Transcript کارگاه آموزشی امانت بین کتابخانه ای - کتابخانه مرکزی

‫کارگاه آموزش ی امانت بین کتابخانه ای‬
‫کتابخانه مرکزی‬
‫آبان ماه ‪1390‬‬
‫رئوس مطالب‬
‫تاریخچه‬
‫مقدمه‬
‫طرح امین‬
‫تعریف چند اصطالح‬
‫طرح غدیر‬
‫• همکاری بین کتابخانه ها‬
‫همکاری بین کتابخانه ای در عصر اطالعات‬
‫• اشتراک منابع‬
‫امانت بین کتابخانه ای در کتابخانه مرکزی‬
‫• خدمات تحویل مدرک‬
‫طرح امانت بین کتابخانه ای اصفهان‬
‫• امانت بین کتابخانه ای‬
‫تفاهم نامه با دانشگاه اصفهان‬
‫سیاست ایجاد امانت بین کتابخانه ای‬
‫خدمات تحویل مدرک‬
‫شرایط ایجاد امانت بین کتابخانه ای‬
‫دالیل موفقیت‪،‬شکست امانت بین کتابخانه ای خدمات اشاعه اطالعات‬
‫روند امانت کتاب‬
‫راهکارهای بهبود امانت بین کتابخانه ای‬
‫روند امانت مقاله‬
‫مقدمه‬
‫پیشرفت سریع علوم و فنون ‪ ،‬گسترش روز افزون منابع و نشریات علمی‪ ،‬ضرورت‬
‫دستیابی به آخرین اطالعات‪ ،‬افزایش مداوم بهای انتشارات‪ ،‬سکون یا کاهش بودجه‬
‫های کتابخانه ها‪ ،‬موانع مربوط به فضای فیزیکی کتابخانه ها نیاز کتابخانه ها به‬
‫همکاری های متقابل بیشتر کرد‪.‬‬
‫تغییر سیاست کتابخانه ها‬
‫مالکیت منابع‬
‫دسترسی به منابع‬
‫ظهور طرح های مربوط به امانت بین کتابخانه ای‬
‫تاریخچه‬
‫• ‪ 200‬سال پیش از میالد = کتابخانه اسکندریه و پرگاموم‬
‫• اولین بار در سال ‪ 1876‬گرین ( آمریکا)‬
‫• ‪1948‬طرح فارمینگتون‬
‫• برنامه سفارش مشترک استانفورد در کالیفرنیا‬
‫• فهرستگان پیوسته شرکت غیر انتفاعی ‪1971‬‬
‫•‬
‫) ‪Ohio College Library Center ( OCLC‬‬
‫• امروزه ) ‪Online Computer Library Center ( OCLC‬‬
‫همکاری میان کتابخانه ها‬
‫عبارت است از کار مشترک بین دو یا چند کتابخانه به منظور تهیه و تدارک خدمات بهتر‬
‫برای مراجعان با استفاده از امکانات و فناوری مناسب‬
‫اشتراک منابع‬
‫فعالیت هایی بر اساس یک توافق رسمی یا غیر رسمی میان گروهی از کتابخانه ها برا ی‬
‫اشتراک مجموعه ها‪ ،‬اطالعات‪ ،‬امکانات‪ ،‬نیروی انسانی می باشد‬
‫امانت بین کتابخانه ای‬
‫ایفال ( فدراسیون بین املللی انجمن های کتابداری )‬
‫فرآیندی که یک کتابخانه منابع اطالعاتی مورد نیاز استفاده کنندگانش را از کتابخانه‬
‫های دیگر دریافت می کند که آن منابع در کتابخانه درخواست کننده وجود ندارند‪.‬‬
‫منابع اطالعاتی در خواست شده به طور موقت امانت گرفته می شود یا به صورت‬
‫چاپی یا رایانه ای نسخه برداری می گردد‬
‫امانت بین کتابخانه ای‬
‫دانشنامه كتابداري امانت بين كتابخانه اي‬
‫همكاري ميان كتابخانه ها كه طي آن يك كتابخانه مي تواند مواد كتابخانه ديگر را به امانت‬
‫گیرد‪ ،‬تعريف مي كند‪ .‬در طرح امانت بین كتابخانه اي‪ ،‬استفاده كننده يك نظام اطالعاتي‬
‫مي تواند مواد كتابخانه ديگر را به امانت گیرد‪.‬‬
‫خدمات تحویل مدرک‬
‫دانشنامه كتابداري تحويل مدرك را تهيه نسخه اي از مدرك براي درخواست‬
‫كننده بر اساس نسخه اماني تعريف مي كند و بيان مي كند كه تحويل مدرك‬
‫خريد تصوير مدرك و تصوير مقاالت مجالت از تهيه كنندگان را نیز شامل مي‬
‫شود‪.‬‬
‫سیاست امانت بین کتابخانه ای‬
‫همکاری بین کتابخانه ای نیاز به خط مش ی مدون دارد که باید پاسخگوی‬
‫سواالتی باشد‪.‬‬
‫‪ ‬چه منابعی ؟‬
‫‪ ‬چه کسانی؟‬
‫‪ ‬چه زمانی ؟‬
‫‪ ‬هزینه ؟‬
‫شرایط ایجاد امانت بین کتابخانه ای‬
‫‪ ‬اشتراک موضوعی‬
‫‪ ‬منطقه جغرافیایی‬
‫‪ ‬آگاهی و دسترس ی به اطالعات کتابشناختی یکدیگر‬
‫امانت بین کتابخانه ای در ایران‬
‫‪ ‬اولین بار مرکز اطالعات و مدارک علمی ایران ‪1348‬‬
‫‪ ‬بررس ی مجدد آئین نامه ‪1362‬‬
‫طرح تعمیم خدمات کتابخانه های تخصصی به افراد‬
‫غیرعضو‬
‫‪ ‬تمهیداتی برای دسترس ی مسقیم دانشجویان تحصیالت تکمیلی اعضای هیات علمی‬
‫رسمی و آزمایش ی‬
‫طرح امین‬
‫طرح امانت بین کتابخانه ها با عنوان طرح امین در نیمه دوم سال ‪ 1379‬آغاز‬
‫بکار کرد و اجرای طرح ساالنه‪ ،‬و عضویت پیش از آغاز هر دوره تمدید می شود‪.‬‬
‫طرح غدیر‬
‫طرح غدیر یا عضویت فراگیر کتابخانه ها راهکاری برای دسترس ی مستقیم کاربران‬
‫به منابع کتابخانه های دانشگاهی می باشد‬
‫همکاری بین کتابخانه ای در عصر اطالعات‬
‫‪ ‬تهیه فهرست های مشترک به صورت پیوسته‬
‫‪ ‬دسترس ی راه دور‬
‫‪ ‬جستجو در فهرست های کتابخانه ای از طریق شبکه های رایانه ای‬
‫‪ ‬فهرست نویس ی تعاونی‬
‫‪ ‬تبادل اطالعات کتابشناختی )‪(Z3950, ISO‬‬
‫‪ ‬همکاری در زمینه تولید و اشتراک محتوای دیجیتالی‬
‫(فدراسیون کتابخانه ای دیجیتال)‬
‫دالیل موفقیت یا شکست‬
‫عوامل تکنولوژیکی ) فهرستگان روز آمد و دسترس ی آسان (‬
‫عوامل سازمانی ) خط مش ی مدون )‬
‫عوامل انسانی ( نگرش مدیران و کتابداران )‬
‫عوامل اقتصادی ( هزینه ها تهیه و نگهداری ‪ ،‬کپی ‪ ،‬پست ‪ ،‬پیک و ‪)...‬‬
‫راهکارهای بهبود امانت بین کتابخانه ای‬
‫• پرورش روحیه همکاری در بین کتابداران‬
‫• توجیه و تبیین ضرورت آن‬
‫• توجه به اقتصاد اطالعات‬
‫• دسترس ی به فهرستگان مشترک‬
‫• تهیه و فراهم آوری امکانات سخت افزاری و ‪...‬‬
‫• تالش در جهت امانت بین کتابخانه ای از طریق الکترونیکی‬
‫امانت بین کتابخانه ای در کتابخانه مرکزی‬
‫خارج از کشور‬
‫امانت بین کتابخانه ای با کتابخانه ‪ Enstinet‬واقع در کشور مصر‬
‫منطقه ‪emro‬‬
‫همکاری با دانشگاه های علوم پزشکی ایران‬
‫‪ ‬دانشگاه علوم پزشکی شیراز‪ ،‬کتابخانه شهید دکتر گرکانی نژاد‬
‫‪ ‬دانشگاه علوم پزشکی تبریز‬
‫‪ ‬دانشگاه علوم پزشکی زاهدان ‪ ،‬کتابخانه پزشکی‬
‫‪ ‬پژوهشگاه ملی مهندس ی ژنتیک و زیست فناوری‬
‫طرح امانت بین کتابخانه ای منطقه ای اصفهان‬
‫اعضاء طرح‬
‫‪ ‬دانشگاه اصفهان‬
‫‪ ‬دانشگاه صنعتی اصفهان‬
‫‪ ‬دانشگاه علوم پزشکی اصفهان‬
‫‪ ‬دانشگاه صنعتی مالک اشتر‬
‫‪ ‬دانشگاه هنر‬
‫‪ ‬کتابخانه مرکزی شهرداری‬
‫‪ ‬کتابخانه مرکز تحقیقات معلمان‬
‫تفاهم نامه با دانشگاه اصفهان‬
‫معرفی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی به دانشگاه اصفهان و بالعکس و در نتیجه‬
‫امکان دسترس ی مسقیم دانشجویان دو دانشگاه به کتابخانه ها‬
‫چگونگی و روند انجام کار‬
‫روند تهیه مقاله از کتابخانه های عضو طرح‬
‫‪ ‬جستجو در برنامه پارس آذرخش ( در مورد مقاالت قدیمی )‬
‫‪ ‬جستجو در پایگاه های رایگان یا مشترک دانشگاه علوم پزشکی اصفهان‬
‫‪ ‬مراجعه به بخش اشاعه اطالعات علمی و جستجو در پایگاه های مربوط به دانشگاه‬
‫اصفهان‪ ،‬صنعتی و ‪...‬‬
‫‪ ‬ارسال درخواست به ‪[email protected]‬‬
‫امانت بین کتابخانه ای منطقه ای اصفهان‬
‫امانت بین کتابخانه ای منطقه ای اصفهان‬
‫خدمات تحویل مدرک‬
‫‪ ‬امکان تهیه سایر مقاالت از طریق کارگزار (نوین پژوه)‬
‫‪ ‬سرعت ( حداکثر تا ‪ 48‬ساعت )‬
‫‪ ‬هزینه مناسب‬
‫‪ ‬گستره خدمات‬
‫بخش اشاعه اطالعات علمی‬
‫بخش اشاعه اطالعات از سال ‪ 1389‬در کتابخانه مرکزی دانشگاه تاسیس شد که‬
‫از این تاریخ پاسخگوی مراجعین بوده است‬
‫دالیل ایجاد بخش اشاعه اطالعات‬
‫•محدودیت دسترس ی به ‪VPN‬های دانشگاه های عضو طرح امانت بین کتابخانه ای‬
‫•امکان دسترس ی به پایگاه های تمام متن به پایگاه های اطالعاتی دانشگاه های عضو‬
‫طرح امانت بین کتابخانه ای جهت دانشجویان با رشته های مرتبط (بیومواد‪ ،‬فیزیک‬
‫پزشکی‪ ،‬مهندس ی پزشکی و ‪)...‬‬
‫•لزوم نظارت و امانت داری بر اکانت های در دسترس‬
‫خدمات اشاعه اطالعات‬
‫‪ ‬امکان جستجو و دستیابی به مقاالت تمام متن‬
‫‪ ‬امکان استفاده از خدمات آموزش ی جهت جستجو‬
‫روند امانت کتب از کتابخانه های عضو طرح‬
‫‪ ‬جستجو در برنامه پارس آذرخش‬
‫‪ ‬جستجو در سایر کتابخانه ها‬
‫‪ ‬ارسال درخواست از طریق ایمیل یا مراجعه حضوری یا تلفنی‬
‫‪Document Delivery Services‬‬
‫‪[email protected]‬‬
‫منابع‬
‫مهدوی‪ ،‬محمدتقی‪ ،‬امانت بین کتابخانه ها‪:‬ا صول و رهنمودها‪،‬ت هران‪ :‬مرکزاسناد و مدارک علمی ایران‪1367،‬‬
‫محسنی‪ ،‬حمید‪ .‬مجموعه سازی و خدمات تحویل مدرک‪ .‬تهران‪ :‬کتابدار‪1386،‬‬
‫امین پور‪ ،‬فرزانه ‪.‬امانت بین کتابخانه ای در دانشگاه های علوم پزشکی کشور‪ :‬چالش ها و عوامل مؤثر فصلنامه کتاب » بهار ‪- 1384‬‬
‫شماره ‪44 -35 : 61‬‬
‫امین پور‪ ،‬فرزانه‪" .‬بررس ی عوامل مؤثر بر امانت بین کتابخانه ای در دانشگاه های علوم پزشکی کشور از دیدگاه مدیران کتابخانه ها"‪.‬‬
‫پایان نامه کارشناس ی ارشد کتابداری واطالع رسانی پزشکی‪ ،‬دانشکده مدیریت و اطالع رسانی پزشکی‪ ،‬دانشگاه علوم پزشکی ایران‪،‬‬
‫‪۱۳۸۲‬‬
‫طرح امین‪ :‬طرح امانت بین کتابخانه ها" قابل دسترس در ‪:‬‬
‫طرح غدیر ‪ :‬عضویت فراگیر کتابخانه ها قابل دسترس در ‪:‬‬
‫نشریه اتفاق ‪ .‬شماره های متعدد‬
‫‪http://irandoc.ac.ir/amin/amin.html‬‬
‫‪http://www.irandoc.ac.ir/ghadir/ghadir.html‬‬
‫‪http://irandoc.ac.ir/ettefagh/ettefagh.html‬‬
‫بزرگترین مسرت کتابدار مرجع هنگامی به دست می آید که لبخند‬
‫شادی بر چهره کاربری بشکفد از نتیجه خدمات مرجعی که به او‬
‫رسیده است رضایت دارد‪.‬‬
‫رانگاناتان‬