Transcript งานนำเสนอ PowerPoint

Finding Information
on the Web
ความหมายของการสืบค้นสารสนเทศ
การสืบค้นสารสนเทศ (Information retrieval
หรือ Information searching) หมายถึง
กระบวนการในการค้นหาข้อมูลหรือสารสนเทศที่
ต้องการ โดยใช้เครือ่ งมือช่วยค้น
การเข้าถึงสารสนเทศ(Information Access)
หมายถึง วิธีการที่ผูใ้ ช้สามารถค้นและได้รบั
สารสนเทศที่ตอ้ งการ
วัตถุประสงค์ของการสืบค้นข้อมูล
1. เพือ่ การศึกษา
2. เพือ่ หาข้อมูลหรือความรูใ้ หม่ๆ
3. เพือ่ ความบันเทิงและการพักผ่อนหย่อนใจ
4. เพือ่ ประกอบการทางาน การค้า การประกอบ
ธุรกิจ
5. เพือ่ ประกอบการตัดสินใจในเรือ่ งใดเรือ่ งหนึง่
เครือ่ งมือช่วยค้น
 หมายถึง สือ่ หรืออุปกรณ์ท่ีช่วยให้ผูใ้ ช้บริการสามารถค้นหาข้อมูล
ที่ตอ้ งการได้สะดวก รวดเร็ว และตรงตามความต้องการจาก
รายการทรัพยากรสารสนเทศที่หอ้ งสมุดจาทาขึ้นอย่างเป็ นระบบ
Introduction to finding information
on the Web
เครือข่าย WWW ได้เปลี่ยนวิถีการดาเนินงานของ
องค์กรต่างๆ
- WWW เป็ นแหล่งทรัพยากรสารสนเทศที่ ใหญ่ที่สุด
ในโลก
- มีเครื่องมือช่วยสืบค้นข้อมูล (Search Engine หรือ
Search Tool) เช่น Google, Siamguru, Yahoo, MSN
-
หลักการเบือ้ งต้นในการสืบค้นข้อมูล
สารสนเทศบนเว็บไซต์
1. รูจ้ กั ที่อยู่ของ Website ที่ต้องการค้นหา
2. รูจ้ กั วิธีการค้น เช่น การค้นจากบัญชีหวั เรือ่ ง
(Subject Directory) เช่น Yahoo.com
3. รูจ้ กั วิธีการอ่านผลการสืบค้น
4. รูจ้ กั วิธีการจัดเก็บผลการสืบค้น
5. รูจ้ กั วิธีการเผยแพร่การสืบค้น
องค์ประกอบของ WWW
1. Web Server
2. WWW Browser หรือ Web Browser เช่น Lynx,
IE , Netscape, Firefox
3. HTML (Hypertext Markup Language)
4. URL (Uniform Resource Lacator) เช่น
http://www.nesac.or.th/office/index.php
ข้อมูลที่ปกติมกั ไม่ปรากฏบน WEB
- ความลับทางการค้า (Trade Secrets)
- ฐานข้อมูลเชิงพาณิชย์ต่างๆ (Commercial
Database)
- สิ่งตีพิมพ์ที่มีลิขสิทธ์ ิ (Copyrighted Published
Materials)
“ด้วยข้อมูลที่หลากหลายบนเว็บไซต์
ดังนัน้ ผูใ้ ช้ต้องกลันกรองเลื
่
อกสรรข้อมูล
ที่ได้รบั ออกมาให้ดี และตัดสินออกมาให้ได้ว่า
ข้อมูลที่ได้รบั ควรแก่การน่ าเชื่อถือ
มากน้ อยเพียงไร”
การวางแผนสืบค้นข้อมูล
1. การตัง้ หรือกาหนดคาถามและขอบเขตของ
คาถามนัน้ (Formulate the Question)
- หัว ข้ อ , ลัก ษณะ, ประเภท, วัต ถุป ระสงค์
และระยะเวลาของสารสนเทศที่ต้องการ
เช่น Cloning
2. การจาแนกแนวคิดในคาถามนัน้ ๆ
(Identify the Important Concepts)
การจาแนกแนวคิดในคาถามนัน้ ๆ ออกมา
เป็ นส่วนๆ เช่ น ข้อมูลเกี่ยวกับการส่งออกสินค้า
ประเภทอิเล็กทรอนิกส์ของประเทศญี่ ปุ่น จะแยกได้
เป็ น
Concept 1
Concept 2
AND
Japan
Concept 3
AND
Export
Electronics
3. การก าหนดค าค้ น หรื อ การแปลค าถามที่
ต้ อ งการสื บ ค้ น ออกมาเป็ นค าค้ น ให้ ถ ูก ต้ อง
(Identify Search Terms)
เป็ นจุด สาคัญ มากที่ จ ะช่ ว ยให้ การสื บ ค้ นได้ ผ ล
ลัพธ์ถกู ต้ องในขัน้ แรก ซึ่ งเราควรมีการผันตาม
หลักภาษาด้วย เช่น
- Synonym คือ คาพ้องความหมายเดียวกัน
>> Buy – Order, Purchase
>> Women – Female
>> Alien -- UFO
- English dialects คือ ภาษาพูดในแต่ละท้องถิ่น
>> Color หรือ Colour
>> Catalog หรือ Catalogue
>> Alien -- UFO
- Truncation คือ คารากศัพท์ชดุ เดียวกัน แตกต่างกันที่
อักษรที่เชื่อมต่อด้านหลัง เช่น Prevent – Prevention,
Prevents, Prevented, Preventing
4. การเชื่อมคา (Combining Search Terms)
การระบุ ใ ห้ ก ลุ่ ม ค าที่ เ ราต้ อ งการสื บ ค้ น ให้ มี
ความสัมพันธ์กนั โดยมีตวั เชื่อมต่างๆ เช่น
4.1 Phrase Searching คือ กลุ่มคา หรือวลี
- World Health Organization
- Real Estate
- Fiber Optics
4.2 Boolean Searching คือ ตัวเชื่อม AND, OR,
NOT เพื่อแสดงความสัมพันธ์ของกลุ่มคาที่ เรา
ต้องการสืบค้น
- AND
เป็ นการเชื่อมกลุ่มคาที่ ทุกๆ คาพ้อง
ปรากฏขึ้น มาในเอกสารฉบับเดี ยวกัน เป็ นการระบุ
การสืบค้นให้แคบลง
- OR เป็ นการเชื่อมคาที่คาใดคาหนึ่ ง หรือ
ทัง้ หมดปรากฏขึ้ น มา เป็ นการขยายการสื บ ค้ น ให้
กว้างขึน้
- NOT เป็ นการเชื่อมคาโดยให้ลบคาที่ระบุหลัง
NOT ออกจากเอกสารชุดนัน้
ตัวอย่าง
Children AND Television AND Violence
หมายความว่า
“ต้องการเอกสารที่เกี่ยวกับความรุนแรงใน
โทรทัศน์ ที่มีผลต่อเด็ก”
5. เลือกใช้ Search Engine ที่เหมาะสม
6. ทาการสืบค้น และประเมินผลข้อมูลที่ได้รบั
ปกติผลของการค้นหาข้อมูลจะแตกต่างกัน
ไป แต่ควรตรวจสอบไม่เกิน 50 อันดับแรกที่
ส่ ง มาให้ และอาจท าการสื บ ค้ น ใหม่ ห าก
ผลลัพธ์ไม่ตรงตามที่ต้องการ
สรุปการวางแผนการสืบค้น
1. ระบุคาถามให้ชดั เจน กาหนดคาให้มีความเฉพาะเจาะจง
2. แยก Concept ในคาถามออกมาเป็ นส่วนๆ
3. คิดคาพ้องความหมาย (Synonyms) ในแต่ละ Concept
4. ถ้าจาเป็ นต้องใช้กลุ่มคาให้ระบุออกมา
5. เชื่อมคาที่อยู่ใน Concept เดียวกันด้วยตัวเชื่อม OR และ
เชื่อม Concept ที่ต่างกันด้วย AND
6. ประเมินผลลัพธ์ 50 คาตอบแรก
เทคนิคการสืบค้นข้อมูล
1 . เ ข้ า ต ร ง ถึ ง แ ห ล่ ง ส า ร ส น เ ท ศ จ า ก ผู้ ผ ลิ ต
สารสนเทศโดยตรง เช่ น ข้อมูลพยากรณ์ อากาศ –
เว็บกรมอุตนุ ิ ยมวิทยา , มติ ครม.—สลค.
2. การทาย หรือเดา URL
3. การค้นหาจากบัญชีหวั เรื่อง (Subject Directory)
4. กลยุทธ์การใช้เครือ่ งมือช่วยค้น (Search Engine
Strategies) เพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่ตรงตามต้องการ
4.1 การใช้คาถามที่เฉพาะเจาะจง (Unique Keyword)
เช่น ชื่อคน, ชื่อสินค้า ,ชื่อเฉพาะต่างๆ เป็ นต้น
4.2 การใช้กลุ่มคาหรือวลี โดยใช้เครื่องหมายคาพูด
“...” ล้อมกลุ่มคาไว้
4.3 การค้นโดยใช้เขตข้อมูล (Field Searching) เช่น ชื่อเรื่อง
(Title), URL
4.4 การจากัด (Limits) เช่น การระบุช่วงเวลา
5. กลยุทธ์แบบหลายขัน้ ตอน (Multiple Strategy)
เป็ นการรวบเอาหลายๆ กลยุทธ์มาใช้ในการ
สืบค้น ซึ่งบางครัง้ อาจต้องมีการสืบค้นหลายครัง้
หรือการเชื่อมโยงไปหลายชัน้ เพื่อให้ได้ผลลัพธ์
ที่ตรงตามต้องการ
เทคนิคการสืบค้นข้อมูลโดย Google
The Most Important Tips,
Tricks & Hack
Google.com
- Search Engine ที่ดีที่สดุ และใหญ่ที่สดุ ในโลก
- หาข้อมูลได้แทบทุกอย่างบนอินเตอร์เน็ต
- มีดชั นี (Index) มากกว่า 3 พันล้านเว็บเพจ
- มีการเรียกใช้บริการมากกว่า 200 ล้านครัง้ ต่อวัน
- ผูใ้ ช้อินเตอร์เน็ตโดยเฉลี่ยใช้ Google 10-20 หรือ
100 ครัง้ ต่อวัน
Search Engine ที่ถกู ใช้ในการค้นหาข้อมูล
เว็บGoogle.com
ไซต์สภาที่ปรึกษาฯ
1. เทคนิคการตัง้ คียเ์ วิรด์ ที่ดี
คุณต้องเลือกคาที่ระบุถึงสิ่งที่ต้องการได้
ชัดเจนที่สดุ
เช่น ถ้าคุณต้องการค้นหา
ข้อมูลเกี่ยวกับ พ๊อคเก็ตพีซี iPAQ h2210 ก็
ให้พิมพ์คาว่า iPAQ h2210 เข้าไปในช่อง
ค้นหาจะดีกว่าคาว่า pocket PC หรือ PDA
2. กฎของคียเ์ วิรด์ ที่ควรทราบ
- ไม่สนใจตัวอักษรพิมพ์เล็ก (Lower case) หรือพิมพ์ตวั
ใหญ่ (Upper case)ดังนัน้ Harry Potter = harry potter
- คียเ์ วิรด์ กับผลลัพธ์ที่ได้จะ “ตรงเป๊ ะ” เท่านัน้ เช่น ค้น
คาว่าwindow ก็จะได้คาตอบที่ไม่ใช่เว็บไซต์ windows
เป็ นต้น
- ลาดับคาของคียเ์ วิรด์ ที่ใช้จะมีผลกับผลลัพธ์ที่ได้ เช่น
Network Microsoft กับ Microsoft Network ผลลัพธ์
ของเว็บเพจที่ได้จะเป็ นคนละเรือ่ งเลย
- คียเ์ วิรด์ ที่ใช้ค้นหาถูกจากัดความยาวไว้แค่ 10 คา
เท่านัน้
3. AND ไม่ใส่กเ็ หมือนใส่
Google จะถือว่า มีตวั เชื่อมเป็ น AND อยู่
ร ะ ห ว่ า ง คี ย์ เ วิ ร์ ด ที่ พิ ม พ์ เ ข้ า ไ ป ทุ ก ค รั ้ ง
ตัวอย่างเช่น คาว่า Global Network ผลลัพธ์ที่ได้
จะหมายถึง เว็บเพจที่มีทงั ้ คาว่า Global และ
(AND) Network ดังนัน้ ถ้าคุณสนใจแค่ต้องการ
ให้พบคาใด คาหนึ่ งก็ได้ในหน้ าเว็บแนะนาให้ใส่
OR คันระหว่
่
างคียเ์ วิรด์ เช่น Crocodie OR
Aligator เป็ นต้น
4. ค้นหาด้วย “วลี”
ในกรณีทค่ี ุณต้องการค้นหาด้วยวลี หรือกลุ่มคา
ให้ใส่เครื่องหมายคาพูดล้อมรอบข้อความด้วย
เช่น “may the force be with you” Google
จะค้นหาเว็บเพจทีม่ วี ลีตามนี้เป๊ะๆ
5. Google จะตัดคาทัวไปในคี
่
ยเ์ วิรด์
Google จะตัดเอาคียเ์ วิรด์ ที่ เป็ นอักษรตัว
เดียว ตัวเลขตัวเดียว และคาทัวๆ
่ ไป อย่างเช่น
“to”, “the” และ “how” ออกไปโดยอัตโนมัติ ซึ่ง
การตัดคาเหล่านี้ ออกไปจะช่ วยให้
Google
ค้นหาผลลัพธ์ได้เร็วขึน้ แต่ถ้าคุณยังต้องการให้
Google
ใช้ คาเหล่ านี้ ในการค้ นหาก็ให้ ใส่
เครื่องหมาย + เข้าไปที่หน้ าคานัน้ เช่น +the
Hulk
6. Google จัดลาดับผลลัพธ์อย่างไร
Google ได้สร้างระบบที่เรียกว่า Page Rank
ซึ่งทาหน้ าที่จดั อันดับผลลัพธ์ที่ได้ จากการค้นหา
Page Rank เริ่มต้นทางานด้วยการนับจานวน
ลิงค์ของเว็บไซต์ต่างๆ ที่ ลิงค์เข้าไปยังแต่ ละ
เว็บไซต์ผลลัพธ์
โดยตัวเลขนี้ จะถูกใช้ แทน
คะแนนโหวตอย่างไม่เป็ นทางการ
7. Cached Link
ภาษาไทยใช้ว่า “หน้ าที่ถกู เก็บไว้”
ขณะที่คณ
ุ กาลังใช้ Google นัน่ หมายความว่า คุณ
ก าลัง ค้ น หาข้ อ มู ล ที่ ต้ อ งการจากอิ นเด็ ก ซ์ ห ลาย
พันล้านเว็บเพจของ Google ซึ่งทางเว็บไซต์พยายาม
จะอัพเดตข้อมูลให้บ่อยที่ สุดเท่าที่ จะเป็ นไปได้ แต่
เนื่ องจากเว็บ เพจมี ก ารอัพ เดตตลอดเวลามัน จึ ง
เป็ นไปไม่ได้ที่จะสามารถทาอินเด็กซ์เว็บที่ อพั เดตได้
Cached Link จะทาให้คณ
ุ สามารถดูเว็บเพจเวอร์ชนั ที่
Google ยังคงเก็บไว้ในอินเด็กซ์ของระบบ ซึ่งผลลัพธ์
ของเว็บเพจที่ได้จะไม่ใช่หน้ าเว็บปัจจุบนั
8. Similar Pages Link
ภาษาไทยใช้ว่า “หน้ าที่คล้ายกัน”
เป็ นเครื่องมือวิจยั ที่ดีมาก และรวดเร็วมาก
ส าหรับ การค้ น หาเว็บ เพจที่ มี ค วามคล้ า ยคลึ ง
หรื อ สัม พัน ธ์ ก ับ รายชื่ อ ผลลัพ ธ์ ที่ ไ ด้ จากการ
ค้นหา เหมาะที่ จะใช้เมื่อคุณกาลังมองหาวิธีที่
รวดเร็วในการสร้างลิงค์มากมายที่ เกี่ยวข้องกับ
สิ่งที่ สนใจ แม้คณ
ุ จะไม่ทราบคียเ์ วิรด์ ที่ถกู ต้อง
ทัง้ หมด
9. ความหมายในพจนานุกรม
(Dictionary Definitions)
Google จะสร้างลิงก์ที่สามารถเข้าไปดู
ความหมายของคาศัพท์ที่ใช้เป็ นคีย์เวิรด์ แต่
ละตัว หรือวลีที่ค้นหาได้ทนั ที (แต่ ใน
Google ภาษาไทย และคียเ์ วิรด์ ภาษาไทย
จะไม่มีความสามารถนี้ )
ตัวอย่าง Dictionary Definitions
10. ตรวจคาสะกดผิด
Google
จะสร้ างลิ ง ก์ที่ ส ามารถตรวจ
คาสะกดให้กบั คียเ์ วิรด์ ที่ค้นหาโดยอัตโนมัติ และ
ชี้แนะคียเ์ วิรด์ ที่ ถกู ต้องให้อีกด้วย ซึ่งเก่งกว่าที่
พบในเวิร์ดมากที เดี ยว
โดยมันสามารถแก้
คานามที่เป็ นชื่อเฉพาะ, สถานที่ และคาอื่นๆ ที่
ไม่มีโอกาสพบในดิกชันนารีได้เหมือนตาเห็น
โดยทัวไป
่ Google จะแสดงคียเ์ วิรด์ อื่นๆ ที่
คาดว่ า น่ า จะช่ ว ยให้ ก ารค้ น หาของผู้ใ ช้ ซึ่ ง คี ย์
เวิรด์ จะปรากฏหลังข้อความสีแดงที่ว่า Did you
mean:
11. การค้นหาไฟล์พิเศษ
การค้นหาให้พิมพ์คาว่า filetype: ตามด้วย
ชนิดของไฟล์ที่กาลังค้นหา ท้ายสุดก็คือใส่
คียเ์ วิรด์ ที่เกี่ยวข้องกับสิ่งที่ค้นหา
ตัวอย่างเช่น ต้องการค้นหาไฟล์ pdf ที่เป็ น
คู่มือของ pocket pc 2210 ให้ใช้คาสัง่
filetype:pdf ”Pocket PC 2210”
ไฟล์รองรับการค้นหาของ Google
-
-
Adobe Portable Document Format (.pdf)
Adobe Postscript (.ps)
Lotus 123 formats, Lotus WordPro (.lwp), MacWrite (.mw)
Rich Text format (.rtf), Text (.txt, .ans)
Microsoft Excel (.xls)
Microsoft PowerPoint (.ppt)
Microsoft Word (.doc), Microsoft Works (.wks, .wps, .wdb)
Microsoft Write (.wri)
12. Google images
(http://images.google.com)
 Google
Image Search สามารถค้นหาภาพจาก
ทัวโลกได้
่
มากกว่า 425 ล้าน ซึ่งถือว่าเป็ นดัชนี ที่
มีขนาดใหญ่ที่สดุ ในโลก การค้นหาภาพสามารถ
ทาได้โดยใช้คียเ์ วิรด์ ส่วนผลลัพธ์จะส่งกลับมา
ในรูปของรูปย่อขนาด 20 รูป ผูใ้ ช้สามารถดูรปู
ขนาดเต็มได้ด้วยการคลิกบนรูปย่อเหล่านัน้
13. Google Toolbar
(http://toolbar.google.com)
Google
Toolbar จะเหมาะกับผูท้ ี่ต้องใช้งาน
Google มากๆ หลังจากดาวน์ โหลด Toolbar
มาติดตัง้ ในคอมพิวเตอร์ มันจะอยู่ใต้ชุดปุ่ ม
ควบคุม (ถอยหลัง, เดินหน้ า, หยุด,
แอดเดรส) ของเบราเซอร์ โดยจะมีเครื่องมือ
ช่วยในการค้นหามากมาย
Google Toolbar
http://toolbar.google.com
14. หลากหลายชื่อไซต์ ยังไงก็ไม่หลงทาง
Google จะจาง่าย และพิมพ์ง่ายแต่กย็ งั มี
ผู้พิมพ์ผิดมากมาย ทาให้ไม่สามารถไปเว็บไซต์
Google ได้ เพื่อแก้ปัญหานี้ ทางเว็บไซต์ จึงได้จด
โดเมนเนมชื่อ Google ในรูปแบบที่พิมพ์ผิด ไว้
ด้วย เช่น

Googel.com
 Gogle.com

Goolge.com

ซึ่งทุกชื่อจะพาผูใ้ ช้ไปยัง Google.com
 แม้ชื่อ
เว็บที่ให้บริการสืบค้นข้อมูล
ปัจจุบนั มีเว็บไซต์ที่ให้บริการค้นหาข้อมูลมากมาย แต่
ละเว็บไซต์กจ็ ะมีจดุ เด่น จุดด้อยแตกต่างกันไป ในมี
เว็บไซต์ที่น่าสนใจ และที่นิยมใช้งานกัน เช่น
Google
MSN
AllTheWeb
AltaVista
Lycos
http://www.google.com/
www.msn.com
www.alltheweb.com
www.altavista.com
www.lycos.com
YahooGoogle
http://twingine.com
Dictionary Search
Dictionary Search
www.onelook.com