Transcript Fizjoterapia w leczeniu skolioz

Skrzywienie
kręgosłupa –
profilaktyka i leczenie
Gaweł Dojlido
Masaż w skoliozach
Masaż jest jedną z najstarszych procedur rehabilitacji
medycznej, polegającą na oddziaływaniu na skórę i
mięśnie. Poprzez głaskanie, rozcieranie, ugniatanie
,oklepywanie i wstrząsanie wzmagany jest przepływ
krwi dzięki czemu do mięśni dostarczane jest więcej tlenu
i substancji odżywczych. Jednocześnie sprawniej
odprowadzane są produkty przemiany materii, których
nagromadzenie jest przyczyną tzw. zakwasów. Zadaniem
masażu jest również rozluźnienie nadmiernie
napiętych mięśni.
Profesjonalny masaż w skoliozach
wykonywany jest wyłącznie po jednej stronie
skrzywionego kręgosłupa na odcinku, od kręgu
początkowego skrzywienia, do kręgu końcowego
skrzywienia, po stronie wklęsłej. Może być tylko
leczeniem dodatkowym, gdyż
rozluźniając jedynie przykurczone
mięśnie, nie oddziałuje w żaden
sposób na poprawienie stabilizacji
kręgosłupa w pozycji
skorygowanej.
Kąpiel kinezyterapeutyczna
Osobom z bocznymi skrzywieniami kręgosłupa zaleca
się ćwiczenia w wodzie. Podczas pływania , a więc
utrzymywania pozycji poziomej w wodzie , następuje:
1) wyeliminowanie ciążenia masy ciała znajdującego się
powyżej miejsca schorzenia, co wpływa na samokorekcję
( w skrzywieniach aktywnych);
2) dodatkowy wymuszony ruch mięsni oddechowych głównych
i pomocniczych , biorących udział w akcie oddechowym;
3) wzrost pojemności życiowej płuc do 4,7-5,O l;
4) zwiększony wpływ na układ wegetatywny;
5) rozwój gorsetu mięśniowego , a w szczególności wybiórcze
aktywizowanie określonych partii mięśniowych.
W zajęciach korekcyjnych w wodzie
prowadzonych dla dzieci z bocznym
skrzywieniem kręgosłupa należy wyróżnić
pływackie ćwiczenia korekcyjne
symetryczne i asymetryczne.
Ćwiczenia symetryczne w leczeniu skolioz
W pływaniu korekcyjnym dąży się do
symetrycznej pracy kończyn prawej i lewej strony.
U dzieci ze skoliozami korekcję skrzywienia osiąga
się przez elongacje kręgosłupa, powodując
zniesienie lub zmniejszenie każdej skoliozy
(przy założeniu, że jest to
wada - tzw. „miękka”).
Ćwiczenia asymetryczne w leczeniu skolioz
Korekcję uzyskuje się przez odpowiednie
asymetryczne ułożenie ciała, skośne
ustawienie barków i bioder. Ćwiczenia
ustawiają kręgosłup w pozycji korekcyjnej lub
hiperkorekcyjnej. Wymagają indywidualnego
dobrania pozycji i ruchów
dla każdego dziecka oraz
zapewnienia stabilizacji
sąsiednich odcinków
kręgosłupa.
Gorsety
Gorsety korekcyjne mają za zadanie zmniejszać
skrzywienie oraz zapewnić prawidłowy wzrost i
kształtowanie się krzywizn kręgosłupa w okresie
rozwoju. Poprzez odciążenie stref wzrostowych kręgów
po stronie wklęsłości skrzywienia gorsety sterują niejako
wzrostem kręgosłupa.
Leczenie gorsetem powinno być stosowane u dzieci i
młodzieży z niedojrzałym kostnie kręgosłupem, który
zawiera jeszcze dużo plastycznej chrząstki. Ma umożliwić
tym pacjentom życie w pozycji skorygowanej i zapewnić
kręgosłupowi oraz mięśniom poprawne warunki do
rośnięcia i rozwijania się. Zakończenie leczenia gorsetem
powinno nastąpić po osiągnięciu przez kręgosłup dojrzałości
kostnej, która następuje u większości dziewcząt po 15 roku
życia, natomiast u chłopców w 17 roku życia.
Przy zastosowaniu zaopatrzenia
ortopedycznego decyduje:
1. Kąt skrzywienia pierwotnego od 20 – 40 stopni
u dzieci rosnących,
2. Progresja skrzywienia powyżej 5 stopni w
ciągu roku,
3. Różnica kątów żebrowo – kręgowych,
powyżej 20 stopni.
Gorset spełniając swoje zadanie musi
zachować wiele podstawowych
warunków:
1. Odpowiednia kwalifikacja i dobór gorsetu,
2. Dopasowanie powinno odbyć się w
warunkach szpitalnych,
3. Musi istnieć ścisła współpraca między
lekarzem prowadzącym, a technikiem
ortopedycznym.
Przykładowe typy gorsetów:
1. Gorset typu Milwaukee
2. Gorset typu Boston
3. Gorset typu Cheneau
Ad. 1 Jest formą zaopatrzenia ortopedycznego nie dającego
biernego odciążenia. Korekcja kręgosłupa jest wynikiem
stymulacji mięśni tułowia do czynnego działania korekcyjnego
i kompensacyjnego. Gorset powinien być stosowany przez 23
godziny na dobę. Czas zdjęcia gorsetu wypełniają ćwiczenia
oraz higiena ciała. Kontrole
ambulatoryjne realizowane są
co 2 miesiące w celu
regulacji siły naciągu. Gorset
stosowany jest do ukończenia
wzrostu. Leczenie końcowe polega
na umiejętnym stopniowym
wycofaniu się z jego noszenia.
Ad. 2 Jest gorsetem pełnokontaktowym, w którym lordoza
lędźwiowa jest zniesiona i zwiększony jest ucisk na tłocznię
jamy brzusznej. System modułowy gorsetu zapewnia szybkie
jego dopasowanie. Odpowiednio wymodelowana pelota na wał
lędźwiowy wklejana jest do wnętrza
kosza gorsetu. Gorset bostoński
powinien być stosowany przez
23 godziny na dobę, aż do
zakończenia wzrostu kostnego.
Kontrole ambulatoryjne leczonego
gorsetem odbywają się co
3 miesiące.
Ad. 3 Jest ortezą z tworzywa zapinaną z przodu, obejmującą
cały tułów pacjenta. Gorset ten powoduje derotajce kręgów
przez ukierunkowany nacisk na odpowiednie żebra od
przodu i tyłu klatki piersiowej.
Obręcz barkowa w stosunku do
miednicy musi być ustawiona
w sposób prawidłowy.
Warunki opieki nad dzieckiem
w gorsecie typu Cheneau są
podobne jak w poprzednio
opisywanych.
Zaopatrzenie ortopedyczne
Stosowanie różnego typu gorsetów
ortopedycznych jest jednym z elementów leczenia
zachowawczego bocznych skrzywień kręgosłupa.
Tylko dobrze dopasowany
i wykonany gorset daje szanse
na zatrzymanie progresji
skrzywienia. Gorsety stanowią
tylko ogniwo w kompleksowym
procesie rehabilitacji.
Leczenie operacyjne
• Jeżeli kąt skrzywienia przekracza 45 – 50 stopni należy
rozważyć leczenie operacyjne
• Istota przygotowań do operacji polega na zwiększeniu
ruchomości w obrębie krzywizn kręgosłupa i na poprawie
wydolności oddechowej
• Celem leczenia operacyjnego jest uzyskanie jak
największej korekcji wygięć kręgosłupa, zmniejszenie
wtórnych zmian (garbu, asymetrii talii) oraz zapobieganie
dalszej progresji
• Do leczenia operacyjnego
najkorzystniejszy jest 14-16 r.ż.
, a więc okres ,w którym kręgosłup
zbliża się do pełnej dojrzałości
, tzw. dojrzałości szkieletowej
Leczenie operacyjne skolioz bez względu na to,
jaką metodą jest prowadzone musi być
poprzedzone odpowiednim przygotowaniem,
które ma na celu:
- wzmocnienie tzw. gorsetu mięśniowego,
- poprawę postawy ciała i kondycji ogólnej dziecka,
- zwiększenie wydolności krążeniowo – oddechowej,
- zwiększenie korektywności skrzywienia przez
rozluźnienie aparatu więzadłowo – mięśniowego,
- adaptacja układu więzadłowo – torebkowego, naczyń i
korzeni nerwów na mechaniczne rozciąganie
śródoperacyjne.
Kinezyterapeutycznym elementem
przygotowującym dziecka do zabiegu
operacyjnego jest wyciąg grawitacyjny.
Wpływa on na:
1. Rozluźnienie przykurczów mięśniowych i
więzadłowych w kierunku maksymalnej korekcji
zniekształconego kręgosłupa.
2. Poprawę kondycji przez lepszą czynność układu
oddechowego i krążenia.
Wyciąg grawitacyjny polega na:
1. Zawieszeniu dziecka na pasie biodrowym
za miednicę na drabinkach gimnastycznych w
pozycji głową w dół. Dodatkowe zawieszenie
za KKD spełnia role pomocniczą
w podwieszeniu dziecka.
2. Dodatkową formą wspomagającą działanie
wyciągu jest obciążenie przez pętlę
Glissona dochodzące do ¼ masy ciała.
Czas trwania zabiegu wynosi ok. 45 – 60 min.
W czasie przygotowania do zabiegu
operacyjnego dziecko musi codziennie brać
udział w kinezyterapii obejmującej:
- ćwiczenia ogólnokondycyjne (45min)
- ćwiczenia w wodzie (30min)
- ćwiczenia stacyjne (30min)
- ćwiczenia w autokorektorze (20min)
- wyciąg grawitacyjny (45-60 min)
Wybór metody leczenia
operacyjnego opiera się na:
1. Analizie przyczyny
2. Wielkości i morfologii skrzywienia
3. Wieku pacjenta
4. Wyników badań obrazowych (RTG, KT,
MRI).
Podstawowe metody leczenia
operacyjnego to:
• etapowa korekcja skrzywienia z dostępu
tylnego
• korekcja skrzywienia z dostępu tylnego
• korekcja skrzywienia z dostępu przedniego
(przez klatkę piersiową)
Istota leczenia operacyjnego polega na korekcji
skrzywienia poprzez zastosowanie systemu haczyków i
śrub mocowanych w trzonach kręgów (śruby) lub na
łukach kręgów (haczyki). Na tych elementach mocuje
się pręty, na których dokonuje się korekcji skrzywienia
poprzez rozciąganie strony wklęsłej i kompresję strony
wypukłej skrzywienia.
Przed operacją
Po operacji
Dziękuję za uwagę 