Transcript دریافت فایل پیوست نسخه PowerPoint

‫بسمه تعالی‬
‫پیشگیری از بیماریهای دهان و دندان‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان بوشهر‬
‫شبکه بهداشت و درمان شهرستان دشتستان (واحد دهان و دندان)‬
‫‪www.tooz.ir‬‬
‫‪www.dashtestanhc.bpums.ac.ir‬‬
‫تهیه و تنظیم ‪ :‬خانم عیدی ‪ ،‬اسماعیل حاجی زاده گان‬
‫پیشگیری از بیماریهای دهان و دندان‬
‫مرکز بهداشت شهرستان دشتستان‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪2‬‬
‫دهان محل ورود غذا و اولین بخش از دستگاه گوارش می باشد عفونت و بیماریهای دندان و لثه می تواند‬
‫بقیه بخش های دستگاه گوارش تحت تاثیر قرار دهد همچنین تغذیه سالم وحتی تمایل به غذا خوردن به‬
‫وجود دندانهای سالم و با قدرت جوندگی خوب بستگی دارد بنابراین عدم کارائی دهان در هضم غذا می تواند‬
‫باعث ناراحتی سایر قسمت های دستگاه گوارش و حتی سوء تغذیه در افراد شود‪ .‬از آن جا که میکروب ها‬
‫عامل اکثر بیماریهای لثه و پوسیدگی دندان هستند‪ ،‬با رعایت بهداشت دهان و دندان می توان جلوی تعداد‬
‫زیادی از این مشکالت را گرفت‪ .‬رعایت بهداشت دهان ودندان از اصول پیشگیری می باشد‪.‬‬
‫پیشگیری باید به صورت فرهنگ عمومی در آید و مردم باور کنند که اگر سراغ پیشگیری بروند نیاز به درمان‬
‫پیدا نمی کنند و دیگر ناچار نیستند هزینه های زیادی صرف درمان دندان های پوسیده خود بکنند‪ .‬همچنین‬
‫درصورت پیشگیری‪ ،‬دیگر از بی دندانی و مشکالت آن رنج نمی برند و دیگر مجبور نیستند از دندان های‬
‫مصنوعی استفاده کنند‪ .‬مردم باید باور کنند پیشگیری بهتر از درمان است و بارعایت بهداشت دهان می‬
‫توانند برای تمام عمر دندانهای سالمی در دهان داشته باشند و از زندگی لذت ببرند ‪.‬‬
‫‪www.tooz.ir‬‬
‫‪www.dashtestanhc.bpums.ac.ir‬‬
‫پیشگیری از بیماریهای دهان و دندان‬
‫مرکز بهداشت شهرستان دشتستان‬
‫‪‬‬
‫مراحل پیشگیری از پوسیدگی دندان را می توان به صورت زیر در نظر گرفت‬
‫الف‪ -‬حذف میکرو ارگانیسم ها از محیط دهان‬
‫ب – کنترل وکاهش مصرف مواد قندی‬
‫ج‪ -‬تقویت دندانها‬
‫‪3‬‬
‫‪www.tooz.ir‬‬
‫‪www.dashtestanhc.bpums.ac.ir‬‬
‫پیشگیری از بیماریهای دهان و دندان‬
‫مرکز بهداشت شهرستان دشتستان‬
‫‪‬‬
‫‪4‬‬
‫حذف میکرو ارگانیزم ها از محیط دهان‬
‫مهم ترین مرحله پیشگیری از پوسیدگی دندان و بیماریهای لثه حذف میکروبها از روی دندان ها است که‬
‫درواقع همان حذف پالک دندانی از روی دندانهاست‪ .‬این کار به وسیله مسواک زدن و نخ کشیدن دندانها و‬
‫استفاده از سایر وسایل پیشگیری امکان پذیر است‪ .‬از میان متدهای مختلف پیشگیری روش های مکانیکی را‬
‫انتخاب نموده وآنها را در سه دسته توضیح می دهیم‪.‬‬
‫‪ -1‬مسواک‬
‫‪ -2‬نخ دندان‬
‫‪ -3‬وسایل کمکی دیگر نظیرخالل دندان‬
‫‪www.tooz.ir‬‬
‫‪www.dashtestanhc.bpums.ac.ir‬‬
‫پیشگیری از بیماریهای دهان و دندان‬
‫مرکز بهداشت شهرستان دشتستان‬
‫‪‬‬
‫‪5‬‬
‫مسواک‬
‫مهم ترین اصل بهداشت دهان کنترل پالک میکروبی است و هدف از مسواک زدن نیز کندن پالک میکروبی و‬
‫پاک کردن سطوح دندان و شیار لثه است ‪.‬دو بیماری عمده دهان‪ ،‬پوسیدگی دندان و بیماری لثه هر دو ناش ی‬
‫از پالک میکروبی است‪ .‬مسواک های مختلفی در اشکال گوناگون برای افراد مختلف و به منظورهای‬
‫متفاوت توسط کارخانجات ساخته و در دسترس عموم نهاده می شود ‪.‬اولین قدم در انتخاب مسواک آن‬
‫است که اندازه مسواک متناسب با بزرگی یا کوچکی قوس دندانی انتخاب گردد‪.‬‬
‫‪www.tooz.ir‬‬
‫‪www.dashtestanhc.bpums.ac.ir‬‬
‫پیشگیری از بیماریهای دهان و دندان‬
‫مرکز بهداشت شهرستان دشتستان‬
‫‪‬‬
‫‪6‬‬
‫انتخاب یک مسواک مناسب ‪:‬‬
‫* جنس موهای مسواک نایلونی بوده و میزان سختی آن متوسط باشد‬
‫* الیاف در یک سطح نه محدب ونه مقعر باشد‪.‬‬
‫* دسته مسواک مستقیم باشد ‪.‬‬
‫* نوک الیاف گرد باشد ‪.‬‬
‫* برای هر مسواک ‪ 2-3‬ردیف در عرض و‪ 10-12‬ردیف در طول در نظر گرفته شود‪.‬‬
‫‪www.tooz.ir‬‬
‫‪www.dashtestanhc.bpums.ac.ir‬‬
‫پیشگیری از بیماریهای دهان و دندان‬
‫مرکز بهداشت شهرستان دشتستان‬
‫‪‬‬
‫‪7‬‬
‫انواع روش های مسواک زدن‬
‫‪ -1‬چرخش ی‬
‫‪ -2‬لرزش ی‬
‫‪ -3‬لرزش ی و چرخش ی‬
‫‪ -4‬چارترز‬
‫‪ -5‬رفت و برگشت‬
‫‪www.tooz.ir‬‬
‫‪www.dashtestanhc.bpums.ac.ir‬‬
‫پیشگیری از بیماریهای دهان و دندان‬
‫مرکز بهداشت شهرستان دشتستان‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪8‬‬
‫‪ -1‬روش ‪ Rolling‬یا چرخش ی‬
‫ابتدا مسواک را روی دندان در ناحیه مجاور لثه گذاشته و سپس با حرکت چرخش ی نیم دایره ای به سوی‬
‫قسمت جونده می چرخانیم ‪.‬این حرکت در فک بال از بال به پایین و درفک پایین از پایین به بال انجام می‬
‫شود ‪.‬‬
‫دقت کنید دراین روش باید قسمت زیادی از موهای مسواک در شیار ما بین دندان و لثه قرارگیرد‪.‬این روش‬
‫معمولی ترین و ساده ترین روش مسواک زدن است و بسیاری از مردم با استفاده از این روش مسواک می‬
‫زنند پس از مسواک زدن برای آن که مواد غذایی از سطح پرزهای زبان پاک گردد چند بار به آرامی مسواک را‬
‫بر روی زبان بکشید‪.‬‬
‫‪www.tooz.ir‬‬
‫‪www.dashtestanhc.bpums.ac.ir‬‬
‫پیشگیری از بیماریهای دهان و دندان‬
‫مرکز بهداشت شهرستان دشتستان‬
‫‪‬‬
‫‪9‬‬
‫‪ -2‬روش لرزش ی )‪(Bass‬‬
‫این متد بهترین روش برای پاک کردن شیار لثه ای است و استفاده از آن را به شما توصیه می کنیم‪ .‬مسواک‬
‫را با زاویه ‪ 45‬درجه نسبت به دندان تکیه دهید به طوری که اکثر الیاف مسواک درون شیار لثه ای‬
‫قرارگیرد‪.‬سپس مسواک را با یک فشار آرام بدون فاصله و تغییر مکان با حرکات لرزش ی کوتاه بدون آن که‬
‫مسواک از جای خود چندان جابجا شود به عقب و جلو ببرید‪ .‬با این حرکات کم دامنه و بدون فاصله‬
‫موهای مسواک که درون شیار لثه قرار دارند آن محل را از پالک میکروبی پاک می کنند‪ .‬در انتها مانند روش‬
‫قبل چند حرکت چرخش ی از طرف لثه به سوی سطح جونده دندان انجام دهید‪.‬‬
‫‪www.tooz.ir‬‬
‫‪www.dashtestanhc.bpums.ac.ir‬‬
‫پیشگیری از بیماریهای دهان و دندان‬
‫مرکز بهداشت شهرستان دشتستان‬
‫‪‬‬
‫‪10‬‬
‫‪ -3‬روش لرزش ی و چرخش ی )‪(bass&Rolling‬‬
‫این روش ترکیبی از دو روش قبل است و در صورتی که به صورت صحیح انجام گیرد از کارائی بسیار بالیی‬
‫برخوردار است‪ .‬مسواک را مانند روش قبل با زاویه ‪ 45‬درجه به دندان تکیه دهید به طوری که اکثر موهای‬
‫مسواک درون شیارلثه ای ما بین لثه و دندان قرار گیرد‪ ،‬سپس درهمان حال به مسواک حرکات ارتعاش ی کم‬
‫دامنه و لرزش ی کوتاه به جلو و عقب بدهید و کم کم موهای مسواک را به سوی سطح جونده دندان بکشید‪.‬‬
‫این حرکات لرزش ی و زیگزاگ مانند از سوی لثه شروع شده و کم کم به سوی سطح جونده دندان هدایت‬
‫می شود‪.‬‬
‫‪www.tooz.ir‬‬
‫‪www.dashtestanhc.bpums.ac.ir‬‬
‫پیشگیری از بیماریهای دهان و دندان‬
‫مرکز بهداشت شهرستان دشتستان‬
‫‪‬‬
‫‪11‬‬
‫‪ -4‬روش چارترز )‪)Charterz‬‬
‫از آنجاییکه افراد بسیاری خصوصا نوجوانان در سنین بلوغ از وسایل ارتودنس ی برای مرتب نمودن دندانها‬
‫استفاده می کنند و مناطق تماس سیم های ارتودنس ی و دندان نقاط مستعدی برای تجمع پالک غذا و شروع‬
‫پوسیدگی دندان است ما یک روش دیگر را که بیشتر برای این افراد مناسب است شرح می دهیم مسواک را‬
‫با زاویه ‪ 45‬درجه به دندان تکیه دهید ولی این بار به عکس حالت های قبلی موهای مسواک به سوی تاج‬
‫دندان وقسمت جونده باشد‪ ،‬سپس از حرکات کوتاه جلو و عقب لرزش ی و حرکات دایره ای برای مسواک‬
‫زدن استفاده کنید‪ .‬در ضمن این روش در نواحی زخم های در حال ترمیم بعد از جراحی پریودنتال پیشنهاد می‬
‫گردد‪.‬‬
‫‪www.tooz.ir‬‬
‫‪www.dashtestanhc.bpums.ac.ir‬‬
‫پیشگیری از بیماریهای دهان و دندان‬
‫مرکز بهداشت شهرستان دشتستان‬
‫‪‬‬
‫‪12‬‬
‫‪ -5‬روش رفت و برگشت )‪)Horizontal‬‬
‫این روش که به صورت روش های مسواک زدن عمودی یا افقی در بسیاری از افراد مشاهده می شود روش‬
‫غلطی است‪ .‬به این ترتیب که مسواک را به طور عمودی به دندان تکیه داده و در جهت عمودی به بال و‬
‫پایین می کشند و یا در جهت افقی به جلو و عقب می کشند چون روش افقی خصوصا منجر به سایش مینا‬
‫می گردد توصیه می شود که از این روش استفاده نشود‪.‬‬
‫‪www.tooz.ir‬‬
‫‪www.dashtestanhc.bpums.ac.ir‬‬
‫پیشگیری از بیماریهای دهان و دندان‬
‫مرکز بهداشت شهرستان دشتستان‬
‫‪‬‬
‫‪13‬‬
‫نخ دندان‬
‫نخ دندان بهترین وسیله برای تمیز کردن بین دندانها است ‪.‬‬
‫نخ دندان دو نوع است ‪:‬‬
‫‪ -1‬مومی‬
‫‪ -2‬غیر مومی‬
‫نوع نخ دندان مورد استفاده اثر ناچیزی بر رفع پالک دارد‪ .‬البته اغلب انواع مومی از نظر بیماران مطلوب تر‬
‫به نظر می رسد زیرا کمتر پاره شده و صدمه زیادی نیز به لثه وارد نمی گردد‪.‬‬
‫‪www.tooz.ir‬‬
‫‪www.dashtestanhc.bpums.ac.ir‬‬
‫پیشگیری از بیماریهای دهان و دندان‬
‫مرکز بهداشت شهرستان دشتستان‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪14‬‬
‫در هنگام استفاده از نخ های غیر مومی چون دو رشته آهن به هم چسپیده نیست هنگام کاربرد پالک و خرده‬
‫های غذایی بین دو رشته گیر می کند‪ .‬در نتیجه این نوع نخ ها می توانند قدرت پاک کنندگی بهتری داشته‬
‫باشند استفاده از نخ دندان در همه افراد ضروری است ولی استفاده از آن به ویژه در موارد زیر توصیه می‬
‫شود ‪:‬‬
‫‪ -1‬در حالت ردیف نبودن دندانها یا ‪crowding‬‬
‫‪ -2‬در مواردی که گیر غذایی بین دندانها وجود دارد ‪.‬‬
‫‪ -3‬در حالتی که تحلیل لثه و استخوان کم وجود دارد ‪.‬‬
‫‪ -4‬در مواردی که بریج وپروتز در دهان وجود داشته باشد‪.‬‬
‫توجه داشته باشید که باید پشت آخرین دندان هر فک نیز مثل دندانهای دیگر نخ بکشید‪.‬‬
‫‪www.tooz.ir‬‬
‫‪www.dashtestanhc.bpums.ac.ir‬‬
‫پیشگیری از بیماریهای دهان و دندان‬
‫مرکز بهداشت شهرستان دشتستان‬
‫‪‬‬
‫طرز استفاده از نخ دندان‬
‫‪ ‬قطعه ای از نخ حدودا به طول ‪ 30‬سانتیمتر جدا کرده دو سرش را به هم گره بزنید تا یک حلقه‬
‫نخی به دست آید حال با انگشت شصت و سبابه هر دو دست نخ را بین دو دست محکم گرفته و‬
‫شروع به استفاده کنید ‪.‬‬
‫‪ ‬به جای حلقه کردن نخ دندان می توانید دو سر آن را به دور انگشت وسط هر دو دست پیچیده‬
‫سپس به این ترتیب از آن استفاده کنید‪.‬‬
‫‪ ‬ابتدا با حرکات اره ای (حرکت جلو و عقب ) و به آرامی نخ دندان را از نقطه تماس بین دو دندان‬
‫عبور دهید به طوری که به لثه صدمه و ضربه ای وارد نشود ‪.‬سپس به آرامی نخ را تا جایی که‬
‫امکان دارد با عمق شیار لثه ای پایین ببرید‪ ،‬حال نخ را با دندان تکیه داده و به سمت ناحیه تماس‬
‫دندان بکشید و هر دندان را چند بار به این ترتیب نخ بکشید‪.‬‬
‫‪ ‬توجه ‪ :‬حرکت نخ دندان پس از گذشت از نقطه تماس بین دو دندان از عمق شیار لثه ای به طرف‬
‫بال است و نه حرکت اره ای با داخل و خارج ‪.‬‬
‫‪15‬‬
‫‪www.tooz.ir‬‬
‫‪www.dashtestanhc.bpums.ac.ir‬‬
‫پیشگیری از بیماریهای دهان و دندان‬
‫مرکز بهداشت شهرستان دشتستان‬
‫‪16‬‬
‫‪www.tooz.ir‬‬
‫‪www.dashtestanhc.bpums.ac.ir‬‬
‫پیشگیری از بیماریهای دهان و دندان‬
‫مرکز بهداشت شهرستان دشتستان‬
‫‪‬‬
‫نکات قابل توجه هنگام استفاده از مسواک و نخ دندان‬
‫‪ -1‬برای تمیز کردن سطوح بین دندان ها از هیچ نوع نخ معمولی و یا وسایل سخت و نوک تیز مثل‬
‫سنجاق و چوب کبریت به جای نخ دندان استفاده نکنید در ضمن توجه داشته باشید که خالل‬
‫دندان وسیله ایست که به آسانی با لثه آسیب می رساند و استفاده از آن در موارد خاص دیده می‬
‫شود‪.‬‬
‫‪ -2‬استفاده از نخ دندان برای کودک باید به کمک والدین آموزش دیده انجام پذیرد ‪.‬‬
‫‪ -3‬اگر هنگام مسواک زدن و نخ دندان کشیدن دندانها درد و خونریزی وجود دارد ‪،‬جای نگرانی‬
‫نیست چون در اکثر مواقع با ادامه این کار و برطرف شدن التهاب لثه درد و خونریزی هم از بین می‬
‫رود‪ .‬اگر پس از یک هفته عالئم برطرف نشد حتما به دندانپزشک مراجعه شود‪.‬‬
‫‪17‬‬
‫‪www.tooz.ir‬‬
‫‪www.dashtestanhc.bpums.ac.ir‬‬
‫پیشگیری از بیماریهای دهان و دندان‬
‫مرکز بهداشت شهرستان دشتستان‬
‫‪ -4‬پس از مسواک زدن لثه های خود را با انگشت ماساژ دهید ‪.‬‬
‫‪ -5‬به محض این که موهای مسواک شروع به سائیده شدن نمود مسواک باید تعویض شود که‬
‫این مدت معمول ‪3‬ماه است اما این زمان بستگی به شدت و نحوه مسواک زدن دارد ‪.‬‬
‫‪ -6‬مسواک را با آب سرد خیس کنید سپس با تکان دادن آب اضافی آن را بگیرید و به اندازه یک‬
‫نخود خمیر دندان روی آن قرار دهید ‪.‬‬
‫‪ -7‬برای سطوح داخلی دندانهای جلو مسواک را به صورت عمودی بر روی دندانها قرار دهید و با‬
‫حرکات بال و پایین این سطوح را تمیز کنید‪.‬‬
‫تهیه و تنظیم ‪:‬‬
‫خانم عیدی‪ ،‬اسماعیل حاجی زاده گان‬
‫‪18‬‬
‫‪www.tooz.ir‬‬
‫‪www.dashtestanhc.bpums.ac.ir‬‬