
236 070
974 248
Fjord1 AS har to eigarar: Sogn og Fjordane fylkeskommune og Havilafjord AS.
Etter avtale inngår fylkeskommunen kontrakt om kjøp av tenester knytt til drift av ferje-, båt- og bilruter.
Konsern
2011
2012
2011
87 910
87 910
50 402
687 776
245 326
983 504
56 980
665 835
372 177
1 094 992
Transaksjonar med nærståande part:
Kontraktskjøp
Andre inntekter
Sum inntekter
Leige MF "Fanafjord"
Mellomværande med nærståande part:
Fordringar per 31.12.
Gjeld per 31.12.
74
75
2012
2011
68 481
1 476
69 957
76 482
2 544
79 026
41 358
41 245
405
3 441
28
www.fjord1.no
noter 2012
Note 28 Anbodskontraktar
Note 30 Rekneskap for verksemdene i konsernet
Konsern
Nedskriving av varige driftsmiddel
Avsetjing for tap på anbodskontraktar (annan driftskostnad)
Inntektsført periodisert inntekt knytt til varige driftsmiddel (anna driftsinntekt)
Reversering nedskriving av varige driftsmiddel
Sum kostnad knytt til anbodskontraktar
2012
2011
73 868
20 300
(14 649)
(38 769)
20 450
(16 032)
(10 000)
(5 732)
Snøggbåt,
lokal- og turistbåter
Ferje
Driftsinntekter
Driftskostnader
Ordinære avskrivingar/
nedskrivingar
Driftsresultat
2012
2011
2012
2011
1 777 570
1 580 264
1 862 305
1 595 003
179 352
161 500
216 894
194 352
219 099
-21 793
160 798
106 504
20 418
-2 566
15 738
6 804
276 404
3 609 568
588 953
3 560 462
958
134 552
4 373
205 044
Buss
2012
Catering
2011
2012
2011
553 527
470 405
202 991
178 499
227 634
177 728
-
64 246
18 876
1 165
23 327
1 119
48 787
- - 92 910
223 647
1 321
8 104
2 205
8 664
Note 29 Andre opplysninger / verksemd for sal
Som følgje av eit vedtak i Klagenemnda for meirverdiavgift har Fjord1 MRF AS og Fjord1 Fylkesbaatane AS frå 1. februar 2011
endra praksis for meirverdiavgift på sal av næringsmiddel på ferjer og hurtigbåtar. Det inneber at det vert nytta høg og låg sats
avhengig av om kunden tek med seg vara eller et/drikk vara i serveringsområdet.
Driftsmiddel
Investeringar
Bokført verdi
I 2011 vart det inngått avtale mellom Fjord1 AS og Nettbuss AS om sal av 51% av konsernet sine aksjar i busselskapa Fjord1
Buss Møre AS, Fjord1 Sogn Billag AS og Fjord1 Nordfjord Ottadalen AS. Konsernet inngjekk også avtale om å selje seg ut av
verkstaddrifta gjennom sal av aksjar til Nettbuss AS og Trucknor Sogn og Fjordane AS. Desse sala er gjennomførte på nyåret 2012.
Hausten 2012 vart det inngått avtale om å selje dei resterande 49 % i busselskapa med verknad frå og med 31. desember 2012.
Vinst ved sal av aksjar i dotterselskap på 57,6 MNOK er klassifisert under finanspostar i selskapsrekneskapen. I konsernrekneskapen er vinst ved sal av dotterselskapa på 53 MNOK klassifisert som andre driftsinntekter og tap ved sal tilknytte selskap på
0,7 MNOK som finanskostnader. Resultatrekneskap, balanse og kontanstraumoppstilling for 2011 inkluderer desse selskapa
sine rekneskapstal for 2011.
Beløpa under representerer konsernet sin rekneskapsførte 100 %-del av eigedelar og gjeld, inntekter og resultat i verksemda
som er for sal. Beløpa er inkluderte i resultatrekneskapen og balansen (elimineringar er tekne omsyn til):
Eigedelar
Anleggsmiddel
Omløpsmiddel
Sum eigedelar
2012
2011
- - -
289 638
148 546
438 184
Gjeld
Langsiktig gjeld
Kortsiktig gjeld
Sum gjeld
- - -
126 252
140 549
266 801
Sum eigenkapital
-
171 383
Inntekter
Kostnader
Finansinntekt
Finanskostnad
Skattekostnad
Resultat
- - - - - -
667 372
642 308
2 440
3 958
6 877
16 669
76
Gods
Andre forretningsområde
/Elimineringer
Reiseliv
Sum Norge
2012
2011
2012
2011
2012
2011
2012
2011
Driftsinntekter
Driftskostnader
Ordinære avskrivingar/
nedskrivingar
Driftsresultat
2 532
30
7 256
2 766
67 353
60 412
71 163
58 853
157 306
96 309
77 311
30 946
2 387 104
2 077 014
3 016 090
2 530 053
731
1 771
2 368
2 122
126
6 815
2 174
10 136
28 052
32 945
30 219
16 146
269 591
40 499
276 662
209 375
Driftsmiddel
Investeringar
Bokført verdi
- 1 339
1 661
4 641
763
1 806
3 151
12 710
118 269
21 783
178 884
291 393
3 872 595
713 691
4 184 493
Note 31 Nøkkeltall
Konsern
Totalkapitalrentabilitet (1)
Driftsmargin (2)
%
%
%
%
%
i år
%
Eigenkapitaldel (3)
Eigenkapitalrentabilitet (4)
Likviditetsgrad (5)
Gjeldsnedbetalingsevne (6)
Marknadsfinansiering (7)
1) Totalkapitalrentabilitet:
2) Driftsmargin:
3) Eigenkapitaldel:
4) Eigenkapitalrentabilitet:
5) Likviditetsgrad:
6) Gjeldsbeteningsevne:
7) Marknadsfinansiering:
2012
2011
1,9 %
1,7 %
25,5 %
-5,0 %
69,7 %
13,8
66,5 %
4,2 %
6,9 %
24,7 %
6,1 %
73,1 %
7,0
65,1 %
Årsresultat + finanskostnader / gjennomsnittleg totalkapital
Resultat etter avskrivingar / sum driftsinntekter
Eigenkapital/totalkapital
Årsresultat / gjennomsnittleg eigenkapital
Omløpsmiddel / kortsiktig gjeld
Gjennomsnittleg netto renteberande gjeld / årsresultat + ordinære avskrivingar
Sum driftsinntekter - kontraktsinntekter rutedrift / sum driftsinntekter
77
www.fjord1.no
REVISJONSMELDING
78
79
www.fjord1.no
Fjord1 in brief
Fjord1 experienced a net loss before taxes of NOK 99,2 millions in
2012. The operating profit before depreciation (EBITDA) was NOK 310
millions. The drop in operating income from 2011 to 2012 is related
to the sale of the bus activity to Nettbuss AS. Within our core business
we experienced a stable production level in 2012. The result in 2012
also reflects that Fjord1 is operating some challenging contracts in
terms of making a satisfactory bottom line.
CEO of Fjord1.
The large transportation volume of Fjord1 in 2012 was carried out
with focus on safety, efficiency, quality and environment, without
serious personnel injuries, and with minor material losses.
Ferries and passenger boats
The Fjord1-ferries – crossing the fjords and connecting the islands
to the mainland – are inevitable parts of the public transportation
infrastructure on the west coast of Norway. The Fjord1 ferries and
passenger boats transported 10,2 million vehicles and 21,8 million
passengers in 2012. The ferry fleet consisted of 69 vessels with a
capacity of 10 – 212 car units (PCU), in 2011. The fleet includes 9
passenger boats with a capacity of 50 – 385 seats.
Seeing a trend of consolidation in the bus industry, the company
decided to sell initially 51 percent of the stocks in the bus activity to
Nettbuss on January 1st 2012 - and then the remaining 49 percent
in December same year.
Fjord1 is now focusing on the core area of ferry operation and the
companies Fjord1 MRF, Fjord1 Fylkesbaatane and Fjord1 NVL merged
to a new company – Fjord1 AS – from April 2012. With this move,
Fjord1 has become the largest ferry operator in Norway.
80
Ownership and management
Fjord1 AS is owned by the County Council of Sogn og Fjordane (59%)
and Havila (41%). The Fjord1 headquarter is located in Florø.
Fjord1 – a gas ferry world leader
The management team
Fjord1 has long been focusing on eco-friendly transport solutions.
The company, which started operating the world’s first gas ferry
Glutra in Møre og Romsdal County in 2000, is a market leader in the
operation of natural gas-powered car ferries. At this point, Fjord1
has 12 LNG ferries in operation along the Norwegian coast, making
the company a world leader.
In reducing NOX emissions of approximately 90 percent, the natural
gas-powered ferries are very environment-friendly. “We strive to
minimize our effect on the environment around us, and are therefore
encouraged by the government’s strong focus on eco-friendly forms
of energy consumption in the tendering process”, says Leif Øverland,
Chairman of the board Reidar Sandal
Chief Executive Officer Leif Øverland
Chief Financial Officer Stian Hårklau
Chief Communication Officer Ingrid Færøyvik
Chief Commercial Officer Hallgeir Kleppe
Chief Commercial Officer Frode Ohr
Chief Safety Officer Erling Kløvning
Director Maritime Production Deon Mortensen
Head of Project and Newbuilding Arild Austrheim
Head of Business Development, Strategy and Deputy Chief Executive
Stig Kristoffersen
2012
2011
2010
2009
Income/ cash flow (million NOK)
Operating income
Operating profit before depreciation
Operating profit
Profit before taxes
Net profit
Net cash flow from operating services
Dividend
2 387
310
40
-99
-57
104
0
3 016
485
209
98
72
291
49
3 023
631
340
268
202
360
30
2 923
578
174
98
71
471
15
Balance sheet (million NOK)
Fixed assets
Current assets
Total assets
Equity
Long term liabilities
Current liabilities
Total equity and liabilities
3 893
458
4 351
1 111
2 583
657
4 351
4 210
561
4 771
1 179
2 824
767
4 771
3 783
683
4 466
1 168
2 606
692
4 466
3 664
269
3 933
850
2 458
625
3 933
Key financial figures
Equity ratio 1)
Return on asset 2)
Return on equity 3)
25,50 %
1,90 %
-5,00 %
24,70 %
4,20 %
6,10 %
26,20 %
7,30 %
20,00 %
21,60 %
3,90 %
8,60 %
Traffic development
Ferries – passengers
Ferries – vehicles
21 500 000
10 200 000
21 413 000
10 035 000
17 979 000
8 667 000
18 291 000
8 800 000
81
Definitions
1)
Equity ratio is book ratio over total assets
per 31.12.
2)
Return on total assets is defined as net profit
+ financial expenses over average total assets
3)
Return on equity is defined as net profit
over average equity
Fartøyoversikt
Driva
Ørsta
Fjærlandsfjord
Florøy
Goma
Nårasund
Eiksund Førdefjord
Bolsøy Tingvoll
Fanaraaken
Sekken
Veøy
Sykkylvsfjord
Kvernes
Aurland
Solnør
Tustna
Aukra
Eid
Halsa
Sunnfjord
Bjørnsund
Geiranger
Nordmøre
Stordal
Stryn
Solskjel
Sogn
Brandal Gloppen
Sognefjord
Dalsfjord
Rauma Selje
Romsdal Glutra
Gulen
Tresfjord
Svanøy
Ivar Aasen
Lærdal Åfjord
Nordfjord
Ny
pbe
FERJE
1963
1964
1968
1968
1968
1968
1970 1970
1971 1972
1973
1973
1974
1975
1976
1977
1977
1977
1978
1978 1978
1978
1979 1979
1979
1979
1979
1981
1982
1983 1984
1984
1986
1987 1987
1988 1989
1989
1991
1992
1997 1997 2000
2001
29
25
21
28
29
11
28
24
38
35
29
22
50
36
35
35
36
30
36
35
28
46
61
36
52
51
81
35
109
52
112
64
28
87
72
87
120
83
124
89
79
77
35
54
Eira
Hålogaland
Volda
Julsund Dryna
Harøy
Bergensfjord
Lote
Fanafjord
Mastrafjord
Raunefjord
Stavangerfjord
Årdal
Davik
Moldefjord
Vågsøy
Fannefjord
Korsfjord
Lifjord Norangsfjord
Romsdalsfjord
Boknafjord
Hjørundfjord
Storfjord
Edøyfjord
Ny
pbe
2002 2002
2002
2004 2005
2005
2006 2006 2007
2007 2007 2007
2008
2009
2009 2009
2010
2010
2010 2010
2010 2011 2011
2011
2012 100
75
100
99
35
35
212
124
212 *
212
212
212
108
42
128
42
128
128
115
120
128
242
122
122
50
Ny
pass.
*Innleige bareboat
båtar
Gudvangen
Skagastøl
Firda (fryseskip)
Framnes (fryseskip)
Fjordglytt
Sylvarnes
Fjordtroll
Vetlefjord
Tansøy
Fjordprins
Solundir
1969334
1970
384
1978
1978
2000
81
2000
50
2002
194
2002
70
2007
96
2011
295
2013
48
Fartøysliste per 31.01.2013
M
24
1
Ø M E R KE
T
ILJ
82
0
Trykksak 7
7
FERJE
83
DESIGN OG GRAFISK PRODUKSJON:
COX BERGEN - COX.NO
www.fjord1.no
Fjord1 AS
Postboks 354, 6902 Florø
Tlf: (+47) 57 75 70 00
Faks: (+47) 57 75 70 01
E-post: [email protected]
www.fjord1.no
www.fjord1.no