Transcript Jak zapobiegamy próchnicy?

Współczesne koncepcje zapobiegania
próchnicy
-Dieta i higiena
Agnieszka Kołcon
Dlaczego zapobiegamy próchnicy?



Utrata uzębienia prowadzi
do zaburzeń
ogólnoustrojowych,
szczególnie w zakresie
układu pokarmowego
Unikamy stresu
związanego z bólem,
pogorszeniem mowy i
wyglądu
Unikamy nakładów
finansowych związanych z
leczeniem
Jak zapobiegamy próchnicy?



1. profilaktyka
prenatalna
Edukacja kobiet w wieku
rozrodczym w zakresie
zdrowia jamy ustnej
Edukacja ciężarnych w
zakresie zdrowia j.u. ich
i dziecka, sanacja,
obniżenie poziomu
bakterii kariogennych
Jak zapobiegamy próchnicy?




2.profilaktyka natalna
Edukacja w zakresie
dróg transmisji bakterii,
kariostatycznego
schematu odżywiania i
higieny jamy ustnej
dziecka
Obniżenie poziomu
bakterii kariogennych
Pierwsza wizyta dziecka
w gabinecie
stomatologicznym
Jak zapobiegamy próchnicy?







3. profilaktyka ponatalna
Nawyki higieniczne
Nawyki dietetyczne
Fluor
Uszczelnianie bruzd
Płukanki jamy ustnej
Okresowe wizyty kontrolne
Kierunki zapobiegania próchnicy



Zmiany szkodliwych
nawyków żywieniowych
Zmiany środowiska jamy
ustnej (redukcja
tworzenia kwasów
poniżej szkodliwego
poziomu),
Zwiększenie odporności
powierzchni szkliwa na
rozpuszczanie
Dieta – wpływ na stan uzębienia



Zbilansowana dieta w ciąży stymuluje prawidłowy rozwój i
mineralizację zawiązków u płodu
U niemowląt ważne odpowiednie ilości wapnia, fosforu, wit.
A, E, D – zapewniają odporność zębów na próchnicę
Kariogenność produktów zależy od: zawartości cukrów,
zawartości naturalnych buforów, ilości śliny stymulowanej,
zawartości kwasów oraz szybkości z jaką opuszcza jamę
ustną
Dieta – podstawa zdrowego uzębienia





Ograniczenie podaży słodyczy i słodkich napojów,
Tzw. „model skandynawski” – słodycze raz w
tygodniu,
„nie podjadanie” między posiłkami,
Przewaga pokarmów twardych (jabłka, marchew
itp.),
Zamienniki cukru nie ulegające fermentacji – ksylitol,
sorbitol
Oto kilka produktów żywnościowych mających znaczenie
w profilaktyce próchnicy:
- twarde sery (np. camembert)- działają stymulująco na
wydzielanie śliny, zwiększają stężenie wapnia w płytce,
działają ochronnie na szkliwo, dzięki zawartej w nich
kazeinie( podobnie jak mleko kobiece);
- kasze, rośliny strączkowe, orzechy, warzywa, owoce oraz
napoje w tym: piwo, herbata, wino, soki owocowe- rola w
kontroli procesu próchnicowego poprzez działanie
hamujące na bakterie Streptococcus mutans ;
- guma do żucia, najlepiej zawierająca sorbitol, ksylitol lub
fluorek w przeciągu 10-20 minut po spożyciu posiłku;
- niskokaloryczne słodziki - wykazują niską
próchnicotwórczość, gdyż nie są rozkładane przez bakterie
do kwasów.
Higiena jamy ustnej – po co?

Usunięcie płytki nazębnej – głównego winowajcy w
procesie powstawania próchnicy
Co się składa na higienę jamy ustnej?
 Szczotkowanie



Zawsze po każdym
posiłku
Odpowiednią dla każdego
pacjenta metodą
Za pomocą odpowiedniej
szczotki i pasty do zębów
Brutalna prawda...
http://www.dentysta.e
u/ogolne/3839-polacyza-kilka-lat-przestanamyc-zeby
Zapraszam do lektury
Szczoteczki do zębów
CIEKAWOSTKA:
Szczoteczka do zębów została uznana przez amerykański
Instytut Technologii w Massachusetts za najważniejszy
wynalazek XX wieku, bez którego nie można się obejść.
Pokonała miedzy innymi samochód, komputer osobisty
oraz telefon komórkowy.
Szczoteczki do zębów
Ze względu na średnicę włosia szczoteczki istnieje
następujący podział:
• szczoteczka twarda: 0,25-0,30mm,
• szczoteczka średnio-twarda: 0,20-0,25mm,
• szczoteczka miękka: 0,18-0,20mm,
• szczoteczka do implantów: 0,08-0,012mm.
Szczoteczki do zębów
Jeszcze nie tak dawno osobom dorosłym ze zdrowym przyzębiem
zalecało się używanie szczoteczek twardych. Jednak jak
pokazały badania coraz częściej mamy do czynienia z tzw.
„ciężkimi entuzjastami higieny”, którzy ze zbyt dużą siłą i
energicznością czyszczą swoje zęby doprowadzając do
powstawania recesji dziąseł i odsłonięcia szyjek zębowych.
Dlatego też obecnie zalecane są szczoteczki średnio-twarde.
W szczególnych przypadkach zalecane są także szczoteczki
miękkie np. :
-w przypadku zaostrzenia zapalenia przyzębia, szczególnie
przebiegającego z bolesnością, krwawieniem, zwiększeniem
ruchomości zębów,
-w zdiagnozowanym wrzodziejącym zapaleniu dziąseł lub
przyzębia,
-stosowanie przez pacjenta jednej z metod szczotkowania- metody
Bassa.
Szczoteczki do zębów – szczoteczki elektryczne
W porównaniu z manualnymi są łatwiejsze w użyciu, przez wzgląd na fakt,
że używanie ich nie wymaga specjalnej techniki szczotkowania.
Dodatkowo stosowanie tego rodzaju szczoteczki jest mniej
traumatyzujące dla dziąseł poprzez to, że siła nacisku na nie jest równa
1/3 siły wywieranej przez szczoteczkę manualną. Główka takiej
szczoteczki wykonuje 4.000-20.000 obrotów/minutę i łączy w sobie trzy
rodzaje ruchów rotacyjne, pulsacyjne i oscylacyjne co pozwala na
jeszcze dokładniejsze oczyszczenie zębów z płytki bakteryjnej.
Dodatkowymi atutami tych szczoteczek może być to, że posiadają często
sygnał dźwiękowy pozwalający zachować właściwy czas
szczotkowania.
Zalecane są one szczególnie osobom upośledzonym fizycznie lub
umysłowo, którzy mają duży problem z umiejętnym posługiwaniem się
szczoteczką manualną, ale także osobom zdrowym mającym z tym
kłopot. Do osobnej grupy pacjentów należą ci posiadający stałe aparaty
ortodontyczne, którym zalecane jest również korzystanie z tego rodzaju
szczoteczek.
Jak prawidłowo szczotkować zęby?
NIEZALEŻNIE OD METODY:





Zęby należy szczotkować około 3 minut, przynajmniej dwa
razy dziennie, po posiłkach rannym i wieczornym
Rączkę szczoteczki należy uchwycić całą dłonią tak, aby
kciuk przytrzymywał rączkę i był wysunięty w kierunku
włosia
Uchwyt powinien być dość mocny
Szczotkowanie powierzchni zgryzowych powinno być
jednakowe we wszystkich metodach i polegać na
szorowaniu tych powierzchni włosiem szczoteczki
położonym prostopadle do powierzchni zgryzowych
Czyszczenie jednocześnie jednego łuku zębowego
POKAZUJMY NASZYM PACJENTOM, JAK MYĆ ZĘBY – DLA NAS TO
OCZYWISTE, JEDNAK TAK NAPRAWDĘ NIEWIELU Z NICH ZNA PRAWIDŁOWĄ
TECHNIKĘ!!!
POMOCNE W NAUCE EFEKTYWNEGO SZCZOTKOWANIA MOŻE BYĆ
WYBARWIANIE PŁYKI NAZĘBNEJ
Metody mycia zębów
Obecnie zaleca się następujące metody szczotkowania
zębów:
• wymiatania, inaczej obrotowa (ang. roli, rolling-stroke, pressrole),
• wibracyjne: Stillmana, Chartersa, Bassa, Bassa
zmodyfikowana,
• okrężno-szorująca (ang. circular-scrub, multitufted).
Metoda wymiatania
Metoda roll
Jest to metoda „dziąsło-zęby”. Szczoteczka ustawiona jest
pod kątem 45˚ - w ten sposób przyszyjkowe części zębów
są pomijane. Stosując metodę roll osoba wywijająca
szczoteczką wykonuje ruchy obrotowo-wymiatające –
główka szczoteczki przesuwana jest po dziąsłach i
koronach zębów. Niestety, sposób ten nie należy do
skutecznych, niemniej jednak jest małoinwazyjny w
przypadku chorób przyzębia. Co zatem robić, aby metoda
roll była skuteczna? Otóż zaleca się wykonywać 4-6
ruchów wymiatająco-obrotowych w jednym czyszczonym
miejscu, a główka szczoteczki musi obejmować trzy
sąsiednie zęby.
Metoda Bass
Metoda ta skutecznie usuwa płytkę bakteryjną z kieszonek
dziąsłowych. Wystarczy ustawić włosie szczoteczki
(wyłącznie miękkiej) pod kątem 45˚ w okolice szyjek zębów
– muszą być one skierowane do wierzchołków korzeni
zębów. Polega ona na wykonywaniu niewielkich poziomych
ruchów drgająco-wibrujących – w ten właśnie sposób
końce włosia szczoteczki wnikają do kieszonki dziąsłowej i
skutecznie oczyszczą okolice przydziąsłową. Wykonuje się
ok. 5 powtórzeń – każde składające się z mniej więcej 30
ruchów. Uwaga! W tym przypadku nie wolno szorować
zębów, bowiem może to spowodować uszkodzenie szkliwa
i obnażenie korzen
Metoda Stilmann
Szczoteczkę układa się poziomo pod kątem 45˚ skierowaną
włosiem do wierzchołka korzenia aczkolwiek należy mieć
na uwadze, że włosie musi częściowo znajdować się na
dziąśle, a częściowo na koronie zęba. Przyciśniętą do
dziąsła szczoteczkę „wywija się” w kierunku powierzchni
żujących z jednoczesnym ruchem poprzecznie-wibrującym
o niewielkich drganiach. Metoda ta uważana jest za
masująco-oczyszczającą i polecana jest m.in. przy recesji
dziąseł.
Metoda Charters
Tak jak w przypadku metod Stillmanna i Bassa, tak i metoda
Chartersa polega na ułożeniu szczoteczki poziomo pod
kątem 45˚ lecz w tym wypadku w kierunku płaszczyzny
zgryzowej (włosie szczoteczki winno znajdować się
częściowo na dziąśle i częściowo na koronie zęba i być
skierowane do powierzchni żującej/brzegu siecznego).
Szczoteczką wykonujemy ruchy obrotowe przy
jednoczesnym i równomiernym ucisku na dziąsła. Metoda
ta nie jest łatwa do opanowania, a wykonywana w sposób
niewłaściwy może spowodować szkodliwe działanie na
dziąsła. Polecana jest szczególnie pacjentom z chorobami
przyzębia (ze stwierdzoną recesją dziąseł i/lub utratą ich
konturu).
Metoda okrężna (Fones)
Technika ze względu na swoją łatwość zalecana jest dzieciom
oraz osobom upośledzonym, polegająca na ułożeniu
szczoteczki pod kątem prostym do dziąsła i wykonywaniu
okrężnych ruchów obrotowych. Dzięki tej metodzie zostaje
usunięta płytka nazębna z powierzchni gładkich, niemniej
płytka zalegająca na powierzchniach stycznych nie zostaje
usunięta.
Metoda pionowa
Polega na ułożeniu włosia szczoteczki pionowo do
powierzchni językowych zębów przednich (wzdłuż ich osi)
poczym „wymiatamy” zalegające resztki pokarmowe
Metoda pozioma
Polega na ułożeniu włosia szczoteczki wzdłuż długiej osi
zębów (powierzchnie żujące zębów bocznych).
Szczotkowanie polega na wykonywaniu ruchów „tył-przód”.
Dozwolone jest również wykonywanie delikatnych ruchów
obrotowych.
…oraz zabiegi dodatkowe:
Czyszczenie przestrzeni międzyzębowych

Używanie nici dentystycznych
Nici dentystyczne



Rodzaje: okrągłe w przekroju, płaskie, woskowane,
fluorowane, wybielające, smakowe itd.
Codzienne używanie zmniejsza ilość bakterii na pow.
stycznych o 50%
Jak używać?
DLA OPORNYCH MANUALNIE :)
Czyszczenie przestrzeni międzyzębowych

Używanie wykałaczek

Stosowane raczej u
dorosłych
Zwłaszcza w przypadku
występowania diastem/trem,
lub przy zaniku brodawek
dziąsłowych
Dostępne wykałaczki
drewniane, lub z tworzywa
sztucznego


Czyszczenie powierzchni międzyzębowych

Szczoteczki
międzyzębowe
Płukanie jamy ustnej



Płukanie –zmniejsza ilość
flory bakteryjnej,
zobojętnia kwaśne
środowisko
Usuwa niemal połowę
resztek pokarmowych,
rozpuszcza cukry
zalegające w jamie ustnej
Nie jest to wystarczająca
metoda, zalecana jako
wyłączna w przypadku
ostrego zapalenia dziąseł.
Płukanie jamy ustnej



Proste, wodą po posiłku –
wypłukiwanie resztek
pokarmowych
Irygacje wodne – za
pomocą specjalnych
urządzeń, tzw. irygatorów
Używanie płukanek ze
składnikami aktywnymi.
Irygatory
Płukanki do jamy ustnej
Zawierają środki
antyseptyczne, takie jak:
=> chlorheksydyna
=> triclosan
=> sangwinaryna
=> inne, jak sole metali,
cetylopirydyna,
heksetydyna, enzymy

Żucie gumy



Żucie gumy 10-20 min po posiłku
Ksylitol i sorbitol działają
antybakteryjnie, nie są
fermentowane przez bakterie –
obniżenie stężenia kwasu
mlekowego w płytce nazębnej i
ślinie
Stymulowana ślina zawiera duże
ilości jonu buforującego HCO3-,
więcej laktoperoksydazy – czynnika
obronnego i wyższe stężenie Ca2+
niezbędnych do remineralizacji
Zainteresowanych odsyłam do:
„Zarys kariologii” Danuta
Piątowska
www.dentysta.eu
„Stomatologia zachowawcza.
Zarys kliniczny” Z. Jańczuk