Transcript verlichting2

Verlichtingsdenkers
ALBERT VAN DER KAAP
EIGHT ENLIGHTENMENT THINKERS
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Thomas Hobbes (1588 – 1679)
John Locke (1632 – 1704)
Jean-Jacques Rousseau (1712 – 1778)
Baron de Montesquieu (1689 – 1755)
Voltaire (1694 – 1778)
Denis Diderot (1713 – 1784)
Mary Wollstonecraft (1759 – 1797)
Adam Smith (1723 – 1790)
Immanuel Kant (1724-1804)
THOMAS HOBBES
1588 – 1679
Thomas Hobbes
Beroemdste werk: Leviathan
In de natuur zijn mensen wreed,
hebzuchtig en egoïstisch. Ze vechten,
roven, en onderdrukken elkaar.
Om hieraan te ontsnappen moeten
mensen een sociaal contract sluiten: ze
moeten afstand doen van hun vrijheid in
ruil voor de veiligheid en orde van een
georganiseerde samenleving.
Hobbes noemt die macht Leviathan: de
soeverein, die voor ieders bestwil heerst
over de burgers.
Thomas Hobbes
Daarom meende Hobbes dat een
krachtige overheid in de vorm van
een absolute monarchie het beste
was voor de samenleving - deze kan
orde opleggen en gehoorzaamheid
afdwingen. Een absolute monarchie
is ook in staat om opstanden te
onderdrukken.
Thomas Hobbes citaten
Het geweten van een mens en zijn oordeel zijn aan elkaar gelijk; zowel het
oordeel als het geweten kan zich vergissen.
Nieuwsgierigheid is een genoegen voor de geest.
In de natuur is gewin de maat van het recht.
Niet geloven in macht is hetzelfde als niet geloven in de zwaartekracht.
Vrije tijd is de moeder van de filosofie.
De menselijke staat is een staat van oorlog, van iedereen tegen iedereen. Elke
mens is in een constante staat van oorlog met zijn medemens.
De bron van elke misdaad is een bepaald gebrek aan inzicht, een foute
redenering of een plotseling opkomende begeerte.
JOHN LOCKE
1632 – 1704
JOHN LOCKE
 De taak van de regering is het volk te beschermen.
 Als een regering daarin faalt, mag het volk deze regering afzetten.
 Enorme invloed op de Founding Fathers die de grondwet van
Amerika opstelden.
 Hij vond dat mensen een maatschappij vormen = een sociaal
contract dat op vrijwillige basis werd gesloten.
 Dus geen contract tussen regering en geregeerden, maar een contract
tussen vrije mensen onderling, op basis van gelijkwaardigheid.
 Volkssoevereiniteit: de macht van de staat wordt gebaseerd op
het volk (≠ en niet op een erfelijke koning). Het volk vertrouwt de
staatsmacht toe aan een gekozen regering.
John Locke
Geloofde in natuurwetten en natuurlijke rechten.
Bij de geboorte is de geest is een tabula rasa, een leeg tablet. Alles wat
we weten komt uit de ervaring van de zintuigen - empirisme.
We worden geboren met rechten, omdat die deel uitmaken van de
natuur, uit het simpele feit van ons bestaan - ze komen van God.
Vanaf hun geboorte bezitten mensen het recht op leven, vrijheid en
eigendom.
John Locke
Bekendste werken zijn de twee Treatises on Government.
Heersers / overheden hebben de plicht, de verantwoordelijkheid, om de
natuurlijke rechten van de mensen waarover zij regeren te beschermen.
Als een regering faalt in zijn verplichting om de natuurlijke rechten te
beschermen, de mensen hebben het recht om die regering omver te
werpen.
De beste overheid is er een die door alle mensen wordt geaccepteerd en
die beperkte macht heeft (Locke hield van de Engels monarchie omdat
daarin wetten de macht van de koning beperkten).
John Locke
Meer dan iest of iemand anders hebben de ideeën van
Locke Thomas Jefferson beïnvloed toen die de
Amerikaanse Onafhankelijkheidsverklaring schreef in
1776.
In de ogen van de Founding Fathers rechtvaardigde
Locke revolutie .
Locke beïnvloedde ook latere revoluties in Frankrijk
(1789) en op veel andere plaatsen in de wereld in de
19e eeuw.
John Locke citaat
’Laten we aannemen dat onze geest bij de geboorte een
blanco blad papier is, zonder enige
lettertekens, zonder enig denkbeeld. Waardoor wordt dat
papier nu beschreven?
Hierop heb ik maar een antwoord: door de ervaring.
Onze waarneming, hetzij gericht op tastbare dingen buiten
ons, hetzij gericht op de werking van onze geest, is datgene
wat ons begrip en stof tot overdenking oplevert.’
(Essay Concerning Human Understanding, 1660)
John Locke citaten
De kennis van niemand gaat verder dan diens ervaring.
Uitgaand van het feit dat alle mensen gelijk en onafhankelijk zijn, moet niemand een
ander kwaad berokkenen betreffende diens leven, gezondheid, vrijheid of bezittingen.
De handelingen van mensen zijn de beste tolk van hun gedachten.
Mensen nemen deel aan de samenleving voor de bescherming van hun eigendommen.
Nieuwe meningen worden altijd met argwaan bejegend, en stuiten gewoonlijk op
verzet, om geen andere reden dan dat ze nog geen ingang gevonden hebben.
De enige bescherming tegen de wereld is een grondige kennis ervan.
Wij zijn absoluut onbekwaam tot universele en zekere kennis.
Wij kunnen onder de mensen een grote diversiteit aan opinies over morele regels
aantreffen... Dat zou niet het geval zijn als praktische principes aangeboren waren en
rechtstreeks door de hand van God in onze geest gegrift.
JEAN-JACQUES ROUSSEAU
1712 – 1778
JEAN-JACQUES ROUSSEAU
Bekendste werk: Du Contrat Social (Het
Maatschappelijk Verdrag).
Het Maatschappelijk Verdrag berust op
volkssoevereiniteit en de algemene wil
als enige en onbeperkte bron van het
staatsgezag .
Een verdrag van vrije individuen die
onderling besluiten een gemeenschap te
vormen. Dit contract gaat in tegen het
absolutisme.
JEAN-JACQUES ROUSSEAU
•
de mens is van nature, en voorafgaand aan enige
opvoeding, goed en wordt alleen door ervaringen in de
maatschappij gecorrumpeerd.
•
Hij vond dat mensen helemaal geen instituten nodig
hadden.
•
Hij geloofde dat de mensen waren afgedwaalde van
hun oorspronkelijke, eenvoudige leefwijze.
JEAN-JACQUES ROUSSEAU
•
De mens wordt vrij geboren, maar verblijft overal in
ketenen.
•
Hij bekritiseerde Thomas Hobbes omdat deze beweerde
dat, aangezien de mens in de natuurtoestand geen idee van
goed had gehad, hij van nature kwaadaardig moest zijn.
•
Hij vond net als Locke dat de algemene volkswil de bron
van alle macht diende te worden.Het algemeen belang gaat
boven het individueel belang.
•
Het is niet natuurlijk als de meerderheid regeert, want een
meerderheid kun je niet organiseren rondom actie
verenigen, een minderheid wel.
JEAN-JACQUES ROUSSEAU
• Rousseau bemoeide zich ook met
opvoeding en had daar bepaalde
ideeën over.
• Hij week sterk af van het rationalisme
van zijn tijdgenoten en wordt gezien
als één van de grondleggers van de
Romantiek.
MONTESQUIEU
Charles Louis de Secondat, baron de La Brède et de Montesquieu
1689
1689––1755
1755
Montesquieu
In zijn eerste boek Perzische brieven (1721)
wordt de westerse maatschappij beschreven
vanuit het oogpunt van twee buitenstaanders.
Usbek en Rica, twee Perzen, reizen door Europa
en met name in Frankrijk.
Montesquieu levert kritiek op verschillende
aspecten van de Franse maatschappij en drijft de
spot met de Fransen.
Hij noemt de monarchie een "fataal wapen",
omdat de drie machten (wetgevende, uitvoerende
en rechtsprekende macht) samengevoegd zijn
onder een persoon, de koning.
MONTESQUIEU
Vond het niet juist dat de koning alles in zijn eentje voor het
zeggen had.
In De l'esprit des lois stelde hij de scheiding der machten
voor = de trias politica (leer van de driedeling van de
machten).
Montesquieu
Checks and Balances
Elk onderdeel moet een tegenwicht vormen tegen de andere
onderdelen.
Zijn gedachten over de scheiding der machten beïnvloedde
James Madison en de andere schrijvers van de Amerikaanse
grondwet.
Montesquieu
 De meeste mensen zijn meer in staat tot grote dan tot goede
daden.
 Wat redenaars aan diepte ontbreekt geven ze u aan lengte.
 In geen koninkrijk hebben zoveel burgeroorlogen gewoed als
in dat van Christus.
 Vrijheid is het recht om alles te doen wat de wet toestaat, en als
een burger zou kunnen doen wat bij wet is verboden, dan zou
hij niet langer vrij zijn, omdat zijn medeburgers hetzelfde
zouden kunnen.
VOLTAIRE
François-Marie Arouet
1689
1694––1755
1778
VOLTAIRE
Franse schrijver, essayist en filosoof.
Voorstander godsdienstige tolerantie.
Vooral kritiek op de Kerk.
De Kerk zou mensen dom houden =
Angst voor hel en verdoemenis […] als
middel tot onderdrukking.
Stelde ook rechterlijke dwalingen aan
de kaak.
Werken: Candide, Perzische brieven,
Verdrag over tolerantie.
VOLTAIRE
Advocated freedom of thought,
speech, politics, and religion.
Fought against intolerance, injustice,
inequality, ignorance, and
superstition.
Attacked idle aristocrats, corrupt
government officials, religious
prejudice, and the slave trade.
He often had to express his views
indirectly through fictional characters
because he lived in an absolute
monarchy in France.
Voltaire
Wrote the famous novel Candide
Voltaire often used a razor sharp
humor and cutting sarcasm in his
writings.
He was imprisoned in the Bastille
in Paris and exiled because of his
attacks on the French government
and the Catholic Church.
Voltaire’s books were outlawed,
even burned, by the authorities.
Voltaire
My trade is to say what I think.
I do not agree with a word you say but I
will defend to the death your right to say
it.
As long as people believe in absurdities
they will continue to commit atrocities.
Every man is guilty of all the good he did
not do.
God is a comedian, playing to an audience
too afraid to laugh.
He who thinks himself wise, O heavens, is
a great fool.
DENIS DIDEROT
1713 – 1784
DENIS DIDEROT
In Parijs, werkten geleerden, onder
leiding van Diderot, aan de eerste
encyclopedie ter wereld.
Ze waren overtuigd dat meer kennis
zou leiden tot een betere wereld.
Schrijvers als Voltaire, Rousseau en
Montesquieu leverden bijdragen.
Madame de Rambouillet (1588-1665)
De encyclopedie was ook een
aanklacht tegen de bestaande politieke
en maatschappelijke vooroordelen en
werd in 1759 daarom verboden.
DENIS DIDEROT
De salons littéraires (letterlijk vertaald:
woonkamer).
Plek waar rijke bourgeoises o.a. de
verlichtingsfilosofen ontvingen om
te discussiëren en te debatteren.
Vaak werd er ook uit eigen werk
voorgelezen.
De cafés littéraires waar discussieavonden
gehouden, waarbij men om de beurt een
bijzondere bijdrage aan het gesprek moest
leveren.
Brieven, romans en toneelstukken.
Denis Diderot
DENIS DIDEROT
 This philosophe worked 25 years to produce (edit) a 28
volume Encyclopedia – the first one.
 The Encyclopedia was not just a collection of articles on
human knowledge, it was intended to change the way
people thought. Montesquieu, Voltaire, and others wrote
articles.
 About 20,000 copies were printed between 1751 and 1789
despite efforts to ban the Encyclopedia.
Denis Diderot
 Articles in the Encyclopedia supported freedom of
expression and education for all people.
 The divine-right theory (of monarchy) was criticized along
with traditional religions.
 The French king said the Encyclopedia was an attack on
public morals.
 The pope threatened to excommunicate Catholics who
bought or read the Encyclopedia.
Denis Diderot
 There is only one passion, the passion for happiness.
 Every man has his dignity. I'm willing to forget mine, but
at my own discretion and not when someone else tells me
to.
 We swallow greedily any lie that flatters us, but we sip
only little by little at a truth we find bitter.
 From fanaticism to barbarism is only one step.
Denis Diderot
 When science, art, literature, and philosophy are simply the
manifestation of personality they are on a level where
glorious and dazzling achievements are possible, which can
make a man's name live for thousands of years.
 If you want me to believe in God, you must make me touch
him.
 Man will never be free until the last king is strangled with
the entrails of the last priest.
MARY WOLLSTONECRAFT
1759 – 1797
MARY WOLLSTONECRAFT
 She argued that women had not been included in the
Enlightenment slogan “free and equal.” Women had been
excluded from the social contract.
 Her arguments were often met with scorn, even from some
‘enlightened’ men.
 Wollstonecraft and Catherine Macaulay were British
feminists. The most famous French feminist was Germaine
de Stael.
Mary Wollstonecraft
 She wrote A Vindication of the Rights of Women in 1792.
 Wollstonecraft believed in equal education for girls and
boys. Only education could give women the knowledge to
participate equally with men in public life.
 She did argue that a woman’s first duty was to be a good
mother. But, a woman could also decide on her own what
was in her interest without depending on her husband.
Mary Wollstonecraft
 If women be educated for dependence; that is, to act according to the
will of another fallible being, and submit, right or wrong, to power,
where are we to stop?
 The divine right of husbands, like the divine right of kings, may, it is
hoped, in this enlightened age, be contested without danger.
 Let not men then in the pride of power, use the same arguments that
tyrannic kings and venal ministers have used, and fallaciously assert
that women ought to be subjected because she has always been so.
 Strengthen the female mind by enlarging it, and there will be an end
to blind obedience. Virtue can only flourish among equals.
ADAM SMITH
1723 – 1790
Grondlegger van de ‘vrije
markt’ (als reactie op het
mercantilisme)
De mens dient in vrijheid te
kunnen streven naar
economische verbetering
Belangrijkste werk: An Inquiry
into the Nature and Causes of
the Wealth of Nations
ADAM SMITH
Smith was a Scottish economist who
has been called the “father of
capitalism.”
He was an advocate of laissez faire
(French for ‘let do,’ ‘let go,’ ‘let pass.’
– often referred to as ‘hands off.’).
Laissez faire was a theory of the
‘natural’ laws of economics:
business should operate with little
or no government interference.
Adam Smith
He wrote The Wealth of Nations.
Smith argued the free market of supply and
demand should drive economies. The
hidden hand of competition was the only
regulation an economy needed.
Wherever there was demand for goods or
services, suppliers would compete with
each other to meet that demand in order to
make profit.
Smith did believe that government had a
duty to protect society and to provide
justice and public works.
Adam Smith
The rich ... divide with the poor the produce of
all their improvements. They are led by an
invisible hand to make nearly the same
distribution of the necessaries of life which
would have been made, had the earth been
divided into equal proportions among all its
inhabitants.
It is not from the benevolence of the butcher,
the brewer, or the baker that we expect our
dinner, but from their regard to their own
interest.
The propensity to truck, barter and exchange
one thing for another is common to all men,
and to be found in no other race of animals.
No dog exchanges bones with another.
Immanuel Kant
Standbeeld in Kaliningrad
1724-1804
Immanuel Kant
Immanuel Kant (1724-1804)
Duitse filosoof, theoloog, wisen natuurkundige
Pleidooi voor onbegrensde
vrijheid (van meningsuiting) en
het gebruik van eigen verstand