Transcript 18 DRUG SAFETY DAY 0.42 pptx 17 ตุลาคม 2555

การบริหารยาคาสั ่งสัดส่วนและการคานวณเบื้อง้นน
ภญ.วนัสนันท์ วรรณสุพริ้ง
หนองจ่ายยาผูปน ่ วยใน 4
โรงพยาบาลสรรพสิทธิประสงค์ จังหวัดอุบลราชธานี
มา้ราชั ่ง ้วง วัด
หน่วยน้ าหนัก
μg
mg
Gm
gr.
หน่วยปริมา้ร
: microgram
: milligram
: gram
: grans
1000 μg
= 1 mg
1000 mg
= 1 Gm
1000 Gm
= 1 Kg
1 gr. (grain)
= 64.8 mg (60mg)
ml
L
tsp
tbsp
: milliter, cc
: Littre
: ชนอนชา
: ชนอนโ้๊ะ
1000 ml
=1L
1 tsp (ชนอนชา)
= 5 ml
1 tbsp(ชนอนโ้๊ะ)
= 15 ml
มา้ราชั ่ง ้วง วัด
1. ความเขนมขนนของสาร
%w/w
• น้ าหนักปริมาณ สารสาคัญ ที่อยูใ่ น ปริมาณสารทัง้ หมด
คิดเป็ น 100 Gm (Gm/Gm)
• 10% salicylic 100 Gm (10%w/w) หมายถึง มี salicylic 10 Gm อยู่
ใน base 90 Gm (รวมปริมาณสารทั้งหมด 100 Gm)
%w/v
• น้ าหนักปริมาณ สารสาคัญ ที่อยูใ่ น สารละลายทัง้ หมด
คิดเป็ น 100 ml (Gm/ml)
• 10%E.KCl (10%w/v) หมายถึง มี KCl 10 Gm ในสารละลายทั้งหมด 100 ml
• น้ าเกลือ D-10-S หมายถึง มี dextrose 10 Gm ในสารละลายทั้งหมด 100 ml
สารละลาย

สารละลาย (solution) หมายถึง ของผสมที่มีลกั ษณะเป็ นเนื้อเดียวกัน
ประกอบดนวย ตัวทาละลาย กับ ตัวถูกละลาย
2. วิธีการคานวณความแรงของสารละลาย
1
สารละลาย A มีปริมา้ร 50 ml มี้วั ยาอยู่ 10 Gm จะมีความแรงเทาไร
วิธีคดิ
ปริมา้รสาร 50 ml มี้วั ยา 10 Gm
ถนา
ปริมา้รสาร 100 ml มี้วั ยา = 10100 = 20%
50
สารละลาย B มีปริมา้ร 100 ml มี้วั ยาอยูป่ ริมา้ร 25 ml จะมีความแรงเทาไร
วิธีคดิ
ปริมา้รสาร 100 ml มี้วั ยาปริมา้ร 25 Gm
ถนา
ปริมา้รสาร 100 ml มี้วั ยา = 10025 = 25%
100
สารละลาย
2. วิธีการคานวณความแรงของสารละลาย
2
สารละลายอั้ราส่วน 1:200 เทียบเป็ นความแรงของสารละลายจะไดนเท่าไร
หมายถึง ในสารละลาย 200 ml มี้วั ยาสาคัญอยู่ 1 Gm
ถนา
ในสารละลาย 100 ml มี้วั ยา = 1100 = 0.5%
200
สารละลาย
3. การลดและการเพิ่มความเขนมขนน
3.1 วิธีการคานวณ โดยใชนสู้ร
C1V1=C2V2
C1 = ความเขนมขนนของสารละลายชนิดที่ 1
C2 = ความเขนมขนนของสารละลายชนิดที่ 2
V1 = ปริมา้รของสารละลายชนิดที่ 1
V2= ปริมา้รของสารละลายชนิดที่ 2
3.2 วิธี Allegation method
สารละลาย
3.1 การลดและการเพิ่มความเขนมขนน โดยการคานวณ
3 รพ.มีน้ าเกลือ D-10-N ถนาหาก้นองการน้ าเกลือ D-5-N 1000 ml จะ้นองเ้รียมอย่างไร
D-10-N หมายถึง น้ าเกลือ 0.9%NSS มี dextrose 10% (C1)
D-5-N หมายถึง น้ าเกลือ 0.9%NSS มี dextrose 5% (C2)
C1 คือ ความเขนมขนนของ D-10-N =10% V1 คือ ปริมา้รของ D-10-N ที่ตอ้ งการหา
C2 คือ ความเขนมขนนของ D-5-N =5%
V2 คือ ปริมา้รของ D-5-N=1000ml
จากสูตร C1V1=C2V2
วิธีคดิ
10 V1 = 5 1000
V1
= 5 1000/10 = 500 ml
วิธีเตรียม
สามารถเ้รียมน้ าเกลือ D-5-N 1000 ml จาก D-10-N โดย นา D-10-N มา 500 ml แลนว
เ้ิม 0.9%NSS จนไดนเท่ากับ 1000 ml
สารละลาย
3.1 การลดและการเพิ่มความเขนมขนน โดยการคานวณ
4 แพทย์สั ่ง 10%Albumin 50 ml จะ้นองทาอย่างไร (ใน รพ.มี 20%Albumin 50 ml/
ขวด)
C1 = 20%
V1= ???
Albumin ที่มีใน รพ.
C2 = 10%
V2 = 50 ml
Albumin ที่้อน งการ
จากสูตร C1V1=C2V2
วิธีคดิ
20*V1 = 10*50
V1
= 10*50/20
V1
= 25 ml
ดังนัน้
จะ้นองดูด 20%Albumin มาปริมา้ร 25 ml ผสมกับ SWFI 25 ml (จะไดน
ปริมา้รทั้งหมด 50 ml ) ก็จะไดน 10%Albumin 50 ml ้าม้นองการ
สารละลาย
3.2 การลดและการเพิ่มความเขนมขนน โดยวิธี Allegation method
5 ถนา้นองการเ้รียม D-10-W 100 ml โดย รพ.มี D-5-W 100 ml และ 50%glucose
5%
40 ml
D-5-W
10
50%
ดังนั้น ใชน D-5-W
50%glucose
5 ml
50%glucose
40+5= 45 ส่วนของ D-10-W
40/45*100= 88.88 ml
5/45*100= 11.11 ml
สามารถเตรียมนา้ เกลือ D-10-W 100 ml ได้ โดย
1. นาน้ าเกลือ D-5-W ขนาดขวด 100 ml 1 ขวด แลนวดูดทิ้ ง 11.11 ml
(จะ
เหลือน้ าเกลือในขวด 88.88 ml)
2. ดูด 50%glucose 11.11 ml แลนวเ้ิมลงไปในน้ าเกลือ D-5-W (ปริมา้รรวมเท่ากับ
100 ml ้ามที่้อน งการ)
สารละลาย
4. คาสั ่งใชนยาแบบสัดส่วน
1. คาสั ่งใชนยาแบบสัดส่วน คืออะไร
สัดส่วน คือ ปริมา้รยา ้่อ ปริมา้รสารละลายทั้งหมด เช่น
Dopamin 2:1 หมายถึง Dopamin 2 mg ในสารละลาย 1 ml
2. อั้ราเร็วในการใหนยา (rate)
mcd/min = ml/hr
เช่น
แพทย์สั ่ง Dopamin (2:1) iv drip 20 mcd/min
20 mcd/min = 20 ml/hr หมายถึง การใหนยาทางหลอดเลือดดา 20 ml ใน 1 hr
สารละลาย
5. การบริหารยา้ามคาสั ่งสัดส่วน
6 แพทย์สั ่ง Dopamin (2:1) iv drip 20 mcd/min
Dopamin 2:1 หมายถึง Dopamin 2 mg ใน D-5-W 1 ml
โดย คิดจากน้ าเกลือ D-5-W ขวด 100 ml
เทียบบัญญัตไิ ตรยางศ์
จากคาสั ่ง 2:1
D-5-W 1 ml
จะมี
Dopamin 2 mg
ดังนั้น
D-5-W 100 ml จะ้นองใชน Dopamin 2*100/1 mg =200 mg
เนื่องจาก Dopamin ใน รพ.มี amp ขนาด 250 mg/10 ml จะ้นองใชน Dopamin
= 200*10/250= 8 ml
วิธีเตรียม
1. เ้รียมจากน้ าเกลือ D-5-W ขวด 100 ml โดยดูดออก 8 ml
2. ดูด Dopamin 8 ml ผสมลงไปในน้ าเกลือ D-5-W (้ามขนอ 1) ปริมา้รทั้งหมดจะไดน
100 ml
วิธีคิด
สารละลาย
5. การคานวณปริมาณยา จากอั้ราเร็วในการใหนยา
7 การแปลงหน่วย mcg/kg/min เป็ น mcd/min
ตัวอย่าง Levophed (1:25) iv drip 5 mcd/min จะ้นองใชน Levophed กี่ vial และ
D5W เท่าไร
วิธีคิด mcd/min=ml/hr
ขัน้ ที่ 1 หาปริมา้รรวมที่้อน งใชนใน 1 วันก่อน โดยคิดจาก 1 วัน มี 24 ชั ่วโมง
5 mcd/min= 5 ml/hr ดังนั้น จะใชนสารละลายปริมา้ร 5*24 = 120 ml
ขัน้ ที่ 2 หาปริมาณยาที่้อน งใชน โดยคิดจากที่แพทย์สั ่ง
Levophed 1:25 หมายถึง Levoped 1 mg ใน D-5-W 25 ml
จากความเขนมขนน Levophed ใน D-5-W 25 ml ้นองใชน Levoped 1 mg
ถนาคิดใน 1 วัน ปริมา้รทั้งหมด
120 ml ้นองใชน Levoped = 120*1/25
้นองใชน Levoped = 4.8 mg
สารละลาย
5. การคานวณปริมาณยา จากอั้ราเร็วในการใหนยา
ดังนัน้ 1 วัน (24 ชั ่วโมง) จะ้นองใชน Levophed 4.8 mg
ขัน้ ที่ 3 Levophed ที่มีในโรงพยาบาลมีขนาด 1mg/1ml (ขนาด 4 mg/4 ml)
้นองการใชน 4.8 mg
จะ้นองเบิก 2 vial
D-5-W เบิกขนาด 100 ml จะ้นองเบิก 2 ขวด
หนองยาจ่าย Levophed 2 vial และ D-5-W 100 ml 2 ขวด
ขอบคุณค่ะ