Transcript 14 445 000

Polityka rynku pracy
Pleszew 15.01.2011
Zagadnienia
Rynek pracy i gospodarka. Rynek pracy i jego
specyficzne cechy. Pojęcie zasobów siły roboczej,
podaży pracy, popytu na pracę i zatrudnienia.
Lokalny rynek pracy –kryteria delimitacji. Cechy
lokalnych rynków pracy.
2. Regionalna i lokalna polityka rynku pracy.
Konsekwencje ekonomiczne i społeczne.
3. Unijna polityka rynku pracy i polityka społeczna.
Pojęcie. Przesłanki ekonomiczne i społeczne. Cele i
podstawowe zasady.
4. Regionalne zróżnicowanie rynku pracy w Polsce
oraz jego przyczyny.
1.
Klasyfikacja rodzajów rynków
Przedmiot obrotu:
 rynek dóbr i usług konsumpcyjnych
 rynek czynników produkcji
Zasięg geograficzny:
 Rynek lokalny
 Rynek regionalny
 Rynek krajowy
 Rynek międzynarodowy
 Rynek światowy
c.d.
Sytuacja rynkowa

rynek sprzedawcy – długotrwała przewaga popytu i podaży

rynek nabywcy – długotrwała przewaga podaży nad popytem
Stopień jednorodności

rynek homogeniczny, ropy naftowej, pszenicy

rynek heterogeniczny – rynek pracy o wysokim stopniu segmentacji
Stopień wyrównania cen

rynek doskonały: przejrzysty, racjonalny, jednorodny

rynek niedoskonały
Stopień ingerencji państwa

Rynek wolnokonkurencyjny; brak ingerencji, dominacja MSP

Rynek oligopolistyczny i monopolistyczny; z ingerencją, duże firmy
kształtujące stosunki rynkowe
c.d.
Stopień ingerencji państwa
 Ułomny; pełna ingerencja, przedsiębiorstwa
państwowe
 Rynek o zróżnicowanym poziomie interwencjonizmu
Rynek pracy - specyficzny rynek





Praca człowieka, zasoby pracy = towar
Zasób pracy ma własną wolę - może porzucić
maszynę
Wyrazem wartości pracy jest płaca (popyt i podaż na
pracę)
Stosunek pracy długo lub krótkookresowy
Podlega regułom prawnym i zwyczajowym
Rynek pracy - specyficzny rynek

Podlega interwencji państwa

Rynek nierównowagi – bezrobocie

Występują cząstkowe rynki: płeć, wiek,
wykształcenie
Pozycja rynku pracy w gospodarce rynkowej
Cena
Rynek produktów
Popyt na towary
Podaż towarów
Ilość towaru
Gospodarstwa domowe
Podaż pracy
Przedsiębiorstwa
Płaca
Popyt na siłę
roboczą
Rynek pracy
Ilość pracy
Rynek pracy

Podaż pracy = zasoby pracy , tworzą je osoby
zdolne do pracy i wyrażające chęć jej podjęcia,
które zamieszkują obszar rynku pracy,

Popyt na pracę = zapotrzebowanie na pracę w
sensie ilościowym i jakościowym, wyrażane
oferowanym miejscem pracy

Płaca; nominalna, realna, równowagi, NAIRU

Efekt sybstytucyjny i dochodowy

Krańcowy produkt z pracy
Jakie bezrobocie?
14
Dobrowolne
Przymusowe
Sezonowe
Ukryte
Organizacyjne
Technologiczne
Frykcyjne
Koniunkturalne
Strukturalne
Generalnie na świecie obecnie ludzie pozostają bez
pracy na skutek:








likwidacji niektórych gałęzi przemysłu;
ograniczenia produkcji w przedsiębiorstwach;
braku informacji o aktualnych lub nowych
miejscach pracy;
braku mobilności;
przeniesienia przedsiębiorstwa do innego
rejonu;
niedostosowania potrzeb panujących na rynku
do wykształcenia pracowników;
zmiany w technologiach – maszyny zastępują
pracę człowieka;
wysokich obciążeń fiskalnych.
Konsekwencje ekonomiczne i społeczne
bezrobocia
Ogólne straty dobrobytu społecznego
wyrażone stratą produktu krajowego brutto.
 Do alternatywnych kosztów bezrobocia
zalicza się:
 koszty ekonomiczne,
 koszty indywidualne,
 koszty społeczne.

Co to jest lokalny rynek pracy?
...oznacza że w skali lokalnej występują
czynniki kształtujące strukturę
i dynamikę aktywności zawodowej
oraz czynniki kształtujące strukturę
i dynamikę zapotrzebowania na
pracowników.
Delimitacja lokalnego rynku pracy
KRYTERIA
1.
2.
Zasięg życia codziennego;
kryterium = dojazdy,
Możliwość zatrudnienia bez zmiany
miejsca zamieszkania
Układ lokalnego rynku pracy
Migracje,
napływ
Przyjazdy do pracy
Zasoby pracy
Nierównowaga
popytowa
Nierównowaga
podażowa
Bezrobocie
Wyjazdy do pracy
Równowaga
Wolne miejsca pracy
Popyt na pracę
Migracje,
odpływ
Specyfika lokalnego układu
a)
czasowa niezgodność okresu wzrostu aktywności zawodowej oraz wzrostu
liczby oferowanych miejsc pracy,
b) opóźnienia występujące w cyklach nauczania, oraz realizacji procedur wsparcia
zatrudnienia, które znacznie utrudnia płynne dostosowanie podaży pracy do
popytu na pracę,
c) różnica tempa; istotnym zjawiskiem lokalnych rynków pracy jest tempo zmian
w gospodarce układu lokalnego. Wobec losowych zjawisk spadku
zatrudnienia, wywołanych zjawiskami pogodowymi czy reakcją
przedsiębiorstw na ogólny spadek aktywności gospodarczej, zatrudnienie w
układzie lokalnym obniża się szybko. Natomiast odbudowanie potencjału
poprzez nowe przedsiębiorstwa, mogące stanowić miejsce zatrudnienia dla
osób następuje wolno,
d) brak zbilansowania przepływów; lokalny układ terytorialny charakteryzuje niski
stopień zbilansowania rozmiarów i struktury zapotrzebowania miejscowej
ludności na pracę zarobkową z rozmiarami i strukturą zapotrzebowania
gospodarki tego układu na siłę roboczą.
Lokalny rynek pracy
Zasoby (?)
1. mieszkańcy danego układu lokalnego
którzy oferują swą siłę roboczą i są
zatrudnieni w obszarze danego układu,
2. mieszkańcy danego układu lokalnego,
którzy oferują swą siłę roboczą i są
zatrudnieni poza obszarem danego
układu,
3. mieszkańcy innego układu lokalnego,
którzy oferują swą siłę roboczą i są
zatrudnieni w obszarze danego układu.
Uporządkowanie relacji przestrzennych
Układ społeczno-gospodarczy
Czynniki wewnętrzne
Mieszkańcy
danego układu
lokalnego
Czynniki zewnętrzne
Otoczenie układu społeczno-gospodarczego
Lokalne instytucje na rynku pracy
POLSKI RYNEK PRACY W LATACH 2004-2008
Rynek pracy w Polsce
25
20
15
10
5
0
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
8,0
12,1
13,0
III kwartał'10
12,3
II kwartał'10
10,6 10,9
I kwartał'10
IV kwartał'09
III kwartał'09
11,1
II kwartał'09
11,6 11,4 11,1
I kwartał'09
IV kwartał'08
9,4
III kwartał'08
10,0
II kwartał'08
I kwartał'08
IV kwartał'07
12,0
III kwartał'07
14,0
II kwartał'07
I kwartał'07
15,9
15,2
IV kwartał'06
III kwartał'06
16,0
II kwartał'06
I kwartał'06
18,0
IV kwartał'05
18,0
III kwartał'05
19,4 18,919,0 19,2
II kwartał'05
I kwartał'05
IV kwartał'04
III kwartał'04
20,0
19,4
II kwartał'04
20,6
I kwartał'04
IV kwartał'03
19,7
III kwartał'03
20,0
II kwartał'03
22,0
I kwartał'03
STOPA BEZROBOCIA REJESTROWANEGO
Stan w końcu kwartału
20,4
17,6 17,6 17,8
14,8
14,3
11,7
11,5
8,9
9,5
Liczba osób
aktywnych
zawodowo
Liczba osób
biernych
zawodowo
2004
2005
2006
2007
2008 II kw.
15 885 000
15 663 700
15 529 000
15 172 600
16 885 000
14 057 000
14 051 000
14 394 000
14 416 000
14 445 000
LICZBA AKTYWNYCH I BIERNYCH ZAWODOWO W POLSCE
18 000 000
16 000 000
14 000 000
12 000 000
10 000 000
8 000 000
6 000 000
4 000 000
2 000 000
0
2004
2005
2006
AKTYWNI
2007
BIERNI
2008
Współczynnik
aktywności
zawodowej
2004
2005
2006
2007
64%
54,9%
54%
53,7%
2008 II kw.
53,9%
WSPÓLCZYNNIK AKTYWNOŚCI ZAWODOWEJ W POLSCE
66%
64%
62%
60%
58%
56%
54%
52%
50%
48%
2004
2005
2006
2007
2008
2004
2005
2006
2007
2008 II kw.
Liczba
pracujących
ogółem
12 720 000
12 890 700
13 220 000
13 553 600
15 689 000
Liczba
bezrobotnych
3 165 000
2 773 000
2 309 000
1 619 000
1 196 000
PRACUJĄCY I BEZROBOTNI W POLSCE
18 000 000
16 000 000
14 000 000
12 000 000
10 000 000
8 000 000
6 000 000
4 000 000
2 000 000
0
2004
2005
2006
PRACUJĄCY
2007
BEZROBOTNI
2008
Stopa bezrobocia
2004
2005
2006
2007
2008 II kw.
18,8%
17,6%
14,9%
11,4%
9,6%
BEZROBOCIE W POLSCE
20,00%
18,00%
16,00%
14,00%
12,00%
10,00%
8,00%
6,00%
4,00%
2,00%
0,00%
2004
2005
2006
2007
2008
Wskaźnik
zatrudnienia
2004
2005
2006
2007
2008 II kw.
51,7%
45,2%
46,5%
48,5%
50,1%
WSKAŻNIK ZATRUDNIENIA W POLSCE
54,00%
52,00%
50,00%
48,00%
46,00%
44,00%
42,00%
40,00%
2004
2005
2006
2007
2008
Średnie
miesięczne
wynagrodzenie
2004
2005
2006
2007
2 289 zł
2 380 zł
2 477 zł
2 691 zł
2008 II kw.
2 951 zł
ŚREDNIE MIESIĘCZNE WYNAGRODZENIE W POLSCE
3 500 zł
3 000 zł
2 500 zł
2 000 zł
1 500 zł
1 000 zł
500 zł
0 zł
2004
2005
2006
2007
2008
Zatrudnieni w
rolnictwie
Zatrudnieni w
przemyśle
Zatrudnieni w
usługach
2004
2005
2006
2007
2008 II kw.
18,2%
17,2%
16%
15,7%
15%
28,8%
29%
29,8%
29,9%
30%
53%
53,8%
54,2%
54,4%
55%
STRUKTURA ZAWODOWA W POLSCE
60,00%
50,00%
40,00%
30,00%
20,00%
10,00%
0,00%
2004
ZATRUDNIENI W ROLNICTWIE
2005
2006
ZATRUDNIENI W PRZEMYŚLE
2007
2008
ZATRUDNIENI W USŁUGACH
PORÓWNANIE WYBRANYCH WSKAŹNIKÓW RYNKU
PRACY W POLSCE I W TRZECH WYBRANYCH
KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ
2004
2005
2006
2007
NIEMCY
65%
66%
67,5%
69,5%
CZECHY
64,2%
64,8%
65,3%
66,1%
RUMUNIA
57,7%
57,6%
58,8%
58,8%
POLSKA
51,7%
45,2%
46,5%
48,5%
WSKAŹNIK ZATRUDNIENIA
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
2004
2005
NIEMCY
CZECHY
2006
RUMUNIA
POLSKA
2007
2004
2005
2006
2007
NIEMCY
9,8%
10,7%
9,8%
8,4%
CZECHY
8,3%
7,9%
7,2%
5,3%
RUMUNIA
8,1%
7,2%
7,3%
6,4%
POLSKA
18,8%
17,6%
14,9%
11,4%
STOPA BEZROBOCIA
20,00%
15,00%
10,00%
5,00%
0,00%
2004
2005
NIEMCY
CHECHY
2006
RUMUNIA
2007
POLSKA
ROLNICTWO
PRZEMYSŁ
USŁUGI
NIEMCY
2,8%
33,4%
63,8%
CZECHY
3,4%
39,3%
57,3%
RUMUNIA
31,6%
30,7%
37,7%
POLSKA
17,2%
29%
53,8%
STRUKTURA ZAWODOWA W 2005 ROKU
70,00%
60,00%
50,00%
40,00%
30,00%
20,00%
10,00%
0,00%
NIEMCY
CZECHY
ROLNICTWO
RUMUNIA
PRZEMYSŁ
USŁUGI
POLSKA
POLSKA – WSKAŹNIKI RYNKU PRACY 2008
Liczba osób pracujących: 15 689 000
Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw: 5 391 000
Przeciętne zatrudnienie w przemyśle: 2 631 000
Przeciętne zatrudnienie w budownictwie: 391 000
Przeciętne zatrudnienie w handlu: 1 033 000
Wskaźnik zatrudnienia: 50,1%
Wskaźnik zatrudnienia kobiet: 42,6%
Wskaźnik zatrudnienia osób z wyższym wykształceniem: 76,8%
Liczba nieaktywnych zawodowo: 14 445 000
Współczynnik aktywności zawodowej: 53,9%
Współczynnik aktywności zawodowej osób między 15 a 24 rokiem życia: 32,2%
Liczba osób bezrobotnych: 1 196 000
Stopa bezrobocia: 7,1%
Stopa bezrobocia kobiet: 7,7%
Stopa bezrobocia rejestrowanego: 9,6%
Średnia miesięczna płaca: 2 951,36 zł
Średnia miesięczna płaca w sektorze przedsiębiorstw: 3 215,32 zł
Średnia miesięczna płaca w przemyśle: 3 261,50 zł
Średnia miesięczna płaca w budownictwie: 3 341,26 zł
Średnia miesięczna płaca w handlu: 2 956,49 zł