Transcript culturen categoriseren: basiswaarden

culturen categoriseren:
basiswaarden
• kern van cultuur wordt gevormd door
basiswaarden: fundamentele problemen van
de mens die van cultuur tot cultuur op een
andere wijze worden opgelost
• de zes basiswaarden, met elk drie oriëntaties
volgens Kluckhohn en Strodtbeck (1961)
cultuurspecialisten
• antropoloog Edward T. Hall:
– The Silent Language (1959)
• sociaalpsycholoog Geert Hofstede:
– Culture’s Consequences: International
Differences in Work-Related Values (1980,
2001)
– Culture and Organizations: Software of the
Mind (1991)
– Allemaal Andersdenkenden: Omgaan met
cultuurverschillen (1991)
G. Hofstedes basiswaarden
(dimensies)
•
•
•
•
•
machtsafstand
individualisme versus collectivisme
masculiniteit versus femininiteit
onzekerheidsvermijding
langetermijn- versus
kortetermijngerichtheid
Schwartz en Ros
• relatie individu/groep ?
– conservatisme vs. autonomie
• verantwoord gedrag ?
– hiërarchie vs egalitarisme
• Relatie mens/wereld ?
– harmonie vs heerschappij
F. Trompenaars: basiswaarden
• menselijke relaties (5)
• tijd
• omgeving
• intercultureel management:
– Riding the waves of culture (1993)
– Zakendoen over de grens (1993)
basiswaarden:
• Wat is de natuur van de mens ? Positief of
negatief mensbeeld ?
• Wat is de relatie van mens tot mens ? Vijf
contrasten:
–
–
–
–
–
collectivisme/individualisme
machtsafstand, hiërarchie/egalitarisme
universalisme/particularisme
neutraal/emotioneel
prestatie/toeschrijving
collectivisme/individualisme
machtsafstand
particularisme/universalisme
• particularisme: wat goed of slecht is, is
afhankelijk van de omstandigheden en van
de betrokken mensen
• universalisme: wat goed of slecht is, staat
vast, is onafhankelijk van de context
neutraal/emotioneel
prestatie/toeschrijving
• beoordeeld op wat je hebt gepresteerd ?
• beoordeeld op je afkomst en relaties ?
• Wat is de drijfveer van het menselijk
handelen ?
– wat motiveert de mens ?
(femininiteit/masculiniteit)
– hoe gaat de mens met onbekende en onzekere
situaties om ? (onzekerheidsvermijding)
femininiteit/masculiniteit
• feminien: aangenaam leven, werken om te
leven
• masculien: persoonlijk succes, leven om te
werken
• sociale rollen man/vrouw
onzekerheidsvermijding
• hoe omgaan met risico’s ?
• angst/nieuwsgierigheid voor het onbekende
• Welke opvattingen heeft de mens over de
ruimte om zich heen ?
– persoonlijke ruimte: lichamelijke afstand,
elkaar aanraken
– privé-territorium: architectuur van woonhuizen,
functies van kamers
– specifiek/diffuus: zaken/privé
• Welke tijdsoriëntatie heeft de mens ?
– polychronie/monochronie
– heden/verleden/toekomst
– termijngerichtheid
monochronie/polychronie
• monochronie:
– één ding tegelijk doen
– strikte tijdsindeling
– formele communicatie
• polychronie:
– verschillende dingen tegelijk doen
– tijd is hernieuwbaar
– formele communicatie
verleden, heden en toekomst
• verleden: continuïteit van oude tradities
• heden: werken voor dit moment
• toekomst: vernieuwingen en veranderingen
• Wat is de relatie van de mens tot de natuur ?
– mens is ondergeschikt aan de natuur, fatalisme
– mens is meester van de natuur, (be)heersen
• Wat is de relatie van de mens tot het
bovennatuurlijke ? Verband tussen
basiswaarden en religie:
– katholicisme
– protestantisme
structuur, motivatie en conflicten
• structuur van organisaties:
–
–
–
–
dorpsmarkt
familie
machine
piramide
• wat motiveert mensen ?
• hoe groot is de kans op conflicten ?
relativering
• nog veel empirisch onderzoek te doen
• onderzoek vrij lang geleden gedaan.
Herhaalonderzoek. Veranderen culturen
langzaam ?
• iemands cultuur wordt ook door
persoonlijke kenmerken bepaald. Opletten
met stereotypering !