Transcript Yoluyla Yayılma İletim Yoluyla Yayılma İletim yoluyla yayılma nedir?

1.
İletim Yoluyla Yayılma
2.
Işıma (radyasyon) Yoluyla Yayılma
3.
Konveksiyon (madde) Yoluyla Yayılma
İletim yoluyla yayılma nedir?
Maddeyi oluşturan taneciklerin titreşerek
birbirine çarpması ile ısı enerjisinin
aktarılmasına ısının iletim yoluyla yayılması
denir.
Isı enerjisinin iletim yoluyla yayılması bütün
maddeler taneciklerden oluştuğu için katı, sıvı
ve gazlarda görülür.
Titreşen tanecikler (yerinden ayrılamayacağı
için) etrafındaki diğer taneciklere çarparak
diğer tanecikleri de titreştirir ve o taneciklerin
de titreşim hızını bu nedenle de hareket
enerjisini arttırır. Böylece ısı enerjisi bir
tanecikten diğerine aktarılarak madde
boyunca iletilmiş yani yayılmış olur.
.Bir ucu ateşin içindeki demir maşanın diğer
ucunun ısınması.
. Ateşin üstündeki kızarmış demir tutulurken
kalın eldiven giyilmesi örnek verilebilir.
Isının iletim yoluyla yayılması katı
maddelerde, sıvı ve gaz halindeki
maddelerden daha kolay gerçekleşir.
Katılar ısı enerjisini sadece iletim
yoluyla yayarlar.
Niçin katı maddelerdeki ısı iletimi
sıvı ve gazlara göre daha iyidir?
Çünkü; katıları oluşturan tanecikler
birbirine oldukça yakın olduğundan titreşim
hareketi sırasında birbirlerine çarpma
oranları oldukça fazla olur. Bu da ısının
iletimle yayılması hızlandırır.
Sıvı ve gazlarda ise tanecikler
birbirinden oldukça uzaktır. Tanecikler
birbirinden uzaklaştıkça titreşim hareketi
ile ısının iletilmesi ve ısının iletimle
yayılması zorlaşır.
Isının iletimle yayılma hızı tüm katılarda aynı
mıdır?
Her katı maddenin ısı iletkenliği farklıdır. Farklı
olması maddeleri oluşturan tanecikler arasındaki
boşluklarla ilgilidir.
Maddeyi oluşturan tanecikler birbirine ne kadar
yakınsa maddenin ısıyı iletme hızı o kadar fazladır.
Tanecikler birbirinden ne kadar uzaksa maddenin
ısıyı iletme hızı o kadar azdır.
Neden tencereler metalden yapılırken sapları
plastikten yapılır? Neden yemek pişirirken tahta
kaşık kullanılır?
İletken maddeler
maddeler
Isıyı iyi iletir.
Tanecikler arasındaki
arasındaki
çok azdır ve düzenlidir.
ve
Yalıtkan
Isıyı iletmezler.
Tanecikler
boşluk fazladır
düzensizdir.
Isı enerjisinin tanecik olmadan ışınlar
sayesinde yayılmasına ışıma denir. Işıma
yoluyla ısının yayılmasında temas yoktur
ve ışıma ile ısının yayılması boşlukta ve
saydam ortamlarda gerçekleşir.
Her madde ışıma yoluyla ısı yayar ve
bu ışıma her yönde olur.
Güneş ışığı altında bekletilen suyun ısınması ve
mumun alevine yaklaştığımız da parmağımızın
ısınması, ellerimizin ateşin önünde ısınması ısının,
ışıma yoluyla yayılmasına örnek verilebilir.
Kışın güneşli günlerde, dışarıda sıcaklık
sıfırın altında iken güney yönünde olan ve iyi
güneş alan evlerin içinin soba gerektirmeyecek
kadar ısınması, sıcak su panellerinin evlerin
güney cephesine yerleştirilmesi, sizce bunların
sebebi ne olabilir?
Dünyamızın ısınmasını sağlayan temel ısı
kaynağımız nedir? Bu ısı kaynağı dünyamıza hangi
yol ile ulaşır?
Güneş’ten yayılan ışınlar Uzay boşluğundan hareket
ederek ışıma yoluyla Dünya’ya gelir. Boşlukta
maddeleri oluşturan tanecikler bulunmadığından
Güneş ışınları Dünya’ya çok kısa sürede ulaşır.
Dünya’ da geceleri gündüzlerden daha soğuk
olmasına rağmen gece ve gündüz arasındaki
sıcaklık farkı en fazla 10 – 15 0C olur.
Sizce gece ve gündüz arasında sıcaklık
farkının fazla olmamasının nedeni nedir?
Gece ve gündüz arasında sıcaklık
farkının fazla olmamasının nedeni, gece
Dünya tarafından ışıma sonucu etrafa
yayılan ısı enerjisinin atmosfer tarafından
uzaya yayılmasının engellenmesidir.
Atmosfer olmamış olsaydı gece ve
gündüz arasındaki sıcaklık farkı daha fazla
Aşağıdaki cümleleri inceleyin doğru olan
ifadelerin başına (D) yanlış ifadelerin
başına(Y) yazınız.
 (…) Isı katılarda ışıma yoluyla yayılır
 (…) Isı boşlukta ışıma yoluyla yayılır
 (…) Demir iyi bir ısı iletkenidir
 (…) Maddeye ısındıkça tanecikler arasındaki
boşluk azalır.
 (…) Isıyı en iyi katı maddeler iletir
Aşağıdaki boşlukları doğru şekilde doldurunuz.
Isı katılarda …………… yoluyla yayılır
 Isı boşlukta …………… yoluyla yayılır
 Isıyı iyi ileten maddelere ……………………… denir
 Sıcaklık farkından dolayı iki madde arasından
aktarılan enerjiye ……………. denir.
 Isının akış yönü …….. maddeden……...maddeye
doğrudur.

(ışıma , iletken, iletim, ısı, sıcak-soğuk)
Çoktan Seçmeli Sorular
Isının yayılma yollarından biri de ışımadır.
1) Aşağıdakilerin hangisinde ışıma yoluyla
ısı yayılması olmamıştır?
a) Güneşin dünyamızı ısıtması
b) Elimizi sobanın yanına tutunca elimizin
ısınması
c)Soğuk kış günlerinde, güneş altındaki
arabanın içinin ısınması
d) Elimizle sobaya dokununca elimizin
yanması
2)Aşağıdakilerden hangisi iyi bir ısı iletkenidir?
A) Cam yönü
B) Plastik köpük
C) Tahta
D) Alüminyum
3) Aşağıdakilerden hangisi ısının yayılma yollarından
değildir?
A) Yansıma
B) Işıma
C) İletim
D) Konveksiyon