Transcript Gereksinim Analizi ve Varlık Bağıntı Diyagramı

Gereksinim Analizi ve Varlık
Bağıntı Diyagramı
Sibel SOMYÜREK
İstenen

Bir bilgi sisteminin geliştirilmesi
◦ Hastane Bilgi Sistemi
◦ Kütüphane Bilgi Sistemi
◦ Alışveriş Merkezi Bilgi sistemi

Veri tabanı içerik ve yapısı+Veritabanı
üzerinde çalışacak uygulama
Aşamalar
Gereksinim
Belirlenmesi
Kavramsal
Model
Mantıksal
Model
Fiziksel
Model
İlk Aşama

Geliştirilmek istenen sistemin tam ve
doğru tanımının yapılması.

Nasıl?
◦ Sistemin kullanıcı kitlesinin tanımlanması
◦ Kullanıcı gereksinimlerinin belirlenmesi
Gereksinimler

Bir sistemin beklenen işlevleri yerine
getirmesi için sahip olması gereken
özelliklerdir.

Beklenen işlevler?
◦ Kullanıcıların mevcut sistemde kullandıkları
yöntemler
◦ Sistem yapısı
◦ İş kuralları
◦ Yaşanan sıkıntı ve problemler
1. Gereksinimlerin belirlenmesi
Gereksinimlerin
Belirlenmesi
Gereksinimlerin
Toplanması
Gereksinim
Analizi
Gereksinimlerin Toplanması

Geleneksel Yöntemler
◦ Anketler
◦ Açık uçlu görüşmeler
◦ Doküman analizi

Grupsal Yöntemler
◦ Beyin fırtınası
◦ Prototipleme

Gereksinim analisti
Gereksinimlerin Toplanması

Gereksinim analisti
◦ Görüştüğü kişileri iyi yönlendirmeli
◦ Doğru soruları sorması
◦ Sorularla saklı ve unutulmuş gereksinimleri
ortaya çıkarması
◦ Amaç, içerik ve fonksiyonları ele almalı
Gereksinimlerin Toplanması

Yanlış veya eksik toplanan gereksinimler
◦ İstenmeyen işleri yapan veya
◦ İstenen işleri yanlış yapan sistemlerin
geliştirilmesine neden olur.
Gereksinim Analizi

Toplanan gereksinimlerin özelliklerine
göre gruplanarak sistem tasarımına
hazırlanması çalışmalarıdır.

Varlık bağıntı Diyagramları
Örnek

Bir e-sınav sistemi

Kullanıcı Grupları
◦ Öğretmenler
◦ Öğrenciler
◦ Sistem yöneticileri
Örnek

Yöntem:
◦ Beyin fırtınası
◦ Birebir görüşmeler
◦ Mevcut kullanılan sınav sisteminin incelenmesi
Örnek

Sorular oluşturulur
◦ Sistemi kimler kullanacak?
◦ Kaç tip yönetici olacak? Yöneticilerin yetkileri
neler olacak?
◦ Öğretmenlerle ilgili hangi bilgiler tutulacak
◦ Öğrencilerle ilgili hangi bilgiler tutulacak
◦ Soruların içeriği neler olacak?
◦ Sınavların uygulanmasında belirli bir zaman
sınırlaması olacak mı?
Örnek
Soruların cevapları toplanır
 Eğer hedef kitlenin görüşlerinde çelişkili
ve tutarsız noktalar varsa, bu görüşler
üzerinde uzlaşma sağlanır.

Örnek

Elde edilen veriler doğrultusunda veri gereksinimleri
belirlenir.

VG1: Sistemi yönetici, öğretmen ve öğrenci
kullanacak

VG2: İki tür yönetici olacak. Birisi ana yönetici
sistemdeki her tür bilgiye erişebilecek. Diğer yönetici
sadece sınavların oluşturulması ile ilgili bilgileri
görebilecek

VG3: Öğretmenlerin adı, yaşı, alanı, e-posta bilgileri
tutulacak
Örnek

Veri tabanı geliştirme ekibi
◦ veri gereksinimleri doğrultusunda elde ettiği
bilgileri gözden geçirmeli
 İlgili veri gereksinimlerini gruplamalı
 Gereksiz olanları çıkarmalıdır.
Örnek

Veri gereksinimlerine ilişkin elde edilen
son rapor
◦ kullanıcıların ve proje sahibinin onayına
sunulmalı
◦ formlar, raporlar ve menüler için örnekler
hazırlanarak kullanıcıların görüşleri alınmalıdır.
Ödev
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Bilgi sistemi geliştirilecek bir konu alanı
belirleme
Bu sistemi kullanacak hedef kitleyi
tanımlama
Veri toplama yöntemlerini tanımlama
Veri toplama aracını geliştirme
Veriyi toplama
Veri gereksinimlerini sıralama ve
gruplama
Aşamalar
Gereksinim
Belirlenmesi
Kavramsal
Model
Mantıksal
Model
Fiziksel
Model
Kavramsal Model
Kullanıcıların ve proje sahibinin
anlayabileceği şekilde hazırlanan
gereksinim modeli, veri tabanı uzmanları
tarafından veri tabanı tasarımında
kullanılabilecek bir modele
dönüştürülmelidir,
 Bu modele Kavramsal model adı verilir.

Örnek

Kavramsal modellemede gereksinim
analizini temsil eden Varlık Bağıntı (E-R)
Diyagramları hazırlanır.

Varlık Bağıntı Diyagramları
◦ Bilgi sisteminde bulunması gereken varlıkları
◦ Varlıkların niteliklerini
◦ Varlıklar arası ilişkileri
Varlık

Veri tabanı sistemi içinde tek başına anlam
ifade eden ve diğer varlıklardan
ayrıştırılabilir herşeydir.

Örneğin
◦ Kullanıcı
◦ Sınavlar
Varlık-Nitelikleri

Varlıklar kendisinin özelliklerini belirleyen
bir veya birden fazla nitelik ile birlikte
tanımlanır.

Her varlığın bir birincil anahtar niteliği
olmalıdır.
Varlık-Nitelikleri
Örnek

Nitelikler
◦
◦
◦
◦
Çekirdek
Birleşik
Türetilmiş
Birden çok değer alabilen
Örnek

Çekirdek
◦ Daha alt parçalara bölünemeyen nitelikler
Örnek

Birleşik
◦ Birden fazla çekirdek niteliğin birleşmesiyle
oluşmuş niteliklerdir.
Örnek

Türetilmiş
◦ Veritabanında gerçekte bir değer olarak
tutulmayan, var olan diğer niteliklerin
kullanılması ile hesaplanan niteliklerdir.
Örnek

Birden çok değer alabilen
◦ Veritabanında birden fazla değer alabilecek
olan niteliklerdir.
Nitelik türleri
Zayıf Varlıklar

Sistemde tek başına ayakta duramayan bir
başka varlığa bağlı varlıklardır.
Varlıklar arası Bağıntılar

Veritabanındaki varlıklar birbirleri ile
bağıntı içerisinde olabilirler.

Bağıntılar Varlık Bağıntı Diyagramlarında
baklava dilimi ile gösterilirler.

Her bağıntıya kısa ve anlamlı bir isim
verilir.
Varlıklar arası Bağıntılar
Varlıklar arası Bağıntılar
Veri Bütünlüğü

İlişkisel veri tabanı modellerinde
◦ yanlış ya da ilişkisiz verilerin çeşitli yollarla veri
tabanına kaydedilmesi önlenip,
◦ farklı tablolara dağıtılan verilerin kendi
içerisinde tutarlılık göstermesine veri
bütünlüğü denir.
Bütünlük Kısıtları
Varlıklar arasında bağıntılar tanımlanırken,
bağıntının bütünlük kısıtları da
tanımlanmalıdır.
1. Eleman Sayısı Bütünlük Kısıtları
2. Katılım bütünlük kısıtı

Eleman Sayısı Bütünlük Kısıtları

Birebir Bağıntı (1-1)
◦ Bir varlıktaki bir eleman diğer varlıkta bir elemana
karşılık gelmek zorunda
◦ Öğretim elemanı ve ofis varlıkları
◦ Bir öğretim elemanının sadece bir ofisi
bulunabileceği bir kısıt için
Eleman Sayısı Bütünlük Kısıtları
Eleman Sayısı Bütünlük Kısıtları

Bire çok Bağıntı (1-N)
◦ Bir varlıktaki bir eleman diğer varlıkta birden
fazla eleman ile eşleşebilir
◦ Sorular ve soru tipleri varlıkları
◦ Bir soru tipi birden fazla soru ile eşleşebilir
Eleman Sayısı Bütünlük Kısıtları
Eleman Sayısı Bütünlük Kısıtları

Çoğa çok Bağıntı (M-N)
◦ Bir varlıktaki birden çok eleman diğer varlıkta
birden fazla eleman ile eşleşebilir
◦ Sorular ve sınav tipleri varlıkları
◦ Bir soru birden fazla sınavda çıkabilir, bir sınav
birden fazla soru içerir.
Eleman Sayısı Bütünlük Kısıtları
Katılım Bütünlük Kısıtları

Bütün (Zorunlu) Katılım
◦ Bir bağıntıda varlıkların katılımının zorunlu olması
ile ilgili kısıttır.
◦ Bu zorunluluk, varlık kısmına konulan düz çizgi ile
ifade edilir.
◦ Örneğin sınav sisteminde her sınavda en az bir
soru bulunmalı şeklinde bir kısıt oluşturulabilir.
Katılım Bütünlük Kısıtları
Katılım Bütünlük Kısıtları

Kısmen Katılım
◦ Bir bağıntı tanımında varlık katılımı opsiyonel ise
oluşturulur.
◦ Bu zorunluluk, yuvarlak işareti ile ifade edilir.
◦ Örneğin sınav sisteminde her soru bir sınavda
kullanılmamış olabilir.
Katılım Bütünlük Kısıtları
Varolma bağıntısı

Zayıf varlık ile zayıf varlığın sistemde
bulunmasını sağlayan varlık ya da varlıklar
arasında varolma bağıntısı olması gerekir.

Zayıf varlık ile diğer varlık arasındaki
bağıntı çift çizgili baklava dilimi ile
gösterilir.
Varolma bağıntısı
Özyineli bağıntı

Özyineli bağıntı varlığın kendi içinde
oluşturulur.

Örneğin öğretmenler varlığındaki her
öğretmenin bir zümre başkanı olması
gerekliyse ve zümre başkanı da yine bir
öğretmense özyineli bağıntı kurulur.
Özyineli bağıntı
Bağıntı Derecesi

Bağıntılar ikiden fazla varlık arasında da
kurulabilir.
Bağıntı Tipi
Öz yineli
İki varlık arasındaki
Üç varlık arasındaki
Üçten fazla varlık arasındaki
Derecesi
1-li
2-li
3-lü
N-li
Üçüncü Dereceden bağıntı
Projeler
 Malzemeler
 Üretici firma


Hangi firma hangi projedeki hangi
malzemeyi sağladı.
Üçüncü Dereceden bağıntı
Projeler
 Malzemeler
 Üretici firma


Hangi firma hangi projedeki hangi
malzemeyi sağladı.
Üçüncü Dereceden bağıntı
Kümelenme

Soru bankası
◦ Öğrenciler
◦ Sınavlar
◦ Hangi seçeneği işaretledi, sınavı aldığı süre,
tarih, toplam puan, vb.
Kümelenme
Kaynakça

Tokdemir, G. ve Çağıltay, N. E. (2010).
Veritabanı Sistemleri Dersi. Seçkin yayıncılık,
Ankara.