Transcript Қаржы менеджменті

Қаржы менеджменті
«Есепжәне қаржы» кафедрасының аға
оқытушысы Бақтиярова Альфия
Жалелқызы
Пәннің негізгі мазмұны
«Қаржы менеджменті"
экономикалық мамандықтағы
студенттер үшін кәсіби пәндердің
бірі болып табылады.
«Қаржы менеджменті" пәні
шаруашылық процессіндегі
қаржылық қатынастар, қаржы
механизмі, шаруашылық
субъектісінің қаржылық қызметін
басқару технологиясы туралы
білімнің біртұтас жүйесін
қалыптастыруға бағытталған.
«Қаржы менеджменті» пәнін оқыпүйренудің мақсаты болып табылады:
Қаржы менеджментінің негізгі
түсінігі мен басқарудың негізгі
механизмін білу,
кәсіпорындағы қаржы
менеджментінің деңгейін
сипаттайтын базалық
көрсеткіштерді есептеудің
тәжірибелік дағдысын жасау,
- тиімді қаржылық шешімдер
қабылдау және т.б.
«Қаржы менеджменті» пәнінің
тапсырмалары
Аталған пәннің өзектілігін
оқудан шығадықаржы
менеджментінің мәселелері
бойынша теориялық негізді,
жаңа білімді игеруге әкеледі,
соның ішінде, қаржы
саласындағы басқару
шешімдерінің тиімділігін
анықтайтын негізгі тәсілдер
мен критерийлерді меңгеру.
Студентке қойылатын талаптар
Оқыту негізінен негізгі оқу материалдарының мазмұны көрсетілетін,
сондай ақ, алынған білім мен тәжірибелік дағдылар күшейтілетін дәріс
және тәжірибе сабақтары түрінде өтеді.
«Қаржы менеджменті» пәні бойынша семинар (тәжірибе) сабақтарын
өткізу барысында студенттерге жеті минут шеңберінде рефераттар мен
баяндамалар дайындау ұсынылады.
Семинар сабақтары дискуссиялық сипатта болады: әртүрлі сұрақтар
бойынша альтернативті көзқарастар айтылады, қосымша хабарламалар
ұсынылады, сөзжұмбақтар құрастыру және шешу. Осыған байланысты
студенттер тобында шығармашылық атмосфера қалыптасып, әрбір
студенттің білімін бағалауға оқытушыға мүмкіндік береді.
«Қаржы менеджменті» пәні
бойынша тақырыптар
•Қаржы менеджменті функциясының мазмұны.
•Қаржы менеджментінің базалық концепциялары мен
көрсеткіштері.
•Тәуекел және табыстылық. Корпоративтік тәуекелдерді
басқару.
•Активтер қоржынын басқару.
•Операциондық тетіктің тиімділігі. Фирманың ағымдағы
шығындарын басқару.
•Қаржылық тетіктің тиімділігі. Қарыз қаражаттарын тарту
саясаты.
•Капитал құрылымының теориясы : Модильяни – Миллер
моделі; компромисстік модел.
•Дивидендтік саясатты басқару.
•Капитал құны.
•Инвестициялық жобаларды талдау әдісі. Жобалар
тәуекелін талдау.
«Қаржы менеджменті» пәні
бойынша тақырыптар
•Инвестициялық жобаның ақшалай ағындарын болжамдау.
Капитал салымы бюджетін тиімдендіру.
•Бюджеттендіру
• Ұзақмерзімді қаржылық жоспарлау.
•Айналым активтерін және қысқа мерзімді
міндеттемелерді басқару.
•Ақша қаражаттарын басқару.
•Қорларды басқару.
•Дебиторлық бережақты басқару.
•Корпорацияларды қайта ұйымдастыру: қосылу, сатып алу,
бөлшектеу, банкроттық және тарату.
• Трансұлттық корпорациялардағы қаржы менеджменті
(қаржылық менеджменттің халықаралық аспектілері).
Қаржылық менеджменттің басты мақсаты
Қаржылық менеджменттің өзінің басты
мақсатын жүзеге асыруға бағытталған
негізгі тапсырмалары
Қазіргі кезде және болашақта кәсіпорын Алдағы уақытта кәсіпорынның даму
иелерінің әл-ауқатын барынша көбейтуді тапсырмаларына
сәйкес
қаржы
қамтамасыз ету
ресурстарының жеткілікті көлемін құрауда
қамтамасыз ету;
Кәсіпорынның негізгі бағыт аясында
қаржы ресурстарының құрылған көлемін
тиімді пайдалануды қамтамасыз ету;
Кәсіпорынның негізгі бағыт аясында
қаржы ресурстарының құрылған көлемін
тиімді пайдалануды қамтамасыз ету;
Көзделген пайда дәрежесінде қаржы
тәуекелі дәрежесін барынша азайту;
Кәсіпорынның даму барысында, оның
қаржы тепе-теңдігі үнемі қамтамасыз ету.
Қаржылық менеджмент кәсіпкерлік түрі ретінде
Қаржылық менеджмент
Қаржылық саясатты әзірлеу
Қаржылық стратегия
Стратегиялық
қаржылық
менджмент
Оңтайлы қаржылық шешімдер
Қаржылық тактика
Тактикалық қаржылық
менеджмент
Қаржылық тәуекелді басқару
Несиелік тәуекел
Проценттік тәуекел
Валюталық тәуекел
Жіберіліп алынған
мүмкіндіктер тәуекелі
Тәуекелдің шаруашылық шешімдерді жүзеге асыруда
орындалатын функциялары
Реттеуші
Конструктивтік
Деструктивтік
Қорғаушы
Тарихигенетикалық
Әлеуметтік –
құқықтық
Тәуекел
Таза
Табиғи
жаратылыстанушылық тәуекел
Мүліктік тәуекел
Спекулятив
Экологиялық
тәуекел
Саяси
тәуекел
Қаржылық
Тәуекел
Транспорттық
тәуекел
Өндірістік тәуекел
Сауда тәуекелі
Коммерциялық тәуекел
Ақшаның сатып алушылық қабілетіне байланысты тәуекел
Инфляциялық және
дифляциялық
тәуекел
Валюталық
тәуекел
Өтімділік
тәуекелі
Инвестициялық тәуекел
Жіберілген
тиімділік тәуекелі
Проценттік
тәуекел
Несиелік
тәуекел
Табыстылықты
төмендету
тәуекелі
Биржалық
тәуекел
Тікелей қаржылық
жоғалтулар тәуекелі
Банкроттық
тәуекел
Селективтік
тәуекел

Табиғи жаратылыстанушылық – бұл табиғаттың стихиялық күштеріне
байланысты болатын тәуекел

Экологиялық – бұл қоршаған ортаның ластануымен туындайтын тәуекел

Саяси – бұл саяси жағдайлармен туындайтын тәуекел

Транспорттық – жүктерді тасымалдаумен байланысты болатын тәуекел

Коммерциялық – шаруашылық қызмет процесінде жоғалту қаупін
білдіретін тәуекел
Құрылымдық белгілеріне байланысты коммерциялық тәуекел түрлері
Мүліктік
Сауда
Өндірістік
Қаржылық


Ақшаны сатып алушылық қабілетіне
байланысты тәуекел
Капитал салымымен байланысты, яғни
инвестициялық тәуекел




Инфляциялық тәуекел – инфляцияның өсуі кезінде ақшалай
табыстар тез құнсызданады.
Дефляциялық тәуекел – дефляцияның өсуі кезінде баға деңгейінің
құлдырауымен, табыстың төмендеуімен, кәсіпкерлікті дамыту үшін
жағдайының нашарлауынан болатын тәуекел.
Валюталық тәуекел – бір валюта курсының екінші бір валюта
курсына қатынасы бойынша өзгеруіне байланысты валюталық
жоғалтулар қаупін тудыратын тәуекел.
Өтімділік тәуекелі – бағалы қағаздарды немесе басқа да
тауарларды сатуда, олардың сапасын бағалаудың өзгеруінен
туындайтын мүмкіндігін жоғалтуына байланысты тәуекел.
Инвестициялық тәуекел
Жіберілген тиімділік тәуекелі – бұл жүзеге
асырылмайтын іс – шаралар нәтижесінде
жанама зияндардың болуымен болатын
тәуекел
Проценттік тәуекел – берілген несиелер
бойынша проценттік ставканың
өсуі нәтижесінде коммерциялық
банктер мен басқа да қаржы несиелік
мекеменің жоғалтулар қаупінен
туындайтын тәуекел
Табыстылықты төмендету тәуекелі – бұл
портфельдік инвестициялар, несиелер,
салымдар бойынша пайызбен
дивиденттер көлемінің төмендеуі
нәтижесінде болады.
Несие тәуекелі – бұл борышқормен
негізгі қарызды және проценттерді
төлемеу қаупінен туындайтын
тәуекел



Биржалық тәуекел – бұл биржаның мәмілелер
салдарынан туындайтын тәуекел.
Селективтік тәуекел – капитал салымының түрлерін,
бағалы қағаздар түрлерін дұрыс таңдауынан
болатын тәуекел.
Банкроттық тәуекел – бұл кәсіпкер мен өзінің
меншік капиталын жоғалтып алу қаупінен
туындайтын тәуекел.



Тәуекелден қашу – бұл тәуекелмен байланысты жүргізілетін
іс – шараларынан бас тарту, яғни бұл пайданы алудан бас
тарту деген сөз.
Тәуекелді ұстау – бұл қаржылық тәуекел үшін
жауапкершілікті басқа субъектіге беру.
Тәуекел деңгейін төмендету – жоғалту көлемімен
ықтималдығының қысқаруы.




Девирсификация – бұл өзара байланысты емес әртүрлі объектілер
арасында инвестицияланатын қаражаттарды бөлу процесі.
Инвесторға тәуекелді төмендету және ең жақсы болжам жасау
үшін жеткілікті толық шынайы ақы қажет. Сондықтан да ақпарат
құнды тауар болып табылады және ол үшін ақы төлеу қажет.
Лимиттеу – бұл шекті белгілеу, яғни шекті шығындар сомасын
белгілеу, бұл ссудалар беруде овердовтқа келісімшарттар
жасауда банктермен қолданылады.
Сақтандыру – бұл тәуекелден толықтай немесе ішінара қашу үшін
табыстың жартысынан инвестордың бас тартуы.
Инвестициялық жобалар мынадай бағдарлар
бойынша жүзеге асырылады:
Мегажоба;
Мультижоба;
Моножоба;
Инвестициялық жобалардың
тиімділігі келесідей
көрсеткіштер жүйесімен анықталады:
Таза дисконтталған құн (ТДҚ) немесе
таза дисконтталған табыс
Инвесциялардың рентабельдігі (ИР),
табыс индексі (ТИ)
Табыстың ішкі нормасы (ТІН);
Жобалар түрлері
Инвестициялық
Инновациялық
Ғылыми зерттеу
Аралас
Жобаның
Нақтылығы
Мен
қабілеті
экономикалық
Техникатехналогиялық
экологиялық
коммерциялық
Техни
ка
қаржылық
коммерция
Әлеуметтік
Қоршаған орта
институцияналдық
Экономикалық
Капиталдық жобаның
табыстарын талдау процесі.
Басқаша айтсақ,
инвестициялық жобаға
кеткен шығындармен осы
жобаның түскен табыстарды
салыстыру.
Үлкен көлемді жоба.
Бірнеше жобаның өзара
байланысын,
ресурстарды бөлу және
орындалу уақытын
шектеуден тұратын
мақсатты бағдарлама.
Ұйымдар мен
кәсіпорындардың
шеңберіндегі
жүзеге
асырылатын жоба.
Нақтылы міндетті жүзеге
асырылатын әр түрлі
техникалық, ұйымдық,
экологиялық,
әлеуметтік жобалар.
фирманың ұзақ мерзімді қаржылық стратегиясын,
мақсатын жүзеге асыру үшін қызмет етеді және
инвестициялау ретінде қарастырылады.
Артық
қолма-қол
Диверсиақшалардың
фикация
Синергия болуы
КорпорацияларҚалпына келтіру
дың қосылуының
құнынан төмен
негізгі алғы
бағамен
шарттары
Салықтық
активтерді
ынталандыру
сатып алу
Конгломераттық
Бір жақты
Тігінен
Көлденең
Экономисттер қосылуды 4 топқа бөледі:
- бірдей тауарлар мен қызметтер өндіретін
бірдей бағыттағы кәсіпкерлік қызметпен
айналысатын екі фирманың бірігуі.
- екіншісіне қатынасы бойынша біреуі
жеткізуші және тұтынушы болып тұратын
фирмалардың бірігуі.
- бірдей өнім түрін шығарушы болып
табылмайтын, бір салада қызмет ететін
ұқсас кәсіпорынның бірігуі.
- мүлдем басқа, әр түрлі салалар
компаниялардың бірігуі.
Қаржы менеджментінің көзқарасы тұрғысынан
қосылудың негізгі 2 типін бөліп көрсетуге болады:
Операциондық
қосылу
Синеогиялық
тиімділікті алу
есебінен 2
компанияның
қызметінің
интеграциялануы
Қаржылық
қосылу
Қосылған компаниялар әр
турлі бірліктер түрінде
әрекет ететін және
ешқайсысынан маңызды
операциондық үнемдеу
күтілмейтін қаржылық
қосылудың түрі
Ұсынылатын әдебиеттер:
Негізгі әдебиеттер:
Ковалев В.В. «Введение в финансовый менеджмент», 2000 г
Крейнина М.Н. «Финансовый менеджмент», М.: Изд-во «Дело и
Сервис», 2001, с.345
Сапарова Б.С. Финансовый менеджмент: Учебное пособие/ Под
общ.ред.академика НАН РК, д.э.н., профессора
У.Баймуратова.- Алматы: Экономика, 2008г
Өсербайұлы С., Калымбекова Ж., Қаржы менеджменті. Алматы:
Қазақ университеті, 2009 жыл
Қосымша әдебиеттер:
Бөкенов А.Ж., Ақанаева А.Т. Корпоративтік қаржы. Қарағанды,
2005 жыл
Өсербайұлы С. Корпоративтік қаржы. Алматы: Қазақ
университеті, 2009 жыл