Transcript 4. Талғаулы салалас құрмалас сөйлемді табыңыз

Тілін білген Абылай, Абайым да,
Құдірет сол тілдің арқасында,
Ерікті ел боп алысқа қарайын да,
Ана тілім, күмбірле сарайымда
“Ыстық лебіз”
Мен саған жүрегіммен тілеймін
өмірде .................
Үй тапсырмасы
1.
Талғаулы сөйлем мен оның
зерттелуіне презентация жасау.
2. Талғаулы салаласты
қатыстырып, “Қазақстанның
табиғат жағдайлары”
тақырыбында ойтолғау
Тест тапсырмасы
1. Талғаулы салалас құрмалас сөйлемді табыңыз.
А) Малды не жерден сұрау керек, не аққан терден сұрау керек.
В) Жорғаң қатты болса, төске сал, ісің ақ болса, көпке сал.
С) Жер таусыз болмайды, ел іші даусыз болмайды.
2.
Жүргенше қара бет боп өлген артық;
Не өлтір,не кеш тағы қолымды шеш.
А) Себеп-салдар салалас
В) Ыңғайлас салалас
С) Талғаулы салалас
3.Талғаулы салалас құрмалас сөйлемнің ерекшелігі неде?
А) Жай сөйлемдері жалғаулықсыз байланысады. В) Бірақ, дегенмен жалғаулықтары арқылы байланысады.
С) «Әйтпесе» жалғаулығы арқылы байланысады.
4. Талғаулы салалас құрмалас сөйлемді табыңыз.
А) Біресе бір адым озып кетеді, біресе кейін қалып қояды.
В) Ерінген қалар ұятқа, ізденген жетер
мұратқа
С) Не жұмыстың көзін тап, не қисықтың тезін тап.
5. Талғаулы салаластың жалғаулық шылауларын табыңыз.
А) Әрі, және, да.
В) Сондықтан, сол себепті , өйткені.
С) Не, я, я болмаса.
6.Жай сөйлемдеріндегі ойдың тек біреуіндегісі ғана жүзеге асатынын білдіретін салаластың түрі
қайсы?
А) ыңғайлас
В) қарсылықты
С) талғаулы
7. Талғаулы жалғаулықты табыңыз.
А) әлде
В) біресе
С) бірақ
8. Талғаулы салаласты табыңыз.
А) Әке көрген оқ жонар, шеше көрген тон пішер.
В) Мұнда ертерек кел, болмаса ініңді жібер.
С) Жол ұзақ, сондықтан демалуымыз керек.
9. Қай салалас сөйлем екенін табыңыз.
Мені жұмсаған жоқ , өзім кеттім .
А) Ыңғайлас
В) Қарсылықты
С) Талғаулы
10. Талғаулы салалас құрмалас сөйлемді көрсетіңіз.
А) Қазан аспаның аузында от кейде жылтылдайды, кейде қызып жанып лапылдайды.
В) Егер жаңбыр жауса, астық мол болады.
С) Сөз бен қылық суық көңілді жылытады немесе жылы көңілді суытады.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
А
С
С
С
С
С
А
В
В
С
Тест жауаптары
Бағалауы: “5”-10
“4” – 8-9
“3” – 5-7
“2”- 5
сұрақтан төмен
 І «Ротация» әдісі бойынша тапсырмалар.

 І топ – Талғаулы салалас туралы түсінік
 ІІ топ - Жалғаулықтары туралы не білесің?
 ІІІ топ – Талғаулы салаласқа мысалдар жаз.
 IV топ - Талғаулы салаластың сызбасын сыз.
 ІІ Кітаппен жұмыс.
 І топ – 114-жаттығу. Мәтіннен талғаулы салалас сөйлемдерді теріп







жазыңдар.
ІІ топ – 115-жаттығу. Екі топтағы жай сөйлемдерді талғаулы салалас етіп,
тыныс белгілерін қойып жазу.
ІІІ топ – Дидактикалық материалдар. 100-бет.
Тиісті тыныс белгісін қойып жазу және сызбасын сызу.
Не жазықты кісіні орнынан алады я қайтадан ұрысқа жібереді не сотқа береді
ал қысылтаяң кезеңде табанда атып та тастайды. 2. Сонда не өлу керек те не
қылмыстың ызасын қан тазартып жуып келу керек. 3. Күндіз не өзіне жем
іздейді не өзінің басқаға жем болмауын көздейді.
IV топ - Дидактикалық материалдар. 100-бет.
Көп нүктенің орнына тиісті талғаулы жалғаулықты қойып жазыңдар.
........ аспан сынып төбесіне құласын, ...... жер жарылып түбіне түссін.Махмұт
анты осы. 2. Менен күдіктеніп бұл арадан сырғимын демеңдер .......сен ........,
сенбе, Амантай. 3. Жұмысынан қайтса пәтеріне келе салып кесте тоқиды, .........
кітап оқиды.................жұмысымен айналысып кетеді.
 І топ – «Аналар баласының өнерлі ісін мақтан етеді, я болмаса













жылы көңілдерін суытады» сөйлемге сатылай кешенді талдау
жаса.
ІІ топ – «Синкуейн» әдісі бойынша “Талғаулы салалас” сөзіне
бес жолды өлең құрастыру.
ІІІ топ - Кубизм тапсырмалары:
1. Талғаулы салалас құрмалас схемасын сызыңыз.
Маған бура я жетер, я жетпес.
2. Салыстырыңыз.Қайсысы талғаулы салалас?
а) Күн батты, тауды көлеңке басты.
ә) Не күн батар, не тауды көлеңке басар.
3.Сөйлем құрастырыңыз: ______ я __________, я _______________.
4. Талғаулы салалас құрмалас жалғаулықтарын іздеңіз:
бірақ, әрі, өйткені, я, яки, және, не болмаса.
5.Ерекшелігін айтыңыз.Талғаулы салаластың ерекшелігі.
6. Бүгінгі сабақтан алған әсеріңіз? Эссе жазу.
IV топ – «Ойлан тап». Әдебиет пәнімен байланыс.Шығармадан
үзінді беріледі, салаластың түрін тауып, сызбасын сызу.
І топ – «Венн диаграммасы» әдісі
бойынша түсіндірмелі салалас пен
талғаулы салаласты салыстыру.
ІІ топ- «Синтаксис» сөзжұмбағын
шешу.
 ІІІ топ- «Кластер» әдісімен салалас
және талғаулы салалас сөйлемдерін
топтастыру.
4-топ- Семантикалық карта.

Қанша білсең, ізден тағы, тағы да,
Білікті адам жетер тілек бағына.
Біле бер, қанша білсең де тағы біл,
Жетерсің мақсатыңа біле, біле!
Ж.Баласағұн.
1. Кезектес салалас туралы
мәлімет жинақтау
Талғаулы салалас жалғаулықтары бар
мақал-мәтел жазу.
РЕФЛЕКСИЯ