Transcript 120925 HRM congres 2012 Daan Andriessen

Management, finance en recht
Ontwerponderzoek als voorbeeld
van praktijkgericht onderzoek
HRM congres
1 november 2012
Daan Andriessen
Hogeschool Inholland
Zes onderzoeksfuncties van een
probleemstelling
Definiëren
Beschrijven
Vergelijken
Evalueren
Verklaren
Ontwerpen
Bron: Oost & Markenhof, 2002
Welke is
het meest
praktijkgericht?
Verklarende kennis is beperkt
Academy of Management Journal
2006, Vol. 49, No. 2, 305–325.
Ontwerpkennis als aanvulling op
beperkingen verklarende kennis
Verklarende kennis
Ontwerp kennis
- Het een wordt mogelijk
veroorzaakt door het ander
(causaal)
- Doorvoor is een statistische
waarschijnlijkheid
- Omstandigheden
waaronder dit waar is
worden zelden onderzocht
- Onafhankelijke variabele is
vaak niet direct
beïnvloedbaar
- Het ene heeft als doel het
andere te veroorzaken
(finaal)
- Vanwege “mechanismen”
(die niet altijd optreden)
- Omstandigheden
waaronder dit waar is zijn
de kern van het onderzoek
- Onafhankelijke variabele is
een handeling
Ontwerponderzoek levert ontwerpstellingen
“Als je O wilt bereiken in situatie C doe
dan zoiets als I want dat zet M in gang”
CIMO logica (Denyer et al., 2008):
• Context
In een bewustwordingsworkshop over
generatieleren
• Interventie
Geef directe feedback op gedrag vanuit
de kenmerken van hun generatie
• Mechanisme
Zelfreflectie
• Outcome
Inzicht bij deelnemers dat zij ook
kenmerken vertonen van hun generatie
KENNISSTROOM
KENNIS MOBILISEREN
KENNIS ONTWIKKELEN
PROBLEMEN OPLOSSEN
LEREN
Casus
PRAKTIJKSTROOM
6/18
KENNISSTROOM
Casus 1
Praktijksituatie
PRAKTIJKSTROOM
7
Praktijksituatie 1996: GVB ‘out of control’
- Joost Kampen ontdekt als
extern adviseur bij GVB dat
geen enkele
veranderstrategie werkt.
- Er is sprake van nonresponsiviteit: “Iedereen
werkt gewoon door alsof er
niets gebeurd is”
- Sociale netwerken zijn
gericht op emoties,
sentimenten en overleven
- Geen bereidheid tot leren
- Grenzeloos gedrag
(Kampen, 2011)
KENNISSTROOM
1.THEORIE
2.ONDERZOEKS
-AGENDA
Theoretisch
kader
Kennisprobleem
Casus 1
Praktijkprobleem
Praktijksituatie
4.DIAGNOSE
PRAKTIJKSTROOM
9
Oorzaken
Symptomen
Effecten
Symptomen:
1. Gevoelens van boosheid, miskenning en onveiligheid
2. Cynisme
3. Mopperen uit onvermogen
4. Laag commitment aan organisatie
5. Terugtrekken in het werk en solisme
6. ‘Wij’ vs. ‘Zij’ denken
7. Ja zeggen nee doen
8. Eigen interpretatie aan taakinvulling die afwijkt van
organisatiedoelen
9. Ontwijken van verantwoordelijkheid
10. Sabotage en wraak
Effecten:
1. Geen enkele verandering werkt
2. Huishoudelijke processen ‘rammelen’ en zijn niet op orde
te krijgen (roosterfouten, boekhouding).
3. Plannen ‘sterven op de drempel’: iedereen weet dat en
vertrouwt daar ook op.
4. Wantrouwen
5. Moedeloze sfeer
6. Onvermogen om de volgende uitdaging aan te kunnen
7. Laag leervermogen
8. Lage kwaliteit van product
9. Slecht imago en negatieve pers
10. Dalende instroom
Oorzaken:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Onverwerkte fusies
Veel veranderingen achter elkaar
Reorganisaties die niet zijn afgemaakt of die zijn mislukt
‘Organisational injustice’
‘Management by fear’
Schaalvergroting en verlies contact bestuur met werkvloer
Sturen op extrinsieke motivatie
Narcistisch leiderschap
Managers die hun plek niet innemen of emotioneel niet
beschikbaar zijn
10. Verwaarlozing
Herkenning: gedrag (1)
selectie uit onderzoeksliteratuur
Gedrag uit onvermogen en achterstand
•Korte concentratie
•Gering vermogen tot oordelen, geen zelfreflectie
•Directe reactie op prikkels
•Volgen van impulsen
•Geringe frustratietolerantie
•Ontladen van emoties
•Starheid van afweer
•Redelijkheid zoek
•Wantrouwen
•Ervaringen beklijven niet
(Kampen, 2011)
Herkenning gedrag (2)
selectie uit onderzoeksliteratuur
Overontwikkeld ‘slim’ gedrag
•Uitspelen van volwassenen
•Volwassenen kunnen ‘peilen’
•Geringe betrouwbaarheid
•Liegen
•Berekenende of schijn-aanpassing
•Onder schuld uitkomen, ermee weg komen
•Uitlokken rotzooi
•Bondgenoten vinden
•Absurde veeleisendheid
(Kampen, 2011)
Leidinggeven is net als opvoeden
(Gebaseerd op opvoedingsstijlen Slot e.a.)
Veel controle en toezicht
autoritair
autoritief
Veel geborgenheid
en
ondersteuning
weinig
geborgenheid en
ondersteuning
afwezig
permissief
Weinig controle en toezicht
Oorzaken van verwaarlozing
Veel controle en toezicht
autoritair
autoritief
Veel geborgenheid
en
ondersteuning
weinig
geborgenheid en
ondersteuning
afwezig
permissief
Weinig controle en toezicht
KENNISSTROOM
1.THEORIE
2.ONDERZOEKS
-AGENDA
Theoretisch
kader
Kennisprobleem
3. (HER)
ONTWERPEN
Concept
oplossing
Casus 1
Praktijkprobleem
Praktijksituatie
4.DIAGNOSE
PRAKTIJKSTROOM
19
Ontwerp voor een herstelstrategie
Onthullen
gedrag, patronen,
verschillende lagen
Anders doen
in functionele rollen,
nabij, directief
Confronteren
met wat normaal is
Aansluiten
hier en nu, zoals
het is
(Kampen, 2011)
Leidinggevenden in positie brengen
Veel controle en toezicht
Herstelstijl: risico van
schijnaanpassing
Genezende stijl mits
gedifferentieerd toegepast
autoritair
autoritief
Veel geborgenheid
en
ondersteuning
weinig
geborgenheid en
ondersteuning
afwezig
Inherent verwaarlozend
permissief
Risico van verwennende
verwaarlozing
Weinig controle en toezicht
KENNISSTROOM
1.THEORIE
2.ONDERZOEKS
-AGENDA
Theoretisch
kader
Kennisprobleem
3. (HER)
ONTWERPEN
9.REFLECTIE
Concept
oplossing
Successen &
verbeteringen
Casus 1
Praktijkprobleem
Specifieke
oplossing
Vastgelegde
ervaringen
4.DIAGNOSE
5.ACTIE
PLANNING
6.IMPLEMENTATIE
Effecten van
acties
Bevindingen
Praktijksituatie
PRAKTIJKSTROOM
7.EVALUATIE
8.VASTSTELLEN
VAN LEREN
22
KENNISSTROOM
1.THEORIE
2.ONDERZOEKS
-AGENDA
Theoretisch
kader
Kennisprobleem
3. (HER)
ONTWERPEN
9.REFLECTIE
Concept
oplossing
10.KENNIS
ONTWIKKELING
Successen &
verbeteringen
Ontwerpkennis
Effecten van
acties
Bevindingen
Casus n
Casus 2
Casus 1
Praktijkprobleem
Specifieke
oplossing
Vastgelegde
ervaringen
4.DIAGNOSE
5.ACTIE
PLANNING
6.IMPLEMENTATIE
Agenda van de
opdrachtgever
PRAKTIJKSTROOM
7.EVALUATIE
8.VASTSTELLEN
VAN LEREN
23
Verklarend en ontwerpend onderzoek vullen
elkaar aan
Concepten
probleemdefinitie
Oplossingsrichtingen
Verklaringen
voor het
probleem
Te verklaren
oplossingen
Verklaringen
voor de
oplossing
Toepassingsdomein
van theorie
Meetinstrumenten voor
effectmeting
Ontbrekende
variabelen
24
Varianten in ontwerpgericht onderzoek
•Ontwikkelende serie-gevalsstudie of parallelle
serie-gevalsstudie
•Ontwerpen met de betrokkenen uit de praktijk
(“actie-onderzoek”)
•Ontwerpen op basis van het goede dat er al is
(appreciative inquiry)
•Geen nieuwe oplossing ontwerpen maar
bestaande, werkende oplossingen analyseren
(OPERA methode of modelleren)
Bewijskracht
Causaal
Indicatief
Omschrijving
Als 1 tot en met 3, maar
nu is er evidentie dat
positieve uitkomsten
veroorzaakt worden door
de interventie
Als 1 en 2, maar nu kan
empirisch worden
aangetoond dat de
gestelde doelen zijn
bereikt
Theoretisch Als 1, maar nu is er ook
een geloofwaardige
interventie-theorie
Descriptief
De kernelementen van
een interventie zijn
duidelijk en begrijpelijk
beschreven.
Soorten onderzoek
Experimenteel
onderzoek
Herhaalde cases studies
(N=1)
------------------Quasi-experimenteel
onderzoek
Veranderingstheoretisc
h onderzoek
Normgerelateerd
onderzoek
------------------Veranderingsonderzoek
Doelrealisatieonderzoek
Cliënttevredenheidsonderzoek
Meta-analyse
Literatuurstudie
Kennisontlokkend
onderzoek
Descriptief onderzoek
Observationeel
onderzoek
Documentanalyse
Interviews
Kwalificatie
niveau
4. Werkzaam
3. Doeltreffend
2. Theoretisch
goed
onderbouwd
(veelbelovend)
1. Potentieel
Van Yperen et al.
(in druk)
www.dsrg.nl
Voor meer informatie:
[email protected]