Transcript دانلود فایل
كاروانسراها ،مهمانخانه هاي بين راهي كشور ايران در طي قرون متمادي گذشتته بتودو و بتابآه بن بته دورو نشام يت
عنت بت
از دو هترار و نان تتل بتتام قرت متتي ربتتل .در مستتير راو هتتاي مهتتش بتتين شتتهري ،كاروانسترا هتتا بتته كارتتنه مستتاك كتته كتتاروان در يتتر روز
مي توانسته طي كنل ،باخته مي شلو ابت.
به دلي خشكي نسب بب و هوا در بخ
عملو اي از كشور ايران و دور بتودن شتهر هتا و ببتادي هتا از ي،تليور ،واتود نآتاطي اهتت
ابتتحراوت و ه يتته بروقتته در بتتين راو ،امتتري ويتتابي و وتتروري بتتودو و بتتلون واتتود ايتتن ا ستتت او هتتا ،طتتي طر ت و ارترتتا بتتين منتتاط
مختنف كشور غيرمم،ن بودو ابت.
از بنجتتا ي كتته در دورو نت
پ
از ابتتاً ،خ ورتتا در زمتتان نادشتتاهي نشام يت ،وبتتعت ممن،تتت ايتران ستتيار ز تتاد بتتودو و كنحتترم ايتتن
امپراطوري وبيع اوتياج به خطو ارتراطي منظش و مطمين داشته ،مورخين يونان بابتان ماننل هرودت و گرنفتون از واتود راو
هاي امن و كاروانسرا هاي خوب در ايران خبر مي دهنل.
هتترودت در متتورد راو هتتاي امپراطتتوري نشام ي ت متتي نو ستتل« :واوتتل مآيتتاه راو هتتا نربتتنس ابتتت و بتته مستتاكت هتتر هتتار نربتتنس
منزلي ه يه شلو موبوً به ا ست او؛ در اين منازم مهمان خانه هاي خوب بر نا گرديلو.
www.civilfa.ir
در دورو وكومت اشكاني و باباني نيز واود راو هاي امن و كاروانسرا هاي منابب امتري وتروري بتراي ادارو كشتور
پ ناور ايران در اين دورو تار خي بودو ابت.
پ
خ ورتا از بنجتتا ي كتته ايتران در مستير تجتتارت بتتين اون تتي بتين ختتاور دور از يتتر بتتو و بتواو مليحرانتته و ارو تا از طتتر
ديور قرار داشته و بخ
عملو اي از مسير تجاري اادو ابر شش از برولات شتمالي ايتران متي گذشتته ،تتامين امن تت
و ركاو بازرگانان در اين مسير طوالني كه منرع دربمل مهم براي دولت بودو ،امري الزً و وروري بودو ابت.
از دورو نادش ت تتاهي نشام ي ت ت و اش ت تتكاني كاروانس ت تراي ش ت تتناخته ش ت تتلو اي در اي ت تران ب ت تتا ي نمان ت تتلو اب ت تتت ،ول ت تتي از زم ت تتان
بابانيان بعلاد معلودي كاروانسرا با ي مانلو كه ال وي كاروانسرا هاي علي در دورو ابامي قرار گركته ابت.
از قتتليم تتتر ن كاروانسترا هتتاي ايتران متتي تتتوان از كاروانستراي دروازو گ ت نتتاً بتترد .نايتته هتتا و بخي ت از ديتتوار هتتاي ايتتن
كاروانس ترا كتته بتتا بتتنس و بهتتر بتتاخته شتتلو هنتتوز بتتا ي ابتتت .ايتتن بنتتا داراي يتتر ويتتا مركتتري و بعتتلادي داالن در
اطرا ويا ابت.
www.civilfa.ir
ماكسيش بيرو در كتاب خود به ناً «كاروانسترا هتاي ايتران و بتاختمان هتاي كو تر ميتان راو» متي نو ستل« :در اواختر
دوران باباني دو نوع كاروانسرا در برزمين ايران شناخته مي شل.
يك ت تتي از بن ت تتا ش ت تتام وي ت تتاطي ب ت تتودو ك ت تته در اط ت تراك
يت تتر ن ت تتوع داالن عر ت ت ب ت تراي هار اي ت تتان ب ت تتاخته بودن ت تتل مانن ت تتل
كاروانسراي دروازو گ ....نتوع دوً شتام تتاالر هتاي مستتطي ي ابتت كته در اطترا ويتات مركتري قترار گركتته انتل و
پ
اي تتن از خ ور تتات كاروانس ترا ه تتاي ايران تتي اب تتت ....در بن كاروانس ترا ه تتاي ن تتوع اوم مس تتينه اقام تتت مس تتاكران تآر ر تا
ناديلو گركته شلو ابت.
در دورو ابامي نان اين دو نوع كاروانسرا به نحو سيار منطآي اي تنفي مي شود به روربي كته در اطترا ويتا
مركتتري ،اطتتاي هتتاي كاروانيتتان و در شتتت بن تتا داالن هتتاي عر ت بتراي نوهتتلاري هار ايتتان اوتتلا متتي گتتردد و ماننتتل
بناي كاخ هاي اشكاني و باباني ،در اغنب كاروانسرا ها در اطرا ويات مركري دو و يا هار ايوان مي بازنل.
ايتتن بتترر كاروانس تراهاي ايرانتتي متتورد تآنيتتل ستتياري از كشتتورها ماننتتل ناكستتتان ،اكآانستتتان ،هنتتل و نتتوا ي ببتتياي
ميانه قرار گركته ابت.
www.civilfa.ir
کاروانسرای قلعه خرگوش ی
جاده یزد -اصفهان
www.civilfa.ir
کاروانسرای قلعه خرگوش ی یزد
در بیابان های یرد ،کاروانسرای بن ی زیرایی قرار دارد کته از روزگتار رتفویان تتا بته وتام ،نتا براتا مانتلو ابتت .کاروانسترای شتوفت
انويتتزی بتته نتتاً قنعتته خرگونت ا کتته بنتتای ابتتتوار و بتتن ی ای را بایتتل در نردینتتی بتتاتاي گتتاوخونی بر نیتتل .اتتایی در میانتته اتتادو قتتلیما
یرد -ارفهان که تا شهر عآلا ولود ش ت کینومحر كارنه دارد.
www.civilfa.ir
کاروانسترای قنعتته خرگونت ا ینتتی از مهتتش تترین کاروانستراهای دورو رتتفوی ابتتت کتته بنتای بن را بتته زمتتان ونومتتت شتتاوعراه رتتفوی
نستتمت متتی دهنتتل .در واقتتع ،قنعتته خرگون ت ا ینتتی از همتتان 999کاروانس ترایی ابتتت کتته بتته دبتتتور شتتاوعراه در مستتيرهای ار ت بن
زمان باخته شلو ابت.
تماً این بنای 80×80محر از بتنس گران تت و باتر بتاخته شتلو ابتت .و تا رتفه هتا ،ه ترو هتاو و ارتطر بنتا هتش بتن ی هست نل و
این شایل مهش ترین دلی ابتوار مانلن قنعه خرگون ا تا امروز باشل .در بیابان های این منطآه ،معادن گران ت زیادی واتود دارد
و کارگران ع ر رفوی ،وق ا کاروانسرای قنعه خرگون ا را می باختنل از گران ت های کووهای اطرا ابتفادو کردنل.
www.civilfa.ir
اين بنا كه در ووزو ابتحفاظي اردكان قرار دارد به شمارو ثر ا 2236تا بام 1386در كهربت بثار م ي نلوشن ثمت گرديتلو بتود
كتته بتتا تتتای نماينتتلگي ميترا كرهن تتي اردكتتان بتته كهربتتت بثتتار ايتتن شهربتتتان منتآت گرديتتل .ايتتن ربتتا
هتتار ايتتواني بتودو و در اوتتاع
شتتري و غتترب ختتود هفتتت طتتاي نتتوی دارد كتته مركتتر ايتتوان و در هتتر بتتوي ايتتوان بتته اتتتاي ديوتتر متتي باشتتل .در اوتتاع شتتمالي و انتتو ي
هفت طاي نما دارد كه كه در مركر ايوان ها و در طاي نماي هاي انت ا ي به طو نه هاي شت اتاي ها راو مي يابل.
www.civilfa.ir
ایتتن کاروانسترا کتتاما داخت طریعتتت بوتتر و وبتتف کتتویر قترار گركتتته و میتتتوان از بن بتته عنتتوان یت ررتتلگاو ستتیار زیرتتا و منابتتب
ابتفادو کرد.نردی ترین ببادی تا این کاروانسرا در كارنه 7کینومحری ابت که ی روبتای ت خانوارو ابت.
از دور این کاروانسرا منظروای سیار زیرا دارد .داخ بن اتاق های بن ی واود دارد که مح اتتراي مستاكرین بتودو در وتمن
مح هش برای نوهلاری ویوانات واود دارد.
www.civilfa.ir
ش تتایل اال تتب ت تترین ت تتر ين بن تتا ک تته در ن تتاو
اوم نظرت تتان را ان تتب م تتی کن تتل ،کت ر تته ای
ابتتت کتته بتتر بتتر در ورودی ن تتب شتتلو و
روی بن بت ت تته خ ت ت تتف "ع ت ت ت روت ت تتا عرا ت ت ت ا"
خطت ت تتا مع ت ت تترو ع ت ت تتر "شت ت تتاو عرت ت تتاه"
نوشت ت تتته شت ت تتلو ابت ت تتت .ایت ت تتن کت ر ت ت تته ،روی
ن تتانردو قطع تته ب تتنس ب تتبز رن تتس ب تته طت تتوم
هشتتت محتتر و عتتر
ش تتت بتتان یمحر و در
به ونع ملخ ن ب شلو ابت.
www.civilfa.ir
www.civilfa.ir
ايوان ونع انو ي داراي محراب بودو و اين ن،ته اي ابت كه قاب اهميت متي باشتل .تتا ارتفتاع دو محتري و تتا نتاي طتاي قتوه هتا و
بآف ها بنتا از بتنس الشته منطآته بتاخته شتلو و ارتفتاع بتاال بتا باتر متي تتوان دلتين
دوري را كتورو هتاي باتر نتري بته بنتا باشتل و
نيز بي هاي اوتمالي كه از منطآه مي گذشته.
www.civilfa.ir
اين ربا را ازبوي متي تتوان بته كاربتا يتا ختان هتش ناميتل واتود نتند بترج نمتا در هتر وتنع و وفترو هتاي تيتر انتلاز در بتاالي ديتوار هتا
خود يكي از اين دالي ابت كه اين ربا عاوو بر كاربري خلمابي كاربري نظتامي هتش داشتته ابتت .يكتي ديوتر از داليت واتود شتاو
نشتين بتتر بتتر درب ورودي متتي باشتتل كتته هتش محت اقامتتت بررگتتان بتتودو و هتتش در زمتان نرتتود كتتارواني در كاربتتا محت اقامتتت كتتاروان
دار و كساني كه از بنا محاكظت مي كردنل.
www.civilfa.ir
كارنه بين این کاروانسرا و عآلا ولود 60کینومحر ابت و این بنا از بثار دورو رفوی ابت.
عناصر معماری :این کاروانسرا شام رفهها ،ه رو ها ،ارطر و دیواروای روی شت باً ،با 2محر عر
ویژگیهااای معماااری :ایتتن کاروانس ترا 2طرآتته و طرآتته دوً بن
شتتاو نشتتين ابتتت .در داخ ت ربتتا 18رتتفه واتتود دارد .رتتفه
بررگتر و رفه دیوری که در قسمت انتو ی قترار دارد ،دارای
محراب و نماز گاو ابت.
www.civilfa.ir
ابت.
پالن کاروانسرا
www.civilfa.ir
عناصر معماری
تقارن در پالن
www.civilfa.ir
عناصر معماری
حیاط مرکزی
www.civilfa.ir
عناصر معماری
محور بندی
www.civilfa.ir
عناصر معماری
درون گرایی
نورگیری از داخل بنا
www.civilfa.ir
عناصر معماری
فضای زمستان نشین و تابستان نشین
www.civilfa.ir
عناصر معماری
فضای چهار ایوانی ،مطابق با معماری روز صفویه
www.civilfa.ir
عناصر معماری
نیارش (استفاده از گنبدهای کوچک برای استاتیک بنا)
www.civilfa.ir
عناصر معماری
تعبیه حوض در مرکز بنا (یکی از عناصر چهارگانه مقدس ایرانیان)
www.civilfa.ir
عناصر معماری
تزئینات آجری و چفت و بست های فیلپوش
www.civilfa.ir
کاروانسرای قصربهرام
جاده گرمسار -ورامین
www.civilfa.ir
کاروانسرای قصربهرام
کاروانسترای ق تتر ا تراً در ۱۵۴کینتتومحری انتتوب ه تران و بتر بتتر راو اتتادم بتتن ی قتتلیما و کتتاروانروی کتتویری ارتفهان ت کاشتان ت
گرمسار قرار دارد.
این اادم در طوم مسير خود از کنار کاروانسرای عينالرشیل میگذرد و به اادو بنوفری نيز معرو ابت.
www.civilfa.ir
کاروانسترای عينالرشتتیل در ۴کینتتومحری انتتوب غر تتی
کاروانست ت ت ت ترای ق ت ت ت ت تتر ا ت ت ت ت تراً واقت ت ت ت تتع ش ت ت ت ت تتلم اب ت ت ت ت تتت.
کاروانس ت ت ت ترای شت ت ت تتاو عرا ت ت ت ت ت ا ق ت ت ت تتر ا ت ت ت تراً ینت ت ت ت تتی از
ااربههای تاریخ این منطآه ابت.
این بنا کته ب شتحر شتمیه کاروانستراهای شتهری ابتت و
شر ت تتاهت بن ب تته کاروانس تراهای می تتان راو کمح تتر اب تتت،
بت ت ت تته گفت ت ت ت تته بر ت ت ت ت از کارشنابت ت ت تتان بت ت ت تترخا ن ت ت ت تتام
بت تتاختمانی بت ترای اقامت تتت بت تتاطين رت تتفوی در مواقت تتع
شنار و بفرهای شاهانه بودم ابت.
www.civilfa.ir
تتا از مدت ل اتتامع ورامتتين كتته ال تتوس كتتام ر از مستتاال هتتار ايتتوان بنتتا شتتلو
در قرن هشتش ن رس ابت روبتاس قنعه بننل قرار دارد.
واه بسميه قنعه بننل به دلي واود ير قنعه تار خر مربو به قر از اباً
در اين روبتابت كه كآف بخي ا از بن با ر مانلو ابت.
www.civilfa.ir
در شمام اين روبتا قنعهاس معرو به كاظش بباد واود دارد كه با خشتت و گت بنتا شتلو و بته عنتوان يتر مجموعته دامپترورس
و كشتتاورزس در دورو قااتتار و پ نتتوس اوم متتورد ا روبتتردارس بتتودو ابتتت .ايتتن قنعتته كتته نتتان مر تتع مستتتطي دارد داراس ۴بتترج در
هارگوش تته خ تتود اب تتت و ت تتا ورودس بن در و تتنع ش تتر ر قت ترار دارد؛ وا تتود وم تتاً عم تتوم در مج تتاور بخت ت
مس تتكون نش تتان از
اهميت اين قنعه دارد .اين مجموعه يك از معلود بكونت اوهاس ز س ا و كعالي ا بر مرناس منابرات خان محتور ابتت كته بته
پ
عنوان نمونهاس نسمتا بالش قاب بازبازس و ا روبردارس با اهلا گردشورس ابت.
ع تتل از تماش تتاس اي تتن قنع تته و تتا از عر تتور از ب تتياو ك تتوو و ش تتت ب تتر گ تتذاردن ن تتي و خشه تتاس مس تتير ،ق تتر ا تراً در ميان تته تپ تته
ماهورها نراكنلو در دامنه كوو ،خودنما م كنل و باالخرو ق ر نيلا م شود .اين كاروانسترا كته نتاً ب يتب ولتر بتا مستماس
ق ر ا راً را بر بن ن ادوانل با بنسهاس بفيل ماي به كرً رنس نوشيلو شلو ابت.
برجه تتاس ن تتل واب تتا بعري تته ش تتلو در گوش تتههاس بن تتا و هممن تتين ب تتردر ورودس بن ك تته ب تته ب تتمت ش تتمام ب تتاز ش تتلو و ب تته ش تت ،ر
ابتتادانه بتتا بتتنس تترای ختوردو نمابتتازس شتتلو ابتتت .ويتا مركتترس ،ه ترات در اطترا و ارتطر ها در شتتت بن همتتان نتتان
قالتتب كاروانس تراهاس ايتران ابتتت كتته الرتتته در ايتتن كاروانس ترا از ايتتوان انتتو نيتتز بتته عنتتوان ورودس بتته منظتتور امكتتان دبحر ت ا
بر ع به كوو ابتفادو م شلو ابت كه از و ژگ هاس اين بنا به شمار م رود.
www.civilfa.ir
www.civilfa.ir
كاروانسرا ۴ايوان كه ايوان غر بن ااي اهر شاهانه دارد؛ اتوس بب تراشتيلو شتلو از بتنس كته از شتمهاس در دم كتوو بب
را به وو
وبف ويا م ربانلو و ولود ۵كينومحر تا بر شمه امتلاد ياكته ابت .زوماب كه براس باخحن اين بنا در ايتن
مكتتان انجتتاً گركتتته ابتتت كتتاخ بنادانتتا را بتتا بااهتتاس اكستتانهاسای تتتلا ر م كنتتل .بنادانتتا كو تتر كتته بتتاغ
امكانتتات انتتلج مواتتود در نيرامتتون
طريعتتت اب تت و بتتا
ايجتتاد شتتلو ابتتت .بتتنس از كتتوهر در همتتان نرديكت ابتتتخراج شتتلو ابتتت و در گرمتتا و بتترماس
طاقتكربا بن را ت شه كارس كردوانل.
www.civilfa.ir
در ب تتين ش تتيووهاس اب تتتفادو از بب ب تراس خن تتر ك تتردن ه تتواس گ تترً و خش تتر ك تته در معم تتارس اي تران ب تته تناب تتب اقنيشه تتاس مختن تتف
مربتتوً ب تتودو اب تتت ايتتن م تتورد نمون تتهاس ابتتت نا اب تتت .در م تتواردس بعريتته وود تتره بب در ز تتر بادگيرهتتا مش تتاهلو م ش تتود ام تتا
ابتفادو از بب با ه ش ز اد و به رورت روان و يا نل كاربرس ،منح ر به ق ر ا راً ابت.در نرديكت ق تر ا تراً كاروانستراس
ديوتترس بتته نتتاً «عتتين الرشتتيل» واتتود دارد كتته بتته اتتر قستتمت از راو كتته بتتا بتتنس بتتاخته شتتلو بآيتته بنتتا بتتا ابتتتفادو از باتر شتتك
گركته ابت .بب انرار بررگ در گوشه شمام شتر ر ايتن بنتا واتود دارد كته گنرتل بن كرور ختته ابتت .ه تش بتاالس رخيترو بب ايتن
بب انرار نشان از تردد باالس كاروانيان از اين مسير دارد.
www.civilfa.ir
اهميتتت ايتتن بنتتا عتتاوو بتتر ابتتتفادو از بتتنس در نمتتاس بنتتا ت ت تتا متورد
بتتا ر مانتتلو از دورو رتتفوس كتته بتته ايتتن روی بتتطو داخ ت و بيتترون
بن نماب تتازس ش تتلو اب تتت و ب تته اي تتن دليت ت منح تتربه ك تترد اب تتت
ت
بكر تلن امكانتات ركتتاهر در كنتارو كتتو ر بتوزان ابتتت كته كاروانسترا را
به ق ر شميه م بازد.
بن ت تتاس ق ت تتر ا ت ت تراً ك ت تته ب ت تته ا ت تراً گ ت تتور باب ت تتان اشت ت تتارو دارد داراس
و ژگ هتتاس خا ت ا اب تتت ك تته اي تتن بن تتا را از ب تتاير كاروانس تراهاس دورو
رفوس متماير باخته ابت.
مهمتا اار و ژگ ا ا اا ا ا بنا ااا ،هت تتلايت بب از دوردبت تتت و بوردن بن بت تته
درون كاروانست ترا و بت تتاخحن ش تتوفتانويزتر ن كت تتولر ب ت ت اهت تتان بت تراس
ابتتحراوت نادشتتاو نتترتای اي تران زمتتين ابتتت كتته در دورو او معمتتارس
ايران به اوج اكتخارات و شكوو خود بازگشت.
www.civilfa.ir
ظاهر بيرونی این کاروانسرا به شن مر ع ابت و نمای بن از بنسهای بررگ و منظش بهنی و بفیلرنس ابتت .ق تر دارای هتار
برج بننل و نیش دایرو و دو دروازو شمال و انو ی ابت.
این ق ر به رورت هار ایوانی ابت و اتايها در اطرا ویا یا صحن مرکری قرار دارنل .ویا مرکتری محوطتهای بتررگ و 8
ونع ابت و ۲۴اتاي در اطرا بن واود دارد.
www.civilfa.ir
وتتو
هارگونت ا بتته عمت وتتلود ۲محتتر در وبتتف ویتتا مرکتتری واتتود دارد .ویتتا بتتررگ بتتادمای بتتا طتتاي بننتتل وتتر ی نيتتز در طتتر
شر این کاروانسرا واود دارد.
در طتتر غر تتی ویتتا مرکتتری ،تتتاالری وبتتیع قترار دارد کتته داخت بن دارای قستتمت شاونشتتين و تاقمتتههایی در اطترا و یت ایتتوان در
انوی تاالر ابت.
www.civilfa.ir
اکثر کاروانسراها ،ی بنای مستطی یا مر عشن هس نل ،با ی ویا بررگ در وبف و ی بری اتاي (معموال با کمتا ارتفتاع از
بطح) دور تا دور این ویا .
«خان خورو» هشت ونع ابت:
هتتار تتتا هشتتت وتتنع تودرتتتو را در نظتتر بويریتتل ،داخ تتترین هشتتت وتتنع میشتتود ویتتا وبتتف کاروانس ترا و بيرونیتتترین میشتتود
دیوار خارج بن.
www.civilfa.ir
واال کما با كضاهای نان ا از این هشت ونع ها بازی کنیش
اوم به هار ونع روبروی هش ،هتار مستتطی اوتاكه کنتیش .ینیشتان میشتود ورودی کاروانسترا و بتهتای دیوتر میشتونل بته
اتاي بررگ و تراه این اتايها و کنارشان هش دو اتاي کو وحر.
دو طر ورودی هش دو دایروی بیاو بوذاریش به اای دو برج نوهرانی.
www.civilfa.ir
تتتوی هتتر وتتنع ختتال مانتتلو ،بتته اتتتاي کو ت مشتتر
به ویا هست.
به تای بمت رابت اتايانل ،بمت پا ی راهرو ابت
www.civilfa.ir
اال تتبترین كض تتای کاروانست ترا ،ش تتت ای تتن اتايهاب تتت و بج تتر یت ت ورودی کو ت ت ک تته ب تته وی تتا ب تتاز میش تتود راهت ت ب تته بي تترون ن تتلارد.
(هواک های توی بآف راو به بيرون وساب نشلو ابت)
www.civilfa.ir
عکس از راهروی ورودی
www.civilfa.ir
از فضای داخلی« ،کمر» فضا
الرتت ت تته یت ت ت كضت ت تتای مست ت تتتطی شت ت تتن هت ت تتش بت ت تته ینت ت تتی از
دیوارهت تتای کاروانست ترا ست تتمیلو و بت تته اتت تتاي بت تتررگ هت تتش
دارد کتته از روی تر نتتات باتتریای كوتتر متتیکنش ا حتتا و
مربو به دوروی قااار باشل.
www.civilfa.ir
بناس ديورس كه به «ورمسرا» موبوً ابت و ولود ۳۰كينومحر اادو بنس كری كه بر روس زمينهاس بتاتا ر كارتنه بتين ق تر
ا تراً تتتا گرمستتار بتتاخته شتتلو ابتتت مجموعتته اس شتتوفت انويتتز را در طريعتتت ز رتتاس كتتو ر بتتا ببتتمان نتتاج بن ايجتتاد كتتردو ابتتت
ن تتان ك تته م ت تتوان ب تتتاروها را ك تته همم تتون دان تتههاس او تتاه از بب تتمان ش تتبهاس ك تتو ر بو ت تران ش تتلوانل ،از اي تتن مك تتان ب تته نظ تتارو
نشست.
www.civilfa.ir
عکس از خرابه های حرمسرا
www.civilfa.ir
کاروانسترای شتاو عرا ت ا ق تر ا تراً کته بته کاروانسترای عراهببتاد نيتز مشتهور ابتت و در وتام واوتر بته عنتوان نابت او شتتناربانی
نتتارم م ت کتتویر و نيتتز مهمانسترایی بترای اقامتتت گردشتتوران و محآآتتين متتورد ابتتتفادم قرارمیگيتترد.ایتتن کاروانسترای بتتن ی توبتتف
بازمان وفاظت محیف زیست با نظارت بازمان ميرا كرهن ی بعمير و مرمت شلم ابت.
www.civilfa.ir
کاروانسرای افضل
شوشتر
www.civilfa.ir
ایتتن بنتتا در شتتهر شوشتتحر و در وتتنع غر تتی خیابتتان طالآتتانی–کو تته بتتنس كتتری ،واقتتع ابتتت .ایتتن کاروانس ترا در دورو قاااریتته
باخته شلو ابت .در گذشته مرکر توزیع غنه بودو ابت.
ای تتن کاروانس ترا ب تته ب تتر معم تتاری ب تتن ا ب تتورت دورو ب تتاز بن تتا ش تتلو و ش تتام ی ت طرآ تته ی تتا شمس تتتان (زی تتر زم تتين) میباش تتل.
مساوت ک بنا 1000محر مر ع و بخ
باری نوباز در ونع انو ی 350محر ابت.
کاروانسترای اكضت ینتتی از بتتاوحرین کاروانستراهای شوشتتحر بتتودو و تتتا وتتل زیتتادی از دخت و ت تتركات م تتون مانتتلو ابتتت .ایتتن
بنا با شمارو 7940در كهربت بثار م به ثمت ربیلو و دارای مالویت خ و ا ابت.
www.civilfa.ir
اهمیت معماری:
اهمیتت ارت ایتتن بنتتا در معمتاری و بتته نتتو متتی تتوان گفتتت در شهربتتازی ایتتن ابتت کتته اولتتين کاروانسترایی بته وستتاب متتی بیتتل
که در داخ شهر بنا شلو به نو دیور می توان بن را به عنوان اولين مهمانسرا و یا هت در شهربازی ایران به شمار بورد.
www.civilfa.ir
شاخصه های معماری:
ابتفادو از بنلهای فل و قوه برای مهار بار بآف
www.civilfa.ir
شاخصه های معماری:
ابتفادو از تيرهای و ی برای مهاربنلی بآفهای مسطح مطاب با اقنیش گرً و مرطوب
www.civilfa.ir
شاخصه های معماری:
طرا
راهرو به رورت غامورد در اطرا ویا مرکری مطاب با اقنیش گرً و مرطوب
www.civilfa.ir
شاخصه های معماری:
بعریه ویا مرکری به رورت گودام در داخ زمين برای كرار از گرمای هوا مطاب با اقنیمهای گرً
www.civilfa.ir
شاخصه های معماری:
ابتفادو از برایه گ در کنار بار کاری در نماهای داخ
www.civilfa.ir
شاخصه های معماری:
بعریه دریمه های در زیر ایوان ا برای ارترا با زیر زمين بن
این زیرزمی ا مح نوهلاری گنلً و غات بودو و از برمای بن ابتفادو ا ینه می شلو ابت.
www.civilfa.ir
شاخصه های معماری:
طرا
كضاهای تو در تو با اختا بطح برای ن
بینا بغیير کاربری از کاروانسرا به قنعه و نناه او در انوها
www.civilfa.ir
شاخصه های معماری:
ابت تتتفادو از برایت تته هت تتای ت تتو ی بت تته كرمه ت تتای نردی ت ت ب ت تته
كرمهای عر ی
www.civilfa.ir
شاخصه های معماری:
و الرته کاال وادح و قاب انتظار ابت و نیازی به توویح تاکیلی نلارد:
(1ابتفادو از كرً ایلو بم ایرانی ا یعنا ویا مرکری
(2طرا
نان به رورت دو كضای تا ستان نشين و زمستان نشين
(3در نظر گركحن اروم درونورایی و محرمیت
(4و خود سنلگی و ابتفادو از م ا ح بوً بورد
www.civilfa.ir
کاروانسرای مادرشاه
اصفهان
www.civilfa.ir
شاخصه های معماری:
بر معماری این بنا به شیوو ارفهانی ابت.
ازنظ تتر تناب تتب معم تتاری و زیر تتایی ط تتر کانت ت اکاری ،گنر تتل ملرب تته هارب تتاا ع تتل از مدت ت ل ش تتی لط تتف
ّ
ابتادان بررگ این كن ،در مجن این بنا که با طا و نآرو تتر ين شتلو از حتار زرگتری ،طاکتاری ،طرا ت و قنمرنتی ،شتاهناری از
قت ترار دارد ول ت در نظ تتر
رنایع ظریفه ابت و نظير نلارد.
ملربتته هتتار بتتاا از حتتار کان ت اکاری هتتش دارای اهمیتتت ابتتت و انتتواع مختنتتف ایتتن كتتن را ماننتتل کان ت ا هفتتت رنتتس ،معتتري ،گتترو
ینا ،نی و معآ را در خود اای دادو و در وآیآت موزو کان اکاری ارفهان میباشل.
مح تراب و منب تتر یوپار تته مرم تتری ،ه تترو مخ تتوک شتتاو ب تتنطان وستتين ،کان ت اکاری ینظيتتر م تتلخ ملربتته ،خط تتو نس تتتعنی
کت رتتهها و ننجروه تتای تتو ی بل تتت تبری شتتلو از قس تتمتهای ستتیار اال تتب و تماشتتایی ای تتن بنتتای نف ت ا تتتاریخ اب تتت .درختتتان ن تتار
که ستتام و اتتوی ب تتی کتته در بن اریتتان دارد ،بتتر زیرتتای تر نتتات نف ت ا کان ت اکاری ایتتن بنتتای تتتاریخ اكتترودو و ایتتن من تان را ستتیار
كر بخ
و رو نواز کردو ابت
www.civilfa.ir
www.civilfa.ir
کاروانسرای مادر شاو که مجن ترین اقامت او مساكرین به بلو ن
بودو و مت
بته بتاختمانهای ملربته هاربتاا ،در
وتتنع شتتر بن ابتتت ،هتتش اکنتتون ترتتلی بتته مهمانسترایی بتته نتتاً مهمانس ترای عرا ت ا شتتلو و از حتتار بتتر معمتتاری در بتتين
هت های دراه اوم دنیا در زمان واور ینظير و منح ر به كرد ابت .ت ا کاروانسترایی ابتت کته در وتام واوتر نيتز نتذیرای
مساكرین ابت.
www.civilfa.ir
هتتی کت رتتهای ب ترای بعیتتين قتتلمت در بنتتا واتتود نتتلارد .بتتيرو بنتتا را بتته شتتاو عرتتاه دوً و یتتا شتتاو بتتنیمان اوم رتتفوی نستتمت دادو
ابت.
اکثر اهانوردان این بنا را از کاروانسراهایی میداننل که بته امتر مادرشتاو عرتاه بتاخته شتلو ابتت ولت م تش
ن ستت کته منظتور
شاو عراه اوم ابت یا شاو عراه دوً.
واه بسمیهء بنا نيز به همين دلی ابت.در این بنا خ وریات و ن شركت ایی دیتلو متیشتود کته نشتاندهنتلوء ان ستاب بن بته اواختر
دورو رفویست.
www.civilfa.ir
سیر تحوالت:
با شنوكایی اقت اد ایران در ع ر رفوی ،باخحن بناهای عظیش و بودمنل ون بازار ،ملربه ،نت ،بتل ،بب انرتار ،مدت ل
و برج کروتر رواج یاكت اما شاخ
ترین بناهای بن دورو مجموعه کاروانسراهابت.
مهمانس ترای عرا ت ا ارتتفهان بتتا ۳۲۰بتتام قتتلمت تتتاریخ ،در ب تتام هتتای ونومتتت بختترین نادشتتاو رتتفوی شتتاو بتتنطان وس تتين
باخته شل.
شتاو بتنطان وستين ایتن مجموعته را بته متادری ن شتو
کترد از ایتن رو بته کاروانسترای مادرشتاو مشتهور شتل .متادر شتاو بتنطان
وسين هش کاروانسرا را وقف ملربه هارباا کرد که عوایل بن برای نوهلاری از ملربه و معای طاب ابتفادو شود.
از کاروانستراها عتتاوو بتتر اقامتتت کاروانیتان و بازرگانتتان بتته عنتتوان كضتایی بترای نوهتتلاری کتتاال و مرتادالت بازرگتتانی هتتش ابتتتفادو متتی
شل .بادگی و در عين وام زیرایی کاروانسرای مادرشاو با كضایی دلوشتا و براً ،شتنوو و زیرتایی میتلان نآت
اهتان را بته یتاد متی
بورد.
هتتش اکنتتون مهمانسترای عرا ت ا ارتتفهان بتته حتتار ن شت نه تتتاریخ بی تتل بتتاله و ویژگتتی کتتاربردی و نيتتز بثتتار هنتتری ارزشتتمنلی در
قالب هنرهای ابامی و ایرانی به عنوان ی موزو گرانب ا و کهن ترین هت دنیا شهرت دارد.
www.civilfa.ir
تاریخچه:
تتتا بتتام ۱۳۰۲ن تتری ایتتن محت کتتاربری نظتتامی داشتتت و بتتبا بتته عنتتوان انرتتار قنتتل و شتتور از بن ابتتتفادو شتتل .بتتين بتتام هتای
۱۳۱۰تتتا ۱۳۳۰در نرا ت کتته بتتين طتتاب ملربتته هاربتتاا و بقتتای ناقنعتته ای در گركتتت ،موقوكتته ملربتته بتته تمنت بتتیلالعراقين
دربمل و عل از بن ینی از تجار ارفهان به ناً مثآال با ارایه ابناد اع ادعای مالویت کاروانسرا را مطر کرد.
www.civilfa.ir
ارزشهای معماری:
این کاروانسرا در دو طرآه و صحن وبیع باخته شلو که از میان بن ن ر كرشادی می گذرد و هنتوز ووتع بنتا ابتتحناً و كضتای
بن هر بی نلو ای را ويران می کنل .ا از ومنه اكغان ها به ارتفهان در بتام ۱۱۳۴ن تری قمتری و انآترا
دولتت رتفوی ایتن
کاروانسترا ببت ب زیتتادی دیتتل ولت در زمتتان ظت الستتنطان وتتاکش وقتتت قااتتار در ارتتفهان ،ایتتن بنتتا بازبتتازی و بترای ابتتتآرار بتوارو
نظاً بربازان وی از بن ابتفادو شل.
www.civilfa.ir
ارزشهای معماری:
اروم کام باغسازی ایرانی در این بنا دیلو می شود:
)1تآارن
)2بنسنه مراتب
)5تنوع در وولت ،وولت در تنوع
)7ابتفادو از خطو رابت در طرا
)4ریتش
)3مرکریت
)6تآسیش باا غالرا به هار بخ
(هنلبه مستطی )
)8ابتفادو از ی اوی ار
)9ابتفادو از ابتخرهای وبیع به عنوان بینه و زیرایی شش انلاز مآاب کوش
)10کاشت درخت میوو در قسمت بررگی از باا
)11كآلان كضای ببز بی ودو
)14تآلیا بب
)12نظش و تنابب
)13برخوردار از ورمت و محرمیت
)15منزو از بی ودگی و اكرا و تفریف
)16مساعل با قناعت و رركه اویی
)17مجهر به نایلاری
)18محورهای بب
)19نربپوتیوهای بشلیل شونلو
www.civilfa.ir
ارزشهای معماری:
باغسازی ایرانی
www.civilfa.ir
ارزشهای معماری:
باغسازی ایرانی
www.civilfa.ir
در بام ۱۳۳۶شمس ا دولت وقت ت میش گركت تا با تواه به اكترای
بتفر اهتانوردان و گردشتوران ختارج بته ارتفهان و
نرود امنانات اقام ا منابب در این شهر ،این کاروانسرا را به ی هت بين اون ترلی کنل.
بتتر ایتتن ابتتاه ااتتارو نامتته ای بتتين بیمتته ایتران و ادارو اوقتتا ارتتفهان در ابتتفنلماو ایتتن بتتام منعآتتل شتتل کتته بتتر ابتتاه بن،
بیمه ایران موظف شل به هرینه خود مهمانخانه ای در مورد ااارو سازد.
در ااارو نامه این کاروانسرا تاکیل شلو که تماً اعیانی که به وبینه شترکت بیمته بتاخته شتود ،متعنت بته شترکت متذکور
ابتتت .عتتاوو بتتر ایتتن نآشتته مهمانخانتته و عمنیتتات بتتاختمانی بایتتل بتتا قتتانون عتیآتتات از حتتار اب یتته تتتاریخ مغتتایرت نلاشتتته
باشل.
نل ماو عل از قرارداد مرابش کننس زنی این مجموعه با ناً «هت شاو عراه» انجتاً و عمنیتات بتاختمانی بن شتروع شتل
که با این کار این بنای تاریخ از تخریب و ان لاً الی نجات یاكت.
در بازبتتازی کاروانسترا دو هتتل وفتتت و ارتتالت نمتتای بيتترون و ترتتلی ه تترو هتتای کاروانسترا بتته اتتتاي اقتتام ا منابتتب متورد
تواه قرار گركت .بر این اباه ابتلا دیوارها و بآف ها بازبازی و اارای بب ب دیلو مهار و قالب بنلی شل.
www.civilfa.ir
www.civilfa.ir
از خشت خاً و بار و بتون برای تآویت ابتحناً بنا و برای بازبازی بنا از طر های ارتی ایرانتی ابتتفادو شتل .برایت
بنا نيز به گونه ای طرا
شل که بیانور انوو های اری هنر ایرانی باشل.
از خشت خاً و بار و بتون برای تآویت ابتحناً بنا و برای بازبازی بنا از طر های ارتی ایرانتی ابتتفادو شتل .برایت
بنا نيز به گونه ای طرا
شل که بیانور انوو های اری هنر ایرانی باشل.
ت ت ت تتر ين نم ت ت تتای داخ ت ت ت ت مهمانست ت ت ترا را
گروه ۱۵۰نفری به ناً گتروو هنتری
مه تتر ک تته زب تتلو ت تترین و براس تتته ت ترین
هنرمن تتلان ط ترا ،نآ ت
داخ ت
ن تترداز گمب تر
مشت تتر بت تتاز و بی نت تته کت تتار ارت تتفهانی
بودنت ت تتل ،انجت ت تتاً دادنت ت تتل و بت ت ترانجاً
بازبت تتازی کاروانس ت ترا در بت تتام ۱۳۴۵
خورشیلی به نایان ربیل.
www.civilfa.ir
داخ ت
مهمانسترای عرا ت ا بتتا ۲۳۱اتتتاي ،بتتو ت و بنارتمتتان کتته مطتتاب بتتا ابتتتانلاردهای بتتين اون ت بتتاخته شتتلو انتتل ،بتتاالنه نتذیرای
هراران مهمان و گردشور داخ و خارج از اقص ا نآا اهان و هممنين دهها هیات از می مانان عال رتره بیا ت ا و ش ت ت
های بين اون ابت.
در ۴۰بتام گذشتتته بت
از ۱۵۰ش ت ت مطتتر اهتان در ایتتن هتت اقامتت داشت نل کتته قترار ابتتت مجموعتته ایتن اطاعتتات بتته
رورت کتاب من شر شود.
بت تتو ت هت تتای ایت تتن هت ت ت بت تته بت تتر
معم تتاری ر تتفوی و قاا تتار ب تتا كض تتایی
رویت ت ت ت ت تتایی ،مآت ت ت ت ت تترنا هت ت ت ت ت تتای زیر ت ت ت ت ت تتا،
دیوارن ت ت ت تتاری و مت ت ت تتذهب اب ت ت ت تتت ک ت ت ت تته
معمتتاری ع تتر ختتود را بترای مهمانتتان
تلا می کنل.
www.civilfa.ir
از بخت
هتتای قابت تواتته ایتتن مهمانسترا ربتتتوران هتتا و تاالرهتای متعتتلد بن ابتتت کته بترای هتتر یت بتته نتتاً ینتی از بناهتتای مشتتهور
ارفهان ناموذاری و تر نات هر ی شمیه به بن اثر انتخاب شلو ابت.
تاالرهای هنستون ،عال قانو ،زرین ،نآت
اهتان و كيتروزو از امنته تاالرهتای نتذیرایی ایتن مهمانسترا هست نل.ربتتوران و محتیف
بتتاز شتتش انتتلاز بتته گونتته ای ابتتت کتته می مانتتان متتی تواننتتل عتتاوو بتتر ابتتتفادو از امنانتتات ربتتتوران ،از بتتاً مهمانسترا شتهر زیرتتای
ارفهان و بنای باشنوو بن را نظارو کننل
www.civilfa.ir
نام کاروانسرا
موقعیت
زمان ساخت
زیر بنا
اقلیم
مصالح ساخت
قنعه خرگون ا
اادو یرد –
ارفهان
رفوی
6400محر مر ع
گرً و خش
بنس گران ت و
بار
ق ر ا راً
اادو گرمسار -
ورامين
رفوی
2500محر مر ع
گرً و خش
خشت و ِگ
اكض
شوشحر
قاااریه
1000محر مر ع
گرً و مرطوب
بار
مادرشاو
ارفهان
رفوی
10000محر مر ع
گرً و خش
بار
www.civilfa.ir
نام کاروانسرا
نوع پالن
نوع تزئینات
محراب
برج دیده بانی
کاربریهای جانبی
قنعه خرگون ا
هار ایوانی با
ویا مرکری
باربنلی
1علد
5علد
ررلخانه
ق ر ا راً
هار ایوانی با
ویا مرکری
باربنلی و
بنوناری
نلارد
4علد
شنارگاو
اكض
شمستانی با گودام
باغره
گمناری و
وبناری به
بروهای عر ی
نلارد
نلارد
انرار غات
مادرشاو
هار ایوانی با
ویا مرکری و
باغسازی ایرانی
زرگری ،قنمرنی،
کاشیناری و
وببری
1علد
نلارد
ملربه
www.civilfa.ir