Transcript Makalenin tamamını görüntülemek için tıklayınız.

Performans Göstergeleri
Performans Programı Hazırlama İlkeleri
Performans Değerlendirilmesi
Performans Ölçümü
PERFORMANS GÖSTERGELERİ
Erkan KARAARSLAN
www.erkankaraarslan.org
2
5- PERFORMANS GÖSTERGELERİNİN
BELİRLENMESİ
Erkan KARAARSLAN
www.erkankaraarslan.org
3
GÖSTERGELERDE BULUNMASI GEREKEN
ÖZELLİKLER
• Performans göstergeleri, idarenin misyon, vizyon,
amaçları ve hedefleri ile yürüteceği faaliyetlerle
doğrudan ilgili olmalı, idarenin neyi başarmaya
çalıştığını ölçmelidir.
• Hesap verme sorumluluğu ile bağlantılı olmalıdır.
• Dengeli olmalıdır.
• Fayda - Maliyet Analizi yapılmalıdır.
• Güvenilir olmalıdır.
• Karşılaştırılabilir olmalıdır.
Erkan KARAARSLAN
www.erkankaraarslan.org
4
Göstergelerin Sınıflandırılması
Sonuç
Etkililik
Çıktı
Kalite
Verimlilik
Girdi
5
Girdi Göstergeleri
• Girdi göstergeleri, belirli bir malı veya hizmeti
üretmek için gerekli olan kaynaklara ilişkin
bilgileri gösteren ve karar vericilerin girdilere
ilişkin olarak değerlendirme yapmalarında
kullanılan araçlardır.
6
Girdi Göstergeleri
•
•
•
•
•
•
•
•
Tıbbi müdahale için ihtiyaç duyulan doktor sayısı
Faaliyette tam zamanlı çalışanların sayısı
Okuma-yazma projesine tahsis edilen derslik sayısı
Kullanılan araç/ gereç sayısı
Ortalama öğretmen maaşı
Öğretmen başına düşen öğrenci sayısı
Tahsis edilen iş makinelerinin çalışma kapasitesi
Belirli bir tedavide kullanılan ilaçların maliyeti
7
Çıktı Göstergeleri
• Çıktı göstergeleri, üretilen ürünlerin
ve sunulan hizmetlerin niceliğine
ilişkin bilgileri gösteren araçlardır.
8
Çıktı Göstergeleri
•
•
•
•
•
•
Verilen ruhsat ve lisansların sayısı
Muayene edilen gemilerin sayısı
İnşa edilen yol uzunluğu
Tamir edilen araç sayısı
Taşınan yolcu sayısı
İncelenen mükellef sayısı
9
Çıktı Göstergelerinde Bulunması
Gereken Özellikler
• Kurum dışındaki kişi ve kuruluşlara sağlanan mal ve
hizmetlerle ilgili olmalıdır.
• Açıkça belirlenebilir ve tanımlanabilir olmalıdır
• Nihai ürünleri ele almalıdır- iç süreçler veya ara
çıktılardan oluşmamalıdır.
• Planlanan sonuçların gerçekleştirilmesine katkı
sağlamalıdır.
10
Çıktı Göstergelerinde Bulunması
Gereken Özellikler
• Doğrudan veya dolaylı olarak kurumun
kontrolü altında olmalıdır.
• Fiyat, miktar ve kalite gibi performans öğeleri
ile ilgili bilgi üretilebilir olmalıdır.
• Zaman içinde karşılaştırılabilir bilgi
sağlamalıdır.
• Diğer hizmet sağlayan kurumlarla
karşılaştırılabilir bilgi sağlamalıdır.
11
Sonuç Göstergeleri
• Sonuç göstergeleri, kamu idarelerinin
ürettiği ürün ve hizmetlerin, ürünleri
kullanan ve hizmetten yararlananlar
veya toplum üzerindeki etkilerini
gösteren araçlardır.
12
Sonuç Göstergeleri
•
•
•
•
Kızamık vakalarındaki azalma yüzdesi
Ülkeye gelen turist sayısındaki artış yüzdesi
Okuryazarlık oranındaki artış yüzdesi
Bulaşıcı hastalıklardan ölenlerin sayısındaki
azalma
• İşsizlik oranında meydana gelen azalma
13
Sonuç Göstergelerinde Bulunması
Gereken Özellikler
• Hükümetin hedeflerini ve önceliklerini yeterli bir
şekilde yansıtmalıdır.
• Toplum üzerindeki etkileri göstermelidir.
• Kurumun hangi stratejilerine ne kadar katkı sağladığı
belirlenmelidir.
• Odaklanması planlanan hedef kitle belirlenmelidir.
• Belirli bir zaman çerçevesinde gerçekleştirilebilir
olmalıdır.
14
Sonuç Göstergelerinde Bulunması
Gereken Özellikler
• Sonuçlara ilişkin gerçekleşmeleri izlemek ve
değerlendirmek mümkün olmalıdır.
• Kurumun çıktıları ve sonuçları arasındaki
nedensellik bağını belirlemek mümkün
olmalıdır.
• Tanımlamalar ve ifadeler açık olmalıdır-kurum
dışındakilere kolayca raporlanabilmelidir.
15
Çıktı ve Sonuç Göstergelerinin
Karşılaştırılması
Çıktı Göstergesi
Sonuç Göstergesi
Süre
Kısa vade
Orta ve uzun vade
Elde edilebilirlik
Kolay
Zor
Kurum tarafından
etkilenebilirlik
Güçlü
(Kurum tarafından
belirlenebilir)
Zayıf
(Hizmetten yararlananlar
veya topluma bağlı
dışsal
değişkenler
tarafından etkilenir.)
Diğer göstergelerle
ilişkisi
Girdi göstergesi ile birlikte Çıktı göstergesi ile birlikte
verimliliğe ilişkin bilgi
etkinliğe ilişkin bilgi
verir.
verir.
16
Verimlilik Göstergeleri
• Verimlilik göstergeleri, belirlenen
girdilerle mümkün olan en yüksek
çıktı düzeyine ulaşılıp ulaşılmadığını
değerlendiren araçlardır.
17
Verimlilik Göstergeleri
• Bir günde personel başına düşen işleme
konulmuş şikayet sayısı
• Verilen ruhsatların birim maliyeti
• Tedavi edilen hastaların birim maliyeti
• Birim zamanda (saat, gün, ay) tamamlanan
işlem miktarı
• Danışman başına düşen hizmet verilen kişi
sayısı
18
Verimlilik Göstergelerinin
Oluşturulmasında Dikkat Edilecek
Hususlar
• Artık yapılmaması gereken bir işi daha
verimli yapmak anlamsızdır.
• Verimliliğin çıktı kalitesinin azaltılması
yoluyla arttırılması tehlikesi vardır.
19
Etkililik Göstergeleri
• Etkililik göstergeleri, çıktı ile sonuçlar
arasındaki ilişkileri yani, çıktıların
beklenen sonuçlara yol açıp
açmadığını inceleyen araçlardır.
20
Etkililik Göstergeleri
• Meslek edindirme kursunu başarı ile bitirenlerden bir yıl
içinde iş bulabilenlerin oranı
• Cezaevinden tahliye olduktan sonra tekrar suç işlemeyenlerin
oranı
• Gübreleme konusunda danışmanlık hizmeti alanlardan ürün
miktarında artış sağlayan çiftçilerin oranı
• Üniversiteyi bitiren öğrencilerden bir yıl içinde iş
bulabilenlerin oranı
• Yeni yapılan kaldırımlardan üç yıl içinde tamire ihtiyaç
göstermeyenlerin oranı
• Önlem alınan kaza kara noktalarında kaza şiddetinin azalma
oranı
21
Kalite Göstergeleri
• Bilgisayara girilen verilerin doğruluk yüzdesi
• Belirlenen standart zamanda ruhsat işlemleri
tamamlananların yüzdesi
• Seyahat sağlığı hizmetlerinden memnun olanların yüzdesi
• Karayollarında hatalı işaretleme sayısı
• Öğretmenlerinden memnun olan kursiyerlerin yüzdesi
• Yemek hizmetine ilişkin şikâyet oranı
• Belediye otobüslerinin duraklardan zamanında geçme oranı
• Üniversite akademik personelinin yayınlarına uluslararası atıf
endekslerindeki ortalama atıf sayısı
22
Kalite Göstergeleri
• Kalite göstergeleri, kamu idaresinin sunduğu
ürün ve hizmetlerin, kullanıcı istekleri ve
gereksinimlerini karşılama düzeyini, ürünlerin
standartlara uygunluğunu ve hatasız olma
derecesini ölçen araçlardır.
23
Hizmet Kalitesini Belirleyen Özellikler
•
•
•
•
•
•
Hizmet sağlamada vaktindelik
Ulaşılabilirlik ve kullanışlılık
Destek hizmetlerinin varlığı
Hizmet sunumunda nazik olma
Potansiyel kullanıcılara yeterli ve doğru bilgi sağlama
Hizmet sunumunda kullanılan araçların şartları ve
güvenilirliği
• Müşteri memnuniyeti
24
Kalite Göstergeleri-Karşılaşılan
Problemler
• Kalite Göstergeleri hizmetin ne kadar iyi
verildiğini gösterir ancak hizmetin hangi
sonuçlara yol açtığı konusunda bilgi vermez.
• Belirli bir hizmet için kalitenin hangi
boyutunun daha önemli olduğuna kim karar
verecek?
25
Göstergelerin Nitelikleri
• İlgili olmalıdır
• Hesap verme sorumluluğu ile bağlantılı
olmalıdır
• Dengeli olmalıdır
• Fayda-maliyet analizi yapılmalıdır
• Güvenilir olmalıdır
• Karşılaştırılabilir olmalıdır
26
TABLO 12
GÖSTERGE BİLGİ FORMU
Performans Göstergesinin Adı
Performans Hedefi
İlgili olduğu faaliyet/ proje
Performans Göstergesi
Verilerin Kaynağı ve Elde edilme şekilleri
Ölçümü kim yapacak?
İlave maliyeti var mı?
Güçlü yanları
Zayıf yanları
Verilerin güvenilir olmasının dayanağı
27
Performans Göstergeleri
•
•
•
•
•
•
Girdi?
Çıktı?
Verimlilik?
Sonuç?
Etkililik?
Kalite?
28
Performans Göstergeleri
29
PERFORMANS PROGRAMI
HAZIRLAMA İLKELERİ
30
PERFORMANS PROGRAMI
HAZIRLAMA İLKELERİ
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
SORUMLULUK İLKESİ
DOĞRULUK VE TARAFSIZLIK İLKESİ
AÇIKLIK İLKESİ
TAM AÇIKLAMA İLKESİ
TUTARLILIK İLKESİ
SONUÇ ODAKLILIK İLKESİ
PERFORMANS ODAKLILIK İLKESİ
YILLIK OLMA İLKESİ
KATILIMCILIK İLKESİ
BÜTÇENİN ANALİTİK DEĞERLENDİRMESİ İLKESİ
31
SORUMLULUK İLKESİ
PERFORMANS PROGRAMLARI, MALİ
SAYDAMLIK VE HESAP VERME
SORUMLULUĞUNU SAĞLAYACAK ŞEKİLDE
HAZIRLANIR.
32
DOĞRULUK VE
TARAFSIZLIK İLKESİ
PERFORMANS PROGRAMLARINDA
YER ALAN BİLGİLERİN
DOĞRU VE GÜVENİLİR OLMASI
ÖNYARGISIZ VE TARAFSIZ
BİR ŞEKİLDE HAZIRLANMASI ZORUNLUDUR.
33
AÇIKLIK İLKESİ
PERFORMANS PROGRAMLARI, İLGİLİ TARAFLARIN VE
KAMUOYUNUN BİLGİ SAHİBİ OLMASINI SAĞLAMAK
ÜZERE AÇIK, ANLAŞILIR VE SADE BİR DİL
KULLANILARAK HAZIRLANIR. PROGRAMLARDA
KULLANILAN TEKNİK TERİM VE KISALTMALARIN
KULLANILMASI DURUMUNDA BUNLAR AYRICA
TANIMLANIR.
34
TAM AÇIKLAMA İLKESİ
PERFORMANS PROGRAMLARINDA YER ALAN
BİLGİLERİN EKSİKSİZ OLMASI, FAALİYETLERİ TÜM
YÖNLERİYLE AÇIKLAMASI GEREKİR.
İDARENİN FAALİYETLERİYLE İLGİSİ OLMAYAN
HUSUSLARA PERFORMANS PROGRAMLARINDA
YER VERİLMEZ.
35
TUTARLILIK İLKESİ
FAALİYETLERİN GÖSTERİLMESİ VE PERFORMANSIN
ÖLÇÜMÜ, İZLENMESİ VE DEĞERLENDİRİLMESİNDE
AYNI YÖNTEMLER KULLANILIR. YÖNTEM
DEĞİŞİKLİKLERİ OLMASI DURUMUNDA, BU
DEĞİŞİKLİKLER PROGRAMDA AÇIKLANIR.
PERFORMANS PROGRAMLARI YILLAR İTİBARIYLA
KARŞILAŞTIRMAYA İMKÂN VERECEK BİÇİMDE
HAZIRLANIR.
36
PERFORMANS PROGRAMI HAZIRLAMA
İLKELERİ
•
•
•
•
•
Sonuç odaklılık ilkesi : Performans programları, nihai etki odaklı bir anlayışla idare
amaç ve hedeflerinin nasıl gerçekleştirileceğini ortaya koymak üzere hazırlanır.
Performans odaklılık ilkesi : Performans programları, kamu idaresinin
performansını tüm yönleri ile açıklamak ve performansın geliştirilmesini sağlamak
üzere hazırlanır.
Yıllık olma ilkesi : Performans programları, üç yıllık bütçeleme anlayışına uygun
olarak idarenin bir mali yıla ilişkin performans hedeflerini ve yürütülecek
faaliyetlerini gösterecek şekilde geçmiş iki yıl ve gelecek üç yıl bilgilerini içerecek
şekilde hazırlanır.
Katılımcılık ilkesi : Kamu idareleri performans programlarını hazırlarken
hizmetlerinden yararlananların, idare çalışanlarının, sivil toplum kuruluşlarının,
ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile ilgili diğer tarafların katılımlarını sağlar ve
katkıları alınır.
Bütçenin analitik değerlendirmesi ilkesi : Bütçe bilgileri yıllar itibariyle
karşılaştırılarak analiz edilmesi ifade eder.
37
SONUÇ ODAKLILIK İLKESİ
PERFORMANS PROGRAMLARI, NİHAİ ETKİ
ODAKLI BİR ANLAYIŞLA İDARE AMAÇ VE
HEDEFLERİNİN NASIL GERÇEKLEŞTİRİLECEĞİNİ
ORTAYA KOYMAK ÜZERE HAZIRLANIR.
38
PERFORMANS ODAKLILIK İLKESİ
PERFORMANS PROGRAMLARI, KAMU
İDARESİNİN PERFORMANSINI TÜM YÖNLERİ
İLE AÇIKLAMAK VE PERFORMANSIN
GELİŞTİRİLMESİNİ SAĞLAMAK ÜZERE
HAZIRLANIR.
39
YILLIK OLMA İLKESİ
PERFORMANS PROGRAMLARI, ÜÇ YILLIK
BÜTÇELEME ANLAYIŞINA UYGUN OLARAK
İDARENİN BİR MALİ YILA İLİŞKİN
PERFORMANS HEDEFLERİNİ VE
YÜRÜTÜLECEK FAALİYETLERİNİ
GÖSTERECEK ŞEKİLDE GEÇMİŞ İKİ YIL VE
GELECEK ÜÇ YIL BİLGİLERİNİ İÇERECEK
ŞEKİLDE HAZIRLANIR.
40
KATILIMCILIK İLKESİ
KAMU İDARELERİ PERFORMANS
PROGRAMLARINI HAZIRLARKEN
HİZMETLERİNDEN YARARLANANLARIN,
İDARE ÇALIŞANLARININ, SİVİL TOPLUM
KURULUŞLARININ, İLGİLİ KAMU KURUM VE
KURULUŞLARI İLE İLGİLİ DİĞER TARAFLARIN
KATILIMLARINI SAĞLAR VE KATKILARI ALINIR.
41
BÜTÇENİN ANALİTİK
DEĞERLENDİRMESİ İLKESİ
BÜTÇE BİLGİLERİNİN YILLAR İTİBARİYLE
KARŞILAŞTIRILARAK ANALİZ EDİLMESİNİ
İFADE EDER.
42
Performans Değerlendirmesi
• Kurumsal performans değerlendirme
• Bireysel performans değerlendirme
Performans Çerçevesi
Performans Bilgi Sistemi
1. Stratejik
Amaç
ve Hedefler
STRATEJİK
PLAN
2. Performans
Hedefi
Kurumun
İş planlarının
Faaliyetlerin
Çalışanların
3. Uygulama
4. Performans
Ölçümü
5.Sonuçların
Değerlendirilmesi
Stratejik amaç
ve hedefler ile
Performans
Hedeflerinin
geliştirilmesinde
kullanılır
5
Kurumsal Performans Değerlendirmesi
• Kamu idarelerinin belirledikleri stratejik amaç
ve hedeflere ulaşmak için izledikleri yolun,
performans hedeflerine ulaşmak üzere
kullanılan yöntemler ile yürütülen faaliyet ve
projelerin ve bunların sonucunda elde edilen
çıktı ve sonuçların değerlendirilmesidir.
Özellikleri(1)
• Kurumsal performans değerlendirmesi, kamu
politikalarının, idarelerin, birimlerin analitik
olarak değerlendirilmesidir.
• Amacı bilgiyi artırarak belirsizlikleri
azaltmaktır.
• Karmaşık yöntemler kullanılmasına rağmen
varılan sonuçlar bir kanaati ifade eder.
Özellikleri(2)
• Performans değerlendirmesi performans
yönetimi kapsamında bütüncül bir çerçevede
yapılmalıdır.
• Performans yönetiminin yerine geçmez.
• Performansı değerlendirenler ile kullananlar
ve değerlendirilenler arasında yeterli işbirliği
sağlanmalıdır.
Amacı
•
•
•
•
•
•
Karar alma süreçlerini güçlendirmek
Kaynak dağıtımında etkili olmak
Saydamlığı artırmak
Hesapverebilirliği güçlendirmek
Yöneticilerin performansını ortaya koymak
Çalışanların başarısını değerlendirmek
Performans Denetimi
• Kamu idarelerinin hesap verme sorumluluğu
kapsamında faaliyet, çıktı ve sonuçlarının,
performans hedef ve gerçekleşmelerinin,
performans bilgi, izleme ve kontrol sistemlerinin
incelenip değerlendirilmesi suretiyle kaynak
kullanımının etkinliğinin, tutumluluğunun ve
verimliliğinin objektif ve sistematik olarak
değerlendirilmesidir.
Değerlendirmeden Farkı
• Performans denetimi mesleki bağımsızlık çerçevesinde iç
veya dış denetçiler eliyle yürütülür.
• Performans değerlendirmesinin konusu, kapsamı ve
yöntemi idari ihtiyaçlara göre yöneticiler tarafından
belirlenirken, performans denetiminin konusu, kapsamı,
yöntemi bağımsız bir şekilde denetçi tarafından belirlenir.
• Denetim objektif bir şekilde, meslek ilke ve standartlarına
uygun olarak yürütülür.
• Değerlendirme sonuçlarının raporlanacağı merci ile
denetim sonuçlarının raporlanacağı merci farklıdır.
Değerlendirme Zamanı
• Mali yıl içinde yapılan performans
değerlendirmesi
• Mali yılsonunda yapılan performans
değerlendirmesi
• Orta ve uzun vadede yapılan performans
değerlendirmesi
Değerlendirme Süreci
Değerlendirme sonuçlarının
raporlanması ve sunulması
Değerlendirmenin yürütülmesi
Analiz yöntemlerinin belirlenmesi
Kapsamın Belirlenmesi
Değerlendirmeyi Kim Yapar?
•
•
•
•
Performans değerlendirmesi
İdare yöneticileri
Çalışanları
Konusunda uzman kişilerden oluşturulacak
çalışma gurupları
• Karma gruplar,
• Merkezi yönlendirici idareler tarafından
yapılabilir.
Değerlendirme Yöntemleri
Anketler
Anketler, kişilerden, hizmetten yararlananlardan veya
hanehalkından istatistiki metotlarla seçilmiş bir örneklemeden
standart bilgi alınması suretiyle geniş bir topluluğa ilişkin
karşılaştırılabilir sonuç çıkarılması için kullanılır.
Değerlendirme Yöntemleri
Görüşmeler
Performans değerlendirmesi sırasında
değerlendirme ile ilgili konularda uzman kişi veya
kişilerin görüş ve tecrübelerinin elde edilmesi
amacıyla yapılır.
Değerlendirme Yöntemleri
Grup tartışmaları
Katılımcı yöntemlerle belli bir konuda bilgi sahibi
kişilerden oluşturulacak gruplar aracılığıyla
yapılır. Katılımcılar kurum çalışanları, hizmetten
yararlanan kişiler veya uzmanlardan
oluşturulabilir.
Değerlendirme Yöntemleri
Gözlem Yapmak
Değerlendirme yapılacak konuda süreçlerin izlenmesi,
uygulamada ortaya çıkan sorunların tespit edilmesi,
planlanan ile uygulanan arasındaki farkların ortaya
çıkarılması, çalışanların ve hizmetten yararlananların
uygulamalara yönelik tepkilerini görmek için yapılan
gözlemlerdir.
Değerlendirme Yöntemleri
Belgeye dayalı değerlendirme
Değerlendirme konusu faaliyet ve projeler hakkında
uygulama sırasında oluşturulmuş belgeler üzerinden
uygulama sürecinin doğrudan içinde bulunmadan
yürütülen bir çalışmadır.
Değerlendirme Yöntemleri
Durum Analizi
Durum analizi ilgili bütün değişkenleri inceleyerek bir olay
ya da durumun bütün yönleriyle ortaya konmasıdır.
Değerlendirme Yöntemleri
Paydaş Analizi
Paydaş analizi, yürütülecek bir faaliyetin başarısını
etkileyebilecek olan önemli tarafların, grupların veya
kurumların tanımlanması ve değerlendirilmesini sağlamak
amacıyla kullanılan bir yöntemdir.
Değerlendirme Yöntemleri
Fayda-Maliyet ve Maliyet- Etkililik analizleri
Fayda- maliyet ve maliyet-etkililik analizleri karar vericilerin
alternatif yaklaşımlar, seçenekler veya projeler arasında
karşılaştırma yapabilmelerine yardımcı olmak için
kullanılan yöntemlerdir.
Değerlendirme Yöntemleri
Etki Değerlendirmesi
Etki değerlendirmesi, yürütülen faaliyetlerin toplum,
hizmetten yararlananlar, çeşitli gruplar üzerindeki
etkilerinin hangi yönde ve ne ölçüde olduğunu
değerlendirmek üzere kullanılan bir yöntemdir.
Değerlendirme Yapılırken Dikkat Edilecek
Hususlar(1)
• Ele alınan konuların idarenin misyon ve vizyonu ile
ilişkisi göz önünde tutulmalıdır.
• Üst yönetimde dahil olmak üzere katılımcı
yöntemlere başvurulmalıdır.
• Çok yönlü bir değerlendirme yapılmalıdır.
• Sadece büyük çaplı harcama gerektiren faaliyet ve
projeler ele alınmamalıdır.
• Ön değerlendirme ve uygulama sonrası
değerlendirme arasındaki bağlantı kurulmalıdır.
Değerlendirme Yapılırken Dikkat Edilecek
Hususlar(2)
• Değerlendirmenin maliyeti ile elde edilecek fayda
arasındaki denge göz önünde tutulmalıdır.
• Sonuçlar tüm yönleriyle ortaya konmalıdır.
• Değerlendirme sonuçları ile karar alma süreçleri arasında
bağlantı kurulmalıdır.
• Kısa dönemde önemli sonuçlar beklenmemelidir.
• Kurum içi değerlendirme kültürü geliştirilmelidir.
• Kurumsal öğrenme sağlanmalıdır.
Bireysel Performans Değerlendirme
• Çalışanların görevlerini ne ölçüde
başardıklarını, kendileri için belirlenmiş
hedeflere ulaşıp ulaşmadıklarını ve
verimliliklerini olumsuz etkileyen faktörleri
belirlemek amacıyla yapılan değerlendirmedir.
Amacı
Bireysel performans değerlendirmesi,
• Her düzey yöneticinin başarısını ortaya koymak,
• Çalışanların başarısını belirleyerek ödüllendirmek,
• Terfi kararlarında kullanmak,
• Kariyer planlamasında dikkate almak,
• Görev yeri değişikliği kararlarında kullanmak
amacıyla yapılır.
Özellikleri
•
•
•
•
Kurumsal hedeflerle bireysel hedefler arasında ilişki kurulmalıdır.
Yeterli iş ve süreç analizi yapılmalıdır.
İş tanımları, görevler ve işlem süreçleri tam olarak belirlenmelidir.
Çalışanların performansını olumsuz yönde etkileyecek unsurlarda
dikkate alınmalıdır.
• Bireysel performansın değerlendirilmesi bir cezalandırma aracı
olmak yerine çalışanların performansını artırmaya, rekabet ortamı
yaratmaya ve ödüllendirmeye dayalı olmalıdır.
• Ölçüm ve değerlendirmenin nasıl yapılacağı başlangıçta belirlenmeli
ve çalışanlara duyurulmalıdır.
• Değerlendirmenin objektif bir şekilde yapıldığının çalışanlar
tarafından algılanmasını sağlayacak her türlü tedbir alınmalıdır.
Değerlendirme Yöntemleri
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Grafik Değerlendirme Yöntemi :Belli bir hizmet biriminde çalışanların kişilik, davranış ve iş
çıktıları dikkate alınarak puanlama suretiyle değerlendirilmesidir.
Puanlama Yöntemi: Bu yöntemde yapılan işe ilişkin belirlenmiş ve ağırlıklandırılmış kriterlere
puan verilmesi suretiyle yapılır.
Sıralama Yöntemi: Değerlendiricinin çalışanları en başarılıdan en başarısıza doğru sıralaması
ve puanlaması esasına dayanır.
Derecelendirme Yöntemi: Derecelendirilmiş iş kriterlerinin işaretlenmesi suretiyle yapılan bir
değerlendirmedir.
Kontrol Listesi Yöntemi: Bu yöntemde çalışanların değerlendirilmesinde kullanılacak ve evethayır şeklinde cevaplanacak sorular yer alır. Sorular farklı puanlara sahip olabilir.
Zorunlu Seçim Yöntemi: Gruplanmış iş kriterleri arasından sadece birinin seçilmesine dayanan
bir yöntemdir.
İkili Karşılaştırma Yöntemi: Bir birimdeki tüm çalışanların belirlenmiş kriterler açısından ikili
olarak kıyaslanarak sıralanmasıdır.
Hedef Yöntemi: Özellikle ara kademe yöneticilerin kendilerine atanmış hedefleri başarma
derecelerine dayalı bir yöntemdir.
360 Derece Performans Geribildirimi Yöntemi: Bu yöntemde çalışanın performansı, iş arkadaşlarından,
yöneticilerden, iş yaptığı üçüncü kişilerden ve kendisinden alınan değerlendirme formu sonuçlarına göre değerlendirilir.
Performans Değerlendirme Formu
NİTELİKLER
1) TAKIM ÇALIŞMASINA YATKIN
2) MOTİVASYONU YÜKSEK
3) STRESLE BAŞA ÇIKABİLİR
4) DIŞA AÇIK KİŞİLİĞE SAHİP
5) ÜSTÜN NİTELİKLERE SAHİP
6)SÜRATLİ DÜŞÜNÜR
7) HIZLI ÇALIŞIR
7) UYUMLUDUR
HAYIR
EVET
0
1
2
AÇIKLAMA
3
4
5
• PERFORMANS ÖLÇÜMÜ
Erkan KARAARSLAN
www.erkankaraarslan.org
70
Performans Ölçümü
• Performans hedeflerinin ve göstergelerinin
tanımlanması,
• Kaynak imkanlarına paralel olarak bütçe
dönemine ilişkin sayısal hedeflerin
oluşturulması,
• Bunlara ilişkin verilerin toplanması,
• Yıl içinde izlenmesi ve
• Raporlanmasıdır.
Ölçüm Sorunları
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Çok fazla veri
Kısa dönemli veriler
Verilerin karar almada kullanılmaması
Kapsamlı olmayan veriler
Yetersiz ölçüm
Tutarsız, tartışmalı ve gereksiz veri toplanması
Verilerin performansı saptırması
Rekabeti artırırken ortak çalışmayı bozmak
Kaynak imkanları ve sonuçlarla ilişkilendirmemek
Aşırı iyimser hedefler
Veri ölçümünün sistematik yapılmaması
Amacı
• İdarenin hizmetlerini sürekli olarak geliştirebilmesi,
• Planlanan amaçlara ve hedeflere doğru gidilip
gidilmediğinin izlenebilmesi,
• Hesap verebilirliğin ve saydamlığın arttırılması,
• Kaynak tahsisinde daha etkili kararlar alınabilmesi,
• Performans değerlendirmesi için gereklidir.
Performans Hedefi
• Performans hedefleri, stratejik planda yer alan
amaç ve hedeflerin bütçe döneminde kaynak
tahsis edilerek erişilmesi arzulanan kısmını
ifade etmektedir.
Performans Göstergesi
• Performans göstergeleri, kamu idarelerinin stratejik
amaç ve hedefleri ile performans hedeflerinin yerine
getirilmesinde ulaşılan sonuçları ölçmek ve
değerlendirmek için kullanılan ve performans
denetimine temel oluşturan araçlardır.
• Kamu idarelerinin yürüttükleri faaliyetlerin her
boyutunu (girdi, süreç, çıktı, sonuç) ölçmek ve
değerlendirmek için oluşturulan performans
göstergeleri kaynakların etkili, ekonomik ve verimli
kullanılıp kullanılmadığını ölçmeye yardımcı olur.
Performans Göstergeleri(1)
Paranın
Değerlendirilmesi
Ekonomi
Bütçe
Para
Girdiler
Doktor
Verimlilik
Çıktı
Tedavi
Etkililik
Sonuç
Sağlıklı
Toplum
Dış Faktörler
Performans Göstergeleri(2)
SONUÇ
KALİTE
ÇIKTI
PERFORMANS
HEDEFLERİ
VERİMLİLİK
GİRDİ
ETKİLİLİK
Gösterge Türleri(1)
• Girdi göstergeleri, belirli bir malı veya hizmeti
üretmek için gerekli olan kaynaklara ilişkin
bilgileri gösterir ve karar vericilerin girdilere
ilişkin olarak değerlendirme yapmalarında
kullanılır.
Girdi Göstergeleri
•
•
•
•
•
•
•
•
Tıbbi müdahale için ihtiyaç duyulan doktor sayısı
Faaliyette tam zamanlı çalışanların sayısı
Okuma-yazma projesine tahsis edilen derslik sayısı
Kullanılan araç/ gereç sayısı
Ortalama öğretmen maaşı
Öğretmen başına düşen öğrenci sayısı
Tahsis edilen iş makinelerinin çalışma kapasitesi
Belirli bir tedavide kullanılan ilaçların maliyeti
Gösterge Türleri(2)
• Çıktı göstergeleri, üretilen ürünlerin ve
sunulan hizmetlerin niceliğine ilişkin bilgileri
gösterir.
Çıktı Göstergeleri
•
•
•
•
•
•
Verilen ruhsat ve lisansların sayısı
Muayene edilen gemilerin sayısı
İnşa edilen yol uzunluğu
Tamir edilen araç sayısı
Taşınan yolcu sayısı
İncelenen mükellef sayısı
Gösterge Türleri(3)
• Sonuç göstergeleri, kamu idarelerinin ürettiği
ürün ve hizmetlerin, ürünleri kullanan ve
hizmetten yararlananlar veya toplum
üzerindeki etkilerini gösterir.
Sonuç Göstergeleri
•
•
•
•
Kızamık vakalarındaki azalma yüzdesi
Ülkeye gelen turist sayısındaki artış yüzdesi
Okuryazarlık oranındaki artış yüzdesi
Bulaşıcı hastalıklardan ölenlerin sayısındaki
azalma
• İşsizlik oranında meydana gelen azalma
Çıktı ve Sonuç Göstergelerinin
Karşılaştırılması
Çıktı Göstergesi
Sonuç Göstergesi
Süre
Kısa vade
Orta ve uzun vade
Elde edilebilirlik
Kolay
Zor
Kurum tarafından
etkilenebilirlik
Güçlü
(Kurum tarafından
belirlenebilir)
Zayıf
(Hizmetten yararlananlar
veya topluma bağlı
dışsal
değişkenler
tarafından etkilenir.)
Diğer göstergelerle
ilişkisi
Girdi göstergesi ile birlikte Çıktı göstergesi ile birlikte
verimliliğe ilişkin bilgi
etkinliğe ilişkin bilgi
verir.
verir.
Gösterge Türleri(4)
• Verimlilik göstergeleri, belirlenen girdilerle
mümkün olan en yüksek çıktı düzeyine ulaşılıp
ulaşılmadığını gösterir.
Verimlilik Göstergeleri
• Bir günde personel başına düşen işleme
konulmuş şikâyet sayısı
• Verilen ruhsatların birim maliyeti
• Tedavi edilen hastaların birim maliyeti
• Birim zamanda (saat, gün, ay) tamamlanan
işlem miktarı
• Danışman başına düşen hizmet verilen kişi
sayısı
Gösterge Türleri(5)
• Etkililik hedeflere ulaşma derecesini gösterir. Etkililik
göstergeleri, çıktı ile sonuçlar arasındaki ilişkileri
yani, çıktıların beklenen sonuçlara yol açıp açmadığını
inceler.
Etkililik Göstergeleri
• Meslek edindirme kursunu başarı ile bitirenlerden bir yıl
içinde iş bulabilenlerin oranı
• Cezaevinden tahliye olduktan sonra tekrar suç işlemeyenlerin
oranı
• Gübreleme konusunda danışmanlık hizmeti alanlardan ürün
miktarında artış sağlayan çiftçilerin oranı
• Üniversiteyi bitiren öğrencilerden bir yıl içinde iş
bulabilenlerin oranı
• Yeni yapılan kaldırımlardan üç yıl içinde tamire ihtiyaç
göstermeyenlerin oranı
• Önlem alınan kaza kara noktalarında kaza şiddetinin azalma
oranı
Gösterge Türleri(6)
• Kalite göstergeleri kamu idarelerince
üretilen ürün ve hizmetlerin
kalitesinin ölçülmesinde kullanılan
araçlardır.
Göstergeler
•Clean
•İlgili
•Relevant
•Hesap verme •Economic
•Adequate
•Specific
sorumluluğu
ile•Monitorable
bağlantılı
•Measurable
•Achievable
•Dengeli
•Focus
•Relevant
•Fayda-maliyet
analizi
•Appropriate
•Time-bound
•Balance
•Güvenilir
•Robuts
•İntegrated
•Karşılaştırılabilir
•Cost effective
Göstergeler
Maliyet
Kalite
Etkinlik
Sonuç
Verimlilik
Girdi
Çıktı
Karmaşıklık
Kavramsal Kargaşa
• Gösterge
• Ölçüt
• Kriter
Performans Bilgi Sistemi
Bilginin
düzenli
olarak
toplanması
Raporlanması
Analiz
edilmesi
Değerlendirilmesi
Tartışma konuları
1.
Program esaslı bütçelemenin başlatılması için gereken yapılar :
– İyi performans gösteren bir idare (vergi)
– Hükümet yükümlülükleri ve nakit harcamaların gerçek anlamda
kontrolü
– Sürdürülebilir kamu finansmanı için mali kurallar
2.
Program bütçeleme politikacıları daha korunmasız bir hale getirir.
3.
Program bütçeleme her türlü siyasi ortamda kullanılabilir. (liberal ve
muhafazakar)
4.
Politikalar doğrultusunda yeniden ödenek belirleme program bütçeleme
ile daha da geliştirilmiştir.
Erkan KARAARSLAN
www.erkankaraarslan.org
94
PEB SORUNLAR
• Stratejik planlama-PEB uyumunun sağlanması
• Bütçede yer alacak performans göstergelerinin tespitinin
eşgüdümü
• Bütçe sürecindeki yerinin belirginleştirilmesi
• Performansa dayalı ödül-yaptırım sisteminin oluşturulması
• Kamu kurumlarında nitelikli mali personel ihtiyacı
• Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun getirdiği kurumsal
yapının oluşturulması
• PEB eğitiminin verilmesi ve kurumların performans yönetimine
geçmesi
• Geçiş sürecinin planlanması
Erkan KARAARSLAN
www.erkankaraarslan.org
95
–
–
–
–
–
–
–
–
–
PEB amaç değil araçtır
Mali saydamlığı hedefler
Hesap verebilirlik için temel oluşturur
Performans yönetimine geçişi sağlar
Çalışanların performansını ölçmeye yarar
Kamusal ürünlerin maliyetini ortaya koyar
Etkin kaynak dağılımını sağlar
Performans denetimine imkan tanır
Sınırlı kaynakları artırmaz
Erkan KARAARSLAN
www.erkankaraarslan.org
96
ÖRNEKLER
97
Stratejik Amaç 1: Yol ağımız üzerindeki trafik
güvenliğini sürekli olarak arttırmak.
Stratejik Hedef 1.2: Yol bakım onarım ve trafik güvenliği
hizmetlerinin standartları, her mevsimde konforlu ve güvenli
ulaşımı sağlayacak şekilde yükseltilerek 5 yıl içerisinde müşteri
memnuniyeti % 20 arttırılacaktır.
Performans Hedefi 1.2.1: 2007 yılında 5000 m kar siperi
yapılacaktır.
98
Stratejik Amaç Şehrimizi sosyal ve kültürel
cazibe merkezi haline getirmek
• Hedef Kültürel ve sosyal amaçlı faaliyetlere
hemşehrilerin erişimini geliştirmek
• Performans Hedefi: 2007 yılında Kayseri ile
ilgili yurt içindeki ve yurt dışındaki tarihi
değere sahip belgelerin envanterinin
çıkarılması
99
Stratejik Amaç: Eğitim ve Öğretimin kalitesini
iyileştirmek
• Stratejik Hedef: 2009 yılında Hacettepe
Üniversitesinde derslik ve laboratuvar, mekan
ihtiyaçlarının % 50’sinin yatırımları
tamamlanmış olacaktır.
• Perfromans Hedefi: 2007 yılında 59 adet
dersliğin yapımı tamamlanacaktır.
100
Performans Göstergelerinin Belirlenmesi
• Harcama Birimleriyle ayrı ayrı toplantılar
yapılarak her bir yıllık performans hedefi için
performans göstergeleri belirlenir.
• Performans hedefleri olmayan Harcama
birimlerinin performans göstergeleri,
yürüttükleri faaliyetlerle ilgili olarak belirlenir.
101
Performans Hedefi: 2007 yılı yatırım programında
yer alan mevcut yolların 1500 km sinde asfalt
yenilemesi, 500 kmsinde asfalt onarımı
yapılacaktır.
• Performans Göstergeleri:
– Yenilenen ve onarılan yollarda meydana gelen
şikayetlerdeki azalma oranı
– Yenilenen ve onarılan yollarda bakım
maliyetlerinde azalma oranı
– Vatandaşın taşıt işletme giderindeki azalma oranı
102
Performans Hedefi: 2007 yılında 100.000
şehirlerarası ve ilçelerarası otobüsün
hizmet vermesi sağlanacaktır.
•
•
•
•
103
Performans Göstergeleri:
Otogar işletmeciliğinden memnuniyet oranı
Otobüslerin zamanında kalkış oranı
Hizmet veren otobüs sayısı
Performans Hedefi: 2007 yılında 59 adet
dersliğin yapımı tamamlanacaktır.
• Performans Göstergeleri:
– Derslik Sayısı
– Derslik Kullanım Oranı
– Derslik Başına Öğrenci Sayısı
– Öğrencilerin Memnuniyet Oranı
– Derslik Başına 30 Öğrenci Düşen dersliklerin
Oranı
104
FAALİYET VE PROJELERİN
BELİRLENMESİ
• Harcama Birimlerinin performans hedeflerine
ulaşabilmek için yıl içinde yürütecekleri
faaliyet ve projeler, harcama birimlerince
yapılan toplantılar sonucunda belirlenir.
105
Faaliyet ve Projelerinin Özellikleri
• Faaliyet ve projeler aynı zamanda program
bütçe sisteminin unsurlarıdır.
• Hangi ödeneklerden harcama yapıldığına
göre belirlenirler.
• Faaliyet ve projeler mümkün olduğunca
toplulaştırılmış şekilde ifade edilmelidirler.
106
ÖRNEKLER
107
Kayseri Büyükşehir Belediyesi
Kültür ve Sosyal İşler Daire Başkanlığı
•
•
•
•
•
•
108
Kütüphanecilik Faaliyeti
Konservatuar kurs faaliyeti
Kent ve Mimar Sinan Müzesi
Bando ve Mehter Faaliyeti
Gezici Tiyatro Faaliyeti
Diğer Kültür ve Sanat Faaliyetleri
Türkiye İstatistik Kurumu
Ulusal Hesaplar ve Ekonomik Göstergeler
Daire Başkanlığı
• Performans Hedefi: 2007 yılında Kurumsal sektör
hesaplarının oluşturulmasına yönelik metodoloji
çalışmaları yürütülecektir .
• Genel devlet sektörüne ilişkin hesapların yapılmasına
yönelik metodoloji çalışmaları
• Kurumsal sektör hesabı ile ilgili ESA-95’e uyum
çalışması faaliyeti
• TİSG 2 Hanehalkı Sektör Hesabı
• TİSG 2 Sektörlere Göre Mali Hesap
109
Karayolları Genel Müdürlüğü
Bakım Dairesi Başkanlığı
• Performans Hedefi: Mevcut yatay ve düşey
işaretlemelerin %25’i onarılacaktır.
– Levha bakım ve onarım faaliyeti
– Oto korkulukların bakım ve onarımı
– Yatay işaretlemelerin yapımı
– Trafik güvenliği projesi
110
HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ
•
•
•
•
•
•
111
Eğitim ve Öğretim Faaliyeti
Araştırma ve Yayın Faaliyeti
Danışmanlık Faaliyeti
Sağlık Hizmetleri
Makine Mühendisliği Bölümü İnşaatı
Öğrenci Yurdu İnşaatı
FALİYET RAPORU
Erkan KARAARSLAN
www.erkankaraarslan.org
112
Sorularınız İçin
•
•
•
•
•
•
Performans Programı
Performans Esaslı Bütçe
Performans Bütçe – ABS Arasında Uyum
Bütçelerin Birlikte Hazırlanması
Gerçek Proje Maliyetlerinin Hesaplanması
Sabit Giderlerin Faaliyet ve Projelere Dağıtılması
• Konularında [email protected] adresi her zaman
yanınızda
Erkan KARAARSLAN
www.erkankaraarslan.org
113
PERFORMANS PROGRAMI HAZIRLAMA
SÜRECİ
2- Birim Performans Programlarının Hazırlanması
Erkan KARAARSLAN
www.erkankaraarslan.org
114
BİRİM PERFORMANS PROGRAMI
1- Birim performans hedef ve göstergeleri
belirlenir.
Erkan KARAARSLAN
www.erkankaraarslan.org
115
Birim Performans Hedeflerinin Özellikleri
• İdare performans hedeflerini gerçekleştirmeye yönelik olarak
belirlenmelidir,
• Kamu idaresince ilgili harcama birimi için öngörülen
kaynakların sınırlılığı ölçüsünde belirlenmelidir,
• Birim performans programlarının hazırlanması aşamasında,
harcama biriminin görev ve faaliyet alanı çerçevesinde
harcama yetkililerince belirlenmelidir,
• Belirli, ölçülebilir, ulaşılabilir ve gerçekçi olmalıdır,
• Çıktı-sonuç odaklı olmalıdır.
Erkan KARAARSLAN
www.erkankaraarslan.org
116
Birim Performans Göstergelerinin
Özellikleri
• Birim performans göstergeleri, birim performans hedefleri ile ilgili
olmalıdır,
• Temel nitelikte ve az sayıda olmalıdır,
• Ölçülebilir, ulaşılabilir, güvenilir veri sunacak nitelikte olmalıdır,
• Hem geçmiş dönemlerin hem de diğer birimlerin benzer göstergeleriyle
karşılaştırılabilir olmalıdır,
• Verilerinin elde edilme ve değerlendirme maliyetleri makul ve kabul
edilebilir bir seviyede olmalıdır,
• Danışma, denetim ve destek birimleri idare düzeyinde yürüttükleri ve
birim performans hedefleriyle ilişkilendirmedikleri hizmetlere ilişkin
performans göstergeleri belirleyebilirler.
Erkan KARAARSLAN
www.erkankaraarslan.org
117
BİRİM PERFORMANS PROGRAMI
2- Kaynak İhtiyacı Belirlenir.
Program dönemine ilişkin olarak ortaya konulan hedeflere
ulaşmak için ihtiyaç duyulan kaynak miktarının belirlenme
süreci, bu hedeflere yönelik olarak yürütülmesi gereken
faaliyet-projelerin ve bunların maliyetlerinin tespit edilmesi ile
başlar.
Erkan KARAARSLAN
www.erkankaraarslan.org
118
Faaliyet ve Projelerin Belirlenmesi
• Faaliyet ve proje, belirli bir amaca ve hedefe yönelen ve başlı
başına bir bütünlük oluşturan yönetilebilir ve
maliyetlendirilebilir üretim veya hizmet birimidir.
• Öncelikli stratejik amaç ve hedefleri gerçekleştirmek üzere
hangi tür faaliyet ve projelerin yerine getirileceğine karar
verilir.
• Stratejik amaç ve hedefler ile performans hedefleri, idarenin
neyi başaracağını, faaliyet ve projeler ise bunun nasıl
başarılacağını ifade eder.
• Harcama birimlerini içerir.
• Faaliyet ve projeler performans esaslı bütçe uygulamasının
temelini oluşturur.
Erkan KARAARSLAN
www.erkankaraarslan.org
119
FAALİYET VE PROJELERİN BELİRLENMESİ
Faaliyet-projeler belirlenirken aşağıda yer alan hususlar dikkate alınır;
• Birim performans hedeflerini gerçekleştirmeye yönelik olarak belirlenmelidir,
• Bir faaliyet-proje bir veya birden fazla birim performans hedefi ile ilişkilendirilebilir,
• Ekonomik sınıflandırmanın cari, sermaye, transfer ve borç verme unsurlarından bir
veya daha fazlası aynı faaliyet-proje içerisinde yer alabilir,
• Hedefin gerçekleşmesine ne ölçüde katkı sağlayacağı tanımlanabilir olmalıdır,
• Bir hedefe yönelik olarak çok fazla sayıda faaliyet-proje belirlenmemelidir. Benzer
nitelik taşıyan ve alt faaliyet-proje olarak nitelendirilebilecek olanlar tek faaliyetproje altında gösterilmelidir,
• Uygulanabilir olmalıdır,
• Maliyetlendirilebilmelidir,
Erkan KARAARSLAN
www.erkankaraarslan.org
120
FAALİYET VE PROJELERİN BELİRLENMESİ
Faaliyet-projeler belirlenirken aşağıda yer alan hususlar dikkate alınır;
• Maliyetlendirmelerde girdi fiyatları ve diğer ekonomik değerler gerçeği
ortaya koymalı, tahmini belirlemeler gerçekçi öngörülere dayanmalı, doğru
bilgi üretmeyen hesaplama yöntemlerinden kaçınılmalıdır,
• Kaynaklarla faaliyet-projeler arasındaki ilişki iyi kurulmalı, kullanılacak olası
oransal yöntemler tutarlı ve açıklanabilir olmalıdır,
• Detaylandırılabilmelidir,
• Aynı hedef altındaki faaliyet-projeler birbirleriyle çelişmemeli, hedefin
gerçekleşmesi açısından tamamlayıcı olmalıdır,
• Faaliyet-projenin gerçekleşmesi açısından kritik önem taşıyan hususlar
• belirlenmelidir,
• Başlangıcı ve sonu belirli olmalıdır.
Erkan KARAARSLAN
www.erkankaraarslan.org
121
FAALİYET VE PROJE MALİYETLERİ TABLOSU
Harcama birimleri, birim performans programı ile bütçeleri
arasında bağlantı kurmak üzere her bir faaliyet-proje için
hesapladığı maliyet tutarlarını analitik bütçe sınıflandırmasının
ekonomik kodlarına uygun olarak sınıflandırırlar.
Erkan KARAARSLAN
www.erkankaraarslan.org
122
123
BİRİM PERFORMANS HEDEFLERİNİN KAYNAK
İHTİYACININ BELİRLENMESİ
Faaliyet-projelerin maliyetlerinin toplanması sonucunda
performans hedefinin kaynak ihtiyacına ulaşılır.
Erkan KARAARSLAN
www.erkankaraarslan.org
124
125
Birim performans hedeflerinin kaynak ihtiyaçlarının
toplanması sonucunda, harcama biriminin kaynak ihtiyacına
ulaşılır.
Danışma, denetim ve destek birimlerinin kendi birim
performans hedefleriyle ilişkisi bulunmayan ve idare
düzeyinde yürüttükleri hizmetlere ilişkin giderler İdare
Düzeyinde Yürütülen Hizmetlere İlişkin Giderler“ bölümünde
ayrıca gösterilir.
Erkan KARAARSLAN
www.erkankaraarslan.org
126
Bu tablo, danışma,
denetim ve destek
birimlerince idare
düzeyinde yürütülen ve
birim performans
hedefleriyle
ilişkilendirilmeyen
hedeflere yönelik
olarak oluşturulacaktır.
127
128
Faaliyet Düzeyinin Belirlenmesi
• Kamu idarelerinin stratejik amaç ve hedefleri,
faaliyetlerini, belli bir yıldaki performans hedefleri ise
faaliyet düzeylerini belirler.
• Başka bir anlatımla, faaliyetler çıktı/sonuç odaklı olan
performans hedeflerinin gerçekleştirilmesinin
aracıdır.
Faaliyet Düzeyinin Belirlenmesi
• Belirlenen performans hedefinin çıktı esaslı
olması halinde doğrudan bu hedef faaliyet
seviyelerinin hesaplanmasında kullanılır.
• Sonuç esaslı olması halinde ise kuruluşun bu
sonuçlara ulaşmak için hangi faaliyet alanında
ne kadar çıktı üreteceğinin belirlenmesi ve
kaynak ihtiyacının buna göre tespit edilmesi
gerekir.
Maliyet Unsurlarının Belirlenmesi
• Kamu idareleri, faaliyet düzeylerinin belirlenmesinden
sonra, belirlenen faaliyet düzeyindeki ürün ve
hizmetleri üretebilmek için hangi tür girdileri
kullanacaklarını belirler.
Maliyet Unsurlarının Belirlenmesi
• Kamu idarelerince, maliyet unsurları öncelikle değişken ve sabit
maliyet olarak sınıflandırılacaktır.
• Performans hedefine ya da faaliyet düzeyine bağlı olmayan
maliyetler sabit maliyet,
• Performans hedefine ya da faaliyet düzeyine bağlı olarak
değişkenlik gösteren maliyetler ise değişken maliyettir.
Maliyet Unsurlarının Belirlenmesi
• Ayrıca sabit ve değişken maliyetler dağıtım özelliğine göre de dolaylı ve
dolaysız maliyetler olarak da sınıflandırılacaktır.
• Dolaysız maliyet diğer faaliyetlerle bir bağlantısı olmayan, hangi faaliyete
ait olduğu belli olan, bir faaliyetin yerine getirilmesinde doğrudan
kullanılan kaynakların maliyetidir.
• Bunlar söz konusu faaliyetin temel öğesi niteliğindedir ve teknik bakımdan
tespiti kolaydır.
• Örneğin bir faaliyette çalışan personelin aylığı, sarf edilen malzemenin
maliyeti, kullanılan binanın kirası dolaysız maliyettir.
Maliyet Unsurlarının Belirlenmesi
• Dolaylı maliyet ise, bir faaliyette ne kadar harcandığı doğrudan
doğruya saptanamayan birçok faaliyette ortak olarak
kullanılan kaynakların maliyetidir.
• Dolaylı maliyetlerin tespit edilecek dağıtım anahtarlarına göre
faaliyetlere paylaştırılması gerekir.
• Dağıtım anahtarı olarak dolaylı maliyetin niteliğine göre,
kullanım alanı, lamba sayısı ve benzeri unsurlar kullanılabilir.
• Örneğin birçok faaliyet için kullanılan temizlik ve aydınlatma
gideri, birden fazla faaliyette çalışan personelin maliyeti
dolaylı maliyettir.
Maliyet Unsurlarının Belirlenmesi
• İdarenin faaliyet maliyetlerinin, dolaylı-dolaysız ve
sabit-değişken şeklinde sınıflandırılması, faaliyet
maliyetlerinin ayrıştırılmasına, faaliyet düzeyindeki
değişmelerin maliyetler üzerindeki etkisinin
izlenebilmesine, politika seçeneklerinin hızlıca
değerlendirilebilmesine ve yönetimin karar alma
sürecinin hızlandırılmasına imkân tanır.
Maliyet Unsurlarının Belirlenmesi
FAALİYET ESASLI MALİYETLENDİRME
Önce
Sonra
Kamu idarelerince, maliyet
unsurları öncelikle değişken ve sabit
maliyet olarak sınıflandırılacaktır. Bu
sınıflandırmada performans hedefine
ya da faaliyet düzeyine bağlı
olmayan maliyetler sabit maliyet,
performans hedefine ya da faaliyet
düzeyine bağlı olarak değişkenlik
gösteren maliyetler ise değişken
maliyet olarak dikkate alınacaktır.
Maliyet dağıtım
anahtarları
Değişken
maliyetler
Erkan KARAARSLAN
www.erkankaraarslan.org
Proje 2
Proje 1
Faaliyet 4
Faaliyet 3
Faaliyet 2
Faaliyet 1
Sabit
Maliyetler
137
Birim Fiziki Kaynak İhtiyaç Miktarlarının
Belirlenmesi
• Çıktı düzeyine duyarlı bir maliyet hesaplama
sisteminin oluşturulması için, kamu idareleri, bir
faaliyet alanında bir birim ürün/hizmet (çıktı)
üretmek için her bir sabit ve değişken maliyet
unsurundan hangi miktarda kullanılması gerektiğini
hesaplamalıdır.
Birim Fiziki Kaynak İhtiyaç Miktarlarının
Belirlenmesi
Toplam Fiziki Kaynak İhtiyacının
Belirlenmesi
• Toplam fiziki kaynak ihtiyacı birim fiziki kaynak ihtiyaç
miktarlarının hedeflenen çıktı miktarları ile çarpılması
sonucu elde edilir.
Toplam Fiziki Kaynak İhtiyacının
Belirlenmesi
Fiziki Kaynakların Birim Fiyat veya
Maliyetlerinin Tespit Edilmesi
• Kamu idareleri maliyet unsurlarının birim fiyatlarını,
ilgili mali yıla ilişkin bütçe hazırlama rehberinde yer
alan ilkelere uygun olarak tespit ederler.
• Bütçe hazırlama rehberinde açıklama olmayan
durumlarda piyasa fiyatlarının GSMH deflatörü
aracılığıyla bütçe hazırlama yılına uyarlanmış değeri
dikkate alınır.
Fiziki Kaynakların Birim Fiyat veya
Maliyetlerinin Tespit Edilmesi
Faaliyetin Toplam Maliyetinin
Hesaplanması
• Toplam kaynak ihtiyaç miktarlarının birim fiyatlar ile
çarpımı sonucunda her bir maliyet unsurunun toplam
maliyetine, bunların toplanması suretiyle de
faaliyetin toplam maliyetine ulaşılır.
• Ayrıca çok yıllı bütçeleme için idareler, her faaliyete
ilişkin gelecek üç yıla ait toplam maliyet tablosunu
hazırlar.
Faaliyetin Toplam Maliyetinin
Hesaplanması
Faaliyet Maliyetinin Bütçe Kodlarıyla
Gösterimi
• Toplam maliyet tablosunda belirlenen maliyetler
bütçenin hazırlanmasına dayanak oluşturmak
üzere analitik bütçe sınıflandırmasının ekonomik
kodlarına uygun olarak “Faaliyet/Proje Bütçesi
Tablosu”nda gösterilir.
Faaliyet Maliyetinin Bütçe Kodlarıyla
Gösterimi
Erkan KARAARSLAN
www.erkankaraarslan.org
148
TEŞEKKÜRLER
Erkan KARAARSLAN
Maliye Bakanlığı
Muhasebat Kontrolörü
[email protected]
[email protected]