Transcript Document
Nuklearnomedicinsko oslikavanje demencija SPECT Doktorski studij "BIOMEDICINA I ZDRAVSTVO“ Granski predmet: Neurobiologija starenja Voditelj: Prof. dr. sc. Goran Šimić Ratimir Petrović Clinical Department of Nuclear Medicine and Radiation Protection, KBC Zagreb PET je najskuplja i najkompleksnija metoda nuklearnomedicinskog oslikavanja Produkcija radionuklida u ciklotronu Isporuka doze Transport u “vruću stanicu” • Sinteza radiofarmaka • Sterilizacija Clinical Department of Nuclear Medicine and Radiation Protection, KBC Zagreb c 511 keV + 18F p e+ e511 keV c 18 F -> 18 + O + e + v + Energija (635 keV) Clinical Department of Nuclear Medicine and Radiation Protection, KBC Zagreb SPECT • Single Photon Emission Computerised Tomography • prikaz regionalnog cerebralnog protoka • 99-mTc-HMPAO - radiofarmak “prvog prolaza” • korelira s regionalnom neuronalnom aktivnošću • relativno jeftin i dobavljiv ALI – nije moguća kvantitativna analiza Clinical Department of Nuclear Medicine and Radiation Protection, KBC Zagreb PET vs. SPECT • Bolja rezolucija • Biološki korisni izotopi – 11C, 13N, 15O, 18F • Kvantitativan (b+) • Kratko poluvrijeme raspada T1/2 • Vrlo skup • Ciklotron • Slabija rezolucija • Kompleksne i velike molekule • Manje kvantitativan • Duže poluvrijeme raspada • Lako dobavljiv • Ne tako skup • Nepotrebna posebna oprema za produkciju izotopa Clinical Department of Nuclear Medicine and Radiation Protection, KBC Zagreb Konvencionalni PET radionuklidi 15O 13N 11С 18F 2,04 min 9,96 min 20,4 min 109,8 min Jedino 18F-radiofarmaci mogu biti transportirani na veće udaljenosti od proizvodnog pogona (ciklotrona) • 96.9% + • Emax 0.635 MeV Clinical Department of Nuclear Medicine and Radiation Protection, KBC Zagreb Trenutačno se u laboratorijima širom svijeta ispituje oko •81 neurotransmiterska molekula prikladna za SPECT scintigrafije i •163 neurotransmiterskih molekula prikladnih za scintigrafije PET-om ( .... i svaki dan se otkrivaju nove molekule) (vlastiti podaci dobijeni revizijom devedeset recentnih članaka) Clinical Department of Nuclear Medicine and Radiation Protection, KBC Zagreb 18Fluoro-2-deoksi-D-glukoza PLAZMA TKIVO OH FDG FDG glukoza glukoza FDG–6–P O OH HO glukoza–6–P OH 18 F [18F]–FDG CO2 + H2O Clinical Department of Nuclear Medicine and Radiation Protection, KBC Zagreb Poredba PET-a i SPECT-a Clinical Department of Nuclear Medicine and Radiation Protection, KBC Zagreb 1: Tehnička ispravnost i položaj 2: Opći pregled velikih struktura 3: Globalni nivo metabolizma 4: Fokalna kortikalna metabolička patologija (hiper ili hipo) ... i poredba s očekivanom distribucijom radiofarmaka 5. Pojava tipičnih metaboličkih obrazaca ! Koregistracija slike Clinical Department of Nuclear Medicine and Radiation Protection, KBC Zagreb Progresivni PET Obrasci Obrazac: Parijetalni/Temporalni Predominantno frontalni Ametabolizam Bazalnih ± Frontalni hipometabolizam Ganglija hipoometabolizam (Huntingtonova bolest) Clinical Department of Nuclear Medicine and Radiation Protection, KBC Zagreb Stacionarni PET Obrasci Obrazac: Normalni Metabolizam Globalni Hipometabolizam Fokalni Hipometabolizam Clinical Department of Nuclear Medicine and Radiation Protection, KBC Zagreb Uredan PET mozga – 18F-FDG Clinical Department of Nuclear Medicine and Radiation Protection, KBC Zagreb Different causes of Dementia Organic Brain Syndrome Metabolic Causes Degenerative disorders: Endocrine disorders Alzheimer’s dementia, Creutzfeldt-Jakob disease, Huntington disease, Multiple Sclerosis (MS), Normal pressure hydrocephalus, Pick’s disease Addison’s disease, Cushing’s disease, Diabetic nephropathy, Diabetic ketoacidosis, Insulinoma or hypoglycemia, Hypoparathyroidism, Hyperparathyroidism, Hypothyroidism, Thyrotoxicosis, Pheochromocytoma Cardiovascular disorders: Arrhythmias – may cause some types of OBS, Cardiac infections (endocarditis, myocarditis, etc.) -- may sometimes cause OBS, Hypertensive brain injury, Multi-infarct dementia, Stroke, Transient Ischaemic Attack (TIA) Trauma-induced brain injury: Chronic subdural haematoma, Concussion, Intracerebral haemorrhage, Subarachnoid haemorrhage, Respiratory conditions -- may cause or aggravate OBS, Hypoxia (decreased oxygen in the body), Hypercapnia (increased carbon dioxide levels in the body) Metabolic disorders Acid/base disorders of any type, Fluid electrolyte disorders of any type, Hyponatremia, Hypercalcemia, Kidney failure with uremia, Liver disease, Porphyria Infections: Nutritional disorders Any acute or chronic infection, Septicaemia (presence in the bloodstream of toxic by-products caused by infection), Meningitis, Encephalitis Vitamin B-1 deficiency, Vitamin B-12 deficiency, Pellagra, Protein-calorie malnutrition Drug and alcohol related conditions: Intoxication, drug abuse or alcohol use, Long-term effects of alcohol, Wernicke-Korsakoff syndrome, Alcohol withdrawal state, Withdrawal from drugs (especially sedative-hypnotics and corticosteroids) Parkinson’s disease Other conditions that may be related to organic brain syndrome include: depression, neuroses, and psychoses of various types, which may occur simultaneously with the OBS. Clinical Department of Nuclear Medicine and Radiation Protection, KBC Zagreb Proces starenja Clinical Department of Nuclear Medicine and Radiation Protection, KBC Zagreb PET – smanjenje u nakupljanju neurotransmitera tijekom procesa starenja Clinical Department of Nuclear Medicine and Radiation Protection, KBC Zagreb Clinical Department of Nuclear Medicine and Radiation Protection, KBC Zagreb PET, 18F-FDG Tipičan prikaz Alheimerove bolesti – parijetotemporalni hipometabolizam Clinical Department of Nuclear Medicine and Radiation Protection, KBC Zagreb PET – Progresija Alheimerove demencije Uredan Rani stadij Kasni stadij Dijete Clinical Department of Nuclear Medicine and Radiation Protection, KBC Zagreb Alzheimerova demencija – umjerena i teška forma Clinical Department of Nuclear Medicine and Radiation Protection, KBC Zagreb Clinical Department of Nuclear Medicine and Radiation Protection, KBC Zagreb Clinical Department of Nuclear Medicine and Radiation Protection, KBC Zagreb Clinical Department of Nuclear Medicine and Radiation Protection, KBC Zagreb Pickova demencija Clinical Department of Nuclear Medicine and Radiation Protection, KBC Zagreb Rani stadij frontotemporalne demencije Clinical Department of Nuclear Medicine and Radiation Protection, KBC Zagreb Clinical Department of Nuclear Medicine and Radiation Protection, KBC Zagreb Clinical Department of Nuclear Medicine and Radiation Protection, KBC Zagreb Frontotemporalna demencija Clinical Department of Nuclear Medicine and Radiation Protection, KBC Zagreb Vaskularna demencija Clinical Department of Nuclear Medicine and Radiation Protection, KBC Zagreb Clinical Department of Nuclear Medicine and Radiation Protection, KBC Zagreb Lewy body demencija Clinical Department of Nuclear Medicine and Radiation Protection, KBC Zagreb Huntingtonova demencija Clinical Department of Nuclear Medicine and Radiation Protection, KBC Zagreb Novi radiofarmaci Uredan PET - FDG PET - PIB AD PET Pittsburgh Compound-B (PIB), omogućava kvanitativnu procjenu depozita amiloida Nordberg Lancet Neurology 2004 Clinical Department of Nuclear Medicine and Radiation Protection, KBC Zagreb