Transcript Мониторингийн тогтолцоо

МОНГОЛЫН МЯНГАНЫ СОРИЛТЫН САН
ЭРҮҮЛ МЭНДИЙН ТӨСӨЛ
Аймаг, хотын эмнэлгийн тусламж, үйлчилгээний байгууллагуудын
чанарын менежер, удирдах албан тушаалтны сургалт Модуль 4
ЧАНАРЫН МОНИТОРИНГ
Боловсруулсан: Татьяна Макарова, PhD, MPH
2010/2011
1
Хичээлийн зорилго
• Мониторингийн тогтолцоог тодорхойлох
• Чанарын мониторинг, түүний зорилтуудыг
тодорхойлох
• Чанарын мониторингийн үндсэн гол ба
дэд үе шатуудыг тодорхойлох,
хэлэлцэх
• Бидний өнөөгийн практик үйл ажиллагаа
ба чанарын мониторингийн явцад үүсэх
дутагдлын талаар ярилцах
Энэ илтгэлд анхан шатны эрүүл мэндийн тусламжийн чанарын хяналтын талаарх
сургалтын (АНУ) болон Малайзын доктор Сити Ханиза Махмудын хичээлийн
материалыг ашигласан.
2
Яагаад мониторинг хийдэг вэ?
• Хэмжиж болохуйц зүйлийг л хийдэг.
• Үр дүнг хэмжихгүйгээр амжилтанд хүрсэн эсэхийг
тодорхойлох боломжгүй.
• Та амжилтыг хэмжих боломжгүй бол урамшуулж
чадахгүй.
• Амжилтыг урамшуулах боломжгүй бол та
амжилтгүй байдлыг өөгшүүлнэ.
• Амжилтанд хүрээгүйгээ хүлээн зөвшөөрч
чадахгүй бол та өөрчлөгдөх боломжгүй.
• Та үр дүнгээ харуулж чадвал нийгмийн талаас
дэмжлэг авна.
Эх сурвалж: Osborne and Gaebler, 1992
3
Мониторинг гэж юу вэ?
 Тогтмол хэмжих буюу мөрдөх үйл явц:
• Болж буй зүйлийг
• Байгууллагын дэвшил хөгжил буюу
хөгжлийн хөтөлбөрүүдийг
• Байгууллагын хөгжлийн хөтөлбөрийн
хэрэгжилтийн үйл явцуудыг
• Урьдчилан тавьсан тодорхой зорилгод
дөхөж очсон эсэх, хүрч буй эсэхийг
 Тодорхой үзүүлэлтээр
байнга мэдээлэл
цуглуулах аргыг мониторингд ашигладаг.
4
Мониторингийн тогтолцоо
Мониторингийн тогтолцоо нь үндсэн шалгуур
үзүүлэлтүүдийг тогтмол цуглуулж, дүн шинжилгээ хийх
үйл явцыг хамруулна.
Үр дүнтэй мониторингийн тогтолцоонд:
•Цаг хугацааны чиг хандлагыг хянахын тулд
өгөгдөхүүнийг олонтаа цуглуулдаг.
•Өгөгдөхүүн нь итгэл үнэмшилтэй (сайн чанартай) байх.
•Мониторингийн үр дүн/ мэдээлэл нь
цаг хугацаандаа холбогдох бүх хүмүүст хүрдэг байх.
•Мониторингийн үр дүн/ мэдээллийг үйл ажиллагааны
явцад гарсан асуудлыг хамруулан шийдвэр гаргахад
ашигладаг байх.
5
Чанарын мониторинг
• Мониторингийн сэдэв: Чанар
- Янз бүрийн чиглэлүүдээр: бүтэц, үйл явц, үр
дүн
- Янз бүрийн өвөрмөц шинж/хэмжүүрүүдээр
- Янз бүрийн тусламж үйлчилгээ/нөхцөл
байдал/хүний нөөц/нэгжүүдээр
• Чанарын мониторингийн зорилго:
....чанарын өнөөгийн түвшин ба хүлээгдэж
буй түвшин хоёрын хоорондох зөрөөг
хэмжиж илэрхийлэх....
6
Чанарын мониторингийн
тогтолцоо
• Стандарт, эсвэл зорилтот
түвшингийн талаар гүйцэтгэлийн
өгөгдөхүүн цуглуулах
• Бүтэц, үйл явцын мэдээлэл ба
өгөгдөхүүнийг оруулах (энэ нь
уламжлалт мониторингийн арга)
Үр дүнтэй, хамааралтай мэдээ,
мэдээлэл ба тоог оруулах
(энэ ньүр дүнд баримжаалсан
мониторинг гэнэ)
7
Чанарын мониторингийн тогтолцоог
бий болгох өөр аргууд
• Энэ бол цаг хугацаа, хүчин чармайлт, нөөц
шаардсан үйл явц.
• Байгаа нөөцийг хамгийн чухал зорилтод
тохируулахын тулд бага хүрээнээс эхлэх нь
чухал.
• Мониторингийн тогтолцооны хүрээ ба
аргуудыг өргөжүүлэн хөгжүүлэх
• Мониторингийн тогтолцоог хадгалах.
• Мэдээ мэдээллийн найдвартай, үнэн зөвийг
батлах
(санаж яв - “хог цуглуулбал = хог л гарна”)
8
Чанарын мониторингын
хөтөч/зам
• Ямар мэдээлэл танд хэрэгтэй байгааг
шийдэх
• Өгөгдөхүүн цуглуулах
• Цуглуулсан өгөгдөхүүнд дүн шинжилгээ
хийх
• Олж авсан мэдээлэлд дүгнэлт хийх
• Олж авсан мэдээллийг ашиглах
- Тодорхой дүгнэлт гаргаж ойлгомжтой
зөвлөмж өгөх хийх гүйцэтгэх
9
Мэдээ мэдээлэл цуглуулах үйл явц
Заавал мэдэх ёстой
Ямар мэдээ тоо баримт цуглуулах вэ?
Мэдээ, тоо баримтыг хаанаас олж авах вэ?
Мэдээллийг яаж олж авах вэ?
Хаана ?
Юуг ?
Ишлэл : Ноорхайда Уянг, Малайзын эмч
Яаж ?
1. Хянах гэж буй эрүүл мэндийн
тусламж үйлчилгээг сонгох
• Шалгуур үзүүлэлтийг харгалзан тэргүүлэх асуудлыг
тогтоох:
- Өргөн хэмжээний: хамгийн түгээмэл байгаа
- Өндөр эрсдэлтэй: хамгийн ноцтой
- Асуудал үүсгэж болох үйл явдал: зохицуулахад
хамгийн хэцүү асуудлыг анхаарна
• Бусад шалгуур үзүүлэлтүүд:
Жишээлбэл: мониторинг хийх ёстой зүйлийг
үндэсний хэмжээнд тодорхойлж, журам гаргах
• Бусад нөхцлүүд:
- Өвөрмөц хэрэгцээ
- Шинэ төрлийн тусламж үйлчилгээ, г.м.
12
Жишээ: Тэргүүлэх
асуудлыг тогтоох матрикс
Төрөхийн Амьсгалын
Насанд
өмнөх
замын цочмог хүрэгсдийн
үзлэг
халдвар
сүрьеэ
Өргөн хүрээтэй
2
3
1
Өндөр
эрсдэлтэй
Асуудал үүсгэж
болох үйл
явдал
1
2
3
1
3
2
Оноо
4
8
6
5 хүртэлх насны хүүхдийн амьсгалын замын
цочмог халдварын менежментийг хянах нь
тэргүүлэх асуудал болж байна
13
2. Тусламж үйлчилгээний үйл
явцыг тодорхойлох
 Хянах гэж буй эрүүл мэндийн
тусламж үйлчилгээг сонгосны дараа түүний
үйл ажиллагаа/зорилтуудын жагсаалт гаргах.
Энэ нь хүсэн хүлээж буй үр дүнд хүрэх, зөв
оношлох, эмчлэхэд чиглэсэн гол шийдвэрлэх
зорилтууд байна.
Шийдвэрлэх зорилтуудыг яаж сонгох:
• Албан ёсны бодлого (эмнэлзүйн удирдамж ба
стандартууд)
• Тусламж үзүүлэгчийн үзэл бодол
• Шинжээчийн санал
 Ярих бус, үйл явцын зураглал гаргах.
14
Өрнөлийн зургийн
үндсэн тэмдгүүд
Үе шат буюу үйл явц
Үйл явцын эхлэх/дуусах цэг
Чиглэл
Дараагийн хуудастай холбох тэмдэг
Тодорхойгүй үе шат
15
Өрнөлийн зургийн
нэмэлт тэмдгүүд
Тийм
Шийдвэр буюу салах цэг
Үгүй
Хүлээлт/хойшлуулалт/саад
Баримт бичиг
16
Өвчтөнг онгоцны буудал руу хүргэх
үйл явцын өрнөлийн зураг
Түргэн тусламжийн машины хий
явалтыг бууруулах арга хэмжээ
Дуудлага
хүлээж авсан
Дуудлага өгсөн
хүнийг тодруул
Мэдээллийг аваад бүртгэнэ
1.Түргэн тусламжийн төвд мэдээлнэ (103)
2. Хүлээж авах эмнэлэгт болон агаарын тээврийн газар ба
онгоцны буудал руу мэдээлнэ
Дагалдах эмнэлгийн
ажилтанг явуулна
Онгоцны буудалд
ирнэ
Үнэлж
тогтворжуулна
Бааз руу эргэж
мэдээлнэ
Баазад буцаж ирнэ
Adopted from QA Convention 2007
Жишээ: Хүүхдийн АХХӨ-ий менежмент
Хүүхэд
эмнэлэгт ирсэн
Эмнэлгийн ажилтан аюултай
шинжүүдийг шалгав
Эмнэлгийн ажилтан хүүхдийн
амьсгалыг тоолов
Эмнэлгийн ажилтан АХХӨ-г оношлов
үгүй
тийм
Хатгалгаа?
Амьсгалын
дээд замын
халдвар
Хатгалгааг
оношлов
АДЗХ оношлосон
Aнтибиотик
эмчилгээ эхэлсэн
Эмнэлгээс
гаргасан
2 хоногийн дараа
ирж үзүүлэхийг эхэд
зөвлөв
18
3. Тогтолцооны байдлыг
анхаарлын төвд оруулах
Орц
- Хүүхдийн эмч
- Хүүхдийн асрагч
- цаг хугацаа
- Aнтибиотик
- Хүүхдийн өвчний
түүх
- Эмнэлзүйн
удирдамж
- Ажилд тус болох
нэмэлт зүйл
Үйл явц
-Аюултай шинж
тэмдгийн талаар
асуух
-Амьсгал тоолох
- Ангилах
(хатгалгаа/АХХӨ)
-Эмчлэх
-- Эмчилгээний
талаар зөвөлгөө өгөх
- Давтан үзүүлэх
талаар зөвлөх
- Тэмдэглэл хөтлөх
- Шилжүүлэх
Гарц
- Хатгалгааг
оношлосон
- Тохирсон зөв
эмчилгээг хийсэн
- Хүүхдийг зөв
шилжүүлсэн
- Хүүхдийн асрагч
гэрт нь асрах,
шаардлагатай бол
эргэж ирэх тухай
ойлгосон
-Тухайн өвчний
улмаас нас баралтын
түвшин буурна
- Хүүхдийн нас
баралт буурна
19
4. Зайлшгүй чухал стандартын
хүлээн зөвшөөрөгдсөн шалгуур
гаргах
Стандарт гэж юу вэ?
• Хүсэж хүлээж буй чанарыг тогтоох
• Хэн, юуг, ямар арга замаар, эрүүл
мэндийн тогтолцооны ямар түвшинд,
ямар хугацаанд хийх ѐстойг тогтоох.
20
Чанарын стандартууд
• Стандартууд тогтолцоо, өвөрмөц
үйлчилгээний чанарын шаардлагын
дэлгэрэнгүй тодорхойлолтыг гаргана
=> зорилгоо тогт
• Стандарт - үйл явцын гүйцэтгэлийг
үнэлэх, харьцуулах, хэмжихийн үндэс
суурь болдог
=> зорилгодоо хүрсэнийг (хэмж )
21
Субъектив, хүлээн
зөвшөөрөгдсөн стандарт
Субъектив:
• Албан ёсоор бичигдээгүй
• Ажилчид “мэддэг зүйл“
Өөрийн практикаас жишээ хэлнэ үү...
Хүлээн зөвшөөрөгдсөн:
• Албан ёсоор бичигдсэн
Өөрийн практикаас жишээ хэлнэ үү...
22
Стандартын төрлүүд
• Тогтолцоо - стандартын системчилсэн
ангиллын дагуух /taxonomy of standards/
• Эмнэлзүйн, менежментийн стандартууд
23
Эмнэлзүйн стандарт
Орцын стандарт
• Ажилчид/баг
• Ажлын байрны
тодорхойлолт
•Нарийвчилсан
зааварчлал
•Эм
Үйл явцын
стандарт
• Эмнэлзүйн
удирдамж
• Ажлын
зааварчлага, санамж
Гарц, үр дүнгийн
стандарт
•Өвчтөний эрүүл
мэндийн байдал
•Тоног төхөөрөмж
•Хангамж үйлчилгээ
•Баримт бичиг
24
Удирдлагын стандарт
Орцын
стандарт
•Захиргааны
бодлого
•Журам, дүрэм
•Мэргэшил
Үйл явцын
стандарт
Гарц, үр
дүнгийн
стандарт
•Үйл
ажиллагаа,
гардан
үйлдлийн
стандарт
•Хүсэн хүлээж
буй үр дүн
25
Сайн стандартын шинж чанар
• Үнэн зөв - шинжлэх ухааны нотолгоонд
суурилсан буюу бусад хүлээн
зөвшөөрөгдсөн туршлагад үндэслэсэн
• Найдвартай - хэрэглэх бүрт тодорхой нэг
үр дүнд хүргэнэ
• Тодорхой ойлгомжтой - хүн бүр нэг
маягаар ойлгодог, буруу ойлгогдох зүйлгүй
• Бодит - байгаа нөөцөөр биелүүлэх
боломжтой
26
Стандарт боловсруулж
гаргах байгууллага
• Эрүүл Мэндийн Яам
• ДЭМБ
• Мэргэжлийн байгууллага/нийгэмлэг
• Сургалтын байгууллага
•
Судалгааны ололтууд (нотолгоонд
суурилсан анагаах ухааны эх үүсвэр)
27
Стандартын
гурван бэрхшээл
1. Албан ёсоор бичигдээгүй
- Засах арга: байгаа эсэхийг тодруулах, аль болох
тодорхой болгох
2. Мэдээлэгдээгүй. Манай нөхцөлд - худалдаж авах
боломжгүй, иймд хэрэглэх боломжгүй.
- Засах арга: Гарсан стандартыг мэдээлэх,
худалдаж авах бололцоотой тогтолцоо бий
болгох; хянах үйл явцад яаж нөлөөлөхийг
ажиглах.
3. Сайн стандартын шинж агуулаагүй - Засах арга:
олон улсад зөвшөөрөгдсөн стандарт ашиглах, байгаа
стандартыг сайжруулах, шинжлэх
ухааны үндэсгүй, буюу тодорхой бус стандартыг
хэрэглэхгүй байх.
28
Жишээ: Амьсгалын цочмог
халдварт өвчний менежмент
Орцын стандарт
• Котримексазол ба Амоксациллин эмийн
гурван сарын нөөцтэй байх.
Үйл явцын стандарт
• Эмнэлгийн ажилтан хүүхдийн амьсгалыг
наад зах нь нэг минутын турш тайван
байхад нь цаг харж тоолох.
Үр дүнгийн стандарт
• Хүнд хэлбэрийн уушигны хатгалгаатай
хүүхдийг зохих ѐсоор эмнэлэгт хэвтүүлэх
Source: URC (USA)
29
5. Хянах шалгуур
үзүүлэлт боловсруулах
Шалгуур үзүүлэлт гэж юу вэ?
• Хэмжиж болохуйц өөрчлөлт/хэлбэлзэл
• Стандартад нийцсэн, эсвэл зөрчсөн
байдлыг тодруулах хэрэгсэл
• Чанарын үзүүлэлтийг тоон үзүүлэлт рүү
шилжүүлж чанарын доголдлыг илрүүлэх
хэрэгсэл
30
Орцын (бүтцийн) шалгуур үзүүлэлт
Стандарт
• Эрүүл мэндийн
анхан шатны
байгууллагад гэр
бүл төлөвлөлтийн
талаар сургагдсан
нэг сувилагч байх
ёстой.
Шалгуур үзүүлэлт
Гэр бүл төлөвлөлтийн
талаар сургагдсан
сувилагчтай эрүүл
мэндийн анхан шатны
байгууллагын тоо.
Таны жишээ?
31
Үйл явцын шалгуур үзүүлэлт
Стандарт
Ходоод
гэдэсний архаг
•
үрэвсэл, шархлаа
өвчнөөр өвдөж
байсан, хавдрын
удамшилтай өндөр
эрсдэлтэй хүмүүсийг
жилд 2 удаа рентген
болон дурангийн
шинжилгээнд
хамруулах
• Таны жишээ?
Шалгуур үзүүлэлт
Х
• одоод гэдэсний архаг
үрэвсэл, шархлаа
өвчнөөр өвдөж байсан,
хавдрын удамшилтай
өндөр эрсдэлтэй
хүмүүсийн тоо
Рентген
болон
•
дурангийн шинжилгээнд
харуулсан хүний тоо,
хувь
•Эх сурвалж: Хорт хавдартай тэмцэх үндэсний хөтөлбөр
32
Үр дүнгийн стандарт
Стандарт
Бүрэн шүдтэй 18
хүртэлх насны
хүмүүсийн эзлэх
хувь 62.5хувь
Шалгуур үзүүлэлт
• Бүрэн шүдтэй 18
хүртэлх насны
хүмүүсийн тоо, эзлэх
Таны жишээ?
алж:Амны хөндийн эрүүл мэнд үндэсний хөтөлбөр
33
зүүлэлт боловсруулах
• Стандарт байгаа нөхцөлд шалгуур үзүүлэлт
боловсруулахад хялбар
• Олон хэлбэр байдаг: тоон үзүүлэлт, түвшин,
харьцаа, г.м.
н шалгуур үзүүлэлтийн шинж:
- Шалгуур үзүүлэлт нь ойлгомжтой бөгөөд хүссэн
зүйлийг яг цав хэмжинэ гэдэгт итгэлтэй байх •
Шалгуур үзүүлэлтийг тайлбарлах - хуваагч,
хуваагдагчийг заавал томьѐолох (тайлбарлах
томьѐо)
үүлэлттэй холбогдолтой мэдээллийг
тодруулах
ээллийн эх уурхайг тодруулах
34
: АХХӨ-ий менежментийн
гэлийн шалгуур үзүүлэлт
Шалгуур
үзүүлэлт
Антибиотик
эмчилгээнд
хэрэглэсэн
Хуваагдагч
Хуваагч
Эмнэлэгт
Хатгалгаатай
Хатгалгаатай
хүүхдийн нийт тоо
хүүхдийн
эмчилгээнд
антибиотик
хэрэглэсэн
тохиолдлын тоо
Антибиотикийн
Сүүлийн 3 сарын хугацаанд
хүртээмж
антибиотик тасарсан хоногийн тоо
35
Өгөгдөхүүн цуглуулах
үе шатууд
A. Мэдээллийг цуглуулах аргыг сонгох B.
Хяналтын арга хэрэгслийн загвар гаргах
яналтын арга хэрэгслийг туршиж
үзэх
D. Хяналтын стратеги боловсруулах
E. Мэдээллийг цуглуулах
36
өгдөхүүнийг цуглуулах
аргыг сонгох
Ямар мэдээлэл шаардагдахаас хамаарч дараахь арга
хэрэгслүүдээс хамгийн тохиромжтойг сонгох: • Шууд
ажиглалт
Захиргааны статистик
тойм үзлэг (эмнэлгийн, эмнэлгийн бус)
байгууллага дахь тойрон үзлэг
санал асуулга/шууд ярилцлага
ын санал асуулга/шууд ярилцлага
• Тусгайлан бэлтгэгдсэн хүн өвчтөний дүрд тоглох •
Үйлчлүүлэгч, ажиллагсдын Фокус-бүлгийн ярилцлага
эдээллээс шалтгаалж арга хэрэгсэл
өөр байдаг.
37
Өгөгдөхүүн цуглуулах
аргуудын тухай
Төгс байдлаар бол мэдээлэл цуглуулах арга болгон
яагаад , хэзээ, яаж хэрэглэх тухай бичигдсэн
заавартай байна.
Мэдээлэл цуглуулах арга албан маягттай байх ѐстой. •
Жишээлбэл: асуумж, хяналтын хуудас, хүснэгт, г.м.
Заримдаа стандарт байдаг (сайжруулсан арга) •
Шинээр гаргасан загварыг зайлшгүй туршиж үзэж
хэрэглэх нь зүйтэй. (B-C үе шат)
Гарын авлага дахь материалаас үзнэ үү (харьцуулсан
хүснэгт).
Олон аргыг хослуулж хэрэглэвэл зардал хэмнэж, илүү
мэдээлэл авах боломжтой.
38
Өгөгдөхүүн цуглуулах
хэрэгсэл
АРГА
ХЭРЭГСЭЛ
Бэлэн мэдээллийг
Хяналтын хуудас, статистикийн
ашиглах
мэдээний маягт
Ажиглалт
Нүд ба бусад мэдрэхүй, үзэг
цаас, цаг, жин хэмжүүр,
микроскоп, хяналтын хуудас,
г.м.
Ярилцах\
Ярилцлага авах хуваарь,
сурвалжлах хяналтын хуудас, асуумж, дуу
хураагч
Судалгаа
(асуумжийн хуудас
тарааж бөглүүлэх)
Асуумжийн хуудас
Явж ажиглах
Хяналтын хуудас
үүн цуглуулах жишээ:
АХХӨ-ий менежмент
Шууд ажиглалт:
• Эмчилгээг өвчтөнд тайлбарлах
Өвчтөнтэй ярилцах:
• Антибиотикийн анхны тунг өгөх
Эмийн санг шалгах:
• Антибиотикийн нөөц
Өвчний түүхийн үзлэг:
тгалгаатай өвчтөнг шилжүүлэх
40
ониторингийн стратеги
боловсруулах (1)
Чанарын мониторингийн стратеги нь
тодорхой бичигдсэн, дараахь асуултанд хариулт
өгөхөөр байх.
торингд хамрагдах үйл явц,
байгууллагыг сонгоход мониторингийн
зорилтоос шалтгаална. Жишээлбэл:
нэлгийн эмч, сувилагч
•Тасаг, нэгж (эмчилгээний, эмчилгээний бус,
туслах)
лгийн буюу бүх байгууллагууд
нутаг (сонгогдсон буюу бүх)
41
ниторингийн стратеги
боловсруулах (2)
мониторингийн тогтолцоог яаж
зохион байгуулдаг вэ?
• Чанарын мониторинг нь илүү өргөн хүрээний
тогтолцоо руу шилжих ѐстой.
- Одоогийн мониторингийн тогтолцоо
чанарын талаарх мэдээллийг хамруулж
байгаа эсэхийг тодорхойлох.
л, чанарын талаарх мэдээллийн
стратеги, арга зам, арга хэрэгслийг
боловсруулах ѐстой.
42
ониторингийн стратеги
боловсруулах (3)
дөхүүнийг цуглүүлах хамгийн
тохиромжтой давтамж ямар байх вэ?
• Бүх тохиолдолд тохиромжтой
цаа, арга зам, нөөц бололцоо,
шаардлагатай өгөгдөхүүн, одоо байгаа
өгөгдөхүүнийг цуглуулах мөчлөг, болон
өгөгдөхүүнийг цуглуулах тогтолцоо нь хир
ярвигтай зэргээс шалтгаалдаг.
• Өгөгдөхүүний хэмжээ болон мэдээллэх, дүн
шинжилгээ хийх давтамжаас шалтгаална.
• Уян хатан байна.
43
ониторингын стратеги
боловсруулах (4)
н мэдээллийг цуглуулах вэ?
• Хөндлөнгийн хүмүүс(хяналтын байцаагч,
менежер, бусад - статистикч, г.м.)
иллагсад (ижил мэргэжилтний үзлэг/
үнэлгээ)
• Өөрийгөө үнэлэх
• Мэдээллийг цуглуулахдаа үргэлж мэргэжлийн
түвшинд, цаг хугацаандаа гүйцэтгэх ѐстой. •
Бэлтгэл ажил, мэдлэг, чадвар зэрэг нь их чухал. •
Мэдээлэл нь чанарын өндөр түвшинд байх
шаардлагатай ба мэдээлэл цуглуулж байгаа
хүний үүрэг маш чухал.
44
D. Мониторингийн стратеги
боловсруулах (5)
D.5. Ямар нөөц шаардагдах вэ?
• Тодорхой хариулт байхгүй. •
Тодорхойлогдох ѐстой.
• Төсөл ба хөтөлбөрүүдийн төсвийн хамгийн
багадаа 5 ба 10 хүртэлх хувь байх. •
Мониторинг ба үнэлгээний ажлын цар
хүрээнээс хамаарна.
•
Мөнгөөр үнэлсэн ч нөөц нь цаг,
мэдлэг,сургалт, хэвлэл, харилцаа зэргээс
хамрана.
45
ниторингийн стратеги
боловсруулах (6)
D.6 Тоо мэдээг яаж баталгаажуулах вэ?
•Энэ нь мониторингийн үйл ажиллагааны
найдвартай байдлын гол цөм юм
Хоѐр• асуудал бий
Зорилго биелэгдсэнүү ?
Хүргүүлсэн тоо мэдээний үнэн зөв
байдал
илго зөв биелэгдсэн үү ?
- Дахин шалгах
улах нэгэн үр дүнтэй арга бол
мэдээг хэд хэдэн эх сурвалжаас
цуглуулах юм.
46
D. Мониторингийн стратеги
боловсруулах (7)
чнээн тохиолдлыг хянах вэ?
эн байдал ба дүн шинжилгээний аргаас
хамаарна
• Бүх тохиолдол, эсвэл түүвэр байж болно • Түүвэр нь
ерөнхийдөө зардлын хэмнэлттэй байдаг • Хэрвээ дүн
шинжилгээ статистикийн сорилууд санал болгоогүй
бол
ол нь эргэн мэдээлэл авахад хангалттай
ноцтой ялгаа хайж байгаа бол
- санаандгүй байдлаар түүвэр хийх, өгөгдөхүүний
хэмжээг тодруулах
гүйцэтгэлийн дүгнэлт хийх бол
йж болно, бүгд, эсвэл ганц тохиолдол
47
ниторингийн стратеги
• Орон нутгийн 15 эмнэлгийн амбулаториос 10
сувилагч ба 2 туслах ажилтныг тохиолдолын
сонголтоор загвар болгон авсан
• Дүн шинжилгээ хийх нэгж - эмнэлгийн
ажилтан (сувилагч)
дах ажилтан ирж хянана.
тохиолдлуудыг хамааруулна.
48
E. Олж авсан мэдээ,
мэдээллийг ашиглах
Энэ үе шат нь 5 дэд үе шаттай:
E.1. Өгөгдөхүүнийг хүснэгтлэх
өхүүнд дүн шинжилгээ хийх
үүдийг танилцуулж тайлбарлах
E.4. Мэдээ мэдээллийг хадгалах ба сэргээх
тогтолцоо
дээллийг ашиглах ба түгээх
49
э, мэдээллийг хүснэгтлэх
Мэдээлэл нь нийлмэл, нийлмэл бус байж болно
Нийлмэл бус - Нэг, эсвэл хэд хэдэн хангагчийн
гүйцэтгэж байгаа зорилт нэг бүрийн оноо : Эмнэлгийн ажилтан хүүхдийн биеийн халууныг үзэх
зорилтын 50% гүйцэтгэсэн.
илтан 20% л хүүхдийн биеийн халууныг
тогтмол үзсэн.
Нийлмэл - Нэг, эсвэл хэд хэдэн хангагчийн гүйцэтгэж
байгаа бүх зорилтын нийлбэр оноо:
• Олон тооны тусгай зорилтуудыг хамруулан ерөнхий
гүйцэтгэлийн индексийг тооцох
• Дэлхийн түвшний чанарын оноо - Гүйцэтгэлийн
нэдсэн индекс ба дүн шинжилгээг хялбарчлах, бас
нийлмэл бус өгөгдөхүүний нарийвчлалыг
далдална.
50
ХӨ-ийн менежментийн үр
йн тоо мэдээг хүснэгтлэх
Хатгалгааны зөв
эмчилгээг
тайлбарласан
Хатгалгаатай
хүүхдүүдийн
эмнэлэгт
хэвтүүлсэн
Сувилагч
78%
74%
Бага эмч
45%
98%
51
2. Мэдээ, мэдээлэлд дүн
шинжилгээ хийх (1)
Гүйцэтгэлийн шинжилгээ нь дараах 4-н асуултанд
тулгуурлана:
E.2.1. Гүйцэтгэлийн түвшин ямар байна вэ? Жишээ:
Дүүргийн эрүүл мэндийн байгууллагуудын
ангалтгүй байна: зөвхөн 25% нь зөв
мчилгээ зааварлаж байна
E.2.2. Хэн хамгийн сайн ба муу гүйцэтгэдэг бэ?
Үүнийг өөр өөрөөр тайлбарлаж болно: жишээлбэл
• Эхлэх цэгийг урьдчилан тодорхойлох • Дундажын
хазайлт
Тархалт (чиглэл, стандарт хазайлт)
% буюу дөрөвний• нэгд (1/4) хуваарилан
тооцох
52
нд дүн шинжигээ хийх (2)
лийн төлөв хандлага тогтмол байна
уу?
• Өргөн тархсан доголдлууд нь нийтлэг
шалтгаантай байж болно.
мнэлгүүдийн 98% нь 2 долоо хоног
үргэлжилсэн ханиадтай хүний цэрний
шинжилгээ хийгээгүй
этгэлийн хандлага ямар байна?
л нь жам ѐсоороо өөрчлөгддөг
• Гүйцэтгэл нь өөр өөр, тодорхой бус
шалтгаанаас болж өөрчлөгдөнө
шийдвэр гаргахын тулд хэд хэдэн
хэмжилт хэрэгтэй
53
Хувьсал өөрчлөлтийн
хэлбэрүүд
• Түгээмэл тохиолддог шалтгаануудыг
• Тогтвортой үед урьдчилан прогноз
хийн тооцно
Өвөрмөц нөхцөлд
ьдчилан прогноз хийн тооцно
рмөц шалтгааны үр дагавраас
үүдэн тухайн нөхцөл байдал сайжрах
эсвэл муудаж хүндэрч болно.
54
Хувьсал өөрчлөлтийн
эх сурвалж
• Хүн
• Материал
• Хэмжилт, хэмжүүр
• Машин
• Арга зүй
• Орчин
55
хүүний дүн шинжилгээ
рэгсэл: тоолох хүснэгт
Алдааны төрөл
Буруу тун
Тун өгөдөөгүй
Буруу уусмал
Буруу цаг
уруу концентраци
уруу хийсэн арга
Бусад
Тоо
Нийт
34
23
14
10
10
7
2
Үр дүнг танилцуулах,
тайлбарлах (1)
Гүйцэтгэл хангалтгүй байгаагийн үндсэн
шалтгааныг тодорхойлох
Чанарын доголдлын шалтгаанууд:
• Үйл явцын алдаанууд
• Бусдын дарамт (эсвэл дэмжлэг
дутагдах)
эдлэг чадвар дутагдалтай
• Өөрөө өөрийгөө идэвхижүүлэхгүй байх
• Дутмаг нөөц гэх мэт
57
Танилцуулга нь маш чухал:
Арга хэрэгслүүд
Хэмжилтийн хэрэгслүүд
Өгөгдөхүүнд дүн
Мэдээллийг
шинжилгээ хийх үзүүлэх хэрэгсэл
хэрэгслүүд
Хяналтын хуудас
+++
++
Өрнөлийн зураг диаграм
+++
++
Шалтгаан ба үр дагаврын
диаграм \Ishikawa\
+++
++
Шийдвэрлэх асуудлын дүн
шинжилгээний диаграм
+++
++
Дугуй диаграм
+++
+++
Баганан диаграм
+++
+++
Гистограм
+++
+++
Шугаман диаграм
+++
+++
үр дагаврыг харуулсан
Ишикава диаграмм
(загасны араг яс)
Би таны
түүхийг
олохгүй
байна..
Тогтолцоо / үйл
ажиллагаа
Хүмүүс
Эмч өвчний түүхийг
хожуу бичсэн
Бичээч удаасан
оног төхөөрөмж
Бичээч дутуу
Компьютер дутуу
Төлбөр
Буруу үйлдэл
Хангалтгүй
мэдээлэл
Өвчний түүх
хоцроох
Бодлого/
зохицуулалт
Түүх, эх материалуудыг сэргээх, засах
тогтолцоо хангалтгүй
Эх материал алга болох
5-аас дээш жилийн дараа эх материалыг
ийдвэрлэх асуудалд дүн
шинжилгээ хийх диаграм
Хүчин зүйлс Хэтэрхий
Цаг аваагүй
их
захиалга
авах
Олон өвчтөн
Эмчтэй уулзах гэж
удаан хүлээх
Тасалдал
Эхлэх гэж удах
Эмч нар дутагдах
Эмч нар оройтох
60
Хүснэгтүүд
Эмч
нарын
тоо
1-ээс
илүү цаг
хүлээж
буй
өвчтөний
тоо
Өдрийн
цаг
1-ээс
илүү цаг
хүлээж
буй
өвчтөний
тоо
Өвчтөн
үүдийн
тоо
1-ээс
илүү цаг
хүлээж
буй
өвчтөний
тоо
2
20
8-9
2
120
20
3
12
9-10
4
113
12
4
13
11-12
13
104
13
удаан хүлээхэд хүргэдэг хүчин зүйлс
61
Давтамжийн хүснэгт
Хүлээж буй өвчтөний тоо ба цаг
Цаг
Давтамж
%
8:00 - 9:00
2
2
9:00 - 10:00
21
21
10:00 - 11:00
27
27
11:00 -12:00
32
32
12:00 -13:00
14
14
13:00 - 2:00
4
4
100
100
62
Дугуй диаграмм
амбулатори
дотрын
ураг1. Эмнэлгийн
0З алдаа, тасгуудаар
3%
1%
0%
1%
эх барих,
эмэгтэйчүүд
мэс засал
1%
13%
4%
37%
нөхөн сэргээх
чих хамар хоолой
17%
19%
5%
хүүхдийн
гэмтэл, яаралтай
тусламж
сэтгэцийн
хавдар
63
Баганан диаграмм
булатори дахь өвчтөний тоо
Амбулатори дахь өвчтөний тоо,
үндэстэн ястнаар =
Бүлэглэсэн баганан диаграмм
Энгийн баганан диаграмм
50
хүний тоо
0
сар
1-р
3-р
5-р
сар
сар
сар
сар
Нарийн
мэргэжлийн
клиникээр
үйлчлүүлж буй
өвчтөнүүдийн хувь,
сараар
Хавсарсан баганан диаграмм
100%
хувь
0%
1-р сар 3-р сар 5-р сар
сар
64
Гистограмм
тийн мэдээллийг ангилалаар
увиарлах баганан график
йг судалснаар үйл явц, үр дүн ба
рдан үйлдлийг сайжруулах
ийдвэрүүдийг гаргах болно
• Үйл явцын хэлбэлзлийг хялбархан
харуулна
65
Distribution of Waiting Time
Хүлээх цагийн хувирлалт
10
Амбулаторын тасаг
5
0
35-38
38-41
41-44
цаг
Distribution of Waiting Time
44-47
47-50
Distribution of Waiting Time
Хүлээх цагийн хувирлалт
Хүлээх цагийн хувирлалт
10
10
8
8
6
6
4
4
2
2
0
0
35-38
38-41
41-44
цаг
44-47
47-50
35-38
38-41
41-44
цаг
Эм зүйн тасаг
Рентгений тасаг
44-47
47-50
Шугаман диаграмм
• Энэ нь юу вэ? Тохиолдол болгоныг гарсан
дарааллаар нь байрлуулсан шугаман диаграмм Үйл явцын хандлага ба шилжилтүүдийг илүү
харуулна
- Хэлбэлзлийг илүү харуулна
явц дахь уналт ба сайжруулалтыг илүү
тогтооно
• Шугаман диаграмм хийх
- Өгөгдөхүүнийг жишиж үзүүлэх
- Хэвтээ тэнхлэг = цаг
- Босоо тэнхлэг = гүйцэтгэл - Тохиолдлуудыг
байрлуулж холбох - Шаардлагатай бол
дундаж ба төвийн утгыг оруулна
67
ага хэлбэлзлийн жишээ
Percent of Eligible Patients on ARV Treatment
Adherence Assessment, CY 2005
100%
80%
60%
40%
20%
Percent of Eligible Patients on ARV Treatment
Adherence Assessment CY 2005
0%
Feb
Jan
Mar
Apr
May
Jun
Aug
Sept
Jul
Oct
Nov
Dec
100%
80%
60%
40%
20%
0%
Jan
Steps Towards Improvement
Feb
Mar
Apr
May
Jun
Jul
Aug
Sept
Oct
Nov
Dec
Парето график
• Асуудал ба нөхцлүүдийг чухал байдлаар
нь түвшингээр үзүүлсэн баганан график
• Зорилго нь асуудлууд болон тэдгээрийг
үүсгэдэг шалтгаануудыг ялгаварлаж “амин
чухал хэдхэн” ба “хэрэгтэй хэдэн” гэсэн
хоѐр хэсэгт хуваана.
• Харьцангүй цөөхөн хүмүүсийн мэдээлэл
нь үр дүнгийн ихэнх хувийг эзэлдэг
рето диаграммын жишээ
100
120%
90
100%
80
70
80%
60
50
60%
40
40%
30
20
20%
10
0
буруу тун
0%
тун хаях,
буруу
буруу цаг
эмийн
орхих
сонголт
хугацаа
хослол
Error Type
буруу ээлж
бусад
Жишээ: АХХӨ-ий менежментийн
үр дүнг тайлбарлах ба ашиглах
нийлүүлэлт ба эмчид хандах
тогтолцоотой холбогдох асуудлын үндсэн
шалтгаануудыг сайтар судлах
, заналтай учирахад хэрэг болох
мж дэмжлэгийг боловсруулах
• Амьсгал тоолох аргад ажлын байранд сургалт
хийх
• Эмнэлэг дээр АХХӨ-ийн менежментийн сургалт
дадлагыг тогтмол зохион байгуулж байх
Эх сурвалж: URC (USA)
71
мэдээллийг хадгалах,
сэргээх тогтолцоо
Чухал асуултууд
• Мэдээллийн санг компьютерт оруулсан
эсэх
• Хэрэглэгчдэд ээлтэй ба ашиглалтад
баримжаалсан хэлбэрүүд
мжтэй, сэргээхэд хялбар
дээллийг өгөх логик
72
Жишээ: Өгөгдөхүүнийг
ах, сэргээх тогтолцоо
• Гараар бөглөж оруулах, хадгалах өрөө •
Байгууллага бүрт тусгай хавтастай байх •
Сэдэв бүрээр хавтастай байх
ийн дүгнэлтийн хуудас хүн тус
бүрээр байх
73
ллийг түгээх, ашиглах
угээх стратеги маш чухал, урьдчилж
хойлж төлөвлөсөн байх ѐстой.
• Мэдээллийн бүтээгдэхүүн: бичгээр, аман
хэлбэрээр, харагдах, аудио бичлэг хэлбэрээр г.м. •
Сонсогчдыгоо мэдэх хэрэгтэй!
• Доторх сонсогчид, жишээлбэл: Ажилчдад тэр дор нь эргэн мэдээллэх Бүлгийн эргэн мэдээлэл
хүнд дэлгэрэнгүй мэдээлэл өгөх
• Гаднах сонсогчид, жишээлбэл: Ажлын уулзалт, хэлэлцүүлэг
эдээллийн хуудас\бюллетень
- Цахим мэдээлэл
74
ниторингын мэдээллийг
ашиглах: гүйцэтгэлийн алдааг
засаж сайжруулах зөвлөмжүүд
• Үндэс шалтгааныг олж мэдэх, ойлгох нь үр
дүнтэй стратегийн суурь болж өгдөг. • Олон
зорилтот үйл ажиллагааг тусгаж болно:
тгэлийн талаар эргэн мэдээлэх
- Ур чадварт суурилсан сургалт
- Нэмэлт нөөцүүд
жил төрлийн туслалцаанууд
- Урамшуулал г.м.
нгын үр дүнд чанар сайжруулах
өө, хөтөлбөр боловсруулж гаргах
ардлагатай зөвлөж байна.
75
Асуулт/Санал
Анхаарал тавьсанд баярлалаа
76