Transcript element ve bileşikler slaytı için tıklayınız…

ELEMENT
VE
BİLEŞİKLER
ELEMENT: Aynı cins atomlardan meydana gelmiş saf
denir.
maddelere
ÖZELLİKLERİ
1.Yapılarında aynı cins atom bulundurur.
Demir Elementi ,Demir Atomu
Fe
2.Saf maddelerdir.
Aynı cins atom yada molekül içeren maddelere saf madde denildiğini
biliyoruz. Elementlerde aynı tür atomlardan oluştuklarına göre
elementlerde saf maddelerdir
Cu
S
3. Belli bir erime ve kaynama noktaları vardır.
Tüm saf maddelerin belli erime ve kaynama noktaları vardır.
Ayrıca erime ve kaynama süresince sıcaklıkları sabittir.
ÖRNEK:
o
S ıc a k lık (0 C )
K .N
E .N
I.
B ö lg e
II.
B ö lg e
III.
B ö lg e
IV .
B ö lg e
V.
B ö lg e
Is ı (k a l)
4.Fiziksel ve kimyasal yöntemlerle atomlarından daha basit
birimlerine ayrıştırılamazlar.
5.Sembollerle gösterilirler.
• Elementlerin sembolleri Latince ismine bakılarak belirlenir.
Latince isimlerinin ilk harfi büyük harfle gerekiyorsa diğer
harflerden birisi küçük harfle yazılarak belirlenir.
LATİNCE
İSMİ
SEMBOLÜ
Carbon
C
Calcıum
Ca
Claur
Cl
6.Elementler;
•
•
•
•
Metaller
Ametaller
Yarı metaller
Soygazlar
Mg
olmak üzere 4 grupta incelenir ;
Cl
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
METALLER:
Periyodik tabloda; 1A (H hariç), 2A, Tüm B grubu elementleri,
3A (B, Hariç), 4A’da Sn ve Pb, 5A’da Bi metaller sınıfında incelenirler.
METALLERİN ÖZELLİKLERİ:
1. Cıva hariç hepsi, oda şarlarında (25 0C) katı halde bulunurlar. (Hg’nın EN:-39 0C)
2. Metalik parlaklık gösterirler.
3. İşlene bilirler. (Tel ve levha haline getirilirler.)
4. Isı ve elektrik akımını iletirler. (Metallerde elektrik iletkenliği serbest elektronları
sayesine gerçekleşir. Sıcaklığın artırılması metalik iletkenliği azaltır.)
5. Kimyasal tepkimelerde elektron verirler.(Elektron vererek + yükle yüklenirler,
yükseltgenirler, indirgendirler.)
6. Elektron almazlar. (Kendi aralarında bileşik oluşturmazlar. Ancak homojen olarak
karışarak alaşımları oluştururlar.)
7. Asitlerle tepkimeye girerek H2 gazı açığa çıkartırlar. (Cu, Hg, Ag, Pt, Au hariç)
8. Metallerin oksitleri genellikle bazik özellik gösterirler. (CuO, Na2O, …gibi. Anfoter
oksitler hariç.)
•
•
AMETALLER:
Periyodik tabloda; 1A ‘da H, 4A’da C, 5A’da N ve P, 6A’da O,S ve Se , 7A’da F, Cl, Br, I
Ametaller sınıfında incelenirler
•
•
AMETALLERİN ÖZELLİKLERİ:
1. Oda şarlarında (25 0C) katı, sıvı ve gaz hallerinde bulunurlar.
Örnek: (KATI: C,P,S,I; SIVI: Br; GAZ: N2, O2, F2,Cl2 )
2. Mattırlar.
3. Erime ve kaynama noktaları düşüktür.
4. Kırılgandırlar.
5. Elektrik akımını iletmezler. ( Grafit hariç )
6.Metallerle tepkimelerinde, elektron alarak - yükle
yükseltgendirler.
7. Kendi aralarında, kovalent bağlı bileşik oluştururlar.
8. Ametallerin oksitleri genellikle asidik özellik gösterirler.
•
•
•
•
•
•
•
yüklenirler,
indirgenirler,
:
YARIMETALLER
• Periyodik tabloda; 3A ‘da B, 4A’da Si ve Ge, 5A’da As ve Sb, 6A’da
Te ve Po , 7A’da At yarı metaller sınıfında incelenirler.
ÖZELLİKLERİ:
• Bu elementlere yarı metaller denilmesinin sebebi; metalik özelliklerle beraber a
metalik özelliklerde göstermelerindendir.
B
Si
• SOYGAZLAR:
• Periyodik tabloda; 8A grubu elementlerine denir. Bu
elementler; He, Ne, Ar, Kr, Xe, Rn dur.
ÖZELLİKLERİ:
• 1. Oda şartlarında hepsi tek atomlu tanecikler halinde
bulunurlar
• 2. Değerlik elektron sayıları 8’dir. (He:2)
• 3. Elektron dizilişleri, nS2nP6 ile biter. (He:1S2)
• 4. İyonlaşma enerjileri yüksektir.
• 5. Elektron ilgileri yok kabul edilir.
• 6. Kimyasal aktiflikleri olmadıklarından soy yada asal gazlar
diye bilinirler.
He ,Ne Soygazları
BİLEŞİKLER
İki ya da daha fazla maddenin belli oranda kimyasal olarak birleşmeleri
sonucu oluşturdukları yeni, saf maddeye bileşik denir..
• ÖZELLİKLER
1. Yapılarında iki ya da daha fazla madde bulundururlar.
Yukarıdaki örnekte de görüldüğü gibi, Karbon monoksit iki maddeden, karbon
dioksit üç maddeden oluşmuştur
• Örnek:
• Co ve CO arasındaki farkları açıklayınız?
• Co = Kobalt elementini ifade eder. Tek bir atomdan oluştuğu için, elementtir. Co bir
sembol dür.
• CO= Karbon monoksit bileşiğini ifade ediyor. C ve O2 elementlerinden meydana
gelmiştir. Yani yapısında iki farklı madde bulundurduğu için, bilşiktir. CO bir
formüldür.
2. Belli oranda birleşirler.
Yine yukarıdaki örnekten anlaşılacağı gibi bire bir birleşseler CO oluşması için, 1 C ve
1O atomu tepkimeye girmelidir. Bir CO2 molekülü oluşabilmesi için 1 C ve 2 O
atomu gereklidir.
• Kısaca anlaşılacağı gibi bileşikleri oluşturan elementlerin kütleleri arasında belli bir
oran olmak zorundadır
3. Kimyasal olarak birleşirler.
• Bir bileşik oluşurken atomlar ya elektron alırlar ya verirler ya da ortaklaşa
kullanırlar.
• Metal-ametal bileşiklerinde, metaller elektron verir, ametaller elektron alır.
• Ametal-ametal bileşiklerinde elektronlar ortaklaşa kullanılır.
• Metal-metal bileşik oluşturmazlar. Homojen olarak karışarak alaşımları
oluştururlar.
• Kısaca bileşikler oluşurken kimyasal olay olmak zorundadır.
H 2( g ) 
1
2
O2( g )  
 H 2O( S )
• 4.Kendini oluşturan maddelerin özelliklerini taşımazlar.
• Bileşikler kendini oluşturan elementlerden farklı özelliklere sahiptirler.
• Bunu hepimizin bildiği bir örnekle açıklayalım :
H 2( g ) 
1
2
O2( g )  
 H 2O( S )
Tepkimesinde; H2:Yanıcı O2:Yakıcı H2O: söndürücü özelliği
gösterirler. Yani su elementlerinden farklı bir özellik gösterir
5. Saftırlar.
• Tüm elementler olduğu gibi, tüm bileşiklerde saf maddelerdir.
6. Belli erime ve kaynama noktaları vardır.
• Tüm saf maddelerin belli bir erime ve kaynama noktaları vardır.
o
S ıc a k lık (0 C )
K .N
E .N
I.
B ö lg e
II.
B ö lg e
III.
B ö lg e
IV .
B ö lg e
V.
B ö lg e
Is ı (k a l)
8.İyonik yapılı maddeler iyonlardan,
kovalent yapılı maddeler moleküllerden oluşmuşlardır.
9. Formüllerle gösterilirler.
• Tüm bileşikler, oluştuğu sembollerin yan yana yazılmasıyla,
oluşturulan formüllerle gösterilirler.
• Mesela:
• X ve Y elementlerinden oluşmuş bir bileşiği XmYn gibi bir
formülle gösterirsek.
• Burada;
• m=X’ in mol sayısı Ya da sayısı.
• n= Y’nin mol sayısı ya da sayısıdır.
• Kütlenin Korunumu:
• Bileşiklerin, kimyasal bir olay sonucu oluştuğunu öğrenmiştik.
• Kimyasal tepkimelerde, tepkimeye giren maddelerin kütleleri toplamı,
tepkime sonunda oluşan maddelerin kütleleri toplamına eşittir. Bu
kurala; Kütlenin Korunumu Kanunu denir.
18g
2g
16g
elektroliz
H 2 O ( S )   
 H 2  1 O2
2
Örnekten de anlaşıldığı gibi, 18 gram suyu analiz ettiğimizde, 2 g
hidrojenle, 16 g oksijen elde ederiz. Yani tepkimeye giren ve çıkan
maddelerin kütleleri eşit olacaktır.
• Sabit Oranlar Korunumu:
• Bir bileşik hangi yolla elde edilirse edilsin, bileşiği oluşturan atomların kütleleri
arasında basit tam sayılarla ifade edilen sabit bir oran vardır. Bu orana Sabit Oranlar
ya da Belirli Ağırlık Oranı Kanunu denir.
Örnek:
H2O bileşiğinde sabit oranları nedir ? H:1 O:16
ÇÖZÜM:
mH
mO
=
2
16
=
1
8
Yani su bileşiği oluşurken, 1 g H2 ile 8 g O2 tepkimeye girmektedir
• Katlı Oranlar Kanunu:
• İki element bir biriyle birden fazla bileşik oluşturuyorsa, bu
elementlerden birinin sabit miktarına karşılık gelen diğer elementin
değişen kütleleri arasında basit tam sayılarla ifade edilen sabit bir ora
vardır. Bu orana Katlı Oranlar Kanunu denir.
•
•
•
•
•
•
ÖRNEK:
NO2 - N2O
N2O - N2O3
NO2 - N2O4
C2H4 - C3H6
NO2- H2O
Katlı oranı 4/1
Katlı oranı 1/3
Kat.Oranlar Kan. Uymaz
Kat.Oranlar Kan. Uymaz
Kat.Oranlar Kan. Uymaz
• İYON-ANYON-KATYON-KÖK: + yada – yüklü atomlara İYON denir. + yüklü
iyonlara KATYON, -yüklü iyonlara ANYON denir. Kimyasal tepkimelerde tek bir
iyon gibi davranan atom gruplarına da KÖK diyoruz. ÖR: NH4+ bir köktür.
4
ÖNEMLİ KATYONLAR
+1 YÜKLÜ
Li+1 Lityum
Na+1 Sodyum
Potasyum
K+1
+1
Rubityum
Rb
+1
Sezyum
Cs
+1
Gümüş
Ag
+1
Bakır (I)
Cu
+1
Cıva (I)
Hg
+1
NH4 Amonyum
+2YÜKLÜ
Be+2
Mg+2
Ba+2
Zn+2
Cu+2
Hg+2
Fe+2
Cr+2
Pb+2
Berilyum
Magnezyum
Baryum
Çinko
Bakır(II)
Cıva (II)
Demir(II)
Krom (II)
Kurşun (II)
+3 YÜKLÜ
Al+3
Fe+3
Cr+3
Aleminyum
Demir(III)
Krom (III)
+4 YÜKLÜ
Sn+4
Pb+4
Kalay (IV)
Kurş. (IV)
• ÇAPRAZLAMA KURALI
• Bileşiği oluşturan katyon ve anyonlar yan yana yazılır. Katyon ve
anyonların yükleri diğerinin sağ alt köşesine gelecek şekilde
çaprazlanır.
+m
X
Y
-n
Xm Yn
Bileşiklerin İsimlendirilmesi:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
1.METAL-AMETAL BİL. İSİMLENDİRİLMESİ
METALİN ADI + AMETALİN ADI + ÜR
ÖRNEK:
CaF2: Kalsiyum Florür
NaCl : Sodyum Klorür
AlBr3: Alüminyum Bromür
MgI2 : Magnezyum İyodür
Eğer anyon halojen değilse, isimlendirme diğer anyonların ismiyle biter.
CaH2 : Kalsiyum Hidrür
Ca2C : Kalsiyum Karbür
Ca3N2 :Kalsiyum Nitrür
Ca3P2 Kalsiyum Fosfür
CaO : Kalsiyum Oksit
CaS : Kalsiyum Sülfür
Eğer metal değişik değerlik alabiliyorsa;
CuCl : Bakır –I-klorür
2.METAL-KÖK BİL. İSİMLENDİRİLMESİ
• METALİN ADI + KÖKÜN ADI
•
•
•
•
•
ÖRNEK:
CaSO4 : Kalsiyum Sülfat
NaNO3 : Sodyum Nitrat
AlPO4 : Alüminyum Fosfat
Mg(ClO3)2 : Magnezyum Klorat
CaCr2O7: Kalsiyum di Kromat
• CaCO3: Kalsiyum Karbonat
• FeSO4 : Demir-II- Sülfat
• Fe2(SO4)3 : Demir-III- Sülfat
3. KÖK–KÖK BİL. İSİMLENDİRİLMESİ
KÖKÜN ADI+ KÖKÜN ADI
• ÖRNEK:
• NH4NO3
: Amonyum Nitrat
• (NH4)3 PO4 : Amonyum Fosfat
• (NH4)2SO4 : Amonyum Sülfat
• NH4ClO3
: Amonyum klorat
4. KÖK - AMETAL BİL. İSİMLENDİRİLMESİ
• KÖKÜN ADI + AMETAL ADI
• ÖRNEK:
• NH4Cl
: Amonyum Klorür
• (NH4 )2S
: Amonyum Sülfür
• (NH4)3N
: Amonyum Nitrür
• (NH4)3P
: Amonyum Fosfür
5. AMETAL -AMETAL BİL. İSİMLENDİRİLMESİ
SAYI EKİ + ELEMENT ADI + SAYI EKİ + ELEMENT ADI
+ ÜR
•
•
•
•
•
•
•
•
•
ÖRNEK:
NO
N2O
NO2
N2O4
N2O5
OF2
SF6
ClF7
: Azot Monoksit
:Di Azot Monoksit
: Azot Di Oksit
: Di Azot Tetra Oksit
: Di Azot Penta Oksit
:Oksijen Di Florür
: Kükürt Hekza Florür
: Klor Hepta Florür
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
1: Mono
2: Di
3: Tiri
4:Tetra
5: Penta
6: Hekza
7: Hepta
8: Okta
9: Nona
10: Deka
•
•
•
•
•
•
•
•
•
6.ÖZEL ADLANDIRMA:
Bazı bileşikler özel olarak adlandırılır.
ÖRNEK:
H2O
: Su
NH3
: Amonyak
NaCl
: Yemek tuzu
CH4
: Metan
H2SO4
: Sülfirik asit
CaCO3
: Kireç taşı
CaO
: Sönmemiş kireç