Transcript ჩამოტვირთვა - საქართველოს ენერგეტიკის სამინისტრო

საქართველოს ენერგეტიკის სამინისტრო
ერთი წლის ანგარიში
11 ნოემბერი, 2013 წ.
შემცირებული ტარიფები ელექტროენერგიასა და ბუნებრივ აირზე
 2013 წლის 1 იანვრიდან მოსახლეობისათვის ელექტროენერგიის ტარიფი 3,54
თეთრით (დაახლოებით 20%) შემცირდა.
 კახეთის რეგიონის მოსახლეობის სუბსიდირებას მთავრობა ახორციელებს
ყოველწლიურად 1,5 მლნ ლარის ოდენობით.
 მიმდინარე წლის 1 მარტიდან მოსახლეობისათვის ასევე შემცირდა ბუნებრივი
აირის ტარიფი 5 თეთრით (10%) .
 შედეგად ჩვენი ქვეყნის მოსახლეობამ ჯამში დაზოგა 60 მილიონ ლარზე მეტი.
 ტარიფების შემცირების მიუხედავად, გრძელდება დაგეგმილი საინვესტიციო
პროექტების,
სარეაბილიტაციო
და
სარეკონსტრუქციო
სამუშაოების
განხორციელება სტაბილური ენერგომომარაგებისა და მომსახურების ხარისხის
გაუმჯობესების მიზნით.
უშუქო სოფლების ელექტროფიკაციის პროექტი
 სამინისტროს ინიციატივით დაიწყო უშუქო სოფლების ელექტრომომარაგების
პროექტის განხორციელება.
 სახელმწიფო დაფინანსებით მოხდება 28 სოფლის სრული ელექტროფიკაცია.
 მთავრობის გადაწყვეტილებით, პირველი ეტაპისთვის 1.7 მილიონი ლარი
რეგიონებში განსახორციელებელი პროექტების ფონდიდან უკვე გამოიყო.
 ამ ეტაპზე სამშენებლო სამუშაოები 7 სოფელში მიმდინარეობს, რომელიც
მიმდინარე წლის ბოლომდე დასრულდება.
 გარდა ამისა, მიმდინარე წელს აშშ-ის საერთაშორისო განვითარების სააგენტომ
(USAID) საკუთარი დაფინანსებით 4 სოფლის სრული ელექტროფიკაცია
განახორციელა: დმანისის რაიონის სოფელი მამიშლარი, ქარელის რაიონის
სოფელი იმერხევი, ახმეტის რაიონის სოფელი ჭართალა, დუშეთის რაიონის
სოფელი შატილი.
„საქართველოს ელექტროენერგეტიკული ბაზრის მოდელისა და
ელექტროენერგიით ვაჭრობის მექანიზმები“ (GEMM 2015)
 გასულ წელს ენერგეტიკის სამინისტროსა და აშშ-ს საერთაშორისო განვითარების
სააგენტოს (USAID) შორის გაფორმდა ურთიერთანამშრომლობის მემორანდუმი,
რომელიც ითვალისწინებს ელექტროენერგიის ბაზრის ახალი მოდელის
შემუშავებას. აგრეთვე მომზადდა სექტორის SWOT ანალიზი, რომელიც
საფუძვლად დაედება ახალი სტრატეგიის დოკუმენტს.
 ახალი რეალობების და საჭიროებების გათვალისწინებით, ბაზრის მოდერნიზება
ხელს შეუწყობს ჰიდროენერგეტიკის დარგში კერძო სექტორის განვითარებას,
ტრანს-სასაზღვრო ვაჭრობის ხელშეწყობას, საინვესტიციო რისკების შემცირების
მექანიზმების დახვეწას.
 მოდელზე მუშაობა 2014 წლის ბოლომდე დასრულდება, ხოლო მისი დანერგვა
ეტაპობრივად უკვე 2015 წლიდან დაიწყება.
მდინარეების ენერგეტიკული პოტენციალის შეფასების
ელექტრონული სისტემა (GIS)
 2013 წლის ივლისში გაფორმდა სამმხრივი ურთიერთგაგების მემორანდუმი
საქართველოს ენერგეტიკის სამინისტროს, საქართველოს გარემოსა და ბუნებრივი
რესურსების დაცვის სამინისტროსა და ნორვეგიის წყლის რესურსებისა და
ენერგეტიკის დირექტორატს შორის.
 მემორანდუმი მდინარეების ენერგეტიკული პოტენციალის შეფასების
ელექტრონული სისტემის (GIS) დანერგვას გულისხმობს.
 პროექტის განხორციელებისათვის ნორვეგიამ საქართველოს 1,792,802 მილიონი
ევროს ოდენობის გრანტი გამოუყო.
 აღნიშნული სისტემა იძლევა წყლის რესურსებისა და მდინარეების ენერგეტიკული
პოტენციალის შეფასებისა და ელექტრონული აღრიცხვის შესაძლებლობას
საუკეთესო საერთაშორისო პრაქტიკის შესაბამისად.
ლიბერალური საინვესტიციო გარემო
სამინისტრომ ინიციატივით მიმართა მთავრობას
გამარტივებული
და
ლიბერალური
გახადოს
განხორციელება ენერგეტიკის სექტორში.
კიდევ უფრო გამჭვირვალე,
საინვესტიციო
პროექტების
21 აგვისტოდან ძალაში შევიდა ცვლილებები მთავრობის დადგენილებაში
„საქართველოში ელექტროსადგურების მშენებლობის ტექნიკურ-ეკონომიკური
შესწავლის, მშენებლობის, ფლობის და ოპერირების შესახებ ინტერესთა გამოხატვის
წესის შესახებ“. შედეგად:
 ამოქმედდა
პროექტის
განხორციელების
წინასამშენებლო ფაზა და სამშენებლო ფაზა;
ორსაფეხურიანი
სისტემა:
 მნიშვნელოვნად შემცირდა საბანკო გარანტიის მოცულობა;
 ინვესტორი ვალდებულია წლიური გამომუშავების 20 პროცენტი მიაწოდოს
ადგილობრივ ბაზარს, რაც მოიცავს დეფიციტურ ზამთრის თვეებს.
ცვლილებები (გაგრძელება)
 ამოქმედდა სანქცირების წესი, რაც ინვესტორს აძლევს საშუალებას ვადების
დარღვევის მიუხედავად გააგრძელოს სამუშაოები და არ დაკარგოს საბანკო
გარანტიის თანხა და პროექტი;
 გამარჯვებულის გამოვლენის კრიტერიუმია ელექტროენერგიის ფასი;
 ახალი წესები ეხება მხოლოდ ნუსხაში შეტანილ პროექტებს. ინვესტორის მიერ
დამოუკიდებლად მოძიებულ ნებისმიერ სხვა საინვესტიციო პროექტზე
მოლაპარაკებები იწარმოებს თავისუფალ რეჟიმში.
ეფექტური ცვლილებები ურთიერთგაგების
ძველ მემორანდუმებში
ახალი წესების შესაბამისად, ცვლილებები შევიდა რამდენიმე პრობლემურ
მემორანდუმში. კერძოდ,
 „კინტრიშაჰესი“ - გადაუვადდა პროექტის განხორციელების ვადები და მთლიანი
საბანკო გარანტიის ჩამორთმევის სანაცვლოდ ყოველდღიური ჯარიმების
სისტემაზე გადავიდა.
 „ბახვიჰესი 3“ - მთლიანი საბანკო გარანტიის
ყოველდღიური ჯარიმების სისტემაზე გადავიდა.
ჩამორთმევის
სანაცვლოდ
 „ნაბეღლავიჰესი“ - გადაუვადდა პროექტის განხორციელების ვადები და მთლიანი
საბანკო გარანტიის ჩამორთმევის სანაცვლოდ ყოველდღიური ჯარიმების
სისტემაზე გადავიდა.
2013 წელს გაფორმებული ურთიერთგაგების მემორანდუმები
ახალი წესების ამოქმედების შემდეგ, ტექნიკურ-ეკონომიკური კვლევის ჩატარების მიზნით
მემორანდუმები 26 ჰიდროელექტროსადგურზე გაფორმდა:


კომპანია “Business Unit Industry & Energy” – მდ. ტეხურაზე ოთხი ჰიდროელექტროსადგური. ჯამური
დადგმული სიმძლავრე - 117,1 მგვტ, მთლიანი წლიური გამომუშავება - 556,3 მლნ. კვტ.საათი.
კომპანია “Georgian Hydro Power” LLC - მდ. უბისაზე და მდ. აკავრეთასა და ლოდნარის კვეთაზე
ორი ახალი ჰიდროელექტროსადგური. ჯამური დადგმული სიმძლავრე - 23,1 მგვტ, მთლიანი
წლიური
გამომუშავება - 115,5 მლნ. კვტ.საათი.

კომპანია „AG Development“ – მდ. ნენსკრას შენაკადებზე ოთხი ჰიდროელექტროსადგური, ჯამური
დადგმული სიმძლავრე - 44 მგვტ, მთლიანი წლიური გამომუშავება - 260 მლნ. კვტ.საათი.

კომპანია “Mtkvari Energia LLC - მდ. მტკვარზე 16 ჰიდროელექტროსადგური, ჯამური დადგმული
სიმძლავრე - 332 მგვტ, მთლიანი წლიური გამომუშავება - 1.815 მლრდ კვტ.საათი.

მიმდინარე წლის ივლისში 6 ჰესის წინასწარ შესწავლაზე ურთიერთგაგების მემორანდუმი
„საქართველოს ბანკთან“ გაფორმდა.
ხელმოწერილი მემორანდუმების ჯამური დადგმული სიმძლავრე- 545 მგვტ
მთლიანი საინვესტიციო ღირებულება - 850 მლნ აშშ დოლარი
მიმდინარე მშენებლობები
ჰიდროელექტროსადგური
კომპანია
დადგმული სიმძლავრე (მგვტ)
„ფარავანიჰესი“
Georgian Urban Energy (თურქეთი)
85
დარიალიჰესი”
Darial-Energy (საქართველო-აშშ)
109
„ნაბეღლავიჰესი“
Aliance Energy(თურქეთი)
1.9
„კირნათიჰესი“
Achar Energy 2007 ltd (თურქეთი)
34,644
„ხელვაჩაურიჰესი“
Achar Energy 2007 ltd
36.376
„ოქროპილაურიჰესი“
Alter Energy (საქართველო)
1,8
„გოგინაურიჰესი“
Alter Energy (საქართველო)
1,8
„ლუხუნიჰესი 2
Rusmetali Ltd (საქართველო)
12
„ლარსი ჰესი“
Energy (საქართველო)
19
„არაგვი ჰესი“
Energo Aragvi (საქართველო)
8
„ბახვი ჰესი 3“
KGM (თურქეთი)
9,8
“არაკალიჰესი”
Optimum Enerji Üretim A.Ş (თურქეთი)
8,9
„აბული ჰესი“,
Optimum Enerji Üretim A.Ş (თურქეთი)
22,2
„შუახევი ჰესი“
Clean Energy Invest/Tata Group
(ნორვეგია/ინდოეთი)
178
სხალთა ჰესი“
Clean Energy Invest/Tata Group
(ნორვეგია/ინდოეთი)
9,8
გასულ წელს განხორციელდა თითოეული პროექტის დეტალური შესწავლა და არსებული
ხარვეზების გასწორება, რამაც სამინისტროს მიმართ ინვესტორთა ნდობა და საინვესტიციო
პროექტებისადმი დაინტერესება მნიშვნელოვნად გაზარდა.
2013 წელს ექსპლუატაციაში გასაშვები ჰიდროელექტროსადგურები
მიმდინარე წლის ბოლომდე დასრულდება ოთხი ჰიდროელექტროსადგურის
მშენებლობა :
„ბახვი ჰესი 3“ - 9,8 მგვტ;
„ლარსი ჰესი“ – 19 მგვტ;
„არაგვი ჰესი“ – 8 მგვტ;
“ახმეტა ჰესი” – 8 მგვტ.
ჯამური სიმძლავრით 46 მგვტ
წლიური გამომუშავება 250 მლნ კვტ.საათი
მთლიანი საინვესტიციო ღირებულება 45 მლნ აშშ დოლარი
გასული ერთი წლის განმავლობაში ასევე ამოქმედდა ორი ჰიდროელექტროსადგური
(„შილდაჰესი“ და „ხადორი ჰესი 2“), ჯამური სიმძლავრით 10 მგვტ.
ქარის პირველი ელექტროსადგური “ქართლი”
ენერგეტიკის სამინისტრომ „საქართველოს ენერგეტიკული განვითარების ფონდთან“
ერთად, ქარის სადგურების მშენებლობა დაიწყო. პირველ ეტაპზე 20 მგვტ, შემდეგ კი
300 მგვტ-ის განვითარების პერსპექტივით.
გორის მიმდებარედ უკვე დაიდგა ქარის სიმძლავრის გამზომველი აპარატურა. ქარის
ელექტროსადგური „ქართლი“ პირველი საპილოტე პროექტია, რომელსაც სახელმწიფო
საკუთარი სახსრებით ააშენებს.
პროექტის საინვესტიციო ღირებულება 30 მლნ დოლარს შეადგენს
გარდაბნის 230 მგვტ სიმძლავრის თბოელექტროსადგური
 საპარტნიორო ფონდმა და „საქართველოს ნავთობისა და გაზის კორპორაციამ“
ერთობლივად გარდაბანში, 230 მგვტ სიმძლავრის თბოსადგურის მშენებლობა
დაიწყეს.
 სამუშაოებს თურქული კომპანია „ჩალიკ ენერჯი“ ასრულებს და
თბოელექტროსადგურის მშენებლობა 2015 წლის ბოლოს დასრულდება.
 პროექტის საინვესტიციო ღირებულება 220 მლნ აშშ დოლარს შეადგენს.
 კომპანიასთან ხელშეკრულება 2012 წლის ზაფხულში გაფორმდა, თუმცა არასწორი
ტექნიკური და ფინანსური გადწყვეტილებების გამო შეჩერებული პროექტი
მხოლოდ ახალი ხელისუფლების პირობეში განახლდა.
ენერგეტიკის სექტორის წილი პირდაპირ უცხოურ ინვესტიციებში
 2013 წლის 6 თვის მონაცემებით, პირდაპირ უცხოურ ინვესტიციებში
ყველაზე დიდი წილი ენერგეტიკის სექტორს უკავია.
 6 თვეში საქართველოში სულ 459 მლნ აშშ დოლარის უცხოური
ინვესტიცია შემოვიდა. აქედან, ენერგეტიკაში 108,1 მლნ აშშ დოლარი
ჩაიდო, რაც მთლიანი პირდაპირი უცხოური ინვესტიციების 28.5 %-ია.
 2012 წლის ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით ენერგეტიკის სექტორში
განხორციელებული უცხოური ინვესტიცია 7%-ით გაიზარდა.
ენერგეტიკის სექტორის წილი პირდაპირ უცხოურ ინვესტიციებში
უმსხვილესი პ ირდაპირი უცხოური
ინვესტიციები ე კონომიკის სექტორების
მიხედვით 2013წ. მე-2 კვარტალი
5.63%
4.00%
25.43%
გადამამუშავებელი
მრეწველობა
ენერგეტიკა
19.78%
მშენებლობა
16.61%
28.55%
ტრანსპორტი და
კავშირგაბმულობა
საფინანსო
სექტორი
დანარჩენი
სექტორები
ევროატლანტიკურ სივრცეში ინტეგრაცია
 2013 წლის იანვარში ენერგეტიკის სამინისტროს რეკომენდაციით საქართველომ
განაცხადი გააკეთა „ენერგეტიკულ გაერთიანებაში“ გაწევრიანების შესახებ.
 „ენერგეტიკული გაერთიანება“ - ეს არის პროცესი, რომლის მიზანიც სამხრეთ
აღმოსავლეთ ევროპაში გამჭვირვალე და კონკურენტუნარიანი რეგიონალური
ენერგეტიკული ბაზრის შექმნაა.
 ორგანიზაციაში
იზრდება ექსპორტისა და
რეგიონალური ვაჭრობის პოტენციალი, ქვეყნის ენერგეტიკული უსაფრთხოება და
სექტორის ფინანსური და ტექნიკური მდგრადობა.
გაწევრიანების
შემთხვევაში,
ინფრასტრუქტურული პროექტები
 დასრულდა საქართველოსა და თურქეთს შორის ახალი მაღალი ძაბვის ელექტროგადამცემი
ხაზისა და ქვესადგურის მშენებლობა.
 მიმდინარეობს ელექტროგადამცემი ხაზების „სენაკი 1“ და „სენაკი 2“ მშენებლობა, რომელიც
2014 წლის თებერვალში დასრულდება.
 მიმდინარეობს ჯვარი-ხორგას შემაერთებელი ქსელის მშენებლობა - 500/220 კილოვოლტიანი
ქვესადგური, ორი 500 კილოვოლტიანი ელექტროგადამცემი ხაზი და 220 კილოვოლტიანი
ელექტროგადამცემი ხაზი.
იგეგმება 220 კილოვოლტიანი ელექტროგადამცემი ხაზის „ახალციხე-ბათუმი“ მშენებლობა.
მიმდინარეობს ქვესადგურის“მარნეული 500” და “ქსანი 500” რეაბილიტაცია.
მიმდინარეობს ქვესადგურის “ხორგა 220” მშენებლობა.
მიმდინარე და დაგეგმილი პროექტების საინვესტიციო ღირებულება
180 მლნ აშშ დოლარი
ახალი გაზსადენების მშენებლობა და არსებული
ინფრასტრუქტურის რეაბილიტაცია
 მიმდინარეობს აღმოსავლეთ-დასავლეთის მაგისტრალური გაზსადენის სრული
რეაბილიტაცია. სამუშაოები ეტაპობრივად 2018 წლისათვის დასრულდება.
 მიმდინარეობს კახეთის მაგისტრალური გაზსადენის “რუსთავი-საგარეჯოს”
მონაკვეთის მშენებლობა. სამუშაოები 2014 წელს დასრულდება.
 დაგეგმილია სამხრეთის მაგისტრალური გაზსადენის
მარნეულის” 25 კილომეტრიანი მონაკვეთის მშენებლობა.
“წითელი
ხიდი
-
 მიმდინარეობს მილსადენების მდგომარეობის ინტენსიური შესწავლა, რის
შედეგადაც ვლინდება პრიორიტეტული სარეაბილიტაციო მონაკვეთები.
აღნიშნულ უბნებზე სარეაბილიტაციო სამუშაოები 2017 წლამდე განხორციელდება.
ნავთობის სექტორი
 საქართველოში ნავთობის სალიცენზიო ბლოკებზე ბურღვით სამუშაოებს 12
კომპანია ახორციელებს.
 დღეისათვის ბურღვითი სამუშაოები 25 სალიცენზიო ბლოკზე მიმდინარეობს.
 2013 წელს ახალი ხელშეკრულებები 3 სალიცენზიო ბლოკზე გაფორმდა.
 2013 წლის სექტემბრის მონაცემებით, მოპოვებულია 36,278 ტ ნავთობი.
 2013 წლის ივნისის მდგომარეობით, ბურღვით სამუშაოებში 44 მლნ აშშ დოლარი
ჩაიდო.
 მიმდინარე წლის ბოლომდე ნავთობის მოპოვების სექტორში განხორციელებული
ინვესტიციების მოცულობა 70 მლნ აშშ დოლარს მიაღწევს.
„ნავთობის ეროვნული სააგენტოს“ ლიცენზიანტი კომპანიები












Jindal Petroleum (ინდოეთი)
Frontera Resources Georgia (აშშ)
Strait Oil and Gas (დიდი ბრიტანეთი-ავსტრალია)
Georgia Oil and gas (საქართველო)
Ninotsminda Oil Company (ჩეხეთი)
Vectra Investment Private Limited (ინდოეთი)
Canargo Norio (ჩეხეთი)
Canargo Nazvrevi (ჩეხეთი)
Marine Resources (რუმინეთი)
ELENILTO (ისრაელი)
Trans Atlantic (დიდი ბრიტანეთი-ავსტრალია)
Strait Oil and Gas (Adjara) (დიდი ბრიტანეთი-ავსტრალია)
საწვავის ფასები
 საწვავის ფასის მზარდი ტენდენცია ახალი ხელისუფლების მოსვლის შემდეგ
შეჩერდა და ბოლო თვეების განმავლობაში დაღმავალი ტენდენციით ხასიათდება.
 ბოლო პერიოდში ფასის კლებამ საშუალება მისცა ჩვენს მოსახლეობას მიიღოს
შეღავათი და წარმატებულად დაასრულოს საშემოდგომო სამუშაოები.
 ახალი მთავრობის ინიციატივა გაიზარდოს ტვირთების (მათ შორის ნავთობი და
ნავთობპროდუქტები) გადაზიდვა შუა აზიიდან დასავლეთის მიმართულებით,
აზერბაიჯანისა და საქართველოს გავლით, დადებითი გამოხმაურება ჰპოვა
აზერბაიჯანის მთავრობის მხრიდან.
 ყოველივე ეს უფრო მიმზიდველს ხდის არსებულ სატრანზიტო კორიდორს,
ზრდის ნავთობპროდუქტების ადგილობრივ ბაზარზე კონკურენციას და ფასების
სტაბილიზაციას.
გასული ერთი წლის ყველაზე მნიშვნელოვანი შედეგები
 შემცირებული ტარიფები - ჩვენი ქვეყნის მოსახლეობამ დაზოგა 60
მილიონი ლარი
 ახალი ინფრასტრუქტურული პროექტები - 180 მლნ აშშ დოლარი
 გაფორმებული ახალი წილობრივი განაწილების ხელშეკრულებები
(ხელმოწერის ბონუსი/სალიცენზიო მოსაკრებელი) - 1,63 მლნ აშშ
დოლარი
 გაფორმებული მემორანდუმები - 850 მლნ აშშ დოლარი
 უშუქო სოფლები - 7 სოფლის 200-მდე ოჯახი ისევ ისარგებლებს
ელექტროენერგიით 20 წლის შემდეგ
 ყველაზე მეტი ინვესტიცია ენერგეტიკის სექტორში - ქვეყანაში შემოსული
პირდაპირი უცხოური ინვესტიციების 28.5%
მადლობა ყურადღებისთვის