Transcript Waardebepaling van een onderneming

Waardebepaling van een
onderneming
Redenen om de waarde te
gaan bepalen

Inbreng in een vennootschap
 Opvolgingsproblematiek
 Verkopen aan een derde
 Echtscheiding
 Nalatenschap
 Uittreding van een vennoot
Wat moet er gewaardeerd worden

Eenmanszaak

Vrij beroep

Vennootschap

Aandelenpakket
Eenmanszaak
Steeds verkoop van activa en goodwill

Waardering activa (expertise)

Waardering goodwill (zie rendementswaardering)

Voor inbreng in eigen vennootschap
(waardering revisor)
Vrij beroep

Jaarlijkse erelonen (factor)

Jaarlijks beschikbaar beroepsinkomen
(rendement)

Waarde activa
Waardecorrectie aandelen
Deelnemings %
Karakteristieken
Af/opwaardering
< 25%
Gewone minderheid
-30%
> 25% < 50%
Blokkeringsminderheid
-20%
=50%
0%
>50% < 75%
Eenvoudige meerderheid
+10%
>75%
Blokkeringsmeerderheid
+5%
= 100%
Volle eigenaar
0%
Waardecorrectie aandelen
inzake successierechten
Deelnemings %
Karakteristieken
Afwaardering
< 25%
Kleine minderheid
-20 à 25%
> 25% < 50%
Grote minderheid
-15%
>50% < 75%
Gewone
meerderheid
-10%
>75%
Grote meerderheid Geen
Uiteindelijke waarde hangt af van
verschillende interne en externe factoren:
naam, personeelsbestand, ligging, drijfveer
overname, waarde en staat activa, economische
conjunctuur…
Elke waardebepaling is bijgevolg een
theoretische benadering die dient als leidraad
bij de onderhandelingen over de verkoop van
een onderneming.
Sterk beïnvloedende factoren

Zijn er verschillende mogelijke overnemers

Komt de vraag van de overnemer of overlater om
het bedrijf over te dragen

Interne overname (familie, personeelslid)
 Externe overname

Engagement gevraagd aan de overlater
Voorafgaande doorlichting
Dagelijkse werking, activiteitssector,
ondernemingspolitiek,…
•Juridische en fiscale informatie
•Financiële informatie
•Commerciële informatie
•Sociale informatie
•Operationele informatie
Juridische en fiscale informatie

Statuten

Oprichtersaansprakelijkheid

Gegeven garanties / aansprakelijkheid (bouw)

Laatste controle (garanties verleden)

Waarborgen gegeven/te geven (kredietgever)
Financiële waardebepaling van
ondernemingen

Basis = objectieve gegevens

Emotionele waarde

Elke onderneming is anders dus ook elke
waarde bepaling
Wegingscoëfficiënt


Meestal wordt gekeken naar de laatste 3 jaren voor de
prijsbepaling
De cijfers van de recentste jaren wegen zwaarder door
Vb
Jaar -3 x 1
Jaar -2 x 2
Jaar -1 x 3
Totaal
Totaal : 6 = gemiddelde waarde
De twee meest gebruikte methodes

De methode van het gecorrigeerde nettoactief (statische methode)

De rendementswaardebepaling
(dynamische methode)
De onzekerheid van de koper
De kandidaat-koper zoekt een houvast tijdens de
onderhandelingen.
Wat krijgt hij voor de prijs die hij betaalt?
Concreet koopt hij het gecorrigeerd netto-actief van
de onderneming:
Eigen vermogen (correctie meerwaarden)
- Controle van waarde door expertises
- Eigen middelen zie jaarrekening
Daarom is het gecorrigeerd netto-actief een
belangrijk element van houvast.
Gecorrigeerd netto-actief
Gecorrigeerd netto-actief =
activa (volgens de handelswaarde)
– opeisbare schulden
(inclusief de reële voorzieningen)
+ de fiscale aanpassingen
We vertrekken van de netto-activa zoals die voorkomen in de
balans van de onderneming:
 Eigen vermogen
 Activa aan werkelijke waarde. (meerwaarde of minwaarde)
 Meerwaarde belast aan 34%. Die fiscale latentie maakt
deel uit van de onderhandelingen: is ze voor rekening van
de koper, de verkoper, of wordt een verdeelsleutel
overeengekomen?
 Passiefzijde voldoende voorzieningen? (grote
herstellingen, verschuldigde belastingen, lopende
rechtsgedingen,…)
 Op basis van al die correcties, wordt het gecorrigeerd
netto-actief bepaald
Balans
Activa
Immateriële vaste activa
Materiële vaste activa
600
Software
Afschrijvingen
Terreinen en gebouwen
Terrein
Aankoop waarde 01/01/1998
Afschrijvingen gebouw
Voorraden en bestellingen in uitvoering
A. Voorraden
B. Bestellingen in uitvoering
Vorderingen op ten hoogste 1 jaar
A. Handelsvorderingen
B. Dubieuze handelsvordering
900
-300
325.000
75.000
500.000
-250.000
175.000
100.000
75.000
210.000
200.000
10.000
Geldbeleggingen
125.000
Totaal
835.600
Passiva
Eigen vermogen
Kapitaal
Reserves
Schulden op meer dan 1 jaar
Kredieten
Schulden op ten hoogste 1 jaar
Kredieten korte termijn
Leveranciers
Schulden mbt belastingen en bezoldigingen
Te betalen BTW
Te betalen bedrijfsvoorheffing
Totaal
165.600
25.600
140.000
300.000
300.000
300.000
100.000
200.000
70.000
20.000
50.000
835.600
Materiële vaste activa
Terreinen en gebouwen
Terrein
Aankoop waarde 01/01/1998
Afschrijvingen gebouw
Boekwaarde op balansdatum
Vorderingen op ten hoogste 1 jaar
A. Handelsvorderingen
Klanten
Dubieuze handelsvordering
75.000
500.000
-250.000
325.000
200.000
10.000
210.000
Stel dat het gebouw met terrein een huidige waarde heeft van
750.000 euro. Dan is dit een meerwaarde van 425.000 euro.
De meerwaardebelasting is dan 144.500 euro. Dit wil zeggen
dat de vennootschap een 280.500 euro meer waard is dan in
de boeken staat.
Er zitten ook dubieuze debiteuren in voor 10.000 euro dit is
ook een waardevermindering van 6.600 euro na belasting.
Opgelet met de waardering van de voorraad!
Gecorrigeerd netto-actief
Eigen vermogen 165.600 euro
+ meerwaarde gebouw - belasting 280.500 euro
– minwaarde debiteuren 6.600 euro
Gecorrigeerd netto-actief = 439.500 euro
Wat verkoopt u aan de koper
Het bedrijf opbouwen tot de situatie van dit ogenblik heeft u
veel moeite gekost.
U hebt uw hart, ziel en veel tijd in het bedrijf geïnvesteerd.
Als u het bedrijf zou bijhouden zou u er nog wat aan kunnen
verdienen.
U verkoopt een belegging of mooie investering aan de
overnemer en je kan hem laten zien wat ze voor hem zal
opbrengen.
De methode van de
rendementswaardebepaling

In de jaren ’80 gebruikte men veel : cashflow x
CF-multiplicator (4 tot 5) = Eigen Vermogen op
basis van CF

In de jaren ’90 is er dan een ‘hype’ geweest en
heeft men deze bedragen enorm opgedreven

Vandaag gebruikt men geregeld:
EBITDA x multiplicator – Netto Financiële schuldenlast =
waarde aandelen
EBIT: ‘Earnings Before Interests and Taxes’,
Resultaat van bedrijfsactiviteiten
EBITDA: ‘Earnings Before Interests, Taxes,
Depreciations and Amortizations’,
Bedrijfskasstroom : resultaat van bedrijfsactiviteiten
vermeerderd met afschrijvingen en waardeverminderingen
Opbrengsten
Bedrijfsopbrengsten
Omzet
Financiële opbrengsten
Opbrengsten uit vlottende activa
Totaal
Kosten
Bedrijfskosten
Diverse kosten
Wedden zaakvoerders
Sociale kas zelfstandigen
3.309.709
3.300.000
9.709
3.167.000
1.500.000
220.000
25.000
1.745.000
Personeelskosten
A.O. werkende vennoten
Wedden bedienden
Lonen arbeiders
R.S.Z. patronale bijdragen
2.000
75.000
800.000
400.000
1.277.000
Afschrijvingen
Afschrijving gebouw
Diverse afschrijvingen
25.000
15.000
40.000
Diverse bedrijfskosten
75.000
75.000
II Financiële kosten
Interesten leningen bank
30.000
30.000
Winst voor belasting
IV Belasting op het resultaat (34%)
Resultaat
142.709
48.521
94.188
EBIT (winst voor belasting + fin kosten)
EBITDA (winst voor belasting + fin kosten + afschrijvingen)
163.000
203.000
EBIT (winst voor belasting + fin kosten)
EBITDA (winst voor belasting + fin kosten + afschrijvingen)
EBITDA x (4-6) – Netto schuldenlast = Waarde
(schulden – beleggingen)
203.000 x 4 – 475.000 (600.000 – 125.000) = 337.000
203.000 x 5 – 475.000 (600.000 – 125.000) = 540.000
203.000 x 6 – 475.000 (600.000 – 125.000) = 743.000
De multiplicator is afhankelijk van verschillende factoren:
naam en faam van het bedrijf, locatie, economische situatie, klanten,
de sector, …
163.000
203.000
Onderhandelingsmarge
Verkoper
Koper
Maximaal
verwachte
waarde
Minimaal
geëiste
waarde
Onderhandelingsmarge
Maximaal
vooropgestelde
waarde
Minimaal
onderstelde
waarde
Klopt dit ?
Waarde van dit bedrijf:
Gecorrigeerd netto-actief = 439.500 euro
Rendementswaardebepaling = 540.000 euro
Laten we stellen dat we tot ongeveer een waarde van
500.000 euro komen na onderhandeling voor de aandelen.
De financiering hiervan?
Eigen gelden, zaakvoerders
blijven in loondienst
Uitkering dividenden aan 25% RV (of 15%)
Winst (mogelijk met Cashflow?) – 25% RV = 70.000 euro
Opbrengst van 14%
Terugverdientijd = ruim 7 jaar
Via lening privé als nieuwe
zaakvoerders
3 nieuwe zaakvoerders in vennootschap à 33%
Per zaakvoerder
Loon 75.000 euro/jaar = netto 4.200 euro/maand
Lening 165.000 euro 7 jaar = 2.400 euro/maand
(kostprijs lening 105.000 euro op 7 jaar)
Mogelijk dividend 23.000 euro/jaar is 1.900 euro/maand
Rest 4.200 + 1.900 = 6.100 – 2.400 = 3.700 euro/maand
Dit de eerste 7 jaren, later zal dit een 6.100 euro worden
TOTALE KOST OVERNAME 605.000 euro
Verkoop aandelen versus activa

Verkoop van aandelen is onbelast!
 Is niet afschrijfbaar voor overnemer!

Verkoop activa belast in vennootschap!
 Liquidatie bonus 10%!
 Afschrijfbaar voor overnemer!
Verschil in prijs
Uiteraard is het overlaten onder de vorm van
aandelen steeds aan een lagere prijs dan het
verkopen van activa en goodwill.
De belasting die u niet moet betalen als overlater
van aandelen heeft tot gevolg dat de overnemer
ook niets kan afschrijven.
Bij verkoop activa en liquidatie vennootschap
betaalt u 34% vennootschapsbelasting en 10%
liquidatiebonus als overlater.

Verkoop prijs aandelen 500.000 euro
Netto-ontvangst 500.000 euro.
Verkoop activa, goodwill en vereffening
gebouw
750.000
voorraden
175.000
klanten
200.000
beleggingen
125.000
goodwill
180.000
totaal
1.430.000
- belasting (meerw geb + GW à 34%) 205.000
- schulden
670.000
- liquidatiebonus (10%)
53.000
Netto Saldo
502.000
Rekening van de koper
Investering 930.000 euro + intresten 190.000 euro (op 7 jaar)
Belastingsbesparing (afschr + fin.kost) 380.000 euro
Kostprijs 740.000 euro
MAAR:
Mogelijkheden om gebouwen in waarborg te geven.
Niet mogelijk bij overname aandelen!!
Voorwaarden bij een overname
Overnemer:
Begeleiding van overlater
Duurtijd
Bezoldigd/onbezoldigdverlies pensioen
Uitbetaling van de prijs in delen
Voorschot – afrekening welke basis/termijn
Concurrentiebeding (ook naar kinderen,…)
Voorwaarden bij een overname
Overlater:
Kunnen blijven werken in de zaak
Kinderen in de zaak
Overnemen sociaal passief
Vennootschap klaarmaken voor
verkoop/ontbinding
Overname via aandelen
Correcte weergave van cijfers in de boekhouding
(voldoende winsten)
hogere overnameprijs
Verkoop activa
Onttrekken van gelden uit vennootschap naar privé
(groepsverzekeringen, dividenden).
Mogelijke kosten op vennootschap schuiven.
(aankoop wagen + afschrijven,…)
Laten bestaan van de vennootschap? (pensioen)
Besluit

Geen eenvoudige oefening
 Verschillende beïnvloedende factoren
 Zoeken naar aanvaardbare prijs
 Verschil verkoop activa/aandelen
 Voor elk bedrijf anders
 Klaarmaken voor verkoop