MAPA BADAŃ 2003-2005
Download
Report
Transcript MAPA BADAŃ 2003-2005
Struktury organizacyjne
instytucji
dr Janusz Kraśniak
Zagadnienia
Istota struktury organizacyjnej
Ujęcia struktury organizacyjnej
Tradycyjne struktury organizacyjne
Dr Janusz Kraśniak Struktury organizacyjne instytucji
2
Istota struktury organizacyjnej
organizacyjna instytucji to układ
stanowisk
pracy,
komórek
i
jednostek
organizacyjnych wraz z zachodzącymi między nimi
powiązaniami
Struktura
Dr Janusz Kraśniak Struktury organizacyjne instytucji
3
Elementy struktury organizacyjnej
Podstawowymi elementami struktury organizacyjnej
są:
stanowisko pracy - jest to miejsce zajmowane
przez pracownika danej organizacji wraz z zasobami
niezbędnymi do realizacji powierzonych zadań,
komórka organizacyjna - zbiór stanowisk pracy,
którymi kieruje jeden przełożony,
jednostka
organizacyjna - zbiór komórek
organizacyjnych
skupionych
wokół
wspólnego
kierownika.
Dr Janusz Kraśniak Struktury organizacyjne instytucji
4
Więzi organizacyjne
Powiązania występujące między elementami struktury
organizacyjnej to więzi organizacyjne.
Rodzaje więzi organizacyjnych:
więź
służbowa - wyrażające się w zależności
podwładnego od przełożonego,
więź funkcjonalna - występują w dwojakiej postaci:
- jako więź służbowa między funkcjonalnymi
przełożonymi a podwładnymi – więź funkcjonalna
hierarchiczna,
- jako więź między członem funkcjonalnie
uzależniającym
a
członem
funkcjonalnie
uzależnionym, polegająca na doradzaniu, pomaganiu
lub wydawaniu opinii – więź funkcjonalna
wspomagania,
Dr Janusz Kraśniak Struktury organizacyjne instytucji
5
Więzi organizacyjne
więź techniczna - wynikająca z podziału pracy, a
wyrażająca się we wzajemnym uzależnieniu członków
zespołu podczas realizacji wspólnego zadania,
więź
informacyjna
obejmuje
obowiązek
jednostronnego lub wzajemnego informowania się o
wszystkich stanach rzeczy bądź ich zmianach.
Dr Janusz Kraśniak Struktury organizacyjne instytucji
6
Ujęcia struktury organizacyjnej
Strukturę organizacyjną można rozpatrywać w dwóch
ujęciach:
statycznym - ogół elementów - układ komórek i
więzi
organizacyjnych.
Abstrahujemy
od
czasowego następstwa zdarzeń czyli rozpatrujemy
organizację jako układ elementów i relacji między
nimi,
dynamicznym
procesy,
związki
czasoprzestrzenne.
Koncentrujemy
się
na
czynnościach zachodzących w czasie czyli na
procesach funkcjonowania i rozwoju instytucji.
Dr Janusz Kraśniak Struktury organizacyjne instytucji
7
Rodzaje struktur i kryteria ich
wyodrębniania
K r y te r iu m
R o d z a je stru k tu r
R o z p ię to ść k ie r o w a n ia
S m u k łe , p ła sk ie
D o m in u ją c y r o d z a j
w ię z i o r g a n iz a c y jn y c h
L in io w e , fu n k c jo n a ln e , sz ta b o w o –
lin io w e
D o m in u ją c e k r y te r iu m
g r u p o w a n ia
p o d sta w o w y c h
je d n o ste k
F u n k c jo n a ln e , d y w iz jo n a ln e ,
p ro je k to w e , m a c ie rz o w e
W ię z i k a p ita ło w e
H o ld in g , k o n c e rn
Dr Janusz Kraśniak Struktury organizacyjne instytucji
8
Struktura smukła
Duża liczba szczebli hierarchicznych
Mała rozpiętość kierowania
Dr Janusz Kraśniak Struktury organizacyjne instytucji
9
Struktura płaska
Mała liczba szczebli hierarchicznych
Duża rozpiętość kierowania
Dr Janusz Kraśniak Struktury organizacyjne instytucji
10
Różne rozpiętości kierowania
Liczba członków organizacji na każdym szczeblu
hierarchii
Szczebel organizacyjny
Przy rozpiętości
kierowania wynoszącej 4
Przy rozpiętości
kierowania wynoszącej 8
1.
1
1
2.
4
8
3.
16
64
4.
64
512
5.
256
4096
6.
1024
7.
4096
Rozpiętość kierowania = 8
Liczba pracowników wykonawczych = 4096
Liczba kierowników (szczebel 1 – 4) = 585
Rozpiętość kierowania = 4
Liczba pracowników wykonawczych = 4096
Liczba kierowników (szczebel 1 – 6) = 1365
Dr Janusz Kraśniak Struktury organizacyjne instytucji
11
Rodzaje struktur i kryteria ich
wyodrębniania
K r y te r iu m
R o d z a je stru k tu r
R o z p ię to ść k ie r o w a n ia
S m u k łe , p ła sk ie
D o m in u ją c y r o d z a j
w ię z i o r g a n iz a c y jn y c h
L in io w e , fu n k c jo n a ln e , sz ta b o w o –
lin io w e
D o m in u ją c e k r y te r iu m
g r u p o w a n ia
p o d sta w o w y c h
je d n o ste k
F u n k c jo n a ln e , d y w iz jo n a ln e ,
p ro je k to w e , m a c ie rz o w e
W ię z i k a p ita ło w e
H o ld in g , k o n c e rn
Dr Janusz Kraśniak Struktury organizacyjne instytucji
12
Klasyczne rozwiązania strukturalne
Struktury wyróżnione ze względu na dominujący
rodzaj więzi organizacyjnych określa się mianem
struktur klasycznych. Do struktur klasycznych zalicza
się:
struktury liniowe,
struktury funkcjonalne,
struktury sztabowo – liniowe.
Dr Janusz Kraśniak Struktury organizacyjne instytucji
13
Struktura liniowa
Struktura najstarsza i najprostsza
Podstawowe cechy:
dominujący charakter mają więzi służbowe,
przestrzeganie
zasady
jednoosobowego
kierownictwa,
brak specjalizacji stanowisk kierowniczych.
Dr Janusz Kraśniak Struktury organizacyjne instytucji
14
Struktura funkcjonalna
Twórcą koncepcji jest F.W. Taylor
Podstawowe cechy:
dominujący charakter mają więzi funkcjonalne,
specjalizacja stanowisk kierowniczych,
złamanie zasady jednoosobowego kierownictwa.
Dr Janusz Kraśniak Struktury organizacyjne instytucji
15
Struktura sztabowo - liniowa
Podstawowe cechy:
dominujący
charakter mają więzi służbowe i
funkcjonalne,
istnienie
obok
komórek
liniowych
wyspecjalizowanych komórek funkcjonalnych
zwanych sztabami,
sztaby
posiadają
wyłącznie
kompetencje
doradcze,
zadaniem sztabów jest wspieranie kierowników
liniowych w procesie podejmowania decyzji.
Dr Janusz Kraśniak Struktury organizacyjne instytucji
16
Literatura
K. Krzakiewicz [red.],
Teoretyczne Podstawy Organizacji i
Zarządzania, Wyd. Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań
2008, rozdział 3
Dr Janusz Kraśniak Struktury organizacyjne instytucji
17