Transcript Document 7497223

PARFÜMLERİN
SINIFLANDIRILMASI VE
UYGULANMASI
DOÇ. DR. CELALETTİN R. ÇELEBİ
Gazi Üniversitesi , Ankara
İnsan vücudunda , nesnelerde ve
mekanlarda kullanıldığında hoş
duygular uyandıran kokulu esansiyel
yağlar ve aroma bileşiklerinin , fiksatif
ve çözücülerle birlikte karışımlarına
parfüm denir.
KOKULARI SINIFLANDIRMA
YÖNTEMLERİ
I-KOKU ALMA RESEPTÖRLERİNE GÖRE SINIFLANDIRMA
II-PAZARLAMA VE SATIŞLARINA GÖRE SINIFLANDIRMA
III-MARKA/SERİLERİNE GÖRE SINIFLANDIRMA
IV-KRONOLOJİK/GENEOLOJİK SINIFLANDIRMA
V-KONSANTRASYONLARINA GÖRE SINIFLANDIRMA
VI- HAM MADDELERİNE GÖRE SINIFLANDIRMA
VII-AROMA FAMİLYALARINA GÖRE SINIFLANDIRMA
VIII-NOTALARINA VE BUHARLAŞMA HIZLARINA GÖRE SNF.
IX-FARMASÖTİK UYG .ŞEKİLLERİNE GÖRE SINIFLANDIRMA
X-ÜRETİM TEKNİKLERİ/TEKNOLOJİLERİNE GÖRE SINIFLANDIRMA
XI-BİLEŞENLERİNE GÖRE SINIFLANDIRMA
XII-ÇOK BOYUTLU/PSİKOFİZYOLOJİK SINIFLANDIRMA(aromakolojik)
XIII-SOSYOLOJİK SINIFLANDIRMA
XIV-BURÇLARA GÖRE SINIFLANDIRMA
-IKOKU ALMA
RESEPTÖRLERİNE
GÖRE SINIFLANDIRMA
Koku Alma Yerleşimi
Brain
Olfactory
Bulb
Olfactory
Epithelium
Köpeklerde X 40
Sell, C. Chem. Br. 1997, 33, 39.
Oluşum Mekanizması
Sell, C. Chem. Br. 1997, 33, 39.
Kokuyu Bağlayan Proteinler
[Odorant Binding Proteins (OBP)]
•
•
•
•
•
Small (19 kDa)
Monomer or Dimer
Water-soluble
Bind Reversibly (KD= nM – mM)
Lipocalin Family
Pelosi, P. Crit. Rev. in Biochem. and Mol. Biol. 1994,
29, 199.
Bovine OBP’nin Moleküler Yapısı
Brownlow, S.; Sawyer, L. Nature Structural Biology 1996, 3, 902.
Bovine OBP’nin Taşıdığı Moleküller
O
H
O
O
OH
O
Citronellol
IC50= 1.0 M
Jasmal
IC50= 2.0 M
Amyl cinnamic aldehyde
IC50= 0.4 M
O
O
O
O
Benzophenone
IC50= 0.6 M
Bornyl isovalerate
IC50= 30 M
Musk 89
IC50= 0.8 M
Pevsner, J.; Hou, V.; Snowman, A.; Synder, S. J. of Biol. Chem. 1990, 265, 6118.
OBP’nin Olası Rolü:Tampon
Konsantrasyonu azaltmak
Van den Berg, M. and Ziegelberger, G. J. Neurosci. 1991, 37, 79.
OBP’nin Olası Rolü:Taşıyıcı
Kokuların reseptör hücrelerine taşınması.
Pevsner, J. and Snyder, S. Chem. Senses 1990, 15, 217.
OBP’nin Olası Rolü:Kompleks
Kokuları taşıyan OBP’lerin reseptör ile
kompleks oluşturması.
Pelosi, P. and Maida, R. Chem. Senses 1990, 15, 205.
Koku Reseptörlerinin Farklılıkları
Buck, L.; Axel, R. Cell 1991, 65, 175.
G-Protein Coupled Receptors
(GPCR)
Buck, L.; Axel, R. Cell 1991, 65, 175.
Bir GPCR Modeli Tasarımı
Grigorieff, N.; Ceska, T.; Downing, K.; Baldwin, J.; Henderson, R. J. Mol. Biol. 1996, 259, 393.
Koku Alma Sinyalinin İletim Yolu
Buck, L.; Axel, R. Cell 1991, 65, 175.
RENK TEORİSİ
• Temel Renkler
• 3 tip reseptör ;
mavi ,kırmızı, sarı
• Sarı+Mavi =
Yeşil
• Renk Körlüğü
Amoore, J. Nature 1967, 214, 1095.
KOKU TEORİSİ
• Temel Kokular
• 7 temel koku ; eter, kafur ,
nane, çiçek, keskin, küf ve
leş.
• 25 ara koku , birçok GPCR
• Anosmia
Amoore, J. Nature 1967, 214, 1095.
4 October 2004
The Nobel Assembly at Karolinska Institutet has today
decided to award
The Nobel Prize in Physiology or Medicine for 2004
jointly to
Richard Axel and Linda B. Buck
for their discoveries of
"odorant receptors and the organization of the olfactory
system
Balık
~ 100
(reseptör/gen)
Fare
~ 1000
(reseptör/gen)
İnsan
~ 1000
(reseptör/gen) 10000 koku
-IIPAZARLAMA VE
SATIŞLARINA GÖRE
SINIFLANDIRMA
A) Premium fragrances
–Premium men's fragrances
–Premium Women’s fragrances
–Premium unisex fragrances
B) Mass fragrances
–Mass men's fragrances
–Mass women's fragrances
–Mass unisex fragrances
-IIIMARKA/SERİLERİNE
GÖRE SINIFLANDIRMA
Acqua di Parma, Aftelier, Agatha, Ajmal
Perfume Amouage, Annick Goutal, ArtisanParfumeur, Alyss Ashley,Azzaro Paris,
Balmain, Bijan, Black Phoenix Alchemy
Lab, Bulgari, Cacharel, Chance by Chanel,
Chanel, Carolina Herrera, Clive, Cloud,
Ninehi, Creed, Elizabeth W, Essenza di
Zegna, Fable, Fragonard, Galimard,
Gendarme, Givenchy, Guerlain, Hugo Boss
Fragrances, Isis Fragrance, Jacomo,
Jomalone, Joop, Laila, Lenth Eric,
Les Nereides, M7, Mavive, Molinard, Paco
Rabanne, Perfumes of Love, Penhaligons,
Stetson Cologne, Thierry Mugler, Tursiops,
-IVKRONOLOJİK/
GENEOLOJİK
SINIFLANDIRMA
Year
Name
Company
Perfumer
1996
Acqua di Gió Pour Homme
Giorgio Armani
Alberto Morillas
1997
Envy
Gucci
Maurice Roucel
1999
J’Adore
Christian Dior
Calice Becker
2001
Coco Mademoiselle
Chanel
Jacques Polge
2001
Nu
Yves Saint-Laurent
Jacques Cavallier
2003
100% Love
Shaping Room
Sophia Grojsman
2005
Chinatown
Bond No. 9
Aurelien Guichard
2006
Rose 31
Le Labo
Daphne Bugey
2006
Lily & Spice
Penhaligon's
-VKONSANTRASYONLARINA
GÖRE SINIFLANDIRMA
•
•
•
•
•
•
•
Parfum
% 15-30
Eau de Parfum
% 7-15
Eau de Toilette
% 5-10
Eau de Cologne % 2-5
Solid Parfume
% 5-10
Fragrant Powder % 1-2
Perfumed Soap
% 1,5-4
-VIHAM MADDELERİNE
GÖRE SINIFLANDIRMA
A) Plant Sources / Bitkisel Kökenliler
Barks, Flowers and blossoms, Fruits
Leaves and twigs, Resins, Roots, rhizomes, bulbs
Seeds Woods
B) Animal Sources / Hayvansal Kökenliler
Ambergris, Castoreum, Civet, Honeycomb
Musk, Rom terpenes
C) Synthetic Sources / Sentetik Kökenliler
Petroleum Distillates, Pine Resins, Organic Feedstock
Calone, Linalool, Coumarin
D) Other Natural Sources / Diğer Doğal Kökenliler
Lichens, Protists
-VIIAROMA FAMİLYALARINA
GÖRE SINIFLANDIRMA
MAJÖR KOKU GRUPLARI
•
•
•
•
•
•
•
•
MEYVE / CITRUS (tazelik)
YEŞİL / ÇİMEN (yaprak,doğal,otumsu)
TEK ÇİÇEK (saflık)
ÇİÇEK DEMETİ (Zariflik)
ALDEHİT (romantik)
ŞİPRE (kadınsı)
ORYANTAL (Seksi)
ÇİÇEĞİMSİ çiçek+oryantal (Sıcak)
MEYVE / CITRUS
Taze ve hafif kokulardır. Temel
notaları bergamot, limon,
portakal, mandalina, greyfurt,
portakal çiçeğidir. Bunlara
genellikle çiçek ve şipre
notaları eşlik eder.
ŞİPRE
Kuvvetli esansların
karışımından oluşurlar, kalıcı
ve zengin içeriklidirler. Olgun
bayanların tercih ettiği
kokulardır.
Bergamot,misk,yasemin,gül,
ağacımsı kokularıdır.
YEŞİL / ÇİMEN (DOĞAL)
Çimen ve yeşil yaprak
kokuları
tazelik ve dinçlik hissi verir.
TEK ÇİÇEK
Gül, yasemin, leylak, müge,
gardenya kokularıdır. Sadelik
ve tazelik aşılar.
ÇİÇEK DEMETİ
Karışık çiçek kokularından
oluşur. Kadınsı yumuşaklık ve
elegant hissi verir.
ORYANTAL / BAHARATIMSI
Sıcak ve şehvet uyandırıcı
esansların karışımıdır. Temel
notaları misk, vanilya, amber,
güçlü ağaç kokularıdır.
Bunlara genellikle egzotik
çiçek ve baharat notaları eşlik
eder.
ALDEHİT
Zarif ve hissedilir bir
yumuşaklıkla romantik bir his
arasında hoş bir duygu verir.
Çiçek kokularının aldehitle
birleşmesinden oluşur.
ÇİÇEĞİMSİ / FLORENTAL
Çiçek kokuları ile beraber
oryantal kokunun etkisini
arttırır.
-VIIINOTALARINA VE
BUHARLAŞMA
HIZLARINA GÖRE
Bir parfümün kokusunu yayma aşamalarına nota denir.Parfümler
üst nota orta notalar ve alt notalar olarak 3 aşamada kokularını
yayar.
ÜST NOTA:Tepe veya baş notası da denir.Parfümü sıktığınızda
aldığınız ilk kokudur.En uçucu esanslardan oluşur.Baş notanın
kokusu 2 dakika içinde kaybolur. Meyve ve zencefil kokuları tipik üst
notaları oluştururlar.
ORTA NOTA:Kalp notası da denir.Parfümün ”tema”sını belirleyen
kısımdır.Kokunun cilde yerleşmesiyle belirginleşir.Orta notanın
kalıcılığı genellikle 2-60 dakika kadardır. Lavanta ve gül orta notanın
tipik örnekleridir.
ALT NOTA:Dip notada denir.Parfümün gerçek kişiliğini,kalıcılığını ve
başarısını belirleyen kısımdır.Kalıcılığı kullandığımız parfümün
konsantrasyonuna göre değişir(24 saate kadar). Genellkile
buharlaşması yavaş olan büyük ve ağır moleküllerdir.
-IXFARMASÖTİK
UYGULAMA
ŞEKİLLERİNE GÖRE
SINIFLANDIRMA
Perfume Solutions
Showers gels
Shampoos
Deodorants
Anti-perspirant deodorant sticks
Soaps
Candles
Potpourris and air fresheners
-XÜRETİM TEKNİKLERİ/
TEKNOLOJİLERİNE
GÖRE SINIFLANDIRMA
1.Maceration/Solvent extraction
*Supercritical fluid extraction
*Ethanol Extraction
2.Distillation
*Steam distillation
*Dry/destructive distillation
3.Expression
4.Enfleurage
-XIBİLEŞENLERİNE
GÖRE
SINIFLANDIRMA
DİĞER
BİLEŞENLER
KOKU
EKSTRELERİ
•
•
•
•
•
Absolute
Concrete
Essential Oil
Pomade
Tincture
•
•
•
•
•
•
•
Diğer kokular
Modifiers (değiştiriciler)
Blenders
Fixatifler
Koloranlar
Çözücüler (etil alkol)
Denatüranlar
-XIIÇOK BOYUTLU/
PSİKOFİZYOLOJİK
SINIFLANDIRMA
(aromakolojik)
-XIIISOSYOLOJİK
SINIFLANDIRMA
“Parfüm Kullanan Öğrencileri Kullanmayanlardan Ayıran
Bazı Demografik ve Kişilik Özellikleri”
Prof. Dr. Mehmet NAKİP
I. Ulusal Pazarlama Sempozyumu, İstanbul Üniversitesi,
İşletme Fakültesi, Türkiye Pazarlama Derneği, 27 – 29
Ekim 1995 Silivri, İstanbul.
XIII-BURÇLARA GÖRE
SINIFLANDIRMA
PARFÜM NASIL KORUNMALI?
• Eğer her gün aynı parfümü kullanıyorsanız,onu
saklamak pek zor değildir.Tek dikkat etmeniz gereken
nokta, kullandıktan sonra ağzını sıkıca kapamanız ve
herhangi bir sıcak kaynağının yanına koymamanız.
• Birkaç parfümü birden kullanıyorsanız, küçük şişeleri
tercih edin.
• Parfümünüzü kuru ve temiz havalı bir yerde muhafaza
edin.Sıcak ve güneş Parfümün bozulmasına neden olur.
• Parfümünüzü uzun süre saklamak istiyorsanız,
buzdolabında koruyun.Soğuk taze kalmasına yardımcı
olacaktır.
PARFÜM NASIL KULLANILMALI?
Parfüm kullanmanın ilk şartı, cildin tüm kokulardan arınmış yani
temiz olmalıdır.
Parfümün daha kalıcı olmasını istiyorsanız duş veya banyo
sonrasında sürün.Gözeneklerin açık olması cildin kokuyu daha iyi
emip tutmasını sağlar.Banyo sırasında parfümünüzün yan
Ürünleriyle birlikte kullanmak daha kalıcı olmasını sağlayacaktır.
Cilt tipi de parfümün kalıcılığıyla yakından ilgilidir.Yağlı ciltlerde
parfümler daha kalıcıdır.Cildiniz kuru ise daha fazla parfüm
sürmeniz gerekir.
Cildinizin asit oranı da parfümün kalıcılığını etkiler.
-Asitli ciltlerde(yağlı ve karma) ağaçsı ve baharatlı kokular daha
kalıcıdır.
-Asit oranı az ciltler (hassas ve kuru) ise çiçeksi kokuları daha iyi
tutar.
Sıcak günlerde daha hafif parfümler kullanın.Parfümün kokusu
sıcak ve nemde daha kuvvetlenir.O halde, daha baskın ve egzotik
olanları sonbahar ve kışın ,hafif olanları ise yaz aylarında kullanın.
Gündüz:
Sabahın erken saatinde otobüste,metroda veya iş yerinde insanları
rahatsız etmemek gerekir
Metro,otobüs gibi toplu taşım araçlarında, parfüm kokusu, hoş olmayan
sonuçlar doğurabilir.:(Migreni tahrik edebilir,mide bulantısı,baş
dönmesine neden olabilir)
Sabah eau de cologne,eau de toilette ya da deodorant,krem gibi bir yan
ürün kullanılmalıdır.
Koku içeriğinde meyve tercih edilmelidir.
Öğleden sonra :
Çiçek veya meyve ailesine ait iyi yayılan ama ağır olmayan kokular
olmalıdır.İki ayrı parfüm kullanıyorsanız öğleden sonra daha vurgulu
olanını tercih edin.Aynı parfümü kullanıyorsanız sabah eau de toilette,
öğleden sonra eau de parfüm kullanmalısınız.
Gece:
Parfüm özünü kullanacağınız tek zamandır.Parfüm özleri saatler
boyunca vücutta kalır,adeta ikinci deriniz olur.Koku aileleri içinde gece
kullanımına en uygun olanlar, gizemli,ipekli ve ağır kumaşlara uyumlu
olan şipre ve oryantal koku ailesine ait parfümlerdir.
PARFÜM NERELERE SÜRÜLMELİ
VÜCUT
Parfümler kokularını yaymak için sıcaklık ,hareket gibi faktörlere
ihtiyaç duyarlar. Bu nedenle parfüm sürmek açısından vücudun
bazı bölgeleri ayrıcalıklıdır.
Sıcak ve nemli noktalar. Koltuk altları ,göğüs araları ,ense ,kulak
arkaları ve göbek. Kanın fazla pompalandığı noktalar. Bilek içleri
,şakaklar ve boyun .Hareketli noktalar. Dirsekler ve diz içleri .
SAÇ
Saçınızı parfümlemek istiyorsanız, öncelikle temiz olmalarına
dikkat edin. Kokuların birbirine karışmaması için şampuanınızı
kokusuz olanlar arsından seçin. Saçlarınız kısa ise saç diplerine
,uzun ise uçlarına sıkmanız yeterli olacaktır.
(saçlarınızı fırçalamadan önce fırçanıza biraz parfüm sıkın)
GİYSİLER
Parfümler pamuklu ,yünlü gibi doğal lifle dokunmuş kumaşlarda çok
kalıcıdır ve rahat yayılır. Sentetik liflerde yayılımı ve kalıcılığı azdır.
Parfümün en kalıcı olduğu dokular ise kürkler ve müslin kumaştan
yapılmış eşarplardır.
Giysiler parfümlenebilir ama gelişigüzel değil:
-Parfümünüzü ceket ve mantoların astarlarına ,etek ve elbiselerin etek
baskılarına sıkın.
-Asla giysilerinize farklı parfümler sıkmayın. Üst üste sıkılan parfümlerin
molekülleri iyi bir karışım oluşturmaz ve kötü bir etki uyandırır.
-İpekli giysilerinize parfüm sıkmayın ,kalıcı lekeler bırakabilir.
-Eğer parfümünüzü sık sık değiştiriyorsanız, sadece vücudunuzu
parfümlemekle yetinin. Koku zaten giysilerinize de sinecektir.
-Mücevher ve özellikle incileriniz yakınında parfüm kullanmayın.
Parfümdeki alkol mücevherlerin parlaklığını yok eder ve incileri
sarartabilir.
-Giysi dolabınızı parfümlemeyi unutmayın
(iç çamaşırınızın bulunduğu dolap veya çekmeceye parfümünüzle
nemlendirdiğiniz
yünlü bir kumaş parçası koyun )
PARFÜM SEÇERKEN
Kullanacağınız zamana ve mekana elverişli parfüm alın.Örneğin ;
Ofiste,çok kuvvetli olmamalı,hafif çiçek,meyve ve sabunsu kokular
olmalıdır.
Sporda,taze,canlandırıcı kokular olmalı(Yeşil limon,temizliği ve
ferahlığı simgeler,vanilya ve lavanta gibi kokulara kıyasla ten
üzerinde daha hızlı yayılır,serinlik hissi bırakır.)
Gece,en ağır kokular seçilebilir.Ancak etrafımızdaki insanları da
rahatsız etmemeye özen göstermeliyiz.En uygun kokular
baharatlı,odunumsu,oryantal kokular gece kullanımına en uygun
koku gruplarıdır.
Aynı anda en fazla 3 koku deneyin.Daha fazla denerseniz
burnunuz farklı algılama kapasitesini kaybedecektir.Bu yüzden
sonradan beğenmeyeceğiniz bir kokuyu alabilirsiniz.
Parfüm hakkında şişeden koklayarak karar vermeyin.Parfümün
kokusu vücut kimyanızla temas edince ortaya çıkar.Bileğinizin içine
küçük bir miktar sürün ve bir süre bekledikten sonra koklayın.
Parfüm satın almadan önce kokunun oturması için en az 10 dakika
bekleyin.Bu sürede alkol buharlaşacak,parfümün vücudunuzun
kimyasıyla uyumlu tamamlanacak ve gerçek kokusu ve etkisi ortaya
çıkacaktır.
Başkasında beğendiğiniz bir parfümü vücudunuzda denemeden
almayın.
Koku duyunuz günün ilerleyen saatlerinde keskinleşir.Parfüm almak
için akşamüstü tercih edilmelidir.
Seçim yaparken kendi vücut kokunuzu tamamlayan kokuları tercih
ediniz.
Parfüm denemeye gitmeden önce yediklerinize biraz dikkat edilmesi
gerekiyor,Çünkü baharatlı,acı ve yağlı yiyecekler tenin kimyasını
biraz değiştiriyor;bu da parfümün kokusuna yansıyarak sizi
yanıltabilir.
Yıl boyu tek kokuya bağımlı kalmayın;ısı farkları kokuların
yoğunluğunu etkileyebilir.