Transcript 語言、社會與族群意識 黃宣範/著

語言、社會與族群意識
黃宣範 / 著
國立臺灣師範大學
臺灣文化及語言文學研究所
指導教授：李勤岸
報告人：97碩專 廖輝煌
背景圖案摘自玉山銀行LOGO
1
7.Tâi-uân kok-tsióng siang-gí ka-tîng
7-1 Siang-gí ka-tîng . Àn-lë (15-1)
Pë:Kun-jîn , guä-síng-ts…p Bú:Hakka
Tshut-sì:Thô-h£g ,tshù-läi kóng Mandarin ,
tsió kóng Hakak.
Sió-hãk 2-nî ê sî tuà Miâu-l…k Hakka-uë tsìn-pöo
Sió-hãk 4-nî ê sî tuà Phênn-ôo ,khai-sí õh Tâi-gí
Sió-hãk 5-nî ê sî tuà Tâi-tiong kóng Hakka sik ê
Mandarin,höo tông-õh kí-tshiò i .
2
7.Tâi-uân kok-tsióng siang-gí ka-tîng
7-1 Siang-gí ka-tîng . Àn-lë (15-2)
Kok-tiong puann t¡g lâi Thô-h£g.
Tshù-läi kóng Hakka & Mandarin p„ng-iöng kau-tâm,
t„ guä-kháu õh ë-hiáu kóng Tâi-gí .
Ko-tiong thãk Tâi-tiong It-tiong 3 nî ,Tâi-gí õh kah
tsin liàn-t¡g.
Thãk Täi-hãk lâi kàu Tâi-pak Mandarin piàn tsò tsúiàu gí-giân ,Tâi-gí & Hakka ü täm-põh-á thè-pöo.
3
7.Tâi-uân kok-tsióng siang-gí ka-tîng
7-1 Siang-gí ka-tîng . Àn-lë (16)
Pë:Guä-síng-ts…p,Tâi-gí phóo-thong Bú:Tâi-uân
Tshù läi s…t-si one person , one language , Tshù-läi
Tâi-gí & Mandarin p„ng-iöng .
Kok-sió kóng Mandarin khah tsë ,kóng Tâi-gí ê kihuë khah tsió.
Kok-tiong tuà Tâi-pak tshù-pinn lóng s„ guä-sínglâng ,a-bú tsò läu-su ,só-í t„ tshù-läi kái tsò kóng iusè ê Mandarin .
4
7.Tâi-uân kok-tsióng siang-gí ka-tîng
7-1 Siang-gí ka-tîng . Àn-lë (17)
Pë:Guä-síng-ts…p,Sù-tshuan-lâng Bú:Tâi-uân.
Guá bë-hiáu kóng Sù-tshuan-uë ,a-bú ióng-hióng
khah tuä.a-bú ë-hiáu kóng Mandarin ˜ koh ë
tiänn-tiänn kóng Tâi-sik ê Mandarin “我今天有
買西瓜。”
Papa bë-hiáu kóng Tâi-gí ˜-koh thiann ü,tian-tò Sùtshuan-uë i uân-tsuân bë-hiáu.
5
7.Tâi-uân kok-tsióng siang-gí ka-tîng
7-1 Siang-gí ka-tîng . Àn-lë (17-2)
A-bú kóng i sè-hàn ê sî ë-hiáu kóng Hakka-uë ,˜koh tsit-má kan-ta thiann ü bë-hiáu kóng .
Kám-kak Sè-kài siöng ê lâng tãk-kang lóng t„ bôkâng ê sóo-tsäi kóng bô-kâng-khuán ê uë ,ná-ë bë
huat-sing të 3 kái ê Sè-kài-täi-tsiàn .
6
7.Tâi-uân kok-tsióng siang-gí ka-tîng
7-1 Siang-gí ka-tîng . Àn-lë (18-1)
Pë,Bú:Tâi-uân,tshù-läi:Tâi-gí,hãk-häu:Mandarin.
Khuànn tiônn-sóo kóng 2 tsióng gí-giân.
Tsí-më-á kau-tâm í Mandarin uî tsú.tshin-tsiânn kan í
Tâi-gí uî tsú.
11-huè î-bîng Bí-kok ,pún-lâi bë-hiáu kóng Ing-gí
tsin-kín tiõh õh ë-hiáu kóng.
7
7.Tâi-uân kok-tsióng siang-gí ka-tîng
7-1 Siang-gí ka-tîng . Àn-lë (18-2)
T„ tshù-läi í Tâi-gí uî tsú,tsí-më-á kan kau-tâm káitsò Ing-gí.
Läu-pë ë-hiáu 4-khuán uë,guá huat-hiän beh õh 3khuán uë (í-siöng),˜-s„ khùn-lân ê täi-tsì.
Sió-më ê Mandarin khah bái,gí-giân í Ing-gí uî tsú.
Kap a-tsé í Mandarin & English läm-tshap kau-tâm.
Siü tuä-khuân-kíng íng-hióng
8
7.Tâi-uân kok-tsióng siang-gí ka-tîng
7-1 Siang-gí ka-tîng . Àn-lë (19-1)
Pë,Bú:Tâi-uân,2-lâng tâng-tsê liû-hãk j…t-pún,ué-ah,läu-pë ü liû-hãk kuè Bí-kok .läu-pë j…t-gí & Inggí lóng ë-thong,a-bú j…t-gí bô hó,sui-jiân t„ j…t-pún
ü t£g-té tuà kuè 20-nî.
Guá t„ Tang-kiann tshut-sì,1-huè t¡g lâi Tâi-uân ,úá
õh ë-hiáu Tâi-gí & Mandarin,12-huè koh kàu Tangkiann,t„ Kok-tsè Hãk-häu õh Ing-gí,tuì khuân-kíng
õh j…t-gí.
9
7.Tâi-uân kok-tsióng siang-gí ka-tîng
7-1 Siang-gí ka-tîng . Àn-lë (19-2)
T„ J…p-pún ê tshù--lí,pë-bú kui-t„ng ài kóng Tâi-gí &
Mandarin, in-u„ guá õh Mandarin & English ê sîkan bô kàu kú ,kan-ta ë-hiáu kóng niâ,bô tsuantsing.
10
7.Tâi-uân kok-tsióng siang-gí ka-tîng
7-1 Siang-gí ka-tîng . Àn-lë (20-1)
Pë:Hok-kiàn-lâng, Bú:Tâi-lâm-lâng;
In iöng TÂi-gí kau-tâm.
Läu-pë kap guá kóng Mandarin,a-bú kap guá kóng
Tâi-gí,guá 2-huè ê sî tuè läu-pë î-bîn Uruguay.
2-huè kàu 4-huè kap tsa-bóo-kán-á õh Spanish,4-huè
t„ hãk-häu õh Ing-gí,t„ tshù--lí kóng Mandarin kap
Tâi-gí. Spanish guá kóng liáu siong-hó,in-u„ tuäkhuân-kíng tsö sîng-- ê.
11
7.Tâi-uân kok-tsióng siang-gí ka-tîng
7-1 Siang-gí ka-tîng . Àn-lë (20-2)
Guá 9-huè ê sî t¡g lâi Tâi-uân,Mandarin su lâng,˜ koh tsinkín tiõh tuè tiõh t„n--ah.˜-koh Spanish kap English khaisí thè-pöo.
Kok-1 bô thãk uân,guán koh î-bîn kàu Spain,guá t„ hãk-häu
õh Spanish kap English ,t„ tshù khuànn Chinese sió-suat.
koh kuè 3-nî guán koh puann kàu Uruguay,guá thãk Inggí Hãk-häu.˜-koh Ing-gí tuè bë-tiõh Bí-kok-lâng.
18-huè t¡g lâi Tâi-uân,í Mandarin uî tsú,˜-koh kong-khò
lóng su lâng.iû-kî s„ Kok-hü-su-sióng,Tiong-kok-thong-sú.
12
7.Tâi-uân kok-tsióng siang-gí ka-tîng
7-2 Tâi-pak-tsh„ ê thong-hun ka-tîng .
Tâi-pak-tsh„ ê thong-hun pí-lë pí Tâi-uân-síng khah
kuân,pa-pa pí a-bú ê ts…p-kuàn khah ë íng-hióng ëit-täi ê gí-gián hãk-s…p, sú-iöng kap thäi-töo.
1990 nî 4 guçh t„ Tâi-pak tsh„ ê ke-thâu hóng-m¤g
tiõh pë-bú thong-hun ka-tîng tsóng-kiöng 267
lâng ,tiõh s„ 267 ê ka-tîng ê pë-bú lâi-tsü bô kâng ê
tsõk-kûn.
13
7-2 Tâi-pak-tsh„ ê thong-hun ka-tîng .
M/T:182 (68%)
M/H:26 (10%)
H/T:18 (6.7%)
T/M:17 (6%)
T/H:15 (5.6%)
H/M:3 (1%)
M/A:3 (1%)
T/A:2 (0.7%)
A/T:1 (0.3%)
M:Mandarin / H:Hakka / T:Taiwan / A:America
14
7-2 Tâi-pak-tsh„ ê thong-hun ka-tîng .
Í-siöng s„ pîng-kin 23-huè ê täi-hãk-sing,in ê s„-tuä-lâng kásiat s„ 50~55-huè tsi kan,thong-hun ka-tîng M / T tsiàm ü
7-siânn,häm kî-thann ê bün-kuàn kiat-kó tsha-put-to, tsia
ê lâng täi-sing õh ë-hiáu ê gí-giân hun-piat s„:
Mandarin:191 (71.5%)
Tâi-gí:74 (27.7%)
Hakka:11 (4%)
English:2 (1%)
Kî-tiong ü 11 ê lâng täi-sing ë-hiáu kóng 2 tsióng gí-giân
15
7-2 Tâi-pak-tsh„ ê thong-hun ka-tîng .
In-tshú tsia ê thong-hun ka-tîng ê tsú-lí t„ thãk-tsheh
tsìn-tsîng tiõh õh ë-hiáu kóng Mandarin ê pí-lë, pí
tsuân-kok ê täi-tsuan-sin hik-tsiá s„ Tâi-pak-tsh„
tsh„-bîn ê bün-kuàn tiâu-tsa sóo tit--tiõh ê pí-lë
(hun-piat s„ 28% kap 32%) khah kuân.
16
7-2 Tâi-pak-tsh„ ê thong-hun ka-tîng .
läu-pë ê ióng-hióng khah tuä.
Läu-pë ê ts…p-kuàn:
Guä-síng:211 (79%)
Bân:34 (12.7%)
Haka:21 (7.8%)
Guân-tsü-bîn:1 (0.3%)
17
7-2 Tâi-pak-tsh„ ê thong-hun ka-tîng .
Nä s„ í a-bú ts…p-kuàn uî tsún ê pí-lë :
Guä-síng:20 (7%)
Bân:201 (75.3%)
Haka:41 (15.3%)
Guân-tsü-bîn:5 (1.8%)
18
7-2 Tâi-pak-tsh„ ê thong-hun ka-tîng .
Nä kä pë-bú lóng s„ guä-síng-ts…p ê lâng ke ke ka ka-leh,s„ ü 231 ê lâng,tsiàm 43%,˜-koh suah pí kóng
Mandarin ê 71.5% kiám tsin tsë,khó kiàn Mandarin
t„ Tâi-pak ê sè-l…k ü guä tuä.
Siü-hóng-jîn j„n-uî in ê bú-gí ing-kai s„
Mandarin,h…k-tsiá s„ hü-hë gí-giân,tsuãt-tuì ˜-s„ abú ê uë,sü-s…t siöng bú-gí nä s„ “a-bú” ê uë,thonghun ka-tîng tiõh bô Siä-huë gí-giân-hãk ê ì-g„ --lôo.
19
7-2 Tâi-pak-tsh„ ê thong-hun ka-tîng .
Tsia ê siü-hóng-jîn in j„n-uî in ê bú-gí ê pí-lë:
Mandarin:229 (85.7%)
Tâi-gí:31 (11.6)
Hakka:10 (3.7%)
Kî-tiong ü 3 ê lâng ê
bú-gí put-tsí ts…t häng
“Bú-gí” s„ “a-bú” ê uë,
t„ thong-hun ka-tîng
suah bô- huat-töo sîng-l…p
20
7-2 Tâi-pak-tsh„ ê thong-hun ka-tîng .
Siü-hóng-jîn ü Hakka hiat-thóng ê lâng s„ 62-lâng, ëhiáu kóng Hakka-uë ê 23-lâng (8.6%),kî-tiong ê 3 ê
lâng ˜ -s„ tuì ka-tîng õh--ê,ka-tîng thuân Hak-kauë höo ë-ts…t-täi ê pí-lë kan-ta ü 32%(20/62).
Siü-hóng-jîn ü Bân-lâm hiat-thóng ê lâng s„ 235lâng(88%), ë-hiáu kóng Tâi-gí--ê s„ 190-lâng.
Ë-hiáu kóng Tâi-gí ê lâng s„ 203-lâng,häm a-bú s„
Bân-lâm ts…p --ê 201-lâng tsha-put-to.
21
7-2 Tâi-pak-tsh„ ê thong-hun ka-tîng .
Tâi-gí t„ thong-hun ka-tîng ê liû-sit hiän-siöng pí-lë pí
Hakka khah hó s„ 19%.
Tsia ê ë-hiáu kóng Tâi-gí ê jîn-kháu t„ thong-hun katîng sóo tsiàm ê pí-lë s„ :
MT:83% (151 / 182) TH:80% (12 / 15)
HT:55% (10 / 18)
TA:100% (2 / 2)
AT:100% (1 / 1)
TM:82% (14 / 17)
MT/TM, TH/HT,TA/AT bë íng-hióng kóng Tâi-gí,
HT thong-hun ka-tîng íng-hióng siöng tuä.
22
7-2 Tâi-pak-tsh„ ê thong-hun ka-tîng .
In-u„ Mandarin s„ kuann-hong gí-giân, ü siöng-tuä ê
king-tsè iü-in,sóo-í j„m-hô ka-tîng lóng ë iu-sian
thuân-sîng tsit ê gí-giân.siü-hóng-jîn ê gí-giân lîngl…k jû hä : í i ê pë-bú ê ts…p-kuàn uî lë
Guä-síng läu-pë ë-hiáu kóng Tâi-gí--ê : 36% (62/182)
Guä-síng läu-bú ë-hiáu kóng Tâi-gí--ê : 55% (11/20)
Hakka läu-pë ë-hiáu kóng Tâi-gí--ê : 71% (15/21)
Hakka läu-bú ë-hiáu kóng Tâi-gí--ê : 78% (32/41)
23
7.3Tâi-uân siang-gí ka-tîng ê hîng-thài
Í-siöng 20-tsióng siang-gí ka-tîng tsha-put-to hân-kài
Tâi-uân sóo-ü siang-gí ka-tîng hîng-thài .(uî b„
hóng-m¤g tiõh „-kok hun-in ka-tîng.)
Tsia ê bô-kâng-khuán ê siang-gí ka-tîng ë-tàng hiáns„ tshut hä-liãt ê kuí-khuán hiän-siöng :
1.Hakka kap Guân-tsü-bîn gí-giân tiänn-tiänn bôhuat-töo thuân höo ë-ts…t-täi,mä s„ bô hó-hó-á l„iöng tsu-guân ê piáu-hiän. “one person,one
language” s„ ts…t ê tsin hó ê pän-huat.
24
7.3Tâi-uân siang-gí ka-tîng ê hîng-thài
2.Bân-lâm ts…p ê pë-bú kâng-khuán ü tsin tsë lâng bô
kä ka-t„ ê gí-giân thuân höo ë-të-á,ka-tsài ü tuäkhuân-kíng thçh-kióng höo in hãk-s…p.
3.Täi-liõk hong-giân tsuãt-tuä to-sòo kàu të-2-täi tiõh
t¤g--khì.
4.Hãk-häu häm muî-thé s„ tsin tsë lâng õh Mandarin ê
ts…t tiâu k„n-löo(tsiãt-kìng).
5.tsíng-kô tuä-khuân-kíng s„ tsin tsë guä-síng-ts…p iahs„ thong-hun ka-tîng ê ë-të-á õh Tâi-gí uî it ê löo. 25
Liân-hãp-pò 2009.04.08 WED
Pò-kò uân-p„ QQQ
26
7.3Tâi-uân siang-gí ka-tîng ê hîng-thài
Bün-tê thó-lün :
1.“Bó-gí” ê t„ng-g„ s„ siánn-m…h ? nä-s„ “a-bú” ê uë,s„
˜ s„ tiàm tshù--lí õh tiõh hó ?
2.S„ án-tsuánn àn-lë ê “a-bú” ê uë tian-tó pí a-pa ê uë
khah bô huat-töo thuân höo ë-të-á ? gín-á kám ˜-s„
tuè a-bú tuä-hàn--ê ?
“Bó-gí” ing-kai s„ “tsü-jiân hîng-sîng”
ê sing-uãh uë-gí,t„ bóo ts…t-ê sóo-tsäi ê uë,
ài kiò-tsò “Pún-thóo gí-giân” tsiah tiõh.
27
台羅軟體在PPT
La̍t , tn̄g , tsi̍t , sǹg , n̂g ,m̂ ,m̄ , su̍t
台羅軟體在小畫家
28