Transcript basit makineler

BASİT MAKİNELER
“HAYATIMIZI KOLAYLAŞTIRAN MAKİNELER”
Yukarıdaki resim bir odun parçasından bir çiviyi sökmek için
kullanılan demir levyeyi göstermektedir. Levyeye numaralı oklarla
gösterilmiş yönlerde kuvvet uygulanabilir.Hangi yönde kuvvet
uygulanırsa çivi tahtadan daha kolay sökülebilir?
Günlük hayatımızda kuvvetin yönünün değiştirilmesinden faydalanılarak
oluşturulmuş bir çok araç–gereç kullanırız.Bu araç-gereçler bize iş yapma
kolaylığı sağlar.
Çok az parçadan oluşan ve yalnızca tek bir kuvvet
çeşidini kullanan makineler basit makine olarak
adlandırılır.
Basit makinelerle, uygulanan kuvvetin büyüklüğü ve
yönü değiştirilerek iş yapma kolaylığı sağlanır.
Basit Makinelerin Özellikleri




İş kolaylığı sağlarlar. Ancak, işten kazanç
ya da kayıp yoktur. İşin sonucu olarak
enerjiden de kayıp ya da kazanç
sağlamazlar. Enerji tasarrufu da
sağlamazlar.
Kuvvetin yönü, büyüklüğü ve uygulama
noktasını değiştirmeyi sağlar.
Kuvvetten ya da yoldan kazanç vardır.
Ancak, iki kazanç aynı anda sağlanamaz.
Makinelerle iş yapıldığında mutlaka enerji
kullanılması gerekir.
Basit Makinelerin Özellikleri
Giriş kuvveti: uygulanan kuvvet
Çıkış kuvveti: doğan kuvvet
Kuvvet Kazancı Nasıl Gerçekleşir?
Bir basit makinede kuvvet kazancının
olması , giriş kuvvetinin çıkış
kuvvetinden küçük olmasıyla
gerçekleşir. Yani büyük kuvvet
gerektiren işler küçük kuvvetle yapılır.
Kaldıraçlar
Kaldıraçlar
Bir destek noktası etrafında dönebilen sağlam
yapılı çubuktan oluşan düzeneğe kaldıraç denir.
Kaldıraçta kuvvetin destek noktasına olan
uzaklığına kuvvet kolu, yükün destek noktasına
olan uzaklığına da yük kolu denir.
Kaldıraç Türleri
1. Destek,
uygulanan kuvvet
ile yük
arasındadır.
Ör:makas, kerpeten,
tahterevalli
Kaldıraç Türleri
2. Destek kaldıracın ucunda, uygulanan kuvvet
ise, diğer ucundadır. Yük, ortada yer alır.
Ör:fındık kıracağı, el arabası, menteşeli kapılar,
gazoz açacağı, vs.
Kaldıraç Türleri
3. Uygulanan kuvvet, destek ve yük arasındadır.
Ör:tenis raketi, cımbız, kürek, maşa, kol kası,
buz hokeyi sopası, vs.
Biliyor Musunuz?
Kaldıracın, kuvvet kazancının büyüklüğünü,
Arşimet’in şu sözü desteklemektedir:
“Bana üzerinde durabileceğim bir yer gösterin,
Dünya’yı yerinden oynatayım.”
Eleştirel Düşünelim!
a. Bir gölde kayığa binerek kürek çeken bir
adam görülmektedir.Küreğin uçlarının
kayığa bağlantı noktasına uzaklıkları a ve
b dir.Buna göre;
I) a uzunluğu artarsa uygulanan kuvvet
azalır.
II) b uzunluğu artarsa küreği her çekişte
kayığın aldığı yol artar.
III) Bağlantı noktası K olursa küreğe
uygulanan kuvvet azalır.
Yargılarından hangileri doğrudur?
b. Şekilde,kayığın hareketi için kullanılan
kürek kaldıraç görevi yapmaktadır.
bu kaldıraç sisteminde;
I) Desteğin yeri M noktasıdır.
II) Kuvvetin etkidiği nokta K’dır.
III) Yükün etkidiği nokta L’dir.
Yargılarından hangileri doğrudur?
Makaralar
Sabit bir eksen etrafında
serbestçe dönebilen,
çevresinde ipin geçmesi
için bir oluk bulunan
basit makinelerdir.
Makara Türleri
Sabit Makara
Sabit bir noktaya asılan ve
dönerek cisimlerin hareket
etmelerini kolaylaştıran
makaraya, sabit makara
denir.
Cisim, ancak kendi ağırlığına
eşit bir kuvvetle kaldırılabilir.
Kuvvet kazancı yoktur.
Sadece kuvvetin yönünü ve
doğrultusunu değiştirdiği için
iş yapma kolaylığı sağlar.
Makara Türleri
Hareketli Makara
Makaranın dönme eksenine
baglanan yükle birlikte
hareket eden
makaralardır.
Bu makaralarda kuvvetten
kazanç vardır.
Makara Türleri
Bileşik Makara
Sistemleri
(Palangalar)
Sabit ve hareketli
makaralardan oluşan ve
kuvvet kazancını
amaçlayan makaralar
sistemidir. Bu kazanç
palangaları oluşturan
hareketli makaralardan
geçen ip sayısına
bağlıdır.
Makara Türleri
?
Eğik Düzlem
Yolu uzatıp kuvvetten kazandıran basit
makinelerdir.
Eğik düzlemde kuvvet eğik düzlemin boyu kadar
yol alırken,yük eğik düzlemin yüksekliği kadar
yol alır. F.d=G.h
F
d
G
h
Eğik Düzlem
Balta, iki eğik düzlemden meydana
gelmiş bir basit makinedir.
Vida, bir silindir çubuğun etrafına
sarılı bir eğik düzlemdir.
Gemilerin burunları bir balta gibi
(yani bir eğik düzlem gibi) çalışır.
Bu sayede, suyu yararak daha
rahat biçimde ilerler.
Dişliler
Hareketi ileten, hareketin yönünü ve hızını
değiştiren basit makinelerdir.
Birbiriyle bağlantılı bir dişli çiftinde büyük dişli
kendisine bağlı olan küçük dişliden yavaş,
fakat daha büyük kuvvetle döner. Ayrıca,
dişliler yön ve doğrultu değiştirmede de
kullanılır.