Transcript 121126 Presentatie Ontwerpgericht onderzoek Kwalon

Management, finance en recht
Ontwerpgericht onderzoek in het HBO:
onderzoeken door te adviseren
KWALON Conferentie ‘Kwalitatief onderzoek in het hoger
onderwijs: lessen leren van elkaar’
13 december 2012
Daan Andriessen
Hogeschool Inholland
Formele definitie van onderzoek
‘Onderzoek is een doelbewust en
methodisch zoeken naar nieuwe kennis in
de vorm van antwoorden op tevoren
gestelde vragen volgens een tevoren
opgesteld plan’ (Verschuren, 1994).
2
Onderzoek op HBO bachelor niveau?
Nieuwe kennis= nieuw voor de wereld met
bredere geldigheid dan het individuele
geval
Master & PhD
of
Nieuwe kennis= nieuw voor de
opdrachtgever en relevant voor het
individuele geval
HBO Bachelor
3
Oké, maar dat doen
we toch al jaren? Wat
is het verschil met bv.
projectmanagement?
4
De handelingscyclus bij praktijkgerichte
vraagstukken
OP BASIS
VAN
DIAGNOSE
OP BASIS
VAN
ONTWERP
VOORSTEL
VOOR
VOORSTEL
VOOR
IMPLEMENTATIE
OP BASIS
VAN
EVALUATIE
VOORSTEL
VOOR
Gebaseerd op:Strien, P.J. van (1986) Praktijk als wetenschap. Methodologie
van het sociaal-wetenschappelijk handelen. Assen: Van Gorcum, 1986
De onderzoekscyclus
Rapportage
&
Presentatie
Conclusies &
Aanbevelingen
Doelstelling
Probleemstelling
Deelvragen
1e deel literatuurstudie
Onderzoeksplan:
•Strategie
Data analyse
•Methodologie
•Tijdsplanning
Data verzameling
(waaronder nadere
literatuurstudie)
= Plan van Aanpak
Onderzoek in HBO = handelingscyclus
plus onderzoekscyclus (Leen, 2011)
De HBO student als probleemoplosser
die zijn handelen onderbouwt
OP BASIS
VAN
DIAGNOSE
OP BASIS
VAN
ONTWERP
VOORSTEL
VOOR
6
5
4
3
1
2
Onderzoekscyclus
IMPLEMENTATIE
VOORSTEL
VOOR
6
5
4
3
EVALUATIE
VOORSTEL
VOOR
6
1
5
4
2
Onderzoekscyclus
OP BASIS
VAN
3
1
2
Onderzoekscyclus
Leen, Jan (2011) Mondelinge communicatie
6
5
4
3
1
2
Onderzoekscyclus
Veel voorkomende combinaties (1)
Hoe kan … verbeterd worden?
(functie: ontwerpen)
OP BASIS
VAN
DIAGNOSE
ONTWERP
VOORSTEL
VOOR
6
5
4
3
1
2
Onderzoekscyclus
Veel voorkomende combinaties (2)
Wat is het effect van …
(functie: evalueren)
IMPLEMENTATIE
OP BASIS
VAN
EVALUATIE
6
5
4
3
1
2
Onderzoekscyclus
Veel voorkomende combinaties (3)
Hoe goed is plan …?
(functie: evalueren)
OP BASIS
VAN
ONTWERP
IMPLEMENTATIE
6
5
4
3
1
2
Onderzoekscyclus
EVALUATIE
Veel voorkomende combinaties (4)
Hoe kan … verbeterd worden en wat zijn
daarvan de effecten?
(functie: ontwerpen & evalueren)
OP BASIS
VAN
OP BASIS
VAN
DIAGNOSE
IMPLEMENTATIE
ONTWERP
VOORSTEL
VOOR
6
5
4
3
1
2
Onderzoekscyclus
EVALUATIE
Verheldering van mijn begrippen (1)
Tijmstra & Boeije (2011):
• Fundamenteel onderzoek:
- Oplossing van kennisproblemen
- Empirische cyclus
• Praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek:
- Onderzoek naar de ontwikkeling, uitvoering en
evaluatie van oplossingen voor
praktijkproblemen
- Besluitvormingscyclus en empirische cyclus
Van veldprobleem naar onderzoeksvraag
Veldprobleem
Kennisprobleem
Onderzoeksvraag
• Veldprobleem = het probleem in de praktijk (vaak
gegeven door opdrachtgever)
• Veldprobleem oplossen vereist:
-Mensen & Middelen
-Tijd & Gelegenheid
-Kennis
• Onderzoek richt zich alleen op het aanleveren van
(een deel van) de kennis
• Kennisprobleem = het gat tussen de bestaande en
de benodigde kennis om het probleem (deels) op
te lossen
Verheldering van mijn begrippen (2)
Andriessen (2011)
• Fundamenteel onderzoek:
- Richt zich op vragen die voortkomen uit gaten in
de theorie
- Empirische cyclus
• Praktijkgericht onderzoek:
- Richt zich op kennisproblemen die voortkomen
uit veldproblemen
- Onderzoekscyclus die regulatieve cyclus
ondersteunt
Ontwerpgericht onderzoek als benadering
- Gebaseerd op het werk van Van Aken
(1994,1996, 2004, 2005)
- Actieve community van (ex)
promovendi sinds 2006
- Handboek Ontwerpgericht
Wetenschappelijk Onderzoek (Van
Aken & Andriessen red., 2011)
- www.dsrg.nl
15
Ontwerpkennis als aanvulling op
beperkingen verklarende kennis
Verklarende kennis
Ontwerp kennis
- Het een wordt mogelijk
veroorzaakt door het ander
(causaal)
- Doorvoor is een statistische
waarschijnlijkheid
- Omstandigheden
waaronder dit waar is
worden zelden onderzocht
- Onafhankelijke variabele is
vaak niet direct
beïnvloedbaar
- Het ene heeft als doel het
andere te veroorzaken
(finaal)
- Vanwege “mechanismen”
(die niet altijd optreden)
- Omstandigheden
waaronder dit waar is zijn
de kern van het onderzoek
- Onafhankelijke variabele is
een handeling
KENNISSTROOM
KENNIS MOBILISEREN
KENNIS ONTWIKKELEN
PROBLEMEN OPLOSSEN
LEREN
Casus
PRAKTIJKSTROOM
17/18
KENNISSTROOM
Casus 1
Praktijksituatie
PRAKTIJKSTROOM
18
KENNISSTROOM
1.THEORIE
2.ONDERZOEKS
-AGENDA
Theoretisch
kader
Kennisprobleem
Casus 1
Praktijkprobleem
Praktijksituatie
4.DIAGNOSE
PRAKTIJKSTROOM
19
KENNISSTROOM
1.THEORIE
2.ONDERZOEKS
-AGENDA
Theoretisch
kader
Kennisprobleem
3. (HER)
ONTWERPEN
Concept
oplossing
Casus 1
Praktijkprobleem
Praktijksituatie
4.DIAGNOSE
PRAKTIJKSTROOM
20
KENNISSTROOM
1.THEORIE
2.ONDERZOEKS
-AGENDA
Theoretisch
kader
Kennisprobleem
3. (HER)
ONTWERPEN
9.REFLECTIE
Concept
oplossing
Successen &
verbeteringen
Casus 1
Praktijkprobleem
Specifieke
oplossing
Vastgelegde
ervaringen
4.DIAGNOSE
5.ACTIE
PLANNING
6.IMPLEMENTATIE
Effecten van
acties
Bevindingen
Praktijksituatie
PRAKTIJKSTROOM
7.EVALUATIE
8.VASTSTELLEN
VAN LEREN
21
KENNISSTROOM
1.THEORIE
2.ONDERZOEKS
-AGENDA
Theoretisch
kader
Kennisprobleem
3. (HER)
ONTWERPEN
9.REFLECTIE
Concept
oplossing
10.KENNIS
ONTWIKKELING
Successen &
verbeteringen
Ontwerpkennis
Effecten van
acties
Bevindingen
Casus n
Casus 2
Casus 1
Praktijkprobleem
Specifieke
oplossing
Vastgelegde
ervaringen
4.DIAGNOSE
5.ACTIE
PLANNING
6.IMPLEMENTATIE
Agenda van de
opdrachtgever
PRAKTIJKSTROOM
7.EVALUATIE
8.VASTSTELLEN
VAN LEREN
22
Verklarend en ontwerpend onderzoek vullen
elkaar aan
Concepten
probleemdefinitie
Oplossingsrichtingen
Verklaringen
voor het
probleem
Te verklaren
oplossingen
Verklaringen
voor de
oplossing
Toepassingsdomein
van theorie
Meetinstrumenten voor
effectmeting
Ontbrekende
variabelen
23
Ontwerponderzoek levert ontwerpstellingen
“Als je O wilt bereiken in situatie C doe
dan zoiets als I want dat zet M in gang”
CIMO logica (Denyer et al., 2008):
• Context
• Interventie
• Mechanisme
• Outcome
www.dsrg.nl