3.Örnek Olay Çalışması Trafik Ortamında Öfke Kontrolü: Yol verme tartışması kavgaya dönüştü Okula gitmek için belediye otobüsüne binen Tamer , Biyoloji sınavı yapılacağı için ders kitabına göz atıyordu. Otobüs hareket ettiği sırada korna sesleri ile irkildi. Otobüs şoförü camdan elini çıkartmış, bağıra çağıra aracı kullanmaya devam ediyordu. Korna çalan otomobil, otobüsün hızla sağına geçerken içindeki dört kişinin de pencereleri açmış yumruklarını sallayarak küfür ettiklerini duydu.

Tamer , cep telefonundan 155’i arayarak trafik güvenliğini tehlikeye düşüren aracın plakasını polise bildirdi. Az sonra araç otobüsün önüne doğru dönerek aniden durdu, otobüs de durmak zorunda kaldı. Arabadan inen adamlar otobüsün kapılarını yumrukluyordu, yolcular telaş ve şaşkınlık içindeydiler. Birkaç kişinin ,“Ne yapıyorsunuz” demesine kalmadan otobüsün kapısındaki cam büyük bir şangırtıyla paramparça oldu. Tamer sınıfa girdiğinde yüzü kıpkırmızı olmuş, ter içinde kalmıştı.

• • • Tartışma Soruları: Olay nerede, ne zaman, hangi şartlarda oluşmuştur? Sorunun nedenlerini açıklayınız? Fark edilen tehlike etkenleri nelerdir? Bu tehlikelerden korunmak, olayı engellemek için olay kişilerine düşen sorumluluklar nelerdir?

• Bu olayda hangi trafik güvenliği kuralının kaza ve kayıplardan koruyucu olacağını belirtiniz… Bu örnek olay Elif Sungur tarafından gerçek bir hikayeye dayandırılarak yazılmıştır.

Yol verme tartışması yüzünden otobüs şoförünü hastanelik ettiler Adana’da yol verme kavgası yüzünden çıkan kavgada dört kişi tarafından dövülen belediye otobüs şoförü hastanelik oldu.

İddialara göre, sürücü Orhan F. yötemindeki Fevzipaşa- Hastaneler hattında çalışan otobüs, içinde dört kişi bulunan bir otomobili sıkıştırdı. Sürücü Orhan F. ile tartışan otomobildekiler, belediye otobüsünü takip etmeye başladı. Hareket ettikten 150 metre ileride otobüsü durduran otomobildekiler, aracın camlarını kırıp, Orhan F’yi dövdü. Kafasına aldığı darbelerden kurtulmak için otobüsün kapısını açıp, dışarı fırlayan şoför, saldırganlardan kaçmak istediyse de başarılı olamadı. Baygınlık geçiren otobüs şoförü, ambulansla hastaneye kaldırıldı. Hayati tehlikesi bulunan Orhan F’nin tedavisi sürüyor.

Bir işyerinin güvenlik kameraları tarafından saniye saniye görüntülenen olayla ilgili kayıtları izleyen polis, saldırganları yakalamak için çalışma başlattı.

Örnek olay konusu Örnek olayın içeriği Müfredata göre ilgili kazanım numarası Sağlayacağı kazanım 3-Trafik ortamında öfke kontrolü Gereksiz korna kullanmak Uygunsuz hitap tarzının üzerimizdeki olumsuz etkileri Yakın takip Hatalı sollama Kim haklı kavgaları Agresif sürüş davranışlarının nedenleri 4, 22, 23 -Trafikte kamunun rahatını ve huzurunu bozacak, zarar verecek tutum ve davranışlardan uzak durur - Trafik kurallarının ihlalinde sürücüler gibi yayalara da ceza verilebileceğinin farkına varır - Fark ettiği kural ihlallerini ilgililere bildirir

Trafik güvenliğini insanlar sağlar

Trafik güvenliğini sağlamada sonuçlara en fazla insan davranışları etki eder 10 kazadan 9’unun, sürücülerin trafik kurallarına uymamasından ve aracını yanlış biçimde kullanmasından kaynaklandığı belirlenmiştir

Kültür ve trafik

– – – Kuzey ve Batı Avrupa Düşük kaza oranı Risk almama Kurallara bağlılık Kaynak: Özkan, Türker (2006) Trafik güvenliği açısından bölgesel farklılıklar. Helsinki Üniversitesi Psikoloji Bölümü . Yayınlanmamış Doktora Tezi.

Güney Avrupa & – – – Ortadoğu Yüksek kaza oranı Daha fazla risk alma davranışı, kural ihlalleri Sosyal toleransın az olması: kişilerarası ihlaller Hangi ortak özellikler bu sonuçları etkiliyor olabilir?

Trafikte stres ve baş etme

STRES • Bazı durumların yolunda gitmediğine • İhtiyaçların karşılanmadığına • Dengenin bozulduğuna İşaret eden • Fizyolojik - duygusal- davranışsal işaretlerdir BAŞ ETME YÖNTEMLERİ • Etkisiz yöntemlerden uzak durmak, azaltmak • Etkili yöntemleri devreye sokmak • Bilgilenmek • Danışmanlık ve diğer desteklere ulaşmak

Öfke

• Öfke uygun ifade edildiğinde, son derece sağlıklı ve doğal bir duygudur. Ancak kontrolden çıkıp da yıkıcı hale dönüşürse okul-iş hayatında, kişisel ilişkilerde ve genel yaşam kalitesinde sorunlara yol açar • Pek çok kişisel ve sosyal problemlerin (Örneğin, çocuk istismarı, aile içi şiddet, fiziksel ya da sözel saldırganlık, toplumsal şiddet) temelinde öfke vardır. Öfke hem dış hem de içsel bazı olaylarla ortaya çıkar • Arkadaşınız, anneniz, kardeşiniz, sokaktaki bir adam, öğretmeniniz gibi belli bir insana öfkelenebileceğiniz gibi, trafik sıkışıklığı, iptal edilen bir randevu gibi bir olaya da öfkelenebilirsiniz

Öfke kontrolü

• Öfkeyi doğru ifade etme becerisini kazanmaya “öfke kontrolü” denir • Öfke kontrolünde temel amaç, saldırganlıktan uzak, şiddet içermeyen, kişinin kendisine ve çevresindekilere zarar vermeyecek şekilde duygusunu ifade etme becerisini kazanmasıdır • Araştırmalar, kızgınlık duygusunun “boşaltılması”nın kızgınlık, öfke ve saldırganlığı daha çok arttırdığını ve sorunu çözmek için hiçbir yararı olmadığını göstermektedir. • Onun için en iyisi, kızgınlığınızı neyin tetiklediğini bulmanız ve kendinizi kaybetmeden, bu nedenlerle başa çıkabileceğiniz stratejileri geliştirmenizdir.

Trafikte öfke kontrolü

• Trafik, özellikle büyük şehirlerde kişilerin öfkelenmesine neden olan etkenlerden biridir • Kişi, trafikte hızla öfkeleniyor ve öfkesini kontrol etmekte zorluk çekiyorsa, araç kullanmaktan uzak durmalıdır • Toplu taşıma araçlarını kullanma yolunu seçmelidir

Trafikte uygulamamız gereken öfke kontrol yöntemleri nelerdir?

• Trafikte kalan kişiler öfkelendiğinde kendisi gibi etki altında kalan pek çok kişi olduğunu hatırlayarak duygularını rasyonalize etmeye çalışmalıdır • Diyaframdan derin nefes alarak sakinleşmelidir • Hayalinde kendisine huzur verecek bir yerde olduğunu düşünmesi kendisine yardımcı olacaktır • Trafikteki kişileri öfkelendiren konulardan biri de hak ihlalleri ve kural ihlalleri yapan veya trafik güvenliğini tehlikeye atan sürücülerdir • Yayaya öncelik vermeyen, geçiş üstünlüğü olan ambulans gibi araçlara yol vermeyen, güvenlik şeridini kullanan, süratle araca yaklaşarak tacizkar biçimde yol isteyen veya kornayı gereksiz yere kullanan hatta el kol işaretleri yapıp küfür eden sürücüler diğerlerini öfkelendirebilir • Bu durumlarla karşılaşanların anormal davranış sayılacak bu davranışlara karşılık vermemeyi ve güvenli davranmayı seçmesi önemlidir. Bu davranışlar cezaya neden olacak davranışlardır ve asayiş konusudur • Yaya ve sürücüler tarafından yapılan ihlal ve hataların polise bildirilmesi önerilir

Trafik güvenliğini “paylaştığımız bir değer” yapabiliriz

• Trafik ortamını güvenli kılmada yardımcı ve davranışlarımızı etkileyen toplumsal değerlerin kurallara uyma, sabır, sorumluluk, saygı, hoşgörü, nezaket, yardımlaşma, duyarlılık olmasını sağlamak hepimizin elindedir