Ünite 12

INTERNET’İN ALT YAPISI

Internet Explorer Communicator gibi ve Netscape programlara

internet izleyicisi denir.

Bu programlar kullanılarak dünya üzerindeki herhangi bir bilgisayara, diğer bir ifadeyle bir

internet sitesine

bağlanılabilmekte ve orada bulunan bilgilere ulaşılabilmektedir. Üzerinde internet sitesi bulunduran bilgisayarlara

internet sunucusu

adı verilir.

Bilgisayar terminolojisinde ağ üzerinde yer alan bilgisayarların birbiriyle haberleşmek için kullandıkları dile

protokol

adı verilir. Bilgisayar ağı üzerindeki bilgi iletimi ve paylaşımı bazı kurallar dahilinde yapılmaktadır.

Bu kurallara kısaca

internet protokolleri (ağ protokolleri)

denir.

TCP/IP

iletme/alma bilgisayarlar birimleri ile veri arasında organizasyonu sağlayan, böylece bir yerden diğerine veri iletişimini olanaklı kılan pek çok veri iletişim protokolüne verilen genel addır.

TCP (Transmission Control Aktarım Kontrol Protokolü) Protocol-

TCP protokolü gerçekleştirir.

bir bilgisayardan diğerine üzerinde gönderilebilecek uzunlukta küçük gönderilecek paketlere iletiyi, bölme ağ işlevini

Bu paketlerin başka bir ağdaki bilgisayara

protokolü

iletinin bilgisayarda bunlar TCP protokolü sayesinde bir araya getirilir oluşturulur.

ve iletilmesini gerçekleştirirken, gönderildiği ileti

IP

yeniden

Mesajların küçük paketlere bölünmesinin sağlayacağı yararlar: •Ağın kullanım oranı artar •Zaman kaybı önlenir

IP (Internet Protokol)

IP bir bilgisayardan farklı bir ağdaki bilgisayara ileti gönderileceği zaman, bunun ağlar arasında yönlendirilerek yerine ulaşmasını sağlar.

IP protokolü, her bilgisayarın internet üzerinde farklı bir numarası olmasını gerektirir. Internete bağlı her bilgisayar dört rakam grubundan oluşan bir IP numarasına sahiptir. Bu numaraların her biri ve 0 ve 255 sayıları arasında değişir ve aralarına nokta konur.

Yönlendiriciler yerel ağ dışındaki bir bilgisayara ulaşmayı sağlarlar.

Internete açık yerel bir ağda bir ya da daha fazla yönlendirici bulunur. Her yönlendiricinin biri iç yerel ağdan olmak üzere vardır.

en az iki IP numarası

Her bilgisayarın IP numarasının yanında bunun yerine geçebilen birde bilgisayar isimi vardır.

193.140.21.18

= 216.239.59.99

= 193.140.113.100 = www.anadolu.edu.tr

www.google.com.tr

www.osym.gov.tr

www anadolu.edu.tr

bilgisayar ismi alan adı

alan adları birbirinden nokta ile ayrılmış üç ana parçadan oluşur 1.Kuruluşu tanımlayıcı kısaltma : anadolu 2.Alan adı tipi : 3.Ülke kodu : tr edu

Alan adı tipleri

edu : eğitim kurumları com: ticari kuruluşlar gov: devlet kurumları mil : askeri kurumlar net : internet ağı işleten kurumlar org: kar amacı gütmeyen organizasyonlar

Ülke kodları

tr:Türkiye de:Almanya uk:İngiltere fr : Fransa eu: Avrupa birliği

Örn: fr.tr.com

Eğer alan adı tipinden sonra bir ülke kodu girilmezse bu alan adının sahibi ABD’de kurulu bir kuruluştur.

Internete telefon şebekesi üzerinden ve modem cihazı yardımıyla bağlanılıyorsa buna

çevirmeli bağlantı

denir.

Internete erişim için hizmet veren çeşitli şirketlere

Internet Servis Sağlayıcıları (ISS)

adı verilir.

Kiralık hatlar üzerinden bağlantı:

Büyük şirketlerin ve kuruluşların, çok sayıda bilgisayar içeren ağlarını internete bağlamak için kiralık hatlar kullanılmaktadır. Kiralık hat, ISS ve şirket ağı arasında bir kablo bağlantısıdır. Bu kablo Telekom şirketi santral şebekesi üzerinden geçer. Kablonun her iki ucunda da birer modem ve yönlendirici bulunur.

INTERNET SUNUCULARI

Internet üzerinde bilgiyi sunmakla görevli

sunucu

bilgisayarların hepsi değişik tür ve içerikte bilgi sunarlar. Bilginin içeriğine ve türüne göre farklı sunucular kullanılır.

WWW (world wide web) sunucusu:

Internet Explorer, Netscape Communicator kullanılarak ulaşılabilen, internetteki görsel ve yazılı dokümanları sunan bilgisayarlardır.

gibi yazılımlar Örn: www.anadolu.edu.tr

http://www.anadolu.edu.tr

erişilmek istenen sayfanın internet üzerindeki ismidir.

Bu gösterim türüne Evrensel Kaynak Yeri (URL-Universal Resource Location) adı verilmektedir. Üç ana kısımdan oluşmaktadır: 1.protokol bölümü (http) 2.sunucu

bilgisayarın ( www.anadolu.edu.tr

) 3.dosya ismi (index.htm) ismi

FTP (file transfer protocol-dosya aktarım protokolü) sunucusu:

Kendisine erişen bilgisayarlara dosya transferi yaparlar. Örn: ftp.anadolu.edu.tr

Her kullanıcının girmesine izin verildiği ftp sunucularına

anonim ftp sunucuları

adı verilir.

Burada internet üzerinde herkesin kullanımına açık olan programlar ve dosyalar giriş için bulunur.

kullanıcının anonim ftp sitesine

kullanıcı adı

olarak Bir

ftp

ve

şifre

olarak kullanıcının

kendi e-posta adresini

vermesi yeterlidir.

Anonim ftp sitelerinde bulunan dosya dizin yapısında kullanılır.

pub

dizini herkesin içerir.

ulaşabildiği Diğer bir dosyaları dizin olan

incoming k

ullanıcıların

sitesine dosya yüklemeleri ftp

için

Güvenlik sunucuları:

Yerel ağın internete bağlandığı noktada yetkisiz erişimleri engeller, saldırıları belirler ve gerekli önlemleri alırlar. Güvenlik Sunucularına Ateş Duvarı da denilmektedir.

Internetten yerel ağa giren paketler veya dışarı çıkan bilgiler denetlenir. Internetten şüpheli bir erişim saptandığında paketin gideceği yere ulaşması engellenebilir.

E-Posta

tarafından yerlerine

sunucusu:

gönderilen ulaşmasını Kullanıcılar e-postaların sağlayan ve sunucuya gelen e-postaları da posta kutularına aktaran bilgisayarlardır.

Örn: mail.anadolu.edu.tr

DNS (Domain Name Server)sunucusu:

Alan adı sunucusu: Bilgisayar isimlerini IP numarasına ve IP numaralarını bilgisayar ismine çevirme işlemi DNS adı verilen bir bilgisayar tarafından gerçekleştirilir.

Proxy Sunucuları:

İnternet bağlantısı üzerinden izlenen web sayfalarının bir kopyasını kendi sabit diskinde yedekler.

Eğer başka birisi daha sonra aynı web sayfasına ulaşmak isterse yedeklediği sayfaları görmek isteyenin izleyicisine gönderir. Bu şekilde aynı sayfaları internet yüklemeye bağlantısı gerek üzerinden kalmaz.

bağlantıya hız kazandırır.

Bu tekrar da

Proxy sunucuların özellikleri: yedekleme dışındaki

1.Şirket kullanıcılarının hangi web sayfalarını görüntüledikleri izlenebilir.

2.Bazı web sitelerine ulaşım, sunucuda yapılan ayarlamalarla engellenebilir.

3.Her kullanıcıya internet bağlantısı kapasitesinin belirli bir oranı tahsis edilebilir.

4.Bilgisayar

virüsü içeren programların yazılımların internetten indirilmesi engellenebilir.

ve

Hiper Metin Dosyası

www sunucularında internet kullanıcılarının yararlanması için sunulan görsel malzeme (yazı, resim, grafik, şekil, hareketli ya da hareketsiz görüntüler) içeren sayfalara

metin

adı verilir.

hiper

Hiper metinleri (web sayfalarını) oluşturmak için kullanılan dile

HTML

(Hyper Text Markup Language) kısaltmasıyla gösterilen hiper metin gösterim dili adı verilir.

Kullanıcılar internet listeleyici adı verilen programları kullanarak

HTTP

(hyper text transfer protocol-hiper metin aktarım protokolü) adı verilen protokolle www sunucusuna ulaşarak istedikleri sayfayı görüntüleyebilirler.

Internet üzerinde metin, resim, grafik, çizim, tablo, sayısal bilgi, ses, hareketli görüntü, animasyon ya da canlı görüntüler yer alabilir. Bu özelliklerin birkaçının bir araya gelerek oluşturduğu bilgilere

çoklu ortam (multimedia)

denilmektedir.

Sabit içerikli web sayfaları

Sabit içerikli bilgi, kullanıcıların herhangi bir etkileşimi olmaksızın tümünün aynı bilgileri görüntüleyebilmesidir.

Değişken içerikli web sayfaları

Değişken içerikli bilgi, kullanıcılara ya da zamana bağlı olarak sayfaların içeriklerinin değiştiği bilgilerdir.

E-Posta Sunucu Yazılımları

Bir e-posta sunucusu, üzerinde e-posta sunucu yazılımı çalışan bir bilgisayardır.

Basit bir e-posta sunucusu yazılımı genellikle üç bölümden oluşur: 1.Geçerli bir adrese e-postaları gönderilmek üzere kabul eden SMTP (Simple Mail Transfer Protokol-Basit Posta İletim Protokolü) protokol sunucusu

2 .

Kullanıcıların hesaplarına gelen postaları görmelerini, silmelerini ve saklamalarını sağlayan POP protokolü sunucusu 3.Gönderildiği sunucusuna modülü e-postayı adresteki aktaran SMTP iletim

E-Posta Kullanıcı Arayüzü

Kullanıcılar e-posta gönderebilmek ve kendilerine gelen e- postaları okuyabilmek için e-posta arayüzüne gereksinim duyarlar.

Arayüz Microsoft programlarının Outlook, Netscape Communicator’dır.

en Outlook yaygınları, Express,

Bu programlar kurulduktan sonra e-posta kutunuzu tanıtabilmek için şunların yapılması gereklidir: 1.Kullanıcının e-posta adresini programa tanıtması 2.E-posta sunucusunun gönderebilmek için SMTP IP numarasının ya da isminin girilmesi

3.Posta

kutusundaki e-postalar üzerinde okuma, silme, kaydetme gibi işlemlerin yapılmasını sağlayan POP sunucunun IP numarasının veya isminin verilmesi 4.Okunan e-postaların ne kadar süre ile saklanacağı ve ne kadar zaman sonra silineceği gibi bilgilerin girilmesi

:-) :-( ;-) >:-< E-posta mimikleri

Telnet

Başka bir bölgede bulunan bilgisayarı sanki yanında imiş gibi kullanmayı sağlayan bir internet programıdır. Bu programı kullanırken bulunduğunuz yerdeki bilgisayarın işlemcisini ve işlem yapma kapasitesini kullanmak yerine telnet ile bağlı bulunduğunuz bilgisayarın işlemcisini ve işlem yapma kapasitesini kullanmış olursunuz.

Internette aramak istenilen bilgilerin birkaç kelime ya da başlık ile yazıldığı internet sitelerine

arama motoru

adı verilmektedir.

Buna benzer başka bir araç

web rehberi

dir.