Ffiltvis arteriis hipertenzia filtvis tuberkuloziT

Download Report

Transcript Ffiltvis arteriis hipertenzia filtvis tuberkuloziT

Ffiltvis arteriis hipertenzia filtvis tuberkuloziT daavadebul pacientebSi
m. mesxi, q. barbaqaZe, m. kikviZe,
r. marSaniSvili, l. miqiaSvili
“samSabaToba”, 15.06.10
Ffiltvis arteriis hipertenzia
•
Pph aris hemodinamikuri da paTofiziologiuri mdgomareoba, rac ganisazRvreba rogorc filtvis arteriaSi wnevis momateba
vwy.sv-is 25 mm-ze metad (mosvenebisas), gazomili marjvena parkuWis kaTeterizaciiT.
•
filtvis arteriis hipertenzia moicavs daavadebaTa mTel speqtrs, romelTac axasiaTebs filtvis arteriaSi wnevis momateba,
saSualod CasunTqvisas – vwy.sv 25 mm, xolo amosunTqvisas 30 mm-ze metad (pulmonuri venuri wnevis an sxva
respiraciuli an emboliuri daavadebebis ararsebobis SemTxvevaSi).
•
fah xasiaTdeba filtvis arteriis sisxlZarRvebis rezistentulobis progresuli matebiT, multifaqtoruli vazokonstriqciiT da
sisxlZarRvebis remodelirebiT, rasac, sabolood mohyveba marjvenaparkuWovani ukmarisoba da sikvdili.
•
aranamkurnalevi pacientebis sicocxlis xangrZlivoba diagnostirebis Semdeg saSualod 2,8 weliwadia.
Ffah-is tipuri simptomatika
•
•
•
•
qoSini umniSvnelo datvirTvis Semdeg;
tkivili gulmkerdis areSi;
sinkope;
SeSupeba, asciti
pacientebis umetesoba eqims gvian mimarTavs da maT ukve aReniSnebaT fah-is
mZime forma
Ffizikaluri gamokvlevis dros SeiZleba gamovlindes:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
fa sarqvelebis daxurvis maRali toni
marjvenaparkuWovani saZgeri (epigastruli pulsacia);
trikuspiduli regurgitaciis Suili (sistoluri Suili mkerdis Zvlis marcxena kidis qvemo nawilSi);
filtvis arteriis sarqvlis ukmarisobis Suili
(diastoluri Suili mkerdis Zvlis marcxena kidesTan);
sauRle venebis gadavseba (rac centraluri venuri wnevis momatebaze miuTiTebs);
periferiuli SeSupeba;
hepatomegalia;
hepatoiuguluri refluqsi;
asciti;
cianozi;
“dolis joxisebri” TiTebi.
Ffah klasifikacia:
etiologiis mixedviT
• a) pirveladi, romelc ar aris dakavSirebuli arc erT cnobil mizezTan;
• b) meoradi, romelsac ganapirobebs cnobili avadmyofobebi an mdgomareobebi
lokalizaciis mixedviT;
• a) prekapilaruli – ganpirobebulia filtvis arteriebSi sisxlis mimoqcevis mimarT winaaRmdegobis gazrdiT;
• b) postkapilaruli – rasac ukavSireben marcxena gulis mxriv ganxorcielebul zewolas (retrogradul wnevas)
da/an filtvis venebis winaaRmdegobis gazrdas.
Ffah klasifikacia
mimdinareobis mixedviT:
• a) mwvave (mag. mwvave Tromboemboliis an mozrdilebSi sunTqvis moSlis mwvave sindromis dros )
• b) qronikuli – TiTqmis yvela danarCen SemTxvevaSi
histologiuri cvlilebebis mixedviT:
• a) pleqsiformuli dazianeba, rac xasiaTdeba mediis fokusuri gaglejiT, anevrizmuli dilataciiT da sabolood
intimis ujredebis arxebisgan rTuli proliferaciuli warmonaqmnis CamoyalibebiT
• b) Trombozuli dazianeba, rac xasiaTdeba sisxlZarRvTSida TrombozebiT
Ffah funqciuri klasifikacia NYHA mixedviT saSualebas gvaZlevs
davadginoT
a) ramdenadaa SesaZlebeli mocemuli pacientis mkurnaloba;
b) prognozi. aSS janmrTelobis erovnuli institutis mier dadgenilia, rom avadmyofTa sicocxlis saSualo
xangrZliobaa:
I fk – 6 weli
II fk – 3 weli
III fk – 1,8 weli
IV fk – 6 Tve
Ffah funqciuri klasifikacia NYHA mixedviT:
• IFfunqciuri klasi : avadmyofs Civilebis ara aqvs
• II klasi – pacientebi aqtiur yoveldRiur cxovrebas ewevian, magram iRlebian varjiSis an mZime fizikuri
samuSaos Sesrulebis dros;
• III klasi – avadmyofebs uWirT yoveldRiuri saqmianoba; mag. Cacma, banaoba, sakvebis momzadeba;
• IV klasi – avadmyofebs ewyebT qoSini umniSvnelo fizikuri datvirTvis an mosvenebis drosac.
Ffah – is diagnozi
anamnezi:
gansakuTrebuli mniSvneloba eZleva fah-is SesaZlo mizezebis dadgenas (mogzauroba an cxovreba
Sistosomatozis endemur kerebSi, memkvidreoba da sxv.)
A
aucilebeli sabaziso gamokvlevebi:
• a) gulmkerdis rentgenografia,
• b) ekg
• g) eqokg
miRebuli Sedegebis gaanalizebis Semdeg gadavdivarT kvlevis Semdgom etapebze
rentgenodiagnostika
klasikur cvlilebebi (pacienti daavadebulia fah-iT) vxedavT:
a) fa-s gamodrekas,
b) perferiul hipovaskularizacias,
g) marjvena parkuWis hipertrofias ise, rom gverdiT proeqciaSi retrosternuli are amovsebulia.
Eekg diagnostika
•
•
•
•
Eekg gvaZlevs gasaRebs imis gasagebad Tu rogor icvleba ekg fah momatebasTan erTad :
a) RerZis marjvniv gadaxra;
b)Mmarjvena winagulis gaganiereba;
g) hisis konis marjvena fexis nawilobrivi an sruli blokada:
d) marjvena parkuWis hipertrofia gadatvirTviT.
Eeqokardiografia
Mmarjvena parkuWis kaTeterizacia
mpk aucilebelia:
• marjvena winagulsa da parkuWSi fa wnevis WeSmariti maCveneblebis dasadgenad;
• marjvena parkuWis funqciuri mdgomareobis dasadgenad;
• mwvave vazodilataciuri testis Casatareblad, risTvisac klinikebSi gamoiyeneba xanmokle moqmedebis
vazodilatatori-azotis oqsidi, prostaciklini da adenozini;
• zogadi mdgomareobisa da prognozis Sesafaseblad;
• mkurnalobis taqtikis SesamuSaveblad.
Ffah-is klinikuri klasifikacia
(2003 w. venecia)
pulmonuri hipertenzia da masTan asocirebuli paTologiebi
•
1. filtvis arteriuli hipertenzia;
1.1 idiopaTiuri fah
1.2 ojaxuri fah
1.3 sisxlRarRvTa kolagenuri daavadebebi
1.4 filtvis Tandayolili sistemuri Suntebi
1.5 portuli hipertenzia
1.5 aiv-infeqcia/Sidsi
1.6 wamlebi da toqsinebi
1.7. sxva SemTxvevebi (glikogenis Senaxvis paTologiebi, memkvidruli hemoragiuli teleangieqtazia, hemoglobinopaTia,
mieloproliferaciuli daavadebebi)
•
2. filtvis venuri hipertenzia;
2.1 marcxena winagulovani an parkuWovani paTologiebi
2.2 marcxenamxrivi sarqvlovani paTologiebi
•
3. hipoqsemiasTan dakavSirebuli fah
3.1 filtvis qronikuli obstruqciuli daavadebebi
3.2 intersticiuli daavadebebi
3.3 Ramis apnoe
3.4 did simaRleze xangrZlivi yofna
3.5 alveoluri hipoventilaciis SemTxvevebi
• 4. qronikul Trombo - da/an emboliur darRvevebTan dakavSirebuli fah
4.1 filtvebis proqsimuli arteriebis Tromboemboliuri obstruqcia
4.2 filtvebis distaluri arteriebis Tromboemboliuri onstruqcia
4.3 pulmonuri embolizmi (simsivne, parazitebi, ucxo sxeulebi)
• 5. sxvadasxva: sarkoizodi, histiocitozi, limfangiomatozi, zewola filtvebis sisxlZarRvebze (adenopaTia, simsivne,
fibrozuli mediastiniti)
ph – ganaxlebuli klinikuri klasifikacia
(dana pointi 2008 weli)
•
1. fah -1.1 idiopaTiuri
1.2 Tandayolili
1.2.1 BMPR2 - Zvlis morfogenetikuri proteinis meore tipis receptori
1.2.2 ALK1, endoglini (Tandayolili hemoragiuli teleangieqtaziebiT, an mis gareSe)
1.2.3 ucnobi etiologiis
1.3 wamlebiT d toqsinebiT gamowveuli
1.4 asocirebuli fah
1.4.1 SemaerTebeli qsovilis daavadebebi
1.4.2 aiv-infeqcia/Sidsi
1.4.3 portuli hipertenzia
1.4.4 gulis Tandayolili daavadebebi
1.4.5 Sistosomatozi
1.4.6 qronikuli hemolizuri anemia
1.5 persistuli ph axalSobilebSi
•
1. * filtvismieri venur - okluziuri daavadebebi da/an filtvis kapilaruli hemangiomatozi
• 2. ph – marcxena gulis daavadebebis dros
2.1 sistoluri disfunqcia
2.2 diastoluri disfunqcia
2.3 sarqvlovani paTologia
• 3. ph – filtvebis daavadebebis da/an hipoqsiis gamo
3.1 filtvebis qronikuli obstruqciuli daavadebebi
3.2 filtvebis intersticiis daavadebebi
3.3 filtvebis sxva obstruqciul-restriqciuli daavadebebi
3.4 Ramis apnoe
3.5 alveolebis hipoventilaciuri moSlilobebi
3.6 simaRlis daavadeba
3.7 ganviTarebis mankebi
• 4. qronikuli TromboemboliT gamowveuli ph
• 5. ph gaurkveveli da/an multiformuli meqanizmebiT gamowveuli
5.1 hematologiuri moSlilobebi – mieloproliferaciuli daavadeba, spleneqtomia
5.2 sistemuri daavadebebi – sarkoidozi, filtvebis langerhansis ujredovani histiocitozi,
limfangioleiomiomatozi, neirofibromatozi, vaskulitebi
5.3 metabolizmis moSlasTan SeWiduli paTologiebi – glikogenis dagrovebis paTologia, goSes
daavadeba, farisebri jirkvlis daavadebebi
5.4 sxva : simsivnuri obstruqciebi, fibrozuli mediastiniti, dializze myofi qronikuli Tirkmlis
ukmarisobiT Sepyrobili pacientebSi ganviTarebuli fah.
Ffah-is mkurnaloba
• prostaciklinTromboqsanebi (epoprostenoli, treprostinili, iloprosti);
A
• azotis oqsidi da cikluri guanozinmonofosfatis da endoTelin-receptorebis (1,2) blokeri ( bozestani);
F
• fosfodisteraza-5-inhibitori (sildenafili – gamoiyeneba calkec da prostaciklinebTan kombinaciaSic.
• Ggeneraluri sqema: digoqsini, diuretikebi, Jangbadi, antikoagulantebi
• kab
naSromis miznebi:
•
•
•
•
•
•
fah-is sixSire tuberkuloziT daavadebul pacientebSi;
fah mimdinareobis Taviseburebani;
fah simZimisa da tuberkulozis formebis urTierTkavSiri;
dignostikis SesaZleblobebi;
mkurnalobis SesaZleblobebi da Taviseburebani;
rekomendaciis SemuSaveba
Kkvlevis meTodebi
•
•
•
•
Seswavlil iqna 386 avadmyofis istoria;
mamakaci – 309, qali – 77;
asaki : 18-dan 75 wlamde;
gaanalizda ekg, eqokg, rentgenologiuri cvlilebebi, spirometriis monacemebi, Tanmxlebi
daavadebebi da garTulebani, Seswavlil iqna mkurnalobis sqemebi;
• gamoiyo fah-iT garTulebuli SemTxvevebi
• monacemebi damuSavda programiT EPI-INFO
Ddiagnostirebuli fah
sul 386 pacienti
386
134 (34,7 %) SemTxveva - fah
39
39 (10,1%) – mZime fah
386 SemTxveva
386
63 (16,3%) gardacvlili
21
21 (33,3%) gardacvalebis mizezi - fah
366
144
34
21
• 1. sul 366
• 2. 140 (36%) rezistentuli tuberkulozis SemTxveva
• 3. 34 MDR-TB
• 4. 21 MDR-TB + mZime fah
ekg cvlilebebi:
• I – RerZis deviaciebi – 309 (80%) SemTxveva;
•
•
•
•
•
II – hisis konis marjvena fexis arasruli blokada – 193 (50%)
III – hisis marjvena fexis sruli blokada – 12 (3,1%);
IV – marjvena parkuWis hipertrofia – 75 (19,4%)
V – marjvena winagulis hipertrofia – 77 (19,8%)
VI – aritmia – 21 (5,7%)
FFfah-is I da II fk-is SemTxvevebSi Catarebuli
mkurnaloba
• Jangbadi – erTeul SemTxvevebSi;
• Kkalciumis arxebis blokerebi – ZiriTadad verapamili xangrZilvad, doziT – 80-160 mg dReRameSi, ramdenime
SemTxvevaSi – ufro mcire 40 – 60 mg an ufro maRali 240 mg sadReRamiso doziT.
• obstruqciis SemTxveva ar gvqonia, ramdenjerme mogvixda dozis Semcireba an preparatis moxsna art. hipotenziis
gamo. Tanmxlebi hipertenziis ramdenime (12) SemTxvevaSi pacientebi Rebulobdnen korinfars (10-20mg), amlodipins
(5-mg)
• sagule glikozidebi (digoqsini – 0,25mg dRiuri doziT, calke an vrapamilTan kombinaciaSi – gamoviyenebT II fk
SemTxvevebSi Tu taqikardias Tan axlda art. hipotenzia.
• Aage inhibitori – kaptoprili, enalaprili an perindoprili
( Sesabaisad 12,5-25, 5-10, 2-4 mg dRiuri doziT)
gamoyenebul iyo 34 avadmyofTan. 2 SemTxvevaSi moixsna xvelis gaZlierebis gamo
• Hheparini – 6 avadmyofTan, varfarini ar gamogviyenebia
Ffah III-IV fk-is SemTxvevebSi gamoyenebul iyo:
•
•
•
•
•
•
Jangbadi – yvela SemTxvevaSi;
kab – evrapamili mcire dozebSi ( 40-60-80mg) 10 SemTxveva ( korinfari an amlodipini ar gvixmaria)
Sardmdenebi ( furosemidi, kaliumSemnaxveli diuretikebi) – yvela SemTxvevaSi;
Aage inhibitorebi – 4 SemTxvevaSi;
segule glikozidebi + evrapamili minimalur dozebSi – 26 SemTxvevaSi;
Hheparini – 8 SemTxvevaSi. (varfarini ar gamogviyenebia), ramdenime emTxvevaSi vixmareT
antiagregantebi (trentali, fludilati, kurantili).
• 8 SemTxvevaSi gamoyenebuli iyo amiodaroni (Tanmxlebi art. hipotenzia + aritmiebi, romelTa moxsna
ver moxerxda verapamiliT).
• TiTqmis yvela SemTxvevaSi viyenebdiT qsovilovani sunTqvis gamaumjobesebel saSualebebs,
antihipoqsantebs.
Mmkurnalobis Sedegebi:
• I-II fk SemTxvevebSi gaumjobeseba miviReT 15 % - Si;
• III-IV fk dros 39-dan 18 avadmyofi agrZelebs mkurnalobas mdgomareobis umniSvnelo
gaumjobesebiT;
• 21 avadmyofi gardaicvala
Ddaskvna
•
•
•
•
•
•
fah tuberkuloziT daavadebulebSi sakmaod maRali siSiriT gvxvdeba;
mimdinareobs mZimed da xSirad mTavrdeba sikvdiliT;
mimdinareoba da simZime ganpirobebulia tuberkulozis simZimiT;
SeWidulia Rrma da Seuqcevad rentgenologiur cvlilebebTan;
SeWidulia rezistentul tuberkulozTan;
am jgufis pacientebis gamokvleva da mkurnaloba umZimes problemas qmnis
Pproblemuria pacientebis srulyofili Seswavla:
• teqnikuri da finansuri sirTuleebis gamo;
• pacientTa zogadi mZime mdgomareobis gamo iseTi gamokvlevis Catareba, rogoricaa marjvena
parkuWis kaTeterizacia da mwvave sisxlZarRvovani cda, II da IV fk-is avadmyofebisTvis, albaT
sruliad SeuZlebelia.
problemis mogvarebis gzebi:
• avadmyofTa drouli gamokvleva fah adreuli gamovlenis mizniT;
• aucilebelia eqokardiografia:
a) didi rentgenologiuri cvlilebebis SemTxvevaSi;
b) rezistentuli tuberkulozis dadgenis dros;
g) filtvebis garegani sunTqvis funqciis daqveiTebis SemTxvevaSi;
d) sunTqvis ukmarisobis gamovlenisTanave.
• specializebuli ganyofilebis Seqmna an palatis gamoyoba fah garTulebuli tuberkulozis
samkurnalod ( JangbadiT da medikamentebiT ukeT uzrunvelyofis, gadaudebeli daxmarebis
ukeT organizebis mizniT).