Transcript Program ochrony powietrza

Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego
Wydział Ochrony Środowiska
Katowice, 9. 12.2010
1
Wartości kryterialne do klasyfikacji stref dla
terenu kraju – ochrona zdrowia, rok 2007
pył zawieszony PM10
Okres uśredniania wyników pomiarów - 24 h
• Dopuszczalny poziom substancji w powietrzu - 50 µg/m3
• Dopuszczana częstość przekraczania dopuszczalnego poziomu w roku
kalendarzowym - 35 razy
• Termin osiągnięcia poziomów dopuszczalnych - 2005 r.
Okres uśredniania wyników pomiarów - rok kalendarzowy
• Dopuszczalny poziom substancji w powietrzu - 40 µg/m3
Benzo(a)piren
Okres uśredniania wyników pomiarów - rok kalendarzowy
• Dopuszczalny poziom substancji w powietrzu - 1 ng/m3
• Termin osiągnięcia poziomów dopuszczalnych - 2013 r.
Program ochrony powietrza dla stref województwa śląskiego
P r z y c z y n a powstania programu i skala problemu
P r z e k r o c z e n i e poziomów dopuszczalnych pyłu PM10
Alarmowy poziom
substancji w powietrzu
[μg/m3] stężenie 24godz.
Częstość przekraczania
dopuszczalnego stężenia
24-godz.
Stężenie 24-godz. pyłu
PM10 [μg/m3]
Średnioroczne wartości
stężeń [μg/m3]
alarmowy poziom
wartość dopuszczalna
wartość dopuszczalna
wartość dopuszczalna
200
35
50
40
Aglomeracja
Górnośląska
(Chorzów, Dabrowa Górnicza,
Katowice, Sosnowiec)
24-godz maks
[μg/m3 ]:
208 - 252
Częstość
przekraczania:
Średnioroczne
[μg/m3 ]:
51 - 109
41 - 51
oraz Rybnik:
Wodzisław
Śląski:
289
147
58
Żywiec:
338
74
39
Program ochrony powietrza dla stref województwa śląskiego
P r z y c z y n a powstania programu i skala problemu
P r z e k r o c z e n i e poziomu docelowego benzo(a)pirenu
Średnioroczne wartości stężeń
[ng/m3]
poziom docelowy
1
Aglomeracja
Górnośląska
Średnioroczne
[ng/m3 ]:
(Katowice, Zabrze)
oraz Rybnik:
9- 19
Wodzisław
Śląski:
17
Zawiercie:
9,1
Dyrektywa CAFE wyznacza termin
osiągnięcia zgodności z normami
jakości powietrza –
pył zawieszony PM10 - czerwiec 2011 r.
benzo(a)piren - 2013 r.
Zidentyfikowany
problem:
Pył PM10
Przekroczenia stężeń
dopuszczalnych pyłu
zawieszonego PM10:
10 stref
 stężenia średniorocznego
 stężenia 24-godz
Benzo(a)piren
Przekroczenia stężenia
docelowego benzo(a)pirenu
Źródło: WIOŚ Katowice
Potrzeba opracowania Programu
ochrony powietrza
7 stref
Program ochrony powietrza dla stref województwa śląskiego
KONTEKST REALIZACJI PROJEKTU
Problemy:

jedne z najwyższych przekroczeń stężeń pyłu
zawieszonego PM10 w Polsce

największe w Polsce zagęszczenie ludności i
przemysłu

opóźnienie w opracowaniu POP i wniosków
derogacyjnych

kultura i tradycja węglowa Śląska
Program ochrony powietrza dla stref województwa śląskiego
INWENTARYZACJA
Zestawienie emisji zanieczyszczeń ze źródeł na terenie woj. śląskiego i kraju morawskośląskiego w roku bazowym 2006
Emisja pyłu zawieszonego PM10 [Mg] w 2006 r.
12000
11,313
10000
8000
6000
4000
3,691
3,100
2000
0
(źródło: baza emisji SOZAT)
2,897
2,748
2,602
2,121
1,364
1,196
582
Program ochrony powietrza dla stref województwa śląskiego
INWENTARYZACJA
Emisja zanieczyszczeń ze źródeł na terenie woj. śląskiego i kraju morawsko-śląskiego w roku
bazowym 2006
(źródło: baza emisji SOZAT)
Wielkość ładunku PM10 [Mg] z terenu woj. śląskiego
w 2006 roku
31,614
35,000
30,000
Wielkość ładunku B(a)P [Mg] z terenu woj.
śląskiego w 2006 roku
25,000
16,617
20,000
15,000
15
12,222
10
2.84
5
10,000
0
2,774
5,000
źródła punktowe
0
źródła punktowe
źródła
powierzchniowe
źródła liniowe
Suma
Wielkość ładunku PM10 [Mg] z terenu kraju
morawsko-śląskiego w 2006 roku
5,000
4,000
3,000
2,000
1,000
0
4,708
2,896
źródła punktowe
(źródło: baza emisji SOZAT)
903
909
źródła
powierzchniowe
źródła liniowe
12.75
9.9
Suma
0.01
źródła
powierzchniowe
źródła liniowe
Suma
Udział poszczególnych źródeł emisji w imisji PM10 na obszarach przekroczeń
Program ochrony powietrza dla stref województwa śląskiego
WYNIKI MODELOWANIA
Udział poszczególnych źródeł emisji w stężeniach B(a)P na obszarach przekroczeń
wartości docelowej
źródła punktowe
źródła powierzchniowe
strefa częstochowsko-lubliniecka
7.3%
92.1%
12.8%
strefa bieruńsko-pszczyńska
strefa bielsko-żywiecka
źródła liniowe
87.1%
5.9%
0.0%
88.4%
15.2%
strefa tarnogórsko-będzińska
0.1%
93.9%
11.6%
strefa raciborsko-wodzisławska
0.1%
0.1%
84.7%
0.1%
miasto Częstochowa
6.4%
93.4%
0.2%
miasto Bielsko-Biała
6.7%
93.1%
0.0%
Aglomeracja Rybnicko-Jastrzębska
12.2%
87.6%
0.1%
Aglomeracja Górnośląska
11.5%
88.4%
0.1%
strefa gliwicko-mikołowska
12.0%
87.9%
0.1%
0.0%
20.0%
40.0%
60.0%
80.0%
100.0%
Program ochrony powietrza dla stref województwa śląskiego
CELE DO REALIZACJI
Cel
strategiczny
• Cel główny: Dotrzymanie
standardów jakości powietrza w
zakresie pyłu PM10 oraz znacząca
redukcja stężeń B(a)P nawet przy
niekorzystnych warunkach
klimatycznych najpóźniej od roku
2020 roku.
Program ochrony powietrza dla stref województwa śląskiego
DZIAŁANIA SYSTEMOWE
Gospodarka
odpadami
(gmina
właścicielem
odpadów)
Narzędzia
(bazy danych)
Zarządzanie i
monitorowanie
(wykorzystanie
istniejących
programów)
Energetyka
(Wojewódzka
strategia
energetyczna)
POP
Węgiel
(mechanizmy
finansowe i
zakazy)
Przemysł
Edukacja i
Informacja
Transport
(plany dla
aglomeracji i
inwestycje
bieżące)
(Plan Redukcji
Emisji
przemysłowej)
Cele Programu ochrony powietrza
Cel1
• Wyeliminowanie spalania odpadów w kotłach i
piecach domowych
Cel 2
• Wyeliminowanie spalania węgla złej jakości
w kotłach i piecach domowych !!
Cel 3
• Wsparcie istniejących działań i inwestycji w zakresie
transportu, które przyczyniają się w istotny sposób do
poprawy jakości powietrza na obszarach przekroczeń
Cel 4
• Ograniczanie emisji ze źródeł komunikacyjnych w
tym emisji wtórnej
Cel 5
• Systemowe ograniczenie emisji ze źródeł
przemysłowych z uwzględnieniem małych źródeł
Cel 6
• Stworzenie mechanizmów umożliwiających
wdrożenie i zarządzanie POP
Program ochrony powietrza dla stref województwa śląskiego
Najważniejsze propozycje kierunków działań naprawczych
1. Rozbudowa i integracja sieci ciepłowniczej, odbudowa
mocy cieplnej
2. Realizacja PONE ze szczególnym uwzględnieniem sieci
ciepłowniczej, termomodernizacji budynków, kontroli jakości
paliw
3. Aktualizacja planów zapotrzebowania w ciepło, energię
elektryczna i paliwa gazowe
4. Realizacja Planu Redukcji Emisji Przemysłowych (15%
redukcji PM10), prowadzenie postępowań kompensacyjnych
5. Budowa zakładu termicznej utylizacji odpadów
6. Wyprowadzenie ruchu tranzytowego poza centrum miast
7. Rozwój transportu publicznego
8. Działania w zakresie redukcji emisji wtórnej z dróg (czyszczenie ulic,
poprawa stanu technicznego istniejących dróg).
Najważniejsze propozycje kierunków działań
naprawczych
1. Aktualizacja planów zapotrzebowania w ciepło, energię
elektryczną i paliwa gazowe.
2. Rozbudowa i integracja sieci ciepłowniczej, odbudowa mocy
cieplnej.
3. Realizacja PONE ze szczególnym uwzględnieniem sieci
ciepłowniczej, termomodernizacji budynków, kontroli jakości
paliw.
4. Budowa zakładu termicznej utylizacji odpadów.
5. Konsekwentne przystosowywanie instalacji energetyki
zawodowej/komunalnej do wykorzystania gorszych gatunków
węgla
6. Szersze wykorzystaanie OZE
7. Wyprowadzenie ruchu tranzytowego poza centrum miast.
Działania służące uspokajaniu ruchu
8. Rozwój transportu publicznego
9. Działania w zakresie redukcji emisji wtórnej z dróg (czyszczenie
ulic, poprawa stanu technicznego istniejących dróg)
•
•
•
•
Bariery w obszarze ochrony powietrza
niestabilność polityki paliwowej państwa,
brak władztwa nad odpadami komunalnymi gmin – patologie gospodarki odpadami,
wysokie ceny paliw i ciągły wzrost cen paliw ekologicznych ,
mała skuteczność narzędzi prawnych w zakresie możliwości ograniczania „niskiej emisji”,
w tym brak instrumentów umożliwiających nakładanie obowiązków na osoby fizyczne
(np. wymiany kotła) i ich egzekwowania
• brak środków finansowych na realizację POP,
• brak jednoznacznych zachęt ze strony państwa dla stosowania paliw ekologicznych
(niskoemisyjnych), np. podatku od zanieczyszczeń zawartych w węglu,
• niski priorytet ochrony powietrza w hierarchii ważności celów realizowanych przez państwo,
problem podziału odpowiedzialności pomiędzy powiatem a gminą, starosta nie ma uprawnień
do faktycznej realizacji głównych zapisów Programu i nie może zlecić tych zadań gminom,
• znikomy udział źródeł odnawialnych w pokrywaniu zapotrzebowania na ciepło,
• niekorzystna struktura cen paliw i małe dochody społeczeństwa, co skutkuje spalaniem
odpadów w piecach,
• brak systemowego, globalnego podejścia do działań w ochronie środowiska (mieszkańcy
segregują odpady, a ich odbiór jest bardzo drogi lub brakuje firm odbierających te odpady),
• niska świadomość społeczeństwa w zakresie zanieczyszczenia powietrza i skutków zdrowotnych
z tym związanych,
• znikomy wpływ samorządów na lokalne źródła energii odnawialnej (geotermalnej, wodnej),
• przyzwolenie społeczne na spalanie odpadów w piecach domowych,
DZIAŁANIA MUSZĄ BYĆ
PODEJMOWANE NA WSZYSTKICH
POZIOMACH ADMINISTRACJI
Z POZIOMU PAŃSTWA
Tworzenie narzędzi prawnych
umożliwiających ograniczanie emisji
zanieczyszczeń do powietrza,
w szczególności ze źródeł komunalnych
DZIAŁANIA Z POZIOMU WOJEWÓDZTWA
 Opracowanie regionalnej strategii ekoenergetycznej;
 Tworzenie możliwości wspierania, w ramach rpo

oraz WFOŚiGW, działań w dziedzinie ochrony
powietrza;
Inicjowanie i wspieranie działań ograniczających
dopływ paliw gorszej jakości do sektora
komunalnego;
Porządkownie systemu gospodarki odpadami;

 Promowanie OZE
DZIAŁANIA Z POZIOMU GMIN
Opracowanie i wdrażanie programów zaopatrzenia
w energię elektryczną ciepło i paliwa gazowe
 Rozbudowa i modernizacja infrastruktury gminnej
•budowa i rozbudowa sieci ciepłowniczych i sieci gazowych,
•modernizacja ciągów komunikacyjnych,
 Realizacja programów ograniczania niskiej emisji:
w obiektach publicznych
•termomodernizacji budynków (docieplanie ścian, wymiana stolarki okiennej i
drzwiowej, wymiana lub docieplenie połaci dachu)
•modernizacje systemów grzewczych (źródeł ciepła oraz instalacji centralnego
ogrzewania),
•montaż wentylacji mechanicznej wraz z odzyskiem ciepła,
w budynkach prywatnych
•dopłata do wymiana źródeł ciepła na ekologiczne
•dopłata do instalacja układów solarnych
•dopłata do termomodernizacji budynków
•promocja i edukacja ekologiczna.
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
Wojciech Główkowski
Jerzy Ziora
Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego
Wydział Ochrony Środowiska
21