Transcript medeniyetler merkezi türkiye.

4
Bölüm
MEKÂNSAL BİR SENTEZ:
TÜRKİYE
TÜRKİYE’Yİ TANIYALIM
KONULAR
MEDENİYET MERKEZİ TÜRKİYE
Temel Kavramlar
Medeniyet
MEDENİYETLERİN MERKEZİ
TÜRKİYE
1. Yandaki haritada yeryüzündeki
medeniyetlerin kurulduğu Nil
Deltası, Mezopotamya, İndus Vadisi,
Sarıırmak ve Gökırmak Vadileri
görülmektedir. Bu medeniyetlerin
buralarda kurulmasının coğrafi
nedenlerini tartışınız.
2. Dünya fiziki haritasına
bakarak bu bölgelerin benzer ve
farklı yönlerinin neler olduğunu
söyleyiniz.
3. Tarih boyunca birçok medeniyete beşiklik etmiş olan ülkemiz,
Norveç’in coğrafi konumuna sahip olsaydı Türkiye’de bu kadar
medeniyet gelişir miydi? Nedenlerini tartışınız.
 Sevgili Jasmine,
 En son mektubunda arkeolojiye olan ilginden
Türkiye'yi görmek istediğini yazmışsın.
 Anadolu'da çok eski çağlardan beri yerleşmeler
başlamış ve bu topraklar üzerinde pek çok farklı
medeniyet kurulmuştur. Bu toplum ve
medeniyetlerin bıraktığı izler kendilerinden sonra
gelenleri de etkilemiştir. Yeni gelenlerin getirdiği
özelliklerle daha öncekiler kaynaşmıştır. Böyle bir
gelişme ve bunun sonucunda oluşan kültür
zenginliğine dünyanın başka hiçbir yerinde
rastlayamazsın.
 Buraları ziyaret etmeni çok isterim. İstanbul gibi
hızla gelişen ve değişen bir metropolde bile
Anadolu'nun ilk yerleşim yerlerinden biri olan
Yarımburgaz Mağarası'nı, Roma ve Bizans
uygarlıklarına ait birçok kalıntı, sarnıç ve kiliseyi,
Osmanlıdan kalan sarayları, hamamları, camileri,
iki kıtayı birbirine bağlayan köprüleri gördüğünde
yazdıklarımın ne kadar yetersiz kaldığını
anlayacaksın
Harita 1: Türkiye’nin coğrafi konumunu
gösteren harita
MEDENİYETLERİN BULUŞMA
NOKTASI: ANADOLU
MEDENİYETLERİN BULUŞMA NOKTASI:
ANADOLU
 Coğrafi açıdan önemli bir konumda bulunan
Türkiye, elverişli iklim ve jeomorfolojik
koşulları nedeniyle tarihî çağlardan itibaren
büyük ölçüde yerleşmelere sahne olmuş, bunun
neticesinde de çeşitli uygarlıkların kurulduğu
ve geliştiği bir alan hâline gelmiştir.
 Türkiye, Eski Dünya karaları olarak
adlandırılan Asya, Avrupa ve Afrika'nın
birbirine yaklaştığı sahada, eski
medeniyetlerin beşiği Akdeniz Havzası içinde
yer almaktadır.
 Anadolu topraklarına tarih boyunca çeşitli
insan toplulukları yerleşmiştir. Ülkemiz
toprakları, coğrafi konumu ve diğer coğrafi
özellikleri nedeniyle bölgesel önem taşıyan çok
sayıda uygarlığın doğduğu, geliştiği bir alan
olmuştur.
 Bugün dünyada 200’den fazla ülke vardır.
Fakat dünya tarihini incelediğimizde geçmişte
önemli rol oynamış, farklı medeniyetleri
bünyesinde barındırmış ülke sayısı 10-15’i
geçmez. Bu ülkelerin dünyadaki konumlarına
baktığımızda coğrafi bakımdan çok elverişli ve
stratejik bölgelerde bulunduklarını görürüz.
Türkiye, bu ülkeler içinde en önemli medeniyet
merkezlerinden biridir.
Türkiye'nin Dünya Üzerindeki
Coğrafi Konumu ve
Avantajları
 A)Türkiye insan yaşamı
için en ideal kuşak olan
orta enlemde yer
almaktadır.
 Bu özelliğinden dolayı
Türkiye toprakları, tarihin
en eski dönemlerinden beri
hep büyük devletlere beşiklik
etmiş ve çok sayıda
medeniyetlerin kurulmasına
zemin hazırlamıştır.
Sultan Ahmet Camisi
 B)Türkiye hem Asya hem
Avrupa hem de Afrika
Kıtası ile temas hâlinde
olduğundan bir Orta
Doğu ülkesidir.
 Coğrafi konum, ülkenin daha
ziyade doğal özellikleri
üzerinde etkili olurken siyasi,
sosyal ve ekonomik
durumunu da doğrudan
etkilemektedir. Ülkelerin
dünyada bulundukları
coğrafi konumları ile
gelişmişlik ve etkinlikleri
arasında sıkı bir bağlantı
vardır.
 C)Türkiye, dağlık bir ülkedir. Ovalar, daha
ziyade kıyılarda ve akarsu vadilerinde yer alır.
Akarsular bakımından bölgenin en zengin
ülkesidir.
 D) Üç tarafı denizlerle çevrili yarımadalar
ülkesi olan Türkiye, İstanbul ve Çanakkale
Boğazları ile büyük bir öneme sahiptir. Üç
tarafını çeviren denizler, Cebelitarık Boğazı ile
Atlas Okyanusu'na, Süveyş Kanalı vasıtasıyla
Kızıldeniz ve Hint Okyanusu'na bağlantılıdır.
 E) Türkiye yer altı ve yer üstü zenginlik
kaynakları bakımından bölge ve hatta dünyada
ki zengin ülkeler arasında yer alır.
 F) Tarımsal kaynakları kendi ihtiyaçlarını
karşılayacak düzeydedir.
 H)Ulaşım faktörleri
bakımından ele
alındığında Türkiye,
bütün ulaşım
sektörlerinin
gelişmekte olduğu;
Asya, Avrupa ve Afrika
Kıtaları arasında
köprü oluşturan bir
ülkedir
 I)Bütün bu doğal ve
tarihi özelliklerinden
dolayı turizm
potansiyeli yüksek bir
ülke dir.
 Coğrafi konumu gereği, Anadolu’da ilk
çağlardan beri çok farklı özelliklere sahip
birçok kurulmuş ve gelişmiştir. Aynı zamanda
bu medeniyetler, dünya tarihinde çok önemli
rol oynamışlardır.
İvriz Kaya Kabartması
 Son olarak buraya yerleşen Türkler, temeli
sevgi ve adalete dayanan, eski medeniyetlerin
izlerini taşıyan yepyeni bir medeniyet meydana
getirmişlerdir.
 ANADOLU MEDENİYETİ ÇEVREİNE GÖRE DAHA ZENGİNDİR
 Tarihin ilk dönemlerinden itibaren Türkiye'de,
aynı zaman diliminde birden fazla büyük
medeniyet yan yana yaşamıştır.
 Mısır’da, eski Mısır Medeniyetleri, Arap ve Türk
medeniyetlerine ait eserler vardır. Roma’da
Etrüsk kalıntıları dışında sadece Roma sanat
eserleri, Yunanistan’da ise sadece Helenistik
Döneme ait eserler ve Türk eserleri vardır.
 Buna karşılık Türkiye’de birbirini takip eden
veya aynı dönemde yan yana yaşamış olan
Hatti, Hitit, Hurri, Troia (Troya), Urartu,
Frygia (Frigya), Lydia (Lidya), Kria (Karya),
Lykia (Likya), Helen, Galat, Roma, Bizans,
Selçuklu ve Osmanlı gibi pek çok medeniyetin
izleri bulunmaktadır.
 Anadolu Yarımadası, coğrafi
özelliklerinden dolayı
tarihin her döneminde
mutlaka bir medeniyete
beşiklik etmiştir. Bu nedenle
Anadolu Yarımadası;
"Medeniyetlerin Beşiği Olan
Topraklar“ olarak
Nemrut Dağı’ndaki Zeus Heykeli
adlandırılmış ve burada
Milet Amfi Tiyatrosu
kurulan medeniyetlerin
hepsine "Anadolu
Medeniyetleri" denmiştir.
Birbirinin devamı olan
uygarlıklar, Türkiye’yi âdeta
bir müze ülke konumuna
getirmiştir.
OKUMA METNİ
 “Türkiye topraklarının ekonomik coğrafyası İlk
Çağdan günümüze kadar coğrafi konumuna
bağlı olarak şekillenmiştir. Örneğin
İyonyalılar, Fenikeliler deniz kenarında
kuruldukları için denizcilik faaliyetleri ile
meşgul olmuşlardır. Urartular ise bugünkü
Doğu Anadolu dediğimiz topraklarda kurulmuş,
dolayısıyla hayvancılıkla meşgul olmuşlardır.
Anadolu kültürel zenginliği yanında ekonomik
faaliyetler bakımından da oldukça zengindir.
 Tarihî yollar burada kesişmiştir. Kral Yolu,
Baharat Yolu, İpek Yolu ile doğudan batıya,
kuzeyden güneye uzanan ticari ağın Anadolu
topraklarına önemli getirisi olmuştur.
Sultanahmet Camisi
Binbirdirek Sarnıcı
Yazılıkaya
OSMANLI
ROMA
HİTİT
ROMA
SELÇUKLU
LİDYA
FRİG
URARTU
İkiz boğalar
Selsius Kütüphanesi
İnce Minareli Medrese
Mitolojik heykel
Sart Sinagogu
Bu medeniyetlerin haritada işaretli olan yerlerde kurulmalarının nedenlerini
coğrafi konum özelliklerini ön plana alarak söyleyiniz.