Poljoprivredna stanica NOVI SAD

IRIS YELLOW SPOT VIRUS NA CRNOM LUKU I NJEGOVO PRISUSTVO U SRBIJI

dipl.ing. Milena Petrov

Rasprostranjenost

• Severna i Južna Amerika (Brazil) • Ekonomski štetno boljenje na crnom luku • Evropa, Holandija, Slovenija, Italija, Španija i Francuska

Prisustvo u Srbiji

• Prisutan od 2007 godine u dva lokaliteta 1. Sirig – semenski luk 2. Obrenovac – merkantilni luk Mesto Gospođinci Čurug Vilovo Sirig Stepanovićevo Despotovo Čelarevo Ukupno Povrišine semenskog luka u ha 0,5 1,0 1,5 Površina merkantilnog luka u ha 35 5 2,5 16 30 3,5 2,5 94,5 Površina registrovanog patogena u ha 0,5 0,5

Mesto Gospođinci Čurug Đurđevo Vilov Titel Sirig Stepanovićevo Zmajevo Despotovo Ukupno Povrišine semenskog luka u ha 0,5 0,5 Površina merkantilnog luka u ha Površina merkantilnog luka u ha 39,5 5 5,5 2,5 15 12 25 5 3,5 112,5 -

• Lukovi: 1. Crni luk 2. Praziluk 3. Beli luk 4. Divlji luk

Domaćin

• Cveće: 1. Iris 2. Lizijantus 3. Amarilis 4. Petunija • Korovi: 1. Tatula 2.

Štir 3. Divlja grahorica

Prenošenje virusa vektorima

• Virus se prenosi isključivo lukovim – duvanovim tripsom (Thrips tabaci) larvi i imaga • Ako larve tripsa jednom usvoje virus, one ga prenose ceo svoj život.

• Brzina širenja virusa u usevu zavisi od aktivnosti vektora (toplo i suvo vreme) • Prenošenje virusa semenom i lukovicama treba da se istraživanjem potvrdi.

• Virus se ne održava u zemljištu.

Detekcija i identifikacija

SIMPTOMI NA ZARAŽENIM BILJKAMA LUKA – Najkarakterističniji simptomi su na cvetonosnom stablu u semenom luku – Žućkate i žućkasto mrke vretenaste pege u obliku “dijamanta” – Na cvetonosnom stablu se formira otok i dolazi do poleganja cvetonosnog stabla.

– U jačem intenzitetu simptomi se javljaju na biljkama koje su na ivicama parcele

• Urađeno uzorkovanje sa sumnjivih biljaka kako bi se uradilo testiranje • Testiranje obavljeno u laboratoriji Poljoprivrednog fakulteta Zemun i dokazano prisustvo virusa IYSV na sakupljenim uzorcima.

• Prof.dr Branka Krstić i dr Aleksandra Bulajić potvrdile su biotestom, serološki dokazivanjem i molekularnom detekcijom da se radi o IYSV virusu na crnom luku.

Kontrola oboljenja

• Nema izlečenja • Sprovoditi sanitarne – preventivne mere.

• Sprečiti stres • Voditi računa o plodoredu • Obavezno suzbijanje tripsa (vektora virusa) i korova

CILJ

• Sprečavanje daljeg širenja virusnog oboljenja IYSV u našoj zemlji.