Transcript Parzydełkowce - LO Skwierzyna

Parzydełkowce (Cnidaria)
Systematyka
Typ: Parzydełkowce
Gromada: Stułbiopławy np. stułbia pospolita
Gromada: Krążkopławy np. Chełbia modra (jellyfish)
Gromada: Koralowce np. Pióro morskie, Koral szlachetny
Budowa parzydełkowców:
- symetria promienista
- dwie formy organizacji budowy
- ciało workowate zbudowane z dwóch warstw komórek :epidermy i
gastrodermy odpowiadających endodermie i ektodermie gastruli,
przestrzeń pomiędzy warstwami wypełnia galaretowata substancjamezoglea
- wnętrze worka stanowi jama
gastralna (chłonąco trawiąca)odpowiednik prajelita
- do jamy gastralnej prowadzi
otwór gębowy (funkcjonalnie
będący również otworem
odbytowym) u polipa w górnej
części zwierzęcia, u meduzy w
dolnej
- otwór gębowy otoczony jest
czułkami wyposażonymi w liczne
komórki parzydełkowe
(parzydełka)
Czułka a ramiona
-epiderma (ektoderma) zbudowana jest z:
* komórek nabłonkowo- mięśniowych zawierających
kurczliwe włókienka białkowe
* komórek interstycjalnych (nie są wyspecjalizowane mogą
poruszać się między warstwami komórek i przekształcać w inne
typy komórek- komórki totipotencjalne)
* komórki nabłonkowo nerwowe z wypustkami
przebiegającymi w mezoglei tworzącymi sieć oplatającą ciało
zwierzęcia
* komórek parzydełkowych (parzydełka, knidocyty)
* U meduz komórek zmysłowych budujących:
- oczka (ropalia)- narządy reagujące na światło
- statocysty- narządy równowagi
- gastroderma (endoderma) zbudowana jest z :
* komórek nabłonkowo- mięśniowych (w gastrodermie często
zaopatrzone w wić)
* komórek gruczołowych produkujących enzymy trawienne
Szkielet:
- u kolonijnych koralowców oraz niektórych stułbiopławów
wytwarzany jest szkielet zbudowany z węglanu wapnia
Lokomocja:
- polipy są z reguły osiadłe, ich poruszanie ogranicza się do ruchu
czułków
- meduzy jako formy pływające poruszają się ruchem odrzutowym dzięki
skurczom dzwonu
Odżywianie:
- występuje zjawisko podwójnego trawienia:
- w jamie chłonąco- trawiącej pokarm jest poddawany działaniu
enzymów trawiennych (trawienie zewnętrzne)
- drobne cząstki pokarmu dostają się do wnętrza komórek (na
drodze fagocytozy) gdzie następują kolejne etapy trawienia
(trawienie wewnętrzne)
- niestrawione resztki pokarmu usuwane są na zewnątrz ciała
przez otwór gębowy
Układ nerwowy:
- rozproszony (dyfuzyjny ) - sieć utworzona przez wypustki komórek
nabłonkowo- nerwowych , których największa koncentracja występuje
na czułkach i wokół otworu gębowego
- narządy zmysłów (ropalia, narząd równowagi meduz)
Wydalanie, oddychanie, krążenie
- wydalanie, omoregulacja , wymiana gazowa zachodzi całą
powierzchnią ciała
- przenoszenie substancji zachodzi na zasadzie dyfuzji bezpośrednio
między komórkami lub przy udziale mezoglei
Rozmnażanie:
- bezpłciowe- u polipów:
* pączkowanie- głównie polipy- młody polip może oderwać się
od osobnika macierzystego lub pozostać z nim złączony tworząc
kolonie
* rzadko u polipów dochodzi do podziału podłużnego lub
poprzecznego
* strobilizacja- dojrzały polip zaczyna dzielić się poprzecznie na
„talerzyki”, które odrywają się i przekształcają w młode meduzy
(efyry), które po kilku tygodniach przekształcają się w dorosłe
meduzy
Rozmnażanie:
- płciowe- zarówno u polipów jak i meduz
* krążkopławy są rozdzielnopłciowe mają rozwój złożony
* gamety powstają z komórek interstycjalnych w gonadach
* w rozwoju występuje dwubocznie symetryczna larwa- planula
* niektóre wykazują regularną przemianę pokoleń (np. chełbia
modra)
* oba pokolenia są diploidalnemetageneza
Przegląd :
* opisano ok. 9000 gatunków parzydełkowców
Żeglarz portugalski- polipy przyczepione
do pęcherza pławnego unoszącego się na
powierzchni wody
Stułbia pospolita (Hydra vulgaris) w ogóle nie wytwarza postaci
meduzy. Polipy mogą się przemieszczać. Ma ogromne zdolności
regeneracji.
Koralowce- najliczniejsza grupa parzydełkowców występująca
wyłącznie w postaci polipów
Ukwiały
Znaczenie:
- niektóre są pokarmem m.in. ryb , rozgwiazd
- niektóre meduzy są jadane przez ludzi (Chiny, Japonia)
- oparzenia wywołane przez parzydełkowce mogą być niebezpieczne
dla ludzi
- wykorzystywane jako surowiec w przemyśle jubilerskim
- koralowce i ukwiały tworząc rafy koralowe przyczyniają się do
kształtowania powierzchni skorupy ziemskiej
- rafy koralowe stanowią środowisko życia wielu zwierząt
- niektóre ukwiały żyją w symbiozie z innymi zwierzętami np. krab
pustelnik