Transcript судалгаа - Биеийн тамир спортын газар

ССАЖЯ-НЫ ХАРЬЯА СПОРТЫН БЭЛТГЭЛИЙН ТӨВИЙН
ЭРДЭМ ШИНЖИЛГЭЭ, СУДАЛГААНЫ АЛБАНЫ ЭРДЭМ
ШИНЖИЛГЭЭНИЙ АЖИЛТАН
Ш. Долгор (Ph.D)
Майл хаяг: [email protected]
Facebook:
Dolgor Shirnendorj.7
Харилцах утас:
96652254
Спортын шинжлэх
ухааны судалгааны
арга зүй
Дасгалжуулалт= үйлдвэрлэл
• Дасгалжуулагч
• Тамирчид
• ССАЖЯ, БТөв
• Спортын холбоо
• Дэмжигчид
• Заал талбай
Орц
Явц
• Дасгалжуулалт
• Цугларалт
• Тэмцээн
• Судалгаа
• Боловсрол
• Хүмүүжил
• Хөгжил
• Амжилт
• Шинэ санаа
• Нөлөөлөл
Гарц
Спортын нийгэмд үзүүлэх нөлөөлөл
Нийгмийн
стрессийг
бууруулдаг
Залуу
үеийнхэнд эрч
хүч, итгэл
Хүн амын
эрүүл
мэндийн суурь
English: Number of Athletes in the Olympic Games of London 2012
хүрэн - 300+
улаан- 100-299
бор шар-30-99
шар10-29
ногоон- 4-9
цэнхэр - 1-3
Хэтийн зорилго
Дунд хугацааны зорилго
Ойрын зорилго
ЗАСВАР
ХЭРЭГЖҮҮЛНЭ
АРГАА
СОНГОНО
ТӨЛӨВЛӨНӨ
ЗОРИЛГО
Практик
Оюуны
ШИЙДВЭР
ГАРГАНА
ХЯНАНА
ҮР
ДҮН
ЗӨВ БИЕ ХҮН ТӨЛӨВШҮҮЛЭХ
НАСАН
ТУРШДАА
ЭРҮҮЛ
ЧИЙРЭГ
БИЕ ДААН
АМЬДРАХ
ЧАДВАРТАЙ
НАСАН ТУРШДАА
БОЛОВСРОХ
ЭРМЭЛЗЛЭЛТЭЙ
Эрүүл мэнд бол хамгийн том баялаг
Эзэн
өөрөө
• Дасгал хөдөлгөөний
ач холбогдол
• Хөдөлгөөний тухай
мэдлэг, чадвар, дадал
Биеийн
тамирын
багш
Арга
зүйч
• Дасгал, хөдөлгөөний
онолын мэдлэг
• Хөдөлгөөний чадвар,
дадал олгох
• Эрүүл ба өвчлөлийн
үед ашиглагдах дасгал,
хөдөлгөөний мэдлэг
• Ямар ч хүнд тохирсон
зөвлөгөө өгөх
Төвөгшөөж,
залхуурах
Тэмдэглэл
хөтлөхгүй
байх
Дотоод
бэрхшээл
Хүч
тарамдах
Өөрийгөө
голох
Тамирчны каръер
Бэлтгэл үе
• Спортын
мэргэших
эхний үе
• 7 хоногт
2-3 удаа
Гарааны
үе
• Сонгосон
төрөлдөө
гүнзгийрүүлэн
дасгалжих үе
• 7 хоногт 5-6 удаа
• Амжилт
тогтворгүй
Эм –идэвхгүй, эрт эхэлж
эрт дуусдаг
Эр- идэвхтэй, урт
үргэлжилдэг
• Өндөр
амжилтад
хүрэх үе
• 7 хоногт 6
өдөр х 2 удаа
• Оддын өвчин
Ид үе
Мэргэжлийн
тамирчин
• Мэргэжлийн
шатанд
шилжих
• Спортын
каръерийн
төгсгөл үе
Төгсгөл үе
Таны тамирчин “БИЕЭ
ДААСАН ЗӨВ БИЕ ХҮН”
болж төлөвших ёстой
Судалгаа гэж юу вэ?
Тодорхой
асуудлын
Хүчин
чармайлт
Зохион
байгуулалт
Далд мөн
чанар
тодорхойлох
Дэс
дараалал
Үнэн
Туршилт
Мэдээлэл цуглуулж,
боловсруулах
Шинжлэх ухааны
мэдээлэл цуглуулах
Судалгааны
материал
боловсруулах
Илтгэл бэлтгэх
Судалгааны ангилал
Онолын
судалгаа
Туршилтын
судалгаа
Онол,
туршилтын
судалгаа
Суурь
судалгаа
Хавсрал
судалгаа
Хэсэгчилсэн
судалгаа
Иж бүрэн
судалгаа
Судалгаанд тавигдах шаардлага
Аливаа судалгаа шинжилгээний ажил нь тодорхой зорилго,
төлөвлөгөө, үе шаттай явагдана. Судалгаа шинжилгээний ажлыг
гүйцэтгэхдээ дараах дэс дарааллыг баримтлана. Үүнд:
• Судалгаа шинжилгээний ажлын сэдвийг сонгож зорилгоо тогтоох
• Судлах гэж байгаа зүйлийнхээ одоогийн байдлыг судлаж зохих дүгнэлт
өгсөн байх
• Энэхүү дүгнэлт дээрээ үндэслээд уг объектын хувьд
чухам юуг ялган авч судпах гэж байгаа зорилтоо тодорхойлох
• Судалгааны аргачлал боловсруулах
• Судалгаа явуулах
• Судалгааны үр дүнг боловсруулж дүн шинжилгээ хийх
• Судалгааны үр дүнгээр дүгнэлт, зөвлөмж гаргах
• Судалгааны үр дүнг бичлэгийн (курс, дипломын төсөл,
• тайлан, диссертаци г.м) хэлбэрт юмуу зураг төсөл, бусад
• хэлбэрт оруулах.
Судалгаа хийх эх үүсвэр
Эх зохиол,
онолын
бүтээлүүдээс
унших
Шинжилгээ,
судалгааны
материалтай
танилцах
Тэмцээн болон
дасгалжуулалт
ын явцад
тэмдэглэл
хөтлөх
Судалгааны үр
дүнд нөлөөлөх
хамааралтай
хүчин
зүйлсийг
тооцох
Тамирчны
бэлтгэлийн
тэмдэглэлд
анализ хийх
Судалгааны ажлын бүтэц
Судалгааны
нэр
Судалгаа
хийх болсон
үндэслэл
Зорилго
Судалгааны
арга
Судалгааны
объект
Зорилт
Таамаглал
Шинэлэг тал
Ач холбогдол
Судалгааны аргыг дотор нь:
• Судалгааны
үргэлжлэх
хугацаанд
Ерөнхий
арга
Тусгай арга
• Тодорхой
асуудлыг
судлахад
Судалгааны
аргууд
Ярилцлага
Тест
Асуулга,
анкет
Ажиглалт
Хэмжил
зүйн
Харьцуу
лах
Туршилт
Спортын
салбарт хийгдэх
судалгааны
ажлын чиглэл
Сэтгэл зүй
Ажиллах
чадвар
БЕХ, ББТХ
Техник,
тактик
эзэмшилт
Биеийн
бүтэц ,
удамшил
зүй
Биомеханик
Төлөвлөлт,
арга зүй
Эрүүл мэнд,
нэмэлт
тэжээл
Физиологи
Сэтгэхүйн
• Хурд
• Үйлдлүүд
Тэмцээний
өмнөх сэтгэл
зүй
Тэмцээний
үеийн сэтгэл
зүй
Зориг
• Биеэ даасан
байдал
• Шийдэмгий
байдал
• Биеэ эзэмдэх
Анхаарал
• Төвлөрөлт
• Хуваарилалт
• Шилжилт
Дасгалжуулалтын
үеийн сэтгэл зүй
Сэтгэл
зүйн
судалгаа
Тэмцээний
өмнөх бэлэн
байдал
Ажиллах
чадварын
судалгаа
PWC 170
сорил
Гарвардын
сорил
Бусад
тест
д/
д
1
ЦАГААН
БААТАР
ОАТЕС
КОЛИН
19
4
7
13
9
0
0
0
1
Хөдөлгөөнт байдлаас
оноо авсан нийт тоо
Өөрийнх дайралт
хийсэн оролдлогын
Барилдахад
тоо
зарцуулсан хугацаа
Алдсан оноо
Цэвэр ялалтын
үнэлгээ
Авсан оноо
Өрсөлдөгчийн хийсэн
мэхний тоо
Өрсөлдөгчийн
довтолсон нийт
Нийт хийсэн мэхний
оролдлого
тоо
Оноо авсан мэхний тоо
Хариу мэх хийсэн тоо
Нэрс
Хамгаалалтын тоо
Тэмцээний үеийн үйлдлийн судалгаа
shito
36
3’04’
’
Дасгалжуулалтын төлөвлөлт ба хэрэгжилтийг
спортын амжилттай холбон судлах
Олимпийн мөчлөг
• Зорилго
• Төлөвлөгөө
• Арга зам
Сар, өдөр бүр:
Жилийн эцэст:
• Дасгалжуулагчийн
ажиглалт
• Тамирчны тэмдэглэл
• Амжилтыг авсан
багтаамжтай нь
харьцуулах
Улирал
• Дасгалжуулагчийн хяналт
• Тамирчин авсан ачааллаа
өөрөө тооцох
Биеийн тамирын багшийн хийх боломжит
судалгааны хэлбэрүүд
Сэтгэл зүйн талаас
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Темперамент
Анхаарлын төвлөрөлт
Анхаарлын хуваарилалт
Анхаарлын шилжилт
Хариу үйлдлийн хурд
Шийдэмгий чанар
Биеэ даасан чанар
Биеэ эзэмдэх чадвар
Тэвчээр
Өрсөлдөх чадвар
Өөртөө итгэх итгэл
Биеийн ерөнхий хөгжилт
•
Бие бялдрын хөгжилтийг үнэлэх
индекс
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Гарын атгах хүч
Нурууны татах хүч
Уушигны амьдралын багтаамж
Уян хатан
Тэсвэр
Хурд
Хүч
Сэтгэхүйн хурд (Авхаалж самбаа)
Бие бялдрын хөгжлийг
тодорхойлох тойргийн
хэмжилтийн (антропометр)
судалгаа
ДАСГАЛЖУУЛАГЧИЙН хийвэл зохих
СУДАЛГААНЫ хэлбэрүүд
Бусад судалгаа
Тамирчны сэтгэл зүйн
судалгаа
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Темперамент
Анхаарлын төвлөрөлт
Анхаарлын хуваарилалт
Анхаарлын шилжилт
Зорилгоо ухамсарласан байдал
Шийдэмгий чанар
Биеэ даасан чанар
Ёс суртахуун, сахилга бат
Биеэ эзэмдэх чадварын өсөлт
Тэвчээр
Мэдрэмжийн өсөлт
Өрсөлдөх чадварын өсөлт
Оюун санааны бэлтгэлжилт IQ
Өөртөө итгэх итгэл
•
•
•
•
•
•
•
Биеийн ерөнхий хөгжилт
(Хурд, хүч, уян хатан, тэсвэр, авхаалж
самбаа )
Бие бялдрын тусгай хөгжилт (Тухайн
спортын төрлийн тусгай сорилт)
Хариу үйлдлийн хурд
Дасгалжуулалтын төлөвлөлт,
хэрэгжилт, үр дүнгийн судалгаа
Тамирчин зөв сонгон
шалгаруулалтын судалгаа
Өрсөлдөгчийн судалгаа
Гадаадын тамирчидтай харьцуулсан
судалгаа
БЕХ-ийн сорилтод үзүүлсэн дээд үзүүлэлтийг
спортын амжилттай холбон судална.
Үзүүлэлтүүд
2010
2011
2012
2013
Хурд 25м
4,7с
4,5с
4,3с
4,0с
Байрнаас уртад
2,22см
2,33см
2,40см
2,47см
Гурвын харайлт
6,17см
6,52см
6,78см
7,03см
Хэвтээ шахалт
55кг
75кг
95кг
130кг
Бүтэн суулт
90кг
110кг
115кг
150кг
Хагас суулт
120кг
130кг
150кг
200кг
Огцом өргөлт
35кг
50кг
55кг
65кг
Түлхэлттэй өргөлт
50кг
65кг
75кг
90кг
Ачааллын багтаамж ба амжилт
Үзүүлэлт
1сар
Бэлтгэлийн өдөр
20
Бэлтгэлийн тоо
40
Бэлтгэлийн цаг
120
Тэмцээний тоо
1
Шилдэг 16
Дотоодын тэмцээн
0
Олон улсын тэмцээн
Гранд Слам
1
Гадаад цугларалт /хоног/
10
ГранПри
Дотоод цугларалт /хоног/
10
Азийн аварга
БЕХ-ийн бэлтгэл /цаг/
30
ББТХ-ийн бэлтгэл /цаг/
Дэлхийн цом
30
Техникийн бэлтгэл /цаг/
30
Тактикийн бэлтгэл /цаг/
10
Сэтгэл зүйн бэлтгэл /цаг/
10
Сургалт,судалгаа /цаг/
10
Эмнэлэг хяналт /удаа/
2
Б.Тэмүүлэн-/жүдо, 100кг,ҮШБ,2008-2013/
ЗДАШТ
0
2
4
6
Ази
Гран
Дэлх
Шил
ЗДА
йн Гран д
ийн
дэг
авар При Сла
ШТ
цом
16
га
м
Series1 2
3
0
4
1
1
Тамирчин өдөр бүр өөртөө өгөх үнэлгээнд судалгаа хийх
Өдөр
1
2
3
4
5
Пульс /өглөө/
Биеийн хөндүүр
Өөрийгөө мэдэрч
байгаа байдал
Өөрийгөө удирдах
чадвар
Өөртөө итгэх итгэл
Ядралт
Сэргэлт
Нойрсолт
Төлөвлөснөө
биелүүлсэн байдал
Айдсаас салах хурд
Тэвчээр
Шийдэмгий байдал
Техник эзэмшилт
Тактик эзэмшилт
60
66
60
68
62
3
2
4
2
3
3
4
3
2
3
3
2
2
2
3
2
2
2
2
3
3
2
3
2
2
2
2
4
3
2
2
6
(1+2+3+4+5+6):6
2
4
4
3
(3+4+3+4+2+4):6=2,6
(2+2+3+3+4+3):6=2,8
3
4
3
(2+3+3+3+4+3):6=3
3
3
3
4
3
3
3
3
4
4
4
4
4
3
4
4
4
4
2
3
(2+2+3+3+4+4):6=3
(2+2+3+3+4+4):6=3
(2+2+3+3+4+4):6=3
(3+3+4+4+3+2):6=3.2
(2+3+3+4+4+3):6=3
4
3
4
2
2
2
4
4
3
3
2
4
3
3
3
4
2
2
2
2
(2+2+4+2+2+4):6=2
(2+4+3+4+4+2):6=3,3
(2+3+4+4+3+2):6=3
(2+2+2+3+3+2):6=2,3
(2+2+2+3+3+2):6=2,3
Арга зүйчдийн хийх судалгааны хэлбэрүүд
• Өвчлөл
бууруулахад
анхаарна
• Өсөлт,
бууралтыг
хянах
• Биеийн
тамираар
хичээллэх
дадал
Хүн амын
өртөж байгаа
өвчлөлийн
судалгаа
Биеийн
тамираар
тогтмол
хичээллэгчдийн
судалгаа
Сорилын
дүнгийн
өөрчлөлтийг
харьцуулсан
судалгаа
Ашигтай хялбар
дасгал,
хөдөлгөөний
судалгаа
• Хүн бүрт
хүртээмжтэй
байх
Таны хийсэн судалгааны ач холбогдол
• Ур чадвар өснө
• Сэтгэлгээний хувьд
хөгжил
• Амжилт, бүтээмж эрс
дээшилнэ
• Үнэ цэнэтэй
• Иргэн бүр өндөр
бүтээмжтэй ажиллах
боломжтой болно
• Биеийн тамир, спортын
тухай ойлголтонд
шинэчлэл гарна
• Эрүүл, зөв аж төрөх
• Тамирчны амжилт
• Салбарын нэр хүнд
өснө
Өөрөө
хөгжинө
Сурагч,
тамирчин,
иргэд
Монгол
хүн эрүүл
бол улс
хөгжинө
Аймаг,
нийслэл,
улсын эрх
ашигт
• Тухайн орон нутагт
хөгжил авчирна
• Иргэдийн эрүүл мэнд
сайжирснаар бүтээмж
нэмэгдэнэ
Спортын амжилтын эх үндэс
Тамирчны өөрийн
олон талт зүтгэл
Амжилтын
эх үндэс
Дасгалжуулагчийн
бүх талын байнгын
хяналт, судалгаа
Анхаарал тавьсанд баярлалаа