Transcript გერმანულენოვანი ლიტერატურა შუა საუკუნეებში

გერმანულენოვანი
ლიტერატურა შუა
საუკუნეებში
ლევან ცაგარელი
გერმანულენოვანი
ლიტერატურა ადრეულ
შუა საუკუნეებში
(750-1170)
ლექცია პირველი
განსხვავებულობა (Alterität)








პრაგმატული დანიშნულება
დიდაქტიკურობა
მხატვრული ლიტერატურა ≈ არამხატვრული
ლიტერატურა
ზეპირმეტყველება
ანონიმურობა
ტრადიციული თემებისა და ამბების ვარიაციები
კოლექტიურობა (და არა ინდივიდუალობა)
მოქმედების ფინალურობა (მიზანმიმართულობა)
ისტორიული ფონი





476 წ. - რომის იმპერიის (გვიანანტიკური
კულტურის) დაცემა
რომანულ-კელტურ-გერმანიკული
კულტურული სივრცის წარმოქმნა ყოფილი
იმპერიის აგრარულ პერიფერიაზე
ქრისტიანობისა და ლათინური ენის
გავრცელება
მწერლობის შექმნა ხალხურ ენაზე (VIII ს.)
deutsch ← diutisc, theodiscus
გერმანელი ერის წმინდა რომის
იმპერია







კარლოს დიდი იმპერატორად კურთხევა რომის
პაპის მიერ (800 წ.) - კაროლინგების დინასტია
(751-911 წწ.)
ოტონების დინასტია (936-1002 წწ.)
იმპერატორი და სამხედრო არისტოკრატია
(წესრიგი) > ეკლესია (ორიენტირი)
ფეოდალიზმი
843 წ. - ვერდენის ხელშეკრულება
870 წ. - მერზენის ხელშეკრულება
გარეგნული ღვთისნიერება (Ritus, Kultus)
განათლება და ლიტერატურა







illiterati ↔ litterati (Kleriker)
ეკლესია - მწერლობის კერა
კარლოს დიდის საგანმანათლებლო რეფორმა Septem Artes Liberales:
Trivium: Grammatik, Rhetorik, Logik
Quadrivium: Arithmetik, Geometrie, Musik,
Astronomie
Exegese: Lehre vom vierfachen Schriftsinn –
historisch, allegorisch, moralisch, anagogisch
z.B. Jerusalem – Stadt auf Erden, Kirche,
menschliche Seele, himmlisches Jerusalem
ჟანრები



”ხმამაღლა საკითხავი” ხელნაწერები
ლათინურენოვანი მწერლობა
ხალხური მწერლობა:



გამოყენებითი, სამომხმარებლო დანიშნულების
მწერლობა: გლოსები, თარგმანები, მოძღვრება →
ინტელექტუალური ლექსიკის განვითარება: Kloster,
Kreuz, Gewissen, Tugend, Vernunft, Lehre…
ლირიკა: ლოცვები, ჰიმნები...
ეპიკა: ბიბლიური ეპოსი
 Merseburger Zaubersprüche
 Hildebrandslied
 Heliand
 Das Evangelienbuch
Merseburger Zaubersprüche
Hildebrandslied
althochdeutsch
dt.
Ik gihorta dat seggen,
dat sih urhettun ænon muotin,
Hiltibrant enti Hadubrant untar
heriun tuem.
sunufatarungo iro saro rihtun.
garutun se iro gudhamun, gurtun
sih iro suert ana,
helidos, ubar hringa, do sie to
dero hiltiuritun
Ich hörte (glaubwürdig) berichten,
daß zwei Krieger, Hildebrand und
Hadubrand, (allein)
zwischen ihren beiden Heeren,
aufeinanderstießen.
Zwei Leute von gleichem Blut,
Vater und Sohn, rückten da ihre
Rüstung zurecht,
sie strafften ihre Panzerhemden
und gürteten ihre
Schwerter über die Eisenringe,
die Männer,
als sie zu diesem Kampf ritten.
Stabreim


“welaga nu, waltant got”, quad Hiltibrant,
“wewurt skihit”;
“Wehe, waltender Gott”, sprach Hildebrand,
“ein schlimmes Schicksal nimmt seinen Lauf!”
Otfried: Das Evangelienbuch




გაქრისტიანებულ სამხრეთში
ახალი რელიგიის განმტკიცება
ბოლორითმა
იესოს ცხოვრება და მოძღვრება
გვიანანტიკურ სტილში
Heliand (1127)




=Heiland
ჩრდილოეთში (საქსონიაში)
ქრისტიანობის გავრცელება
გერმანიკული საგმირო ეპოსის სტილში:
Stabreim
Das Nibelungenlied
(1191-1204)

უფროსი ედა

ჰუნების მიერ ბურგუნდიის აოხრება (436
წ.)
გერმანელი თავადის ქალის, ჰილდიკოს
მიერ ატილას მკვლელობა (453 წ.)
ზიგიბერტ აუსტრიელისა და მისი
მეუღლის, ძლევამოსილი ბრუნჰილდისის
მიერ ოსტგოტთა მეფის, თეოდორიხის
მკვლელობა (VI ს.)

