Budowa w*osa , wiadomo*ci podstawowe
Download
Report
Transcript Budowa w*osa , wiadomo*ci podstawowe
Powierzchnia
to ok. 1,5 – 2 m2, natomiast
masa wraz z tkanką podskórną wynosi zwykle
18 – 20 kg (naskórek ok. 0,5kg, skóra
właściwa ok. 3,5kg)
Grubość skóry waha się od 0,5 do 4 mm w
zależności od okolicy ciała i narażenia na
działanie czynników zewnątrzpochodnych –
promieniowanie UV, urazy fizyczne
Skóra
osłania narządy wewnętrzne przed
wpływanie środowiska zewnętrznego oraz
utrzymuje równowagę między ustrojami a
otoczeniem.
Funkcje
dzielimy na:
- bierne – ochronna i barierowa
- aktywne – wydzielnicza, wydalnicza,
obronna, regulacyjna, czuciowa
Ochrona
przed zimnem, ciepłem,
promieniowaniem
Ochrona przed uciskiem, uderzeniem,
tarciem
Ochrona przed działaniem substancji
chemicznych
Ochrona przed wnikaniem drobnoustrojów i
pasożytów
Ochrona
przed czynnikami mechanicznymi,
fizycznymi, chemicznymi i bakteryjnymi
Regulacja cieplna i krążenia
Czynność wydzielnicza i regulacja równowagi wodnoelektrolitowej
Czynność resorpcyjna (wchłanianie)
Metabolizm białek, lipidów, węglowodanów, witamin
Rola w procesach odpornościowych
Wytwarzanie peptydów antybakteryjnych
Narząd czucia (bólu, ciepła, zimna, dotyku, ucisku)
Synteza witaminy D3
Magazynowanie tłuszczów
ochrona przed UV
Naskórek
Skóra
właściwa
Tkanka podskórna
Ponadto:
•przydatki-gruczoły łojowe,
potowe, mieszki włosowe
•naczynia krwionośne i chłonne
•zakończenia nerwowe
Naskórek utworzony jest przez nabłonek
wielowarstwowy rogowaciejący płaski
układających się w 6-20 warstw komórek
5 warstw:
podstawna
kolczysta
ziarnista
jasna (pośrednia)
rogowa
Pochodzenie mezodermalne
Zbudowana jest z włókien tkanki łącznej, zawiera
komórki łącznotkankowe, naczynia krwionośne,
zakończenia nerwowe i przydatki skóry.
Granica skórno-naskórkowa ma przebieg falisty.
Widoczne na dłoniach jako listewki skórne
W
sieci elastycznych włókien kolagenowych
znajdują się sploty naczyń krwionośnych i
chłonnych oraz liczne zakończenia nerwowe.
W obrębie tej struktury znajdują się również
gruczoły potowe i łojowe. Wszystkie
składowe luźno ułożone w
międzykomórkowej substancji podstawnej,
której zrąb strukturalny tworzą liczne włókna
kolagenowe, retikulinowe i sprężyste.
Substancja podstawna, określana mianem
matriks skóry, to śluzowielocukry, kwas
hialuronowy i chondroitynosiarkowy, białka i
glikoproteiny.
Zbudowana
jest przede wszystkim z komórek
tłuszczowych różnej wielkości zgrupowanych w
tzw. zraziki tłuszczu.
Ponadto znajdują się tu naczynia krwionośne i
chłonne oraz włókna nerwowe.
Pełni funkcje podporowe i chroni przed urazami
mechanicznymi.
Stanowi jednocześnie magazyn energetyczny
organizmu
Tkanka podskórna ma różną grubość w
poszczególnych okolicach ciała, a w niektórych
nie występuje w ogóle np. na powiekach.
Mieszek
włosowy jest strukturą złożoną z
nabłonka i tkanki łącznej. Tkanka łączna tworzy
brodawkę włosa zaopatrzoną w włókna nerwowe
i naczynia. Z nabłonka powstaje natomiast sam
włos i jego pochewka. Pomiędzy brodawką a
warstwą nabłonkową znajdują się komórki
barwnikowe (melanocyty) nadające włosu
odpowiednią barwę
Paznokcie są wytworem naskórka, zatem
zbudowane są z macierzy płytki paznokcia, z
której powstaje zrogowaciała płytka
paznokciowa oraz znajdującego się pod płytką
łożyska. Paznokieć otoczony jest wałem
naskórkowym stabilizującym płytkę
W skórze właściwej i w warstwie podskórnej
występują gruczoły potowe i
łojowe, naczynia krwionośne i ciałka
zmysłów
Gruczoły potowe mogą występować na całej skórze, jako
gruczoły erykrynowe, które biorą udział w termoregulacji
poprzez wydzielanie potu lub mogą być rozmieszczone w
bliskim sąsiedztwie mieszków włosowych, jako gruczoły
apokrynowe. Te ostatnie mieszczą się głównie w
okolicach pach, odbytu,
okolicy płciowej, brodawek
sutkowych i powiek,
a produkowanie wydzieliny
możliwe jest dopiero po
okresie dojrzewania.
Gruczoły potowe zbudowane są z części
wydzielniczej, przewodu
odprowadzającego wytwarzaną
wydzielinę oraz jego ujścia.
Gruczoły
łojowe występują zawsze w asyście
mieszka włosowego. Ich wydzielina uchodzi pomiędzy
pochewkę a włos, a tylko nieznaczna część uchodzi
bezpośrednio na skórze. Łój usuwany jest dzięki
działalności mięśnia przywłosowego, a sam tworzy
barierę ochronną
przed szkodliwym
działaniem czynników
zewnętrznych w tym
bakterii. Wydzielanie
podlega regulacji hormonalnej,
czyli największe jest w czasie dojrzewania.
Gruczoł
mlekowy lub sutkowy – największy gruczoł
skórny człowieka, jeden z parzystych narządów,
rozwijający się u kobiet w okresie pokwitania.
Gruczoł mlekowy jest nazywany sutkiem, jednak
określenie "sutek" bywa również traktowane jako
synonim brodawki sutkowej, która jest częścią tego
gruczołu, bezpośrednio wydzielającą mleko.
Sutek składa się z tkanki gruczołowej – ciała sutka i
otaczającego je ciała tłuszczowego. Nieco poniżej
środka każdego z sutków, na jego szczycie wystaje
ciemniej zabarwiona, cylindryczna bądź stożkowata
wyniosłość – brodawka sutkowa zajmująca środek
okrągłego, pigmentowanego pola, zwanego otoczką
brodawki sutkowej
Barwa
skóry zależy głównie od
zawartości melaniny. U człowieka melanina
występuje głównie w naskórku.
Tylko u człowieka występuje znaczne
zróżnicowanie kolorów skóry, powstałe
prawdopodobnie jako adaptacja do różnego
natężenia promieniowania ultrafioletowego.
Często występująca przewlekła choroba skóry
i paznokci, zwykle również błon śluzowych,
cechująca się powstawaniem drobnych
czerwonych grudek, czemu nierzadko towarzyszy
silny świąd.
Przewlekła, nawracająca się
choroba skóry, która
charakteryzuje się
występowaniem na skórze
łuszczących się wykwitów.
Choroba ta należy do
najczęściej występujących
schorzeń dermatologicznych
– dotyka 2-4% populacji
Złośliwy nowotwór skóry, błon śluzowych albo
błony naczyniowej gałki ocznej, wywodzący się z
komórek barwnikowych
wytwarzających melaninę - melanocytów
Choroba zakaźna ludzi i zwierząt spowodowana przez
świerzbowce. U ludzi świerzb wywołuje świerzbowiec
ludzki, który objawia się dokuczliwym świądem i
zmianami skórnymi w postaci przeczosów, plam
i grudek
Przewlekła choroba polegająca na depigmentacji płatów
skóry. Jej bezpośrednią przyczyną jest
wymieranie melanocytów, komórek odpowiedzialnych za
kolor skóry. Dokładne przyczyny powstawania bielactwa
nie są do końca poznane,
przypuszcza się, że może
być ono efektem zespołu
czynników genetycznych,
środowiskowych i reakcji
autoimmunologicznej
Ostra wirusowa choroba zakaźna, której czynnikiem
wywołującym jest wirus, który wywołuje ospę
wietrzną. Schorzenie występuje u osób, które przebyły
w przeszłości ospę wietrzną i u których doszło do
reaktywacji utajonego zakażenia. Półpasiec objawia się
występowaniem bolesnych
pęcherzyków i wysypki,
zlokalizowanej w
charakterystycznych
miejscach, wzdłuż
przebiegu nerwów.
Schorzenie spowodowane nadmierną aktywnością
gruczołów łojowych, szczególnie w okresie
dojrzewania
Występuje w każdym wieku. Pojawia się na skórze szyi,
twarzy, dłoni (głównie na odsłoniętych częściach ciała).
Objawia się okrągłą lub owalną plamą rumieniową z
towarzyszącymi jej pęcherzykami, które zamieniają się
w strupki. Ponadto zmianom skórnym towarzyszy świąd.
W braku leczenia zmiany skórne powiększają się.
Są skutkiem działania na skórę zbyt wysokich temperatur
Spowodowane są skurczem naczyń krwionośnych podczas
zimna, co prowadzi do niedotlenienia komórek skóry
Schorzenie o podłożu genetycznym, spowodowane
brakiem melaniny. Osobniki, które mają tę chorobę
charakteryzuje bardzo jasna skóra, włosy i tęczówka oka
Włosy zaliczamy do przydatków skóry
Oprócz włosów do przydatków skóry
zaliczamy też: paznokcie, gruczoły łojowe i
gruczoły potowe
Pomimo , że wszystkie przydatki skóry są
pochodzenia nabłonkowego, to tkwią głęboko
w skórze właściwej
W przeciwieństwie do zwierząt, współcześnie
włosy u człowieka nie spełniają aż tylu
funkcji fizjologicznych – była to ochrona
przed zimnem, przegrzaniem, działaniem
promieniowania słonecznego i ochrona przed
insektami
Krótka
charakterystyka włosów:
Zmodyfikowane komórki naskórka
Mają różną grubość, długość i barwę
Pokrywają całe ciało z wyjątkiem:
dłoni
podeszew stóp
błon śluzowych warg i narządów płciowych
wewnętrznych powierzchni palców
grzbietowych powierzchni paliczków
paznokciowych
Pełne
typowe owłosienie występuje tylko na
skórze głowy
Stwierdza się tu zwykle od 100.000 do 150.000
włosów, czyli około 200 – 300 / cm2
Nieco inny charakter owłosienia stwierdza się
pod pachami i w okolicach narządów płciowych
Pozostałe regiony ciała pokryte są włosami
sporadycznie i mają one inny charakter
Ogólną ilość cebulek włosowych u dorosłego
człowieka określa się na 1 do 5 milionów
Bujne
i mocne włosy, podobnie jak gładka i silnie
elastyczna skóra, są cechą charakterystyczną
młodego wieku. W dużej mierze wpływają one na
młody wygląd i urodę człowieka
Z wiekiem skraca się okres wzrostu włosów i stają
się one krótsze i słabsze
Twardniejący z wiekiem mieszek włosowy
doprowadza go gorszego ukrwienia. W efekcie
powstaje nie tylko słabszy włos, ale upośledzona
jest też produkcja barwnika, co manifestuje się
pojawiającą się siwizną
Każdy
włos tkwi w mieszku włosowym, będącym
wgłębieniem naskórka o lejkowatym kształcie
Cebulka włosa tkwi głęboko w skórze właściwej
Cebulka leży bezpośrednio nad brodawką włosa
Brodawka zawiera naczynia krwionośne
zaopatrujące włos
Cebulka włosa odpowiada za tworzenie komórek
włosowych
Łodyga włosa jest częścią włosa wyrastającą
ponad powierzchnię skóry
Do
mieszka włosowego zawsze uchodzą gruczoły
łojowe, a ich wydzielina wydostaje się z mieszka
włosowego na powierzchnię skóry. Nadaje ona włosom
lekko tłustawy, błyszczący odcień
Czasem do mieszka włosowego uchodzą też gruczoły
potowe apokrynowe
Każdy włos ma własny mięsień przywłosowy. Nie mają
takich mięśni włosy brwi i rzęs
Włos
zbudowany jest z całego
szeregu włókien
keratynowych poskręcanych
(jak włókna w linie) w wiązki
Stałe podziały komórek w
cebulce włosa powodują
przesuwanie włosa ku górze.
W tym czasie keranocyty
stopniowo rogowacieją
Skręcone w wiązki włókna
keratynowe otoczone są korą
(cortex)
Całość włosa otoczona jest
łuskowatą osłonką (cuticula).
Powstaje ona z podziałów
komórkowych ponad cebulką
włosa z komórek o
płytkowatym kształcie
Łuskowata
osłonka włosa
ustawiona jest
dachówkowato i jedna
łuska lekko zachodzi na
drugą
Jest ona coraz cieńsza w
miarę długości włosa
Często na samym końcu
włosa nie ma już osłonki
lub ma tylko szczątkowy
charakter
Dlatego końce włosów są
słabsze i wrażliwe na
uszkodzenia
Osłona włosa:
warstwa zewnętrzna włosa
Najbardziej zewnętrzne łuskowate
skierowane są ku końcowi włosa
Przeźroczysta
komórki
Kora:
Warstwa wewnętrzna
Komórki okrągłe, nieco wydłużone
Zawierają barwnik
Rdzeń:
Komórki okrągłe
Może nie występować w cienkich włosach
Brodawka
włosa zawiera rozrodczą
generację komórek (hair follicle)
odpowiedzialną za wzrost i rozwój włosa
Wysoka aktywność komórek brodawki
włosa odpowiedzialna jest głównie za
produkcję wiązek włókien, będących
podstawową strukturą włosa
W brodawce włosa znajduje się również
nieliczna grupa fibroblastów
wywodzących się z mezodermy. Pomagają
one budować cienką błonę podstawną
(błonę gładką)
Błona gładka (podstawna) rozdziela
ektodermalne komórki naskórka od
mezodermalnych komórek skóry
Cała
błona gładka stanowi rolę bariery (również
immunologicznej), chroniącej wewnętrzną część
brodawki włosa
Pełna strukturę wnętrza brodawki tworzącą
charakterystyczny pęcherzyk nazywamy ciałkiem Arao –
Perkinsa
Włókna nerwowe i kapilary (naczynia włosowate)
wnikają do wnętrza brodawki przez niewielkie otwory
w tej błonie
Wielkość brodawki włosa jest zmienna i zależy od fazy
wzrostu. Jeżeli jest potrzebna produkcja dużej ilości
włókien brodawka jest większa, w stanie spoczynku
jest pomniejszona i nieaktywna
Odrywające się od brodawki komórki w połączeniu z
komórkami naskórka mogą tworzyć nowe brodawki
włosowe
Barwniki włosa umieszczone są w
jego warstwie korowej
Tworzą je dwa rodzaje melaniny:
eumelanina o pigmentach czarnych
i brązowych
feomelanina o pigmentach żółtych
i czerwonych
Włosy na głowie zwykle są
niejednorodne i mają 100 – 150
odcieni, ale postrzegamy je jako
jednolity kolor
U wielu ludzi (częściej u mężczyzn)
pierwsze objawy utraty barwnika
obserwuje się w wieku około
dwudziestu - trzydziestu lat
Zmiany pigmentacji często są
spowodowane czynnikami
genetycznymi
Włosy mogą tracić swój barwnik
czasami bardzo wcześnie z zupełnie
niewyjaśnionych przyczyn
Przyczyną utraty barwnika mogą też
być czynniki nerwowe (bardzo silne
przeżycia) i czynniki chorobowe
Wzrost
włosa odbywa się x z szybkością
0,3 do 0,5 mm na dobę
Oznacza to, że w ciągu 1 miesiąca
przyrasta od 1 do 1,5 cm włosa
Wzrost odbywa się przez okres 2 – 6
(czasem nawet 7) lat i wtedy starzejący
się włos wypada
Mieszek włosowy odpoczywa do 3
miesięcy i potem cały cykl wzrostu
rozpoczyna się od nowa
Włos
nie strzyżony osiąga bardzo różna
długość – zwykle jest to około 50 cm u
mężczyzn i 100 cm u kobiet
Włosy nie rosną bezustannie
Ich cykl wzrostu dzieli się na
Faza
3 fazy:
aktywnego wzrostu (anagen) trwa średnio 5 lat
(2 do 6 lat), włos w tym czasie rośnie około 1 cm
miesięcznie
Po tym okresie następuje trwający dwa tygodnie
okres przejściowy (katagen), nazywany też okresem
inwolucji
W trzeciej fazie włos wchodzi w fazę spoczynku
(telogen) trwającą od 2 do 6 miesięcy, w czasie
której włos naprzód obluzowuje się w mieszku, a
potem ostatecznie wypada
Po 1 – 3 miesiącach od tego momentu rozpoczyna
się powtórnie faza wzrostu (anagen)
•
•
•
W fazie wzrostu
(anagen) jest zwykle
około 85-90%
wszystkich włosów
W fazie przejściowej
(katagen) jest zwykle
tylko 1% włosów
Pozostałe 10-15%
włosów znajduje się w
fazie spoczynku
(telogen)
Włosy
u mężczyzn rosną szybciej, niż u
kobiet
Szybkość wzrostu zależy od pory dnia i
pory roku
Średnia szybkość wzrostu to 0,35 mm
na dobę
Wiek najszybszego wzrostu włosów to
od 15 do 30 r.ż.
Wiek spowolnionego wzrostu włosów to
po 50 – 60 r.ż.
Grubość łodygi włosa to 0,1 – 0,025 mm
Liczba włosów na owłosionej części
głowy to 100 000
Gęstość porastania włosów od 175 do
300 na cm2
Dzienna fizjologiczna utrata włosów od
80 do 100
Rozróżniamy trzy rodzaje
włosów:
Włosy meszkowe
stanowiące delikatne
owłosienie występujące u
płodu i u noworodka
Drobne owłosienie ciała o
przejściowym charakterze,
w różnych regionach ciała.
Po osiągnięciu pełnej
dojrzałości płciowej jest
ono zastępowane
owłosieniem typu męskiego
lub żeńskiego
Owłosienie główne (włosy
dojrzałe) do których
zaliczamy włosy głowy,
brwi, rzęsy i owłosienie
łonowe
Czasem
stosuje się też
nieco odmienny (chociaż
w rzeczywistości bardzo
podobny) podział na:
meszek-
pokrywający
skórę tułowia, kończyn i
twarzy,
włosy
długie- na głowie,
w okolicach pachowych i
wzgórka łonowego, brody
u mężczyzn,
włosy szczeciniasteobejmujące rzęsy i brwi.
Płód
pokryty jest bardzo drobnym, delikatnym włosem
określanym jako meszek płodowy
Meszek płodowy zamienia się we włos meszkowy jeszcze
przed urodzeniem
Włosy meszkowe pokrywają ciało płodu w ostatnim
okresie życia płodowego i ciało niemowlęcia
U dorosłego stwierdzamy je na policzkach i tam, gdzie
włos jest puszysty i miękki
Włos meszkowy nie zawiera barwnika
Jest cienki, delikatny i puszysty
Często ma wspólnie mieszek włosowy i gruczoł łojowy
W
niektórych sytuacjach włos meszkowy może stać się
włosem dojrzałym
Najczęstszą przyczyną jest:
Uaktywnienie się gruczołów dokrewnych
Miejscowe powtarzające się drażnienie włosa
Pokrywa
skórę głowy, wytwarza owłosienie
łonowe, brwi i rzęsy
Często występuje na przedramionach
U mężczyzn często występuje na klatce
piersiowej, brzuchu i czasem na plecach
Występuje tam, gdzie włos jest grubszy i
twardszy
Zawiera barwnik, różny w zależności od
koloru włosa (eumelaninę lub feomelaninę)
Ma typową, trójwarstwową budowę
Ma dobrze rozwinięty korzeń i brodawkę
włosa
Gruczoł łojowy występuje samodzielnie i
uchodzi do mieszka włosowego
Gruczoły
potowe
apokrynowe związane są z
mieszkami włosowymi
Występują pod pachami i w
okolicy narządów płciowych
Wydzielina jest bogatsza w
tłuszcze (stąd nieprzyjemny
zapach potu)
Wzrost wydzielania pod
wpływem takich czynników,
jak:
Wysoka temperatura
Ćwiczenia fizyczne
Emocje
Niektóre leki i inne
Osłonkę
włosa potrafi zniszczyć bardzo wiele
czynników:
Promieniowanie UV (nadfioletowe)
Używane zbyt często silne szampony
Zbyt szybkie suszenie wilgotnych włosów Chemiczne
zabiegi upiększające włosy
Upinanie fryzury zbyt silnie ściągającej włosy Zbyt
intensywne czesanie włosów
Czynniki dietetyczne (niedobory białkowe, deficyt
kaloryczny – objawy mogą zacząć się pojawiać już
po 15 dniach i niedobory pierwiastków – Fe, Zn, Cu)
Czynniki psychiczne i stresy (szczególnie ważne u
dzieci)
Gorączka i ciężkie infekcje (do 3 miesięcy od
choroby)
Niektóre leki (a szczególnie cytostatyki)
Czynniki
i choroby genetyczne, rzadko
spotykane
Zaburzenia hormonalne: niedoczynność
przysadki mózgowej, niedoczynność lub
nadczynność tarczycy, nadczynność nadnerczy i
zespoły Cushinga, czasami cukrzyca typu I
Błędy i zaburzenia żywienia: maksymalny
niedobór miedzi, żelaza, cynku, biotyny,
nasyconych kwasów tłuszczowych i witaminy C
Leczenie przeciwnowotworowe
Naświetlanie promieniami X lub γ
Substancje toksyczne: tal, arsen, ołów, bizmut,
witamina A, niektóre lekarstwa
Niedobory
żywieniowe, zwłaszcza braki witamin,
minerałów i niedobór żelaza
Ciąża i poród – nienormalny poziom hormonów u kobiet
w czasie ciąży i niedobór składników żywieniowych
wskutek przekazywania ich do rozwijającego się płodu
Wysoka gorączka – wysoka ciepłota siała w wielu
chorobach infekcyjnych powoduje częściowe uszkodzenie
cebulki włosa i w efekcie zmniejszoną jej aktywność
Promieniowanie UV – nawet niskie dawki UV uszkadzają
bardziej wrażliwe komórki włosa i powodują spowolnienie
wzrostu włókna
Ostre krwotoki – nagła utrata krwi powoduje
niedożywienie brodawek włosowych i niedobór
składników żywieniowych spowalnia ich aktywność
Leki,
zwłaszcza kumaryna, heparyna,
propranolol, czasami witamina A i inne
Diety głodowe, powodujące przejściowo
olbrzymie braki żywieniowe
Choroby
tarczycy, przebiegające zarówno z
nadczynnością, jak i niedoczynnością, ponieważ
hormony tarczycy wpływają na aktywność
brodawek włosowych
Bardzo duże stresy i uszkodzenia fizyczne i
chirurgiczne mogą również wywoływać łysienie
telogenowe
Czynniki psychiczne – długotrwałe, silne
przeżycia lub nagły szok mogą spowodować nagle
zablokowanie cebulek włosowych, dokładny
mechanizm tego zjawiska nadal jest nieznany
Są
przydatkiem skóry, podobnie jak włosy, gruczoły
łojowe i gruczoły potowe
Ostateczny rozwój paznokcia przypada na 20 tydzień
życia
Jest to przeźroczysta wypukła płytka ochronna z
warstwy rogowej naskórka, ze zrogowaciałych
bezjądrowych keratynocytów, grubości 0,5 – 0.7 mm
Różna struktura włosa, warstwy rogowej i paznokcia
uwarunkowana jest różnym stopniem zrogowacenia
oraz różnicami w zawartości siarki
Główny składnik paznokcia to białkowa keratyna z
dużą zawartością siarki, wapnia, fosforu i arsenu
Przy dotyku lub ucisku paznokieć stawiając dodatkowy
opór umożliwia dokładniejsze wyczuwanie
Płytka
paznokciowa
(trzon) od
korzenia do
wolnego brzegu,
keratynowa, nie
posiada naczyń
krwionośnych ani
nerwów,
spoczywa na
łożysku
Korzeń
będący podstawą paznokcia, pod naskórkiem,
zaczyna się od macierzy
Brzeg
wolny to
część płytki
paznokciowej
wystająca
ponad opuszkę
palca, barwy
białawej lub
szarawej
Łożysko leży tuż
poniżej płytki
paznokciowej.
Jest dobrze
unaczynione i
unerwione.Zamias
t brodawkowatej
budowy (jak
warstwa
podstawna
naskórka) ma
budowę
listewkowatą,
wzdłuż kierunku
narastania
paznokcia
Macierz
to część łożyska
poniżej korzenia. Jest
bardzo silnie unaczyniona
i unerwiona. To
najważniejsza i
najwrażliwsza część
paznokcia. Uszkodzenie
macierzy zawsze daje
widoczne uszkodzenie
paznokcia
Łąkotka
(obłączek) to
przejście pomiędzy
macierzą a płytką
paznokcia. Jest słabiej
ukrwiona (wygląda jak
blade, zachodzące
słoneczko). Często jest
lekko wzniesiona nad
pozostałą część płytki
paznokcia i miękka (to
początek keratynizacji).
Jest bardzo wrażliwa
Obrąbek
naskórkowy
(skórka) jest
naturalnym fałdem
naskórka z grzbietu
palca. Obrąbek
powinien być równy,
dobrze przylegać i
mocno obramowywać
obłączek. Nie
powinien przylegać
zbyt ściśle do płytki
paznokciowej
Eponychium
to
przedłużenie skórki u
podstawy paznokcia
Perionychium to część
skórki otaczająca brzegi
paznokcia
Hyponychium to część
naskórka pod brzegiem
wolnym paznokcia od
strony opuszki palca
Ściany
paznokcia to
fałdy skóry wystające po
bokach płytki
paznokciowej (czasami
nazywa się je wałami
paznokcia lub
niepoprawnie obrąbkiem
paznokciowym)
Wzrost
naturalny to 0,5 – 1,2 mm tygodniowo, średnio
dobowo około 0,12 mm
Obserwuje się duże indywidualne różnice, nawet u tej
samej osoby w różnych okresach roku. Promieniowanie
UV stymulując podziały komórkowe powoduje, że
paznokcie szybciej rosną latem
Paznokcie u rąk rosną dwa razy szybciej, niż paznokcie
u nóg
U osób starszych i u dzieci wzrost paznokci jest zwykle
wolniejszy
Przy wzmożonym ukrwieniu (na przykład w stanie
zapalnym) wzrost paznokcia może być szybszy
Zastój żylny (na przykład przy współistniejących
obrzękach) powoduje zwolnienie wzrostu paznokcia
Całkowity odrost paznokci następuje na ręce do 150
dni, na nodze dwa – trzy razy dłużej
Wzrost
paznokcia rozpoczyna się w macierzy
Warstwa rozrodcza łożyska ma dwie części:
Pomiędzy korzeniem paznokcia a obłączkiem znajduje się
stopniowo keratynizująca się warstwa rosnącego paznokcia
Poniżej płytki leży bruzdowana powierzchnia łożyska, po
której posuwa się rosnący paznokieć
Najszybciej
rośnie paznokieć palca
środkowego, najwolniej paznokieć kciuka
Paznokcie stóp, rosnące wolniej, są
grubsze i twardsze
W razie uszkodzenia łożyska paznokieć
odrasta zniekształcony
Normalny
paznokieć powinien być twardy,
giętki, lekko różowy
Powierzchnia takiego paznokcia powinna
być gładka, bez zagłębień i bez bruzd
Paznokieć
i otaczające go tkanki słabo reagują na
różne czynniki szkodliwe
Wnikają stąd trudności w ocenia zmian widocznych
na płytce paznokciowej
Najczęstsze zmiany:
Wrodzone
W przebiegu chorób skóry
Wskutek chorób ogólnoustrojowych
Wskutek urazów
Wskutek zaburzeń troficznych
W
późniejszym wieku paznokcie rosną wolniej i stają
się silniej skeratynizowane, skruszałe i łamliwe
Kolor paznokcia zmienia się z różowo półprzejrzystego
na żółtawy lub białawo opalizujący
Paznokcie
(dotyczy to szczególnie nóg) mogą
przerastać, silnie twardnieć lub wrastać w
tkanki otaczające
Płytka paznokciowa, szczególnie kciuka,
może się rozwarstwiać
Bardzo częstym zjawiskiem jest wzmożone
bruzdowanie podłużne paznokcia
Czasami obserwuje się wzdłużne pęknięcia,
zwłaszcza paznokci palucha i ręki
Chociaż zmiany takie typowe są dla późnego
wieku, obserwujemy je też u młodszych ludzi
z infekcjami, urazami lub z problemami
żywieniowymi
Najdłuższe
paznokcie
miał Hindus Shridhar
Chillal – łącznie 5 m 87
cm na ręce lewej:
Kciuk 135 cm
Wskazujący 104 cm
Środkowy 112 cm
Serdeczny 119 cm
Mały 117 cm
Paznokcie rosły od 1952
do 1996 roku
Łysienie
łojotokowe