Transcript ΠΡΟΛΗΨΗ ΒΙΑΣ ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΠΡΟΛΗΨΗ ΒΙΑΣ ΣΤΟ
ΣΧΟΛΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ LEONARDO
ΔΟΥΒΛΙΝΟ
Τέγου Ρίτσα, καθηγήτρια Αγγλικής
φιλολογίας του 3ου Γυμνασίου Τρικάλων
ΘΕΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ
• «Επιθετικότητα στο σχολικό περιβάλλον –
Σχολική προσέγγιση.
• «Εφαρμογές παρεμβατικής μελέτης όσον αφορά
την καταστολή της βίας και ποιες μέθοδοι
χρησιμοποιούνται για να αντιμετωπιστούν τα
φαινόμενα της ενδοσχολικής βίας.»
• «Εναλλακτικές στρατηγικές υποστήριξης των
παιδιών με παρόμοιες συμπεριφορές».
• Παρουσίαση της μεθόδου της
διαμεσολάβησης(mediation).
Τι είναι bullying (εκφοβισμός);
•
«Είναι επαναλαμβανόμενη επιθετικότητα λεκτική,ψυχολογική ή σωματική που
γίνεται από ένα άτομο ή ομάδα ατόμων εναντίον άλλων.»
(Υπουργείο Παιδείας,Δουβλίνο,1993)
•
Η επίθεση γίνεται συστηματικά και επαναλαμβανόμενα και εμφανίζεται κυρίως
στο σχολείο με σοβαρές επιπτώσεις στη ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του
παιδιού και στη διαδικασία της μάθησης. Μεμονωμένα περιστατικά
σύγκρουσης δεν συνιστούν εκφοβισμό,εκτός αν αυτά γίνονται
επαναλαμβανόμενα με σκοπό να τρομοκρατήσουν το θύμα.
•
Ένας μαθητής δέχεται bullying όταν ξεμοναχιάζεται βίαια από κάποιον ή
κάποιους.Το θύμα επιλέγεται κατ’επανάλειψη και το θύμα αδυνατεί να
υπερασπιστεί τον εαυτό του.
(Πρόγραμμα ABC για την πρόληψη της βίας στα Σχολεία,2004).
Αvoid aggression
Be tolerant
Care for others
•
Είδη εκφοβισμού…
• Ο λεκτικός εστιάζει στη διάδοση φημών που
αφορούν την καταγωγή του παιδιού,την
οικογένεια,την κουλτούρα, την φυλή και τη
θρησκεία του.(girls: name calling/insulting).
• Ο σωματικός που εκδηλώνεται κυρίως στο
παιχνίδι, με χτυπήματα.Με το παιχνίδι το παιδί
βιώνει καταστάσεις έντασης.Συχνά δε είναι
προάγγελος ανήθικων σωματικών
προσβολών.(boys: hitting/kicking).
…είδη εκφοβισμού…
• Ο εκφοβισμός του αποκλεισμού, οποίος
είναι ιδιαίτερα οδυνηρός διότι απομονώνει
το παιδί από την ομάδα του και αυτό
πλήττει την εμπιστοσύνη του στον εαυτό
του και την εικόνα του προς τους άλλους.
• Η χρήση χειρονομιών που συχνά
συνοδεύεται με εκτόξευση απειλών και
απειλητικών μηνυμάτων.(π.χ.άγρια ματιά).
…είδη εκφοβισμού
• Ο εκφοβισμός που αποσκοπεί στην απόσπαση
προσωπικών αντικειμένων.O θύτης αναγκάζει
το θύμα με απειλές να κλέψει(από προσωπικά
αντικείμενα μέχρι χρήματα) και απειλεί πως σε
περίπτωση ανυπακοής θα επανέλθει.
• Ο ηλεκτρονικός εκφοβισμός ο οποίος γίνεται
μέσα από ιστοσελίδες, ηλεκτρονικά μηνύματα
και κινητά. Διοχετεύονται προσβλητικά μηνύματα
και επιτυγχάνεται έμμεσα ή άμεσα π.χ. με
φημολογίες.
Πού μπορεί να συμβεί;
• Οπουδήποτε, ιδιαίτερα όμως εκεί που
υπάρχει ελλιπής ή καθόλου επίβλεψη από
εκπαιδευτικούς.
Ποια είναι τα υποψήφια θύματα;
Ο κάθε μαθητής μπορεί να στοχοποιηθεί
χωρίς να ευθύνεται.Σύμφωνα με έρευνα
του Πανεπιστημίου Trinity, που διεξήγαγε
το Ερευνητικό Κέντρο ABC(ενάντια στη
βία σε σχολικό περιβάλλον)……
ΑBC(Anti Bullying Centre)
Σύμφωνα με έρευνα του ABC…
Στα Δημοτικά σχολεία:
• Το 74% των μαθητών ανέφερε το προαύλιο του
σχολείου
• Το 31% την αίθουσα διδασκαλίας
• Το 16% «άλλο μέρος»
• Το 7% τους διαδρόμους
…ABC…
Στο Γυμνάσιο και λύκειο:
• To 47% την αίθουσα διδασκαλίας
• Το 37% τους διαδρόμους
• Το 27% την αυλή του σχολείου
• Το 15% «άλλο μέρος» (τουαλέτες, γυμναστήριο)
Ποίοι είναι οι λόγοι που οδηγούν
στον εκφοβισμό;
Τα αίτια βρίσκονται στο οικογενειακό
περιβάλλον,στο σχολείο ή στο
ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον.
Λόγοι που οδηγούν στον
εκφοβισμό
Τα άτομα που εκφοβίζουν επιδιώκουν:
• Να επιβληθούν
• Εκδηλώνουν ζηλοτυπία
• Οι ίδιοι υπήρξαν θύματα εκφοβισμού
• Η χαλαρή επιτήρηση από την οικογένεια
• Η ανασφάλεια
• Η απόρριψη
• Η χαμηλή απόδοση στο σχολείο
• Η έλλειψη επιβράβευσης και κινήτρων.
• Έρευνες έχουν δείξει πως τα περισσότερα άτομα που έχουν τάσεις
εκφοβισμού καταλήγουν στην εγκληματικότητα και στη χρήση
αλκοόλ. Σχεδόν το 60% αυτών των παιδιών έχουν καταδικαστεί
τουλάχιστον μία φορά μέχρι την ηλικία των 24 χρόνων.
Χαρακτηρισμός τυπικού θύματος
στοχοποίησης
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Έχει ανησυχία και αισθάνεται ανασφάλεια
Είναι ευαίσθητο
Έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση
Αισθάνεται αποτυχημένο, αντιδρά στην επίθεση με κλάμα
Ντρέπεται
Αισθάνεται ανόητο και καθόλου ελκυστικό
Αισθάνεται μοναξιά και εγκατάλειψη
Δεν έχει φίλους
Είναι μικροκαμωμένο.
Μερικές φορές όμως το θύμα μπορεί να είναι προκλητικό λόγω
ανησυχίας, έλλειψης αυτοσυγκέντρωσης και πρόκλησης εντάσεων
μέσα στην τάξη. Είναι επιπλέον υπερκινητικό και αυτό δημιουργεί
αρνητικές αντιδράσεις.
• Έρευνες έχουν δείξει πως τα θύματα εκφοβισμού κατέληξαν σε
ενήλικες με χαμηλή αυτοεκτίμηση και κατάθλιψη.
Αποτελέσματα εκφοβισμού
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Πονοκέφαλος
Ναυτία
Άγχος
Μειωμένη απόδοση αυτοσυγκέντρωσης
Έλλειψη κινήτρων
Χαμηλή απόδοση στο σχολείο
Έλλειψη αυτοπεποίθησης και αυτοεκτιμησης
Κατάθλιψη
Εκρήξεις επιθετικότητας
Αίσθημα απομόνωσης
Δημιουργία νευρικών «ΤΙΚ», τραυλισμός,
βραδυγλωσσία,προβλήματα με τον ύπνο,εφιάλτες, αλκοολισμός,
χρήση ναρκωτικών και υποκατάστατων..
Αντιμετώπιση του φαινόμενου…
Οι γονείς υιοθετώντας σωστές συμπεριφορές στην καθημερινότητά τους
μπορούν να μάθουν στο παιδί:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Να σέβεται και να ενδιαφέρεται για αυτούς που συναναστρέφεται
Να δείχνει ανεκτικότητα και αποδοχή στην διαφορετικότητα
Να έχει υπευθυνότητα
Και να έχει συνεχή επίβλεψη
Να απαιτούν πειθαρχία και τήρηση σταθερών κανόνων
Να εξουσιοδοτούν το σχολείο για δράση,αν υπάρχει τέτοιου είδους μέριμνα
Να παροτρύνουν τα παιδιά τους να αναφέρουν το περιστατικό
Να εντοπίζουν αλλαγές στη συμπεριφορά, στην εμφάνιση ή στην ψυχολογία
τους
Να συζητούν θέματα εκφοβισμού που έπεσαν στην αντίληψή τους με τα
παιδιά τους
Να ενημερωθούν για το πώς θα αντιμετωπίσουν μια παρόμοια κατάσταση
που θα αφορά το δικό τους παιδί
…αντιμετώπιση του φαινόμενου
Οι εκπαιδευτικοί πρέπει:
•
•
•
•
•
Να εντοπίζουν τέτοια φαινόμενα και να τα καταγράφουν
Να αλλάζουν συχνά θέση τους μαθητές τους για να βεβαιωθούν πως
υπάρχει επικοινωνία με όλα τα μέλη της ομάδας
Να ενημερώνονται για τυχόν διαφωνίες μαθητών εκτός σχολείου που είναι
δυνατόν να μεταφερθούν στο σχολικό περιβάλλον
Να παρακολουθούν διακριτικά και να παρεμβαίνουν την ώρα του
περιστατικού ούτως ώστε να μην κατηγορηθεί το θύμα ότι «κάρφωσε» τον
θύτη.
Επιπλέον δεν πρέπει να λησμονούμε πως
Οι απαγορεύσεις δημιουργούν επιθυμίες
Οι ποινές δεν επιλύουν προβλήματα
Η τιμωρία τροφοδοτεί την απειθαρχία.
Μέθοδοι αντιμετώπισης του
φαινομένου που χρησιμοποιήθηκαν
στην Ιρλανδία.
• 1.Η μέθοδος της «μη απόδοσης
κατηγορίας»
• 2.Η μέθοδος της «κοινής ευθύνης»
• 3.Η μέθοδος της Διερεύνησης
Διαμεσολάβηση
• Προτεινόμενη μέθοδος από τις καθηγήτριες Mona O’Moore και Lain
Mc Guire η Διαμεσολάβηση.
• Προτείνει πως όλοι οι μαθητές πρέπει να μάθουν να διαχειρίζονται
δημιουργικά καταστάσεις θυματοποίησης και υιοθετεί τη στρατηγική
που αποσκοπεί στη λύση συγκρούσεων.Στηρίζεται στις αρχές της
συναίνεσης, της εμπιστοσύνης και της συμφωνίας. Είναι μια
δομημένη εναλλακτική διαδικασία και απαιτεί συμμετοχή μαθητών,
που δεν έχουν εμπλοκή με το περιστατικό, και οι οποίοι μετά από
εκπαίδευση συμβουλεύουν, καθοδηγούν και οδηγούν τα
συγκρουόμενα μέρη (το θύμα και τον θύτη) σε φιλικό διακανονισμό.
• Η εφαρμογή αυτής της μεθόδου απέφερε θετικά αποτελέσματα σε
σχολεία του Καναδά, των ΗΠΑ, της Αυστραλίας και της Ν.
Ζηλανδίας.
Αποτελέσματα της μεθόδου της
Διαμεσολάβησης
(Σύμφωνα με τους JOHNSON AND JOHNSON)
• Μείωση επιθετικότητας στα σχολεία
• Περιορισμένη αναφορά επεισοδίων από τους
καθηγητές
• Χρήση της μεθόδου της Διαμεσολάβησης από
τους μαθητές σε περιβάλλοντα εκτός σχολείου για
επίλυση συγκρούσεων.
• Η επίλυση των συγκρούσεων των μαθητών με
παρέμβαση καθηγητών μειώθηκε κατά 80%.
• Η αναφορά επεισοδίων εκφοβισμού στη Δ/ΝΣΗ
του σχολείου μειώθηκε κατά 95%.
• Οι αποβολές των μαθητών μειώθηκαν.
...διαμεσολάβηση
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Αυτή η μέθοδος εφαρμόζεται στην Αγγλία και Ιρλανδία από το 1990. Τα
αποτελέσματα είναι και στις δυο χώρες ενθαρρυντικά, οι προσπάθειες όμως
για βελτίωση συνεχίζονται.
Στην Ιρλανδία, συγκεκριμένα, εφαρμόζεται στο Santa Maria College,στο
Δουβλίνο, πάντα με την καθοδήγηση και επίβλεψη του Ερευνητικού
Κέντρου του Trinity College, αλλά με μια καινοτομία:
Αντί να επιμορφώσουν συγκεκριμένους μαθητές για διαμεσολαβητές,
επιμορφώνουν όλους τους μαθητές της Α’ Τάξης.
Αυτό είχε θετικά αποτελέσματα και αποδείχτηκε επιτυχές γιατί βοήθησε:
Στην καταστολή της σύγκρουσης
Στην βελτίωση της απόδοσης και της επικοινωνίας
Στην αυτοσυγκέντρωση
Στην ενθάρρυνση της ανεκτικότητας.
Σύμφωνα με την έρευνα της Dr Mona O’Moore σε Ιρλανδικά σχολεία,
Το 31% των μαθητών της πρωτοβάθμιας και
Το 16% των μαθητών της Δευτεροβάθμιας Εκπ/σης έχουν υποστεί
εκφοβισμό κάποια στιγμή κατά την διάρκεια των μαθητικών τους χρόνων.
Myths about bullying
•
I was bullied at school and it didn’t do me any harm. (It shows inability
to deal with bullying).
•
•
Bullying is just a normal part of growing up. (unacceptable)
It’s character building. (use positive models, encourage responsibility).
•
It’ll make a man/woman out of him/her.( why should a child suffer
agonies in silence in order to become a man?)
•
Sticks and stones can break your bones but names can never hurt
you.( has anyone seen a child reduced to tears? Names can hurt more –
the hurt also lasts more.)
•
Don’t tell or you are a grass. (The most destructive myth. As bullying
thrives in a climate of secrecy, victims, bystanders and witnesses must be
encouraged to talk. Telling makes the problem public and the bully stops
being anonymous.)
Προτεινόμενες δράσεις για
ευαισθητοποίηση της σχολικής
κοινότητας
• Διοργάνωση εβδομάδας ενημέρωσης κατά της
θυματοποίησης
• Παρουσίαση έκθεσης ζωγραφικής ή ποίησης
• Παρουσίαση θεατρικού με ευθύνη και επιλογή των
μαθητών
• Διοργάνωση εκδήλωσης. Προσκαλούμε γονείς, τη Δ/νση
του σχολείου και κοινωνικούς φορείς από τους οποίους
ζητούμε συμμετοχή στο πρόγραμμα .Όλοι μαζί
αναλαμβάνουν την υποχρέωση για την εφαρμογή ενιαίας
πολιτικής αντιμετώπισης του προβλήματος και τήρηση
κοινής στρατηγικής παρεμπόδισης παρόμοιων
φαινομένων.
Myths about bullying
• I was bullied at school and it did not do me any harm.( It
shows inability to deal with bullying).
• Bullying is just a normal part of growing up.
(unacceptable).
• It’s character building. (use positive models, encourage
responsibility instead).
• It’ll make a man/woman out of him/her. (why all this)?
• Sticks and stones can break your bones but names can
never hurt you. (has anyone seen a child reduced to
tears)?
• Don’t tell anyone or you are a grass.(victims must be
encouraged to talk).
……
Αγαπητοί φίλοι,
Όταν το περιβάλλον σ’ένα σχολείο είναι θετικό,
• Οι εκπαιδευτικοί μαθαίνουν να ακούουν
• Οι μαθητές να συνεργάζονται για τις αλλαγές που θα αποβούν
προς όφελός τους
• Και οι γονείς όσο και η ευρύτερη κοινωνία μαθαίνουν να
προσφέρουν την υποστήριξή τους.
Ευχαριστώ το Σύλλογο του 3ου Γυμνασίου και τη Δ/ντρια κ. Ηλιάδη
Αμαλία που μου έδωσαν τη δυνατότητα να μοιραστώ μαζί σας αυτή
τη βιωματική εμπειρία μου.
Ευχαριστώ πολύ για την παρουσία σας.
…Αφορμή για σκέψη!
• Το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας του σχολείου και ο
ρόλος της οικογένειας πώς λειτουργούν;
• Βάλλουν εναντίον του σχολικού κλίματος;
• Συμβάλλουν στην επίλυση συγκρουσιακών
καταστάσεων;
• Διαβάλλουν τα άτομα που εμπλέκονται στην εκπ/κή
διαδικασία;
• Αναβάλουν την ανάληψη πρωτοβουλιών και συλλογικής
δράσης;
• Καταβάλουν τις δυνάμεις του εκπ/κού;
• Μεταβάλουν ή και αλλοιώνουν το θετικό σχολικό κλίμα;
• Υπερβάλουν όσον αφορά τους τρόπους πρόληψης/
αντιμετώπισης της προβληματικής συμπεριφοράς;
Βιβλιογραφία
• Bemak, F and Keys, S. (2001). “Violent and Aggressive
Youth. Intervention and Prevention, Strategies for
Changing Times”, Corwin Press Inc., California
• Bonafe-Schmitt, J.P. (1996). “School Mediation: A way to
Control Violence or an educational Process”.N.Y.
• Byrne, B. (1999). “The Nature of School Bullying”.
Rouledge, London
• Mona O’Moore-Stephen James Minton:" Dealing with
Bullying in Schools”.A training manual for teachers,
parents and other professionals.
• Lee,C.(2004)Preventing Bullying in Schools,London:Paul
Chapman Publishing.
• Fried,S.and Fried,P.(1996)”Bullies and Victims” New
York:M.Evans.
Ευχαριστώ
για την προσοχή σας!