Standardy w GE

Dzisiejsze zagadnienia

• • • • • •

konieczność standaryzacji - rzecz oczywista standardy automatycznego gromadzenia danych (Automatic Data Capture) standardy elektronicznej wymiany danych

– – – –

UN/EDIFACT ANSI X.12

XML/EDI pliki płaskie organizacje zajmujące się standaryzacją inicjatywy standaryzacyjne przyszłość standardów w GE

Musimy wprowadzać standardy

Konieczność standaryzacji

A C B D A Standard EDI B C D

Tworzą się same!!!

•

Substandardy:

–

dokumenty biurowe: MS Word

–

teksty naukowe: Postcsript, TeX

–

Internet: HTML, GIF, JPG

–

EDI: EDIFACT

•

Standard musi być:

–

własnością publiczną

–

otwarty i jawny

–

niezależny od konkretnego producenta

Powstały jak dotąd różne....

Zasięg Krajowe Między– narodowe Specyficzne dla branży Między– branżowe

      VDA (przemysł motoryzacyjny, Niemcy) TRADACOM (handel detaliczny, W. Brytania) ODETTE (przemysł motoryzacyjny, Europa) SWIFT (bankowość) RINET (ubezpieczenia) różne podstandardy UN/EDIFACT ANSI X.12 (USA) UN/EDIFACT

Podstawowe grupy standardów

A. standardy automatycznego gromadzenia danych (Automatic Data Capture) B. standardy elektronicznej wymiany danych (Electronic Data Interchange)

standardy automatycznego gromadzenia danych

Standardy automatycznego gromadzenia danych

• • •

standardy numeracji podmiotów i przedmiotów obrotu towarowego standardy identyfikatorów danych

ALE NIE ZA SZCZEGÓŁOWO

etykiety transportowej

•

standardy technik automatycznego zbierania danych

standardy numeracji podmiotów i przedmiotów obrotu towarowego

• • • • •

towarów i usług

(

Trade Item Number - GTIN)

, nadawane przez krajowe organizacje skupione w EAN International and UCC, np.: – 8-cyfrowe numery EAN/UCC-8 – 12-cyfrowe numery UCC-12 – 13-cyfrowe numery EAN/UCC-13 – 14-cyfrowe numery EAN/UCC-14

jednostek logistycznych podmiotów gospodarczych usługobiorców zasobów

• • • • •

standardy numeracji podmiotów i przedmiotów obrotu towarowego

towarów i usług jednostek logistycznych

rejestrujące ( jednoznaczne „tablice rejestracyjne”, autoryzowane przez instytucje

Registration Authority

) - Kody Agencji Przydzielających (

Issuing Agency Codes - IAC

) – od 0 do 9 dla EAN Int. i UCC - identyfikatory 18-cyfrowe – od A do J - międzynarodowe organizacje branżowe – z K + 2-znak - krajowe administracje publiczne – od L do U - organizacje reprezentujące więcej niż jeden kraj – od V do Z - pozostałe

podmiotów gospodarczych usługobiorców zasobów

• • • • •

standardy numeracji podmiotów i przedmiotów obrotu towarowego

towarów i usług jednostek logistycznych podmiotów gospodarczych

lokalizacji - kody lokalizacyjne , przedsiębiorstw, instytucji i oddziałów z uwzględnieniem fizycznej – GLN (

Global Location Number)

– SWIFT – DUNS – BSI/ANFOR gdy stosuje się więcej niż jeden różny system identyfikacji w jednej aplikacji - prefiks

usługobiorców zasobów

• • • • •

standardy numeracji podmiotów i przedmiotów obrotu towarowego

towarów i usług jednostek logistycznych podmiotów gospodarczych

,

usługobiorców

- identyfikatory z prefiksami EAN/UCC - GSRN (Global Service Relation Number)

zasobów

• • • • •

standardy numeracji podmiotów i przedmiotów obrotu towarowego

towarów i usług jednostek logistycznych podmiotów gospodarczych

,

usługobiorców zasobów -

identyfikatory z prefiksami EAN/UCC – GRAI (

Global Returnable Asset Identyfier

) globalny identyfikator zasobów zwrotnych – GIAI (

Global Individual Asset Identyfier

) - globalny identyfikator zasobów indywidualnych

standardy identyfikatorów danych

identyfikatory różnego rodzaju danych biznesowych, służące ich jednoznacznej interpretacji w systemach komputerowych:

–

ogólne - EAN Int. i UCC

–

branżowe - ANSI/FACT

standardy międzybranżowej etykiety transportowej

etykieta transportowa wg norm europejskich, w tym standard etykiety logistycznej EAN/UCC

standardy technik automatycznego zbierania danych

dwie podstawowe technologie

– –

optyczne - kody kreskowe radiowe - etykiety radiowe RFID kody kreskowe

–

1973 - zatwierdzono pierwszy standard UPC (Unified Product Code) - najpierw produkty w sprzedaży detalicznej

– – –

1974 - kody kreskowe w Europie 1976 - Europejski System Kodowanie Towarów EAN 1990 Polska członkiem EAN International

kody kreskowe

• •

graficzne odzwierciedlenie cyfr, liter i znaków specjalnych, odczytywanych i interpretowanych automatycznie. co umożliwia ich natychmiastowe wprowadzanie do systemu informatycznego kombinacja liniowo ułożonych jasnych i ciemnych kresek, ułożonych wg przyjętych reguł budowy danego kodu

kody kreskowe - rodzaje

różnice wynikające z gęstości zapisu informacji, liczby kodowanych znaków, łatwości i pewności odczytu, najczęściej stosowane:

– – – – –

EAN/UPC: EAN-8, EAN-13, UPC-A, UPC-E ITF-14 UCC/EAN-128 RSS (Reduced Space Symbology – symbolika zmniejszonej powierzchni) symboliki złożone (Composite Symbology)

kody kreskowe przykłady

Symbol EAN-8

< 3 7 6 5 4 3 2 0 >

Symbol EAN-13

5 4 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 8 >

kody kreskowe przykłady

Symbol UPC-A

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2 9

Symbol UPC-E

0 3 4 5 6 7 8 1

kody kreskowe przykłady

Symbol UCC/EAN-128

( 01) 93067280205495( 3103) 018750

• •

Kody kreskowe w oznaczaniu jednostek logistycznych

istota - podczas przemieszczania ładunku zachodzą różne zdarzenia wpływające na treść i formę informacji ewidencjonowanie w poszczególnych punktach łańcucha dostaw rozwiązanie - etykieta logistyczna EAN

etykieta logistyczna EAN

• • •

dane o towarze, kliencie, zamówieniu, transporcie jedna w całym łańcuchu!!!

układ graficzny dowolny, ale zaleca się grupowanie danych na:

– –

w dowolnym formacie – informacje identyfikujące firmę, które nie są zawarte w kodzie kreskowych; zwykle w tej cz ęści znajduje się logo nadawcy merytoryczne w czytelnej postaci – interpretacja tekstowa (litery i cyfry) informacji zawartych w kodzie kreskowym, dla umożliwienia ich ręcznego wprowadzania

–

merytoryczne w postaci kodu kreskowego

etykieta logistyczna EAN

Informacje w dowolnym formacie Informacje merytoryczne w czytelnej postaci Informacje merytoryczne w postaci kodu kreskowego

PUCHATEK S.A.

SSCC

0 5904141 123456789 7

EAN No NR EAN

05904141000415

QUANTITY ILO ŚĆ

20 Skrzy ń

BEST BEFORE (ddmmyy) NAJLEPSZE DO (ddmmrr)

14.02.00

BATCH SERIA

4512XA ( 0 2 ) 0 5 9 0 4 1 4 1 0 0 0 4 1 5 ( 1 5 ) 0 0 0 2 1 4 ( 1 0 ) 4 5 1 2 XA( 3 7 ) 0 0 2 0 (00) 0 5904141 123456789 7 E. Iwicka, A Kosmacz-Chodorowska,

Etykieta logistyczna EAN

, ILiM, Pozna ń 1999

etykieta logistyczna EAN

ŁĄCZY DANE ELEKTRONICZNE Z JEDNOSTKĄ LOGISTYCZNĄ

standardy elektronicznej wymiany danych

Na czym polega EDI?

Aplikacje partnerów Translacja Komunikaty EDI Sieć telekomunikacyjna VAN

Model tradycyjny a EDI

Przetwarzanie Przetwarzanie SEPD Wydruk Ręczne wprowadzanie drukarka/klawiatura Przetwarzanie Przetwarzanie SEPD Generowanie komunikatów Interpretacja podsystem EDI Poczta Poczta pojazd Sieć telekom.

Sieć telekom.

moduł telekom.

Rozwój standaryzacji

• • • • • •

pierwsze formy EDI - ponad 25 lat temu formaty UN/CEFACT i X12 - szybko zaczęły powstawać i rosnąć rozbieżności pomiędzy różnymi standardami UN/Layout Key zasady składni, czyli podziału dokumentu na pola (segmenty) oraz wiersze i fragmenty wierszy (elementy) katalogi segment ów, elementów i kodów matryca A4 – metoda jednej operacji

UN/EDIFACT

UN/EDIFACT

• •

w 2004 ponad 200 komunikatów

–

komunikaty handlowe

–

komunikaty transportowe

–

komunikaty finansowe trzy grupy

–

dane podstawowe

–

transakcje

–

raporty i planowanie

Wymiana komunikatów w standardzie UN/EDIFACT

Załadowca/spedytor

IFTMBP

Rezerwacja prowizoryczna

ITFMBP

Rezerwacja wiążąca

IFTMIN

Instrukcja wysyłkowa

IFTSTQ

Zapytanie przesyłek o stan

         

Przewoźnik/agent

IFTMBC

Potwierdzenie rezerwacji

IFTMCS

Stan kontraktu

IFTMAN

Awizo dostawy

INVOIC

Fa ktura za przewóz

IFTFCC

Szczegóły frachtu i innych opłat

IFTSTA

Stan bieżący przesyłek

ANSI X.12

• • •

American National Standards Institute - X.12

utworzony w 1979, uznany jako standard EDI w 1987 do 1991 - UN/EDIFACT i ANSI X.12 rozwijały się równolegle, potem stopniowe przechodzenie na UN/EDIFACT w 2001 roku obejmował 37 standardowych komunikatów i 6 w przygotowaniu

XML/edi

Co to jest XML?

Początki: znakowanie tekstu (markup)

wytłuszczyć

Hamlet Być albo nie być. Oto jest pytanie.

Komputerowe znakowanie tekstu

Treść Hamlet Być albo nie być. Oto jest pytanie Formatowanie {nowy_wiersz} {bold} {wyłącz_bold} Dokument

Hamlet

Być albo nie być. Oto jest pytanie.

Idea SGML/XML

Hamlet Być albo nie być. Oto jest pytanie

Idea SGML/XML – sposób prezentacji

• • •

OSOBA MÓWIĄCA nowy akapit do lewej wytłuszczenie

• •

WYPOWIEDŹ nowy akapit do lewej Hamlet

Być albo nie być. Oto jest pytanie.

Idea SGML/XML

Model znaczników

• • • • •

Przykłady: encyklopedia:, , , , ...

prawo: , , , , ...

dokument techniczny: , ...

ubezpieczenia: , ...

handel morski:...

Wyjaśnienie terminologii

• •

Termin XML/EDI oznacza zastosowanie j ęzyka XML do przekazywania uporządkowanych danych biznesowych; nie oznacza natomiast mapowania komunikatów EDI na język XML Termin XML oznacza j ęzyk - syntaks

Odrobina historii…

• • • •

10 lutego 1998 roku (ponad 5 lat temu) XML został zatwierdzony jako rekomendacja przez W3C od tego czasu XML stał się ‘lingua franca’ Internetu ale… nieustannie narasta wokół niego wiele nieporozumień, czym XML jest, czym nie jest, co można przy jego pomocy zrobić, a czego nie Spróbujmy te nieporozumienia nieco rozjaśnić

Co to jest XML?

• • • •

Skrót od eXtensible Mark-up Language – Rozszerzalny Język Znaczników

–

Dostosowany do wymiany informacji

–

Oddziela dane od ich definicji

–

Łatwo dostępny

–

Umożliwia zastosowanie nowych aplikacji sieciowych i internetowych Zbiór technologii Rekomendacja W3C Może być czytelny zarówno dla komputerów, jak i ludzi

Co to jest XML?

Syntaks XML zawiera terminologię służącą do:

– –

Definiowania znaczników dokumentu – komponentów opisujących jego różne fragmenty

•

np.

<

numerZamówienia

>12345abc

numerZamówienia

> Relacje pomiędzy nimi

•

np.

sequence

>

sequence

> [sekwencja – kolejność elementów musi być zachowana]

Komponenty XML

Definicje

•

DTD

•

Schematy Definicja Typu Dokumentu Schematy XML Definicje Prezentacja i Transformacja

•

XSL Rozszerzalny J

ę

zyk Arkuszy Stylów

•

CSS (html) Kaskadowe Arkusze Stylów Manipulacja

•

DOM

•

SAX

•

XQL Relacje

•

XLL

•

XPointer Obiektowy Model Dokumentu Prosty API dla XML J

ę

zyk Zapytań XML J J

ę ę

zyk Łączy XML zyk Wskaźników XML

XSL

Prezentacja i Transformacja

CSS DTD Schemat

Dokument XML Transport

•

smtp

•

ftp

•

http

•

ebXML Prosty Protokół Przesyłania Poczty Protokół Transmisji Plików Protokół Przesyłu Hipertekstu Protokół Trasowania i Transportu

XLink

Relacje

RDF DOM SAX

Manipulacje

XQL

Podstawowe aspekty XML

• • • • •

XML zosta ł opracowany do opisu danych Znaczniki XML nie s ą z góry zdefiniowane, użytkownicy tworzą własne Struktura danych wykorzystywanych w dokumentach XML definiowana jest w DTD (Definicjach Typu Dokumentu) lub schematach Dokument XML łącznie z DTD lub schematem zawieraj ą wystarczający opis danych XML jest niezależny od typu oprogramowania i sprz ętu

XML sk łada się z następujących par...

Dane Dokument XML Szablon Prezentacja Struktura Schemat/DTD

XML sk łada się z następujących par...

Dane Dokument XML Szablon Prezentacja Struktura Schemat/DTD

Dokument XML

• •

Jest to podstawowy dokument XML, zawierający właściwe dane Prosty dokument XML < DaneKontaktowe > < PierwszeImi ę > Ewa < DrugieImi ę > Maria < Nazwisko > Iwicka < NrTel > +32(0)22275446

Poprawność składniowa XML

• • • •

Dokument XML, który stosuje się do zasad syntaksu opracowanych przez W3C jest poprawny składniowo (well-formed) Jeżeli parser XML napotka dokument XML, który łamie te zasady, zgłasza błąd i zaprzestaje dalszego przetwarzania Oprogramowanie nie może zgadywać jak określony dokument powinien wyglądać Jest to bardzo ważne dla współoperatywności narzędzi aplikacyjnych XML

XML sk łada się z następujących par...

Dane Dokument XML Szablon Prezentacja Struktura Schemat/DTD

XML sk łada się z następujących par...

Dane Dokument XML Szablon Prezentacja Struktura Schemat/DTD

Schematy XML (XSD)

• • • • •

Jest to zbiór definicji opisujących elementy i atrybuty, które mogą zostać zastosowane w dokumencie XML Schematy również definiują strukturę dokumentu, w postaci modelu zawartości Schematy nie zawierają danych Schematy uwzględniają typy danych Schematy mogą być rozszerzane i umożliwiają wielokrotne wykorzystywanie fragmentów definicji

Schemat XML

•

Prosty schemat XML < xs:schema xmlns:xs =" http://www.w3.org/2001/XMLSchema " elementFormDefault =" qualified "> < xs:element name =“ DaneKontaktowe "> < xs:complexType > < xs:sequence > < xs:element name =“ PierwszeImi ę " type =" xs:string "/> < < < xs:element xs:element xs:element name =“ DrugieImi ę " type =" xs:string "/> name =“ Nazwisko " name =“ NrTel " type type =" =" xs:string xs:string "/> "/>

Definicja Typu Dokumentu (DTD)

•

Podobnie jak schematy, DTD zawierają definicje elementów, atrybutów i innych komponentów XML

•

DTD tworzone są w syntaksie nie-XML

•

DTD nie uwzględniają typów danych

•

Po opracowaniu przez W3C zaleceń dla schematów XML, wypierają one DTD z użycia

Definicja Typu Dokumentu (DTD)

•

Prosty DTD:

Walidacja XML

• • •

Poprawność dokumentu XML może być sprawdzana również pod względem zgodności ze schematem lub DTD Dokument jest poprawny jeżeli jego struktura i typy danych są zgodne z opisanymi w odpowiednim schemacie lub DTD Jeżeli walidacja przeprowadzana jest u odbiorcy, wówczas dokumenty nie odpowiadające standardowi nie zostaną przekazane do przetwarzającej je aplikacji

Parser XML

•

Jest to moduł oprogramowania służący do odczytu dokumentów XML i zapewniający dostęp do jego zawartości i struktury

•

Parser XML tworzy drzewo o hierarchicznej strukturze, następnie przekazuje dane do przetwarzania w aplikacji, a w końcu przesyła wyniki do przeglądarki

•

Działa on pomiędzy aplikacją i plikami XML

XML sk łada się z następujących par...

Dane Dokument XML Szablon Prezentacja Struktura Schemat/DTD

XML sk łada się z następujących par...

Dane Dokument XML Szablon Prezentacja Struktura Schemat/DTD

Szablony - XSL

• • • •

Dokumenty XML nie określają formatowania – do tego celu służą szablony Szablony umożliwiają

– –

klasyczne formatowanie - pogrubienie, czcionka, kolor reorganizację danych - kondensację, tabularyzację XSL może służyć do transformacji dokumentu XML np. do formatu HTML lub dowolnej innej transformacji dokumentu XML, np. tłumaczenia na inne języki W środowisku B2B mogą ułatwić wdrożenie XML małym i średnim przedsiębiorstwom

Szablon – przykład formatowania

•

Bardzo prosty dokument XML: < powitanie > Witamy w jesiennym Poznaniu!

Szablon – przykład formatowania

Zastosowany szablon: < xsl:stylesheet version =" 1.0

" xmlns:xsl =" http://www.w3.org/1999/XSL/Transform "> < xsl:output method =" html " indent =" yes "/> version =" 1.0

" < < xsl:template match =" / "> xsl:apply-templates select =” powitanie "/> encoding =" UTF-8 " < xsl:template match =" powitanie "> < html > < body > < h1 > < xsl:value-of select =" .

"/>

Szablon – przykład formatowania

Rezultat transformacji widziany w IE 6.0:

Witamy w jesiennym Poznaniu!

Podsumowanie: czym jest XML a czym nie

• •

XML umo żliwia:

–

wykorzystanie Internetu zamiast sieci dedykowanych

–

uproszczenie integracji danych

–

obni żenie kosztów oprogramowania EDI

–

wi ększe możliwości wykorzystania dla małych i średnich przedsiębiorstw Lecz XML nie mo że:

–

sam z siebie zapewnić zrozumienia znaczenia dokumentów

–

doprowadzić do ujednolicenia implementacji

Jak można wykorzystać XML?

• • •

XML umożliwia rozdzielenie danych od ich prezentacji i definicji XML może służyć do wymiany danych

–

dane XML przechowywane są w formacie tekstowym, co umożliwia ich wymianę niezależnie od stosowanego oprogramowania i sprzętu XML może zapewnić większą użyteczność danych

–

ponieważ XML nie zależy od oprogramowania, sprzętu i aplikacji, zapewnia dostęp do danych również innym programom poza standardowymi przeglądarkami HTML

XML

• •

Podsumowując: oddzielenie warstwy prezentacji od treści automatyczne przetwarzanie komputerowe i r ó wnocze śnie bezpo średnie wyświetlanie przez przegl ądarkę internetow ą

pliki płaskie

Schemat wymiany danych z plikiem płaskim

plik txt plik EDI APLIKACJA TRANSLA -TOR PROGRAM KOMUNIK.

SIEĆ Źródło: Wojtachnik, s. 37 tabele konwersji • plik płaski (

flat file

) - kodowany w standardzie ASCII (American Standards Code for Information Interchange) • translator EDI - konwersja danych z pliku pośredniego na EDI • tabele - definicje struktury pliku pośredniego i EDI

Wady i zalety plików płaskich

• •

powtarzanie się danych (redundacja) brak wbudowanych mechanizmów zabezpieczeń

• •

prostota relatywnie niski koszt

Organizacje standaryzacji EDI

Organizacje standaryzacji EDI:

• • • • • • • •

American National Standards Institute (ANSI) ANSI X3 Committee Data Interchange Standards Association (DISA) Department of Defense Electronic Data Interchange Standards Serials Industry Systems Advisory Committee (SISAC) UN/EDIFACT Security Joint Working Group (SJWG) Uniform Code Council (UCC) (z edi.pl)

American National Standards Institute (ANSI) - www.ansi.org

• The American National Standards Institute (ANSI) - prywatna organizacja non-profit , powstała w 1918 roku • zarządza i koordynuje system standardów w USA • cel: podniesienie konkurencyjności przedsiębiorstw USA

Inicjatywy na rzecz standaryzacji

ebXML

• • •

od 1999 roku zespoły robocze, utworzone z inicjatywy dwóch światowych organizacji:

–

UN/CEFACT

–

OASIS ( ang. Organisation for Advancement of Structured Information Standards) projekt ebXML, cele

–

opracowanie podstaw technicznych, na których mogłaby nastąpić standaryzacja globalnego wdrożenia XML pierwsze specyfikacje ebXML i raporty techniczne są już dostępne w Internecie.

• • • • •

Inicjatywa Globalnego Handlu (ang. Global Commerce Initiative

dobrowolna organizacja skupiająca 40 największych producentów i detalistów dóbr konsumpcyjnych współpracuje z EAN International i UCC podstawa dokument pt. "Global Data Alignment", zawierający specyfikacje danych wymienianych za pomocą komunikatów XML cele rozwój światowego handlowego protokołu internetowego pierwsze projekty pilot ażowe, wykorzystujące obie technologie EDI i XML do wymiany dokumentów między producentami a sieciami detalicznymi

Literatura

• • • • • •

R. Wojtachnik, Elektroniczna Wymiana Dokumentów, MIKOM, Warszawa 2004, r. M. Niedźwiedziński, Globalny handel elektroniczny, WN PWN, Warszawa 2004, r. 2 L. Kondratowicz, EDI w logistyce transportu, WUG, Gdańsk 1999, r. 49 (bibl.) E. Iwicka, A Kosmacz-Chodorowska, Etykieta logistyczna EAN, ILiM, Pozna ń 1999 materiały EDISON (www.edi.pl) E. Iwicka, Wstęp do XML, EAN Int.