Transcript Siber Zorbalık - Rehberlik ve Psikolojik Danışma Merkezi

Zorbalığın Yeni Türü:
Siber Zorbalık
Yrd. Doç. Dr. Taşkın Tanrıkulu
III. ZİRVE’DE REHBERLİK GÜNLERİ
“Post Modern Psikolojik Danışma Süreçleri”
12 -13 NİSAN 2014
GAZİANTEP
Dünyada ve Türkiye’de İnternet
Kullanımı
• Dünyada iki milyardan fazla insan internet kullanıcısı
• 4,6 milyar cep telefonu kullanıcısı
• Bir milyardan fazla kişi sosyal ağ sitelerine üye
(facebook, twitter, Xanga, MySpace)
• 50 milyon kişi Türkiye’de internet kullanıcısı
(% 47 12-24 yaş)
• Türklerin % 78’i sosyal paylaşım ağları için internete
giriyor
• Türkiye’de cep telafonundan internet kullanımı 8,2
milyon
Gençlerin Bilgisayar Kullanma Amaçları
•
•
•
•
•
Ödev ???
Proje için konu araştırmak
Sohbet
Sosyal paylaşım siteleri
E-posta göndermek
Gençlerin Bilgisayar Kullanma
Amaçları…
•
•
•
•
Eğlence
Oyun oynamak
Film ve dizi izlemek
Müzik dinlemek
Ve maalesef
• Başkalarına zarar
vermek
SİBER
ZORBALIK
ZORBALIK
SALDIRGANLIK
Siber Zorbalık Araçları
•
•
•
•
•
•
•
•
Anlık Mesajlaşma(MSN, Yahoo Messenger)
Telefon
Sohbet odaları
E-posta
Sosyal ağ siteleri (Facebook, Twitter)
Bloglar (Web günlüğü)
Forumlar
Web Siteleri
Sınıflama
 Elektronik zorbalık (e-bullying)
 Elektronik iletişim zorbalığı (e-communication bullying)
 Doğrudan siber zorbalık
Fiziksel (kasten virüslü dosya gönderme)
Sözel (interneti veya telefonu kullanarak tehdit etme veya aşağılama)
Sözsüz (uygunsuz resim, çizim gibi materyallerle tehdit veya rahatsız
etme)
Sosyal (Online gruptan dışlama)
 Dolaylı siber zorbalık
Bireye ait gizli bilgi, resim veya görüntüleri ifşa etme
Telefon, e-mail ya da sosyal paylaşım sitelerinde dedikodu çıkarma,
iftira atma, söylenti yayma
Siber ortamlarda bir kişinin onurunu ve itibarını hedef alan kampanya
düzenlemek veya bu tür kampanyalarda oy kullanma
Siber Zorbalığın Ortaya Çıkış Biçimleri
• Alay etme
• Tehdit etme
• Kişinin rızası olmadan resim
yayınlama
• İsim Takma
• Kişinin şifrelerini ele geçirip
zarar verme
• Virüslü e-posta gönderme
Geleneksel Zorbalıktan Farkları
• Kaynağın bilinmeyişi
• Duyulmasının kolaylığı
• Cinselliğin daha yaygın
oluşu
• Siber kurbanların zorbaca
davranışlardan
kurtulabilecekleri bir
alanın bulunmayışı
Etkileri
• Bunalım ya da depresyon hali,
• İnsanlardan korkma veya utanç
duyma,
• Sürekli uyarılmış bir hal,
• Sanal ortamlardan ve teknolojiden
uzaklaşma,
• Kendine zarar vermeye yönelik
davranışlar
• Savunmasızlık ve güçsüzlük duygusu
• Akademik başarıda ve motivasyonda
azalma
Psikolojik, Sosyal ve Akademik Etkileri
Kimler yapıyor?
• Temel İhtiyaçları karşılamada
yetersiz olanlar;
- Ait olma ihtiyacı
- Güç/Kontrol ihtiyacı
Kimler yapıyor?
• Öfke ve saldırganlık davranışı
gösteren bireyler, siber
zorbaca davranışlar da
• Ahlaki çözülme ile zorbalık
ve siber zorbalık düzeyi
arasında pozitif ilişki olduğu
tespit edilmiştir
Kimler yapıyor?
• Yalnızlık içinde olanlarda,
• Özsaygı, akran iyimserliği (peer optimism),
toplum kabul edilirliği ve başkalarıyla arkadaş
olabilme düzeyi düşük olan bireylerde yüksek
oranda zorbaca davranış görülmektedir
Kimler yapıyor?
• Siber zorbalık yapma toplam IQ arasında
pozitif korelasyon olduğu anlaşılmıştır. Buna
göre yüksek IQ düzeyine sahip bireylerde
siber zorbaca davranışlara daha sık
rastlanmaktadır
• Okulda kendini güvende hissetmeyenlerde
daha sık gözlenmektedir
Neden Tercih Ediliyorlar?
Mason (2008), siber zorbalık yapmaya neden olabilecek
davranışları şöyle sıralamaktadır;
 Görünmezlik yanılgısı: İz bırakılmadığına ve kim
olduğunun bilinemeyeceği zannı
 Kimliğin kişisel benlikten sosyal benliğe geçmesi: Siber
ortam nedeniyle gerçek hayatta aynı ortamda
bulunması ya da konuşması mümkün olmayan kişilerle
toplumsal bir düzlemde buluşabilmektedir.
 Zayıf ebeveyn ilişkileri: Özellikle bilgisayara teslim
edilmiş çocuklarda aile bağları daha fazla kopuk
olmaktadır. Bu da siber zorbalığa davetiye
çıkarmaktadır.
Mağdurların Başvurduğu Yöntemler
Etkililiğin değerlendirilmesi
Çevrim dışı
Yardımcı değil
Biraz yardımcı
Çok yardımcı
%
%
%
Arkadaşa anlatma
31.5
35.5
33.0
Ebeveyne anlatma
32.5
28.9
38.6
Çevrim dışı kalma
37.1
33.9
29.0
Öğretmene/idareciye anlatma
38.1
30.5
31.5
Yardım hattını arama
39.7
28.4
31.9
İzlemeyi durdurma
40.7
38.3
21.0
Başka yetişkine anlatma
45.2
22.2
32.6
Misilleme yapma
48.3
24.4
27.3
Kardeşe anlatma
52.6
25.3
22.1
Hiçbir şey yapmama
64.5
22.9
12.5
Ne yapalım?
• Çocuğun siber zorbalığa maruz kaldığını anlamak
(çocuklar anlatmıyor)
 İnternet ve cep telefonundan uzak durmaya
başlarsa,
 Okula gitmek konusunda direnci artarsa
 Akademik başarıda düşüş varsa
 Sessizleşme içe kapanma varsa,
 İrritebilite artmışsa (özellikle teknolojiye karşı)
Ne yapalım?
• Teknolojiden haberdar olmak
• Duyarlılık çalışmaları
- Risk oluşturan davranışlar,
- Hangi araçlarla gerçekleşebilir
- Online güvenlik
- Nasıl etkiler
- Yasal sonuçları
• İletişim kanallarını açık tutmak
• Kanıtları yok etmemek
Ne yapalım?
• Duyarlılık geliştirme çalışmaları
- Risk grubunu belirleme
- Tüm okul yönelimli çalışmalar
• Siber zorbalara yönelik müdahale çalışmaları