Transcript Μονάδα Παραγωγής Ενέργειας από Βιομάζα

Ενεργειακή Συνεταιριστική
Εταιρία Καρδίτσας
Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
Γραφείο Διασύνδεσης και εξυπηρέτησης φοιτητών και νέων
αποφοίτων
Τρίτη 9 Απριλίου 2013
Κτήριο Βιβλιοθήκης, Πολυτεχνειούπολη Ζωγράφου
Βασίλης Μπέλλης
Διευθυντής Αναπτυξιακής Καρδίτσας (ΑΝ.ΚΑ ΑΑΕ ΟΤΑ)
Γραμματέας ΔΣ ΕΣΕΚ Συν.Π.Ε.
Περιεχόμενα Παρουσίασης
 Επιχειρηματικότητα και συνεργατισμός
 Οι αρχές του συνεταιριστικού κινήματος
 Οι προτεραιότητες στην Ελλάδα της κρίσης
 Η Ενεργειακή Συνεταιριστική Εταιρία Καρδίτσας
 Συζήτηση
Επιχειρηματικότητα και συνεργατισμός
• Δίκτυα Επιχειρήσεων, ως μοχλοί εξωστρέφειας
• Επενδύσεις κατανομής ρίσκου και κόστους
•
•
•
Μεταξύ επιχειρηματιών ή επενδυτών
Μεταξύ ελευθέρων επαγγελματιών
Μεταξύ αγροτών
• Συνεταιρισμοί
•
•
•
Αστικοί (Ν. 1667/86: π.χ Συνεταιριστική Τράπεζα, ΕΣΕΚ)
Αγροτικοί (Ν. 4015/11: π.χ. ΑΣ Υπερτροφών το Εύκαρπον, ΑΣ
Στέβιας)
Κοινωνικοί (Ν. 4015/11: Βρίσκονται υπό σχεδιασμό)
• Άλλες μορφές κοινωνικής οικονομίας
•
•
Σύλλογοι
ΜΚΟ κλπ
Οι αρχές του συνεταιριστικού κινήματος
1. Εθελοντική και ανοικτή συμμετοχή
2. Δημοκρατικός έλεγχος των μελών
3. Οικονομική συμμετοχή των μελών
4. Αυτονομία και ανεξαρτησία
5. Εκπαίδευση, κατάρτιση και πληροφόρηση
6. Συνεργασία μεταξύ συνεταιριστικών εταιρειών
7. Ενδιαφέρον για τον τόπο και την τοπική κοινωνία
Η επείγουσα προτεραιότητα στην Ελλάδα της
κρίσης: Η καταπολέμηση της ανεργίας
Επιπτώσεις της ανεργίας
• Καταστρέφει το ανθρώπινο δυναμικό
• Διαλύει την κοινωνική συνοχή
• Επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό
• Εξαφανίζει κάθε δυνατότητα εξοικονόμησης πόρων
για την ανάπτυξη
• Πιέζει αυξητικά το πρωτογενές έλλειμμα (και το
χρέος)
• Τροφοδοτεί την ύφεση
Η καταπολέμησης της ανεργίας. Ο «εύκολος»
δρόμος.
Η
Κεϋνσιανή «συνταγή»: Δημιουργία θέσεων
εργασίας ακόμη και σε μη παραγωγικούς τομείς από
το δημόσιο.
 Δεν αποτελεί επιλογή της Ευρωπαϊκής ηγεσίας
 Αναβάλει για λίγο το πρόβλημα, διότι αμβλύνει το
κοινωνικό και οξύνει το δημοσιονομικό:
 Αν οι πόροι προέρχονται από τον κρατικό
προϋπολογισμό, αυξάνει το πρωτογενές έλλειμμα
 Αν προέρχονται από δάνεια, αυξάνει το χρέος
 Αν προέρχονται από την κοπή χρήματος αυξάνει ο
πληθωρισμός
Η καταπολέμησης της ανεργίας. Ο δύσκολος
δρόμος
Αξιοποίηση τοπικών πόρων μέσω επενδύσεων: Που θα
βρεθούν τα χρήματα;
 Δανεισμός (;)
 Επενδύσεις από τοπικούς επιχειρηματίες ή εν γένει
ελληνικές επιχειρήσεις με χρήση … ιδίων κεφαλαίων.
 Εισροή ξένων κεφαλαίων … στην περιφέρεια
 Επενδύσεις Συλλογικών Σχημάτων: Μια ρεαλιστική
προοπτική (ίσως η μόνη)
«Πηγές» θέσεων εργασίας
Η στρατηγική της διατροφικής αυτάρκειας
• Η εισαγωγή καινοτομίας και νέων καλλιεργειών
• Καλλιέργειες υψηλής προστιθέμενης αξίας, όπως τα
θερμοκήπια (απαιτείται φτηνή ενέργεια)
• Παραγωγή - επεξεργασία – τυποποίηση –
συσκευασία τροφίμων (απαιτείται φτηνή ενέργεια)
• Παραδείγματα: ΑΣ Στέβιας, Υπερτροφών …
«Πηγές» θέσεων εργασίας
Η στρατηγική της υποκατάστασης ακριβών
ενεργειακών πόρων
• Αξιοποίηση βιομάζας (~ 400.000 τόνοι ανά έτος στο Ν. Καρδίτσας)
Υπολειμματική αγροβιομάζα
• Ενεργειακές φυτείες … με προσοχή και ευαισθησία
• Δασική βιομάζα (Υλοτομία, αξιοποίηση υπολειμμάτων,
ορθολογική διαχείριση δασών, δασικές φυτείες)
• Αστική Βιομάζα (κλαδονομή)
•
• Συμβολή
στην παραγωγή προϊόντων υψηλής
προστιθέμενης αξίας (θερμοκήπια)
• Βελτίωση περιβάλλοντος και βιοτικού επιπέδου
Οι «ιδιαιτερότητες» της βιομάζας
•
•
•
•
•
•
•
•
Διασπορά στο χώρο
Ποικιλομορφία
Εμπλοκή πολλών ομάδων συμφερόντων
Διακύμανση ποσοτήτων και τιμών (εποχικότητα)
Υγρασία
Ποσότητα τέφρας
Σύνθεση τέφρας
Ανταγωνιστές καταναλωτές
Ομάδες συμφερόντων Προμηθευτές βιομάζας
• Αγρότες (βαμβακοπαραγωγοί, καλλιεργητές σιτηρών και
καλαμποκιού, ενδιαφερομένοι να καλλιεργήσουν άγρια
αγκινάρα)
• Δασικοί συνεταιρισμοί
• Δήμοι (κλαδονομή)
• Ενδιαφερόμενοι να οργανώσουν το δίκτυο συλλογής και
μεταφοράς βιομάζας
Οι παραγωγοί μπορούν να αξιοποιήσουν
τη βιομάζα τους;
• Οι δυσκολίες της ιδιοκατανάλωσης
•
•
•
•
Ανεπιθύμητες ιδιότητες βιομάζας (υψηλή υγρασία, τέφρα κλπ)
Απαίτηση μεγάλων αποθηκευτικών χώρων
Κίνδυνοι αλλοίωσης της βιομάζας (αυτανάφλεξη, «άναμμα» κλπ)
Υψηλό κόστος εξοπλισμού τυποποίησης της βιομάζας
• Τα εμπόδια στις επενδύσεις αξιοποίησης
βιομάζας
• Ανυπαρξία τραπεζικής στήριξης
• Έλλειψη τεχνολογίας
• Απουσία οργανωμένης εφοδιαστικής αλυσίδας
Συνεργατισμός και αξιοποίηση
αγρο – βιομάζας: Η περίπτωση
της ΕΣΕΚ
Τι είναι η ΕΣΕΚ
• Η Ενεργειακή Συνεταιριστική Επιχείρηση
Καρδίτσας είναι αστικός συνεταιρισμός που η
σύσταση και λειτουργία του διέπεται από το
Ν.1667/86
• Είναι συνεταιρισμός «ανοιχτού κεφαλαίου»
με δυνατότητα συνεχών εγγραφών νέων
μελών και αγοράς μερίδων
Γιατί δημιουργήθηκε η ΕΣΕΚ
• Για να αξιοποιήσει Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) και να
παράγει πλούτο που θα κατανεμηθεί τοπικά (μέλη, αγρότες,
εργαζόμενοι, συνεργάτες)
• Για να παρέμβει στον πρωτογενή τομέα παραγωγής
υποστηρίζοντας την καινοτόμα αναδιάρθρωσή του, μέσω:
– Της απορρόφησης βιομάζας που συλλέγεται ως υπόλειμμα
καλλιεργειών ή προέρχεται από καλλιέργεια ενεργειακών
φυτών
– της παροχής φτηνής θερμικής ενέργειας όπου αυτή
χρειάζεται (ξήρανση, θέρμανση θερμοκηπίων, κατοικιών ή
άλλων εγκαταστάσεων)
• Για να συμβάλλει στο μέτρο των δυνατοτήτων της στην
αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και στην προστασία του
περιβάλλοντος
Τι θα παράγει η ΕΣΕΚ
Ο στρατηγικός στόχος της ΕΣΕΚ είναι να παράγει:
• Ηλεκτρική ενέργεια που θα προέρχεται από την καύση ή την
αεριοποίηση βιομάζας. Η αξιοποίηση της βιομάζας
επιδιώκεται μέσω μικρών μονάδων, διάσπαρτων εντός του
Νομού Καρδίτσας, ώστε να αξιοποιείται ευκολότερα η
θερμική ενέργεια που συμπαράγεται.
• Τυποποιημένα προϊόντα βιομάζας: μπρικέτες ή πελέτες.
Μελλοντικός στόχος: η παραγωγή βιοαερίου με αξιοποίηση των
λυμάτων κτηνοτροφικών μονάδων.
Πολιτική της ΕΣΕΚ για την καλλιεργούμενη
βιομάζα
• Ενθαρρύνεται η καλλιέργεια από ιδιοκτήτες γης που δεν έχουν
την ευχέρεια (λόγω ηλικίας ή ετεροαπασχόλησης) να
ασχοληθούν με πιο αποδοτικές καλλιέργειες.
• Η έκταση που θα καλλιεργηθεί για την παραγωγή βιομάζας θα
είναι αμελητέα. Εκτιμάται ότι για κάθε μονάδα 500 KW οι
συμβάσεις που θα υπογραφούν με αγρότες θα αφορούν έκταση
1000 στρ. Η υπόλοιπη βιομάζα θα προέρχεται από:
– υπολείμματα καλλιεργειών (1.000 -2.000 τόνοι)
– αστική βιομάζα (κλαδονομή), 1.000 τόνοι
– υπολείμματα δασικής εκμετάλλευσης 1.000 τόνοι
Η σχέση της ΕΣΕΚ με τους άλλους
τοπικούς φορείς
• Την πρωτοβουλία για την ίδρυση της ΕΣΕΚ ανέλαβε το
Επιμελητήριο Καρδίτσας
• Το εγχείρημα υποστηρίχτηκε επίσης από τη Νομαρχιακή
Αυτοδιοίκηση και την Τοπική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων.
• Η τεχνική υποστήριξη παρέχεται δωρεάν από την Αναπτυξιακή
Καρδίτσας όπου φιλοξενείται και η έδρα της ΕΣΕΚ, με στόχο να
ελαχιστοποιηθεί το κόστος έναρξης.
• Η Συνεταιριστική Τράπεζα ανέλαβε την υποστήριξη
συγκέντρωσης του κεφαλαίου για την πραγματοποίηση του
επενδυτικού προγράμματος.
Η σχέση της ΕΣΕΚ με άλλες πρωτοβουλίες στον
τομέα της αξιοποίησης των ΑΠΕ
• Η ΕΣΕΚ φιλοδοξεί να κινητοποιήσει κυρίως τοπικά κεφάλαια
(αποταμίευση) για να αξιοποιηθούν μορφές Ανανεώσιμων
Πηγών Ενέργειας στρατηγικής σημασίας για την περιοχή, για
τις οποίες οι ιδιώτες δεν εκδηλώνουν ενδιαφέρον.
• Θα παίξει σημαντικό ρόλο στην προσέλκυση κεφαλαίων για την
πραγματοποίηση επενδύσεων με στόχο την αξιοποίηση των
ΑΠΕ.
• Θα έχει το ρόλο του καταλύτη,
• Η παρέμβασή της θα είναι συμπληρωματική με στόχο να δώσει
θετική διέξοδο σε κάθε τοπικό επενδυτικό ενδιαφέρον για
δραστηριοποίηση στην παραγωγή ενέργειας.
Επενδυτικό Πρόγραμμα
Το τελικό πρόγραμμα επενδύσεων θα εξαρτηθεί
από:
• Το κεφάλαιο που θα συγκεντρωθεί
• Το ενδιαφέρον άλλων σοβαρών ιδιωτών να
εγκαταστήσουν παραγωγικές μονάδες που θα
αξιοποιούν συγκεκριμένες μορφές ΑΠΕ
• Τις προτεραιότητες του Νομού όπως
– Η επίλυση των περιβαλλοντικών προβλημάτων διάθεσης των
αποβλήτων των κτηνοτροφικών μονάδων
– η αξιοποίηση αυτών των λυμάτων για την παραγωγή
βιοαερίου και τελικώς ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας
Γιατί δεν επιλέγεται η επένδυση σε άλλες
μορφές ΑΠΕ
Η πρώτη τεχνο-οικονομική διερεύνηση απέδειξε ότι η απόδοση
κεφαλαίου είναι μεγαλύτερη σε σχέση με άλλες μορφές
αξιοποίησης ΑΠΕ διότι η παραγωγή ενέργειας είναι συνεχής (24
ώρες το εικοσιτετράωρο), σε αντίθεση με τα φωτοβολταϊκά ή τις
ανεμογεννήτριες, όπου παρατηρείται περιοδικότητα και
ασυνέχεια.
Η αξιοποίηση της συμπαραγόμενης θερμικής ενέργειας μπορεί να
λειτουργήσει ως μέσον αναδιάρθρωσης της πρωτογενούς
παραγωγής με την εισαγωγή καλλιεργειών και οικονομικών
δραστηριοτήτων υψηλής προστιθέμενης αξίας (θερμοκήπια)
Η συγκέντρωση βιομάζας δημιουργεί πολλές θέσεις εργασίας στην
ύπαιθρο και έτσι διαχέεται η παραγόμενη προστιθέμενη αξία,
δημιουργώντας προϋποθέσεις τόνωσης της υπαίθρου.
Που θα εγκατασταθούν οι ενεργειακές
μονάδες
Αυτό προκύπτει κατόπιν ειδικής μελέτης χωροθέτησης
που συνυπολογίζει τα ακόλουθα:
1) Διαθεσιμότητα γης (πρόκριση μετόχων γεωργών)
2) Διάθεση θερμικής ενέργειας σε γειτονικές
επιχειρήσεις ή Ο.Τ.Α.
3) Προσβασιμότητα
4) Διαθεσιμότητα πρώτης ύλης
Η ίδρυση της ΕΣΕΚ
• Καμπάνια ενημέρωσης για την ΕΣΕΚ από τις αρχές του
2010
• Ιδρυτική Συνέλευση στις 15 Ιουλίου 2010
• Εγγράφηκαν 476 Ιδρυτικά μέλη.
• Ορίστηκε προσωρινό ΔΣ.
Η πορεία εγγραφών
• 19 Δεκεμβρίου 2010: Εκλογές και ανάδειξη του
σημερινού ΔΣ
• Έχει συγκεντρωθεί ήδη ποσό 420.000 € περίπου
• Τα χρήματα κατατίθενται σε προθεσμιακό λογαριασμό
στη Συνεταιριστική Τράπεζα Καρδίτσας μέχρι να
πραγματοποιηθεί η επένδυση
• Οι εγγραφές συνεχίζονται
Πρόγραμμα Δράσης του ΔΣ (1)
• Διαβούλευση με τον τοπικό πληθυσμό και
συγκεκριμένες ομάδες εν δυνάμει συνεργατών της ΕΣΕΚ
με εστίαση στην καμπάνια εγγραφής νέων μελών που
βρίσκεται συνεχώς σε εξέλιξη.
• Συγκέντρωση στοιχείων για τη διαθέσιμη βιομάζα
διαφόρων μορφών (ποσότητα, εποχικότητα, κόστος,
οργάνωση του δικτύου συγκέντρωσης της βιομάζας
κλπ).
• Διερεύνηση του θεσμικού και νομοθετικού πλαισίου
(περιβαλλοντικές απαιτήσεις, τεχνικές προδιαγραφές,
αδειοδοτήσεις, κίνητρα, περιορισμοί κλπ)
Πρόγραμμα Δράσης (2)
• Σχεδιασμός του επενδυτικού σχεδίου και της
αναζήτησης της κατάλληλης τεχνολογίας, του βέλτιστου
μεγέθους της μονάδας και της κατάλληλης θέσης εντός
της Περιφερειακής Ενότητας Καρδίτσας.
• Αναζήτηση χρηματοδοτικών εργαλείων για την κάλυψη
των ερευνητικών και επενδυτικών αναγκών που
σχετίζονται με την ενεργειακή αξιοποίηση της βιομάζας
• Επικοινωνία και ανταλλαγή εμπειρίας με άλλες
παρόμοιες πρωτοβουλίες σε επίπεδο χώρας ή
Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ενδεικτικά αποτελέσματα
• Αγοράστηκε (μετά από δημόσια προκήρυξη) έκταση 22 στρ. για
την εγκατάσταση μονάδας 500 KW
• Υποβλήθηκε φάκελος – αίτηση στη ΔΕΔΔΗΕ για την λήψη άδειας
σύνδεσης με το δίκτυο
• Έχουν υπογραφεί συμβάσεις με αγρότες για την καλλιέργεια
άγριας αγκινάρας (350 στρ)
• Ολοκληρώθηκε η προκήρυξη για την επιλογή προμηθευτή
ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού. Υποβλήθηκαν 5 προσφορές
οι οποίες αξιολογήθηκαν σε πρώτη φάση
• Συνεχίζεται η διαβούλευση με ομάδες συμφερόντων.
• Σχεδιάζεται η πρώτη φάση της επένδυσης (δημιουργία της
εφοδιαστικής αλυσίδας βιομάζας και της μονάδας παραγωγής
τυποποιημένων προϊόντων βιομάζας)
Σχεδιασμός παραγωγικής
διαδικασίας
Α’
Φ
ά
σ
η
Δίκτυο συλλογής βιομάζας
Μονάδα επεξεργασίας βιομάζας
•
•
•
•
•
•
•
Παραλαβή – Ζύγιση
Θρυμματισμός
Διαχωρισμός ξένων υλών
Ξήρανση
Άλεση
Κλασμάτωση βιομάζας
Μείωση όγκου (μπρικετοποίηση – πελετοποίηση)
Μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας
Β’
Φάση Μονάδα αξιοποίησης θερμικής ενέργειας
Δίκτυο συλλογής βιομάζας
Απαιτείται συνολικός σχεδιασμός του δικτύου, διότι:
• Οι ποσότητες (και οι τιμές) μεταξύ των διαφόρων πηγών βιομάζας
ποικίλουν από έτος σε έτος και εποχιακά.
• Η διασφάλιση της συνεχούς λειτουργίας απαιτεί επάρκεια α’ ύλης,
ευελιξία και ικανότητα διαχείρισης του συνόλου των πηγών
Απαιτείται ειδικός σχεδιασμός του δικτύου συλλογής για κάθε μορφή
βιομάζας, διότι:
• Σε κάθε πηγή βιομάζας δραστηριοποιούνται διαφορετικές ομάδες
συμφερόντων
• Κάθε πηγή βιομάζας απαιτεί διαφορετικό εξοπλισμό και τεχνογνωσία
διαχείρισης
Μορφές συνεργασίας με την ΕΣΕΚ
• Υπογραφή σύμβασης με αντικείμενο την καλλιέργεια φυτών ή δένδρων
με σκοπό την παραγωγή βιομάζας. Τα μέλη έχουν προτεραιότητα.
• Πώληση των υπολειμμάτων καλλιέργειας (βαμβακιά, καλαμποκιά, άχυρα
κλπ). Τα μέλη έχουν προτεραιότητα
• Προσκόμιση και μετατροπή της βιομάζας σε τυποποιημένη μορφή (πέλετ
ή μπρικέτα) έναντι παρακράτησης μέρους αυτής. Τα μέλη έχουν
προτεραιότητα. Το ΔΣ συζητά να θέσει πλαφόν στην προσκομιζόμενη
βιομάζα ανά κατεχόμενη μερίδα.
• Αγορά τυποποιημένης βιομάζας σε προνομιακές τιμές. Μόνον τα μέλη
έχουν αυτή τη δυνατότητα. Το ΔΣ συζητά να θέσει πλαφόν στην ποσότητα
ανά κατεχόμενη μερίδα.
• Γενικότερη συνεργασία με την ΕΣΕΚ (συνεργείο συγκομιδής, μεταφορά
κλπ). Τα μέλη έχουν προτεραιότητα.
Συνεργασία με Ερευνητικά Ιδρύματα
• ΤΕΙ Τεχνολογίας Ξύλου
• Τμήμα Χημικών Μηχανικών της Πολυτεχνικής
Σχολής του ΑΠΘ
• Τμήμα Χημικών Μηχανικών του ΕΜΠ
• ΚΑΠΕ, ΕΚΕΤΑ - ΙΔΕΠ
• Υπογραφή «πλαισίων συνεργασίας»
– Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών του
Πανεπιστημίου Θεσσαλίας,
– Δημόκριτος κ.α
Παρουσίαση τελικού σχεδιασμού
Διήμερο εκδηλώσεων με τίτλο:
«Παραγωγή, Επεξεργασία και Εφοδιασμός Βιομάζας»
Καρδίτσα
11-12 Απριλίου
Κέντρο Ταξινόμησης Βάμβακος
Έναρξη διημέρου: Πέμπτη 11/4, 5.30 μμ
Πληροφορίες:
http://www.anka.gr
σας ευχαριστώ ….