Transcript malarstwo-abstrakcyjne_57963.pps

MALARSTWO ABSTRAKCYJNE
autor: Katarzyna Jarkiewicz
SPIS TREŚCI










założenia programowe
podział kierunku
Wassily Kandinsky
abstrakcja geometryczna
suprematyzm
konstruktywizm
neoplastycyzm
kinetyzm
op – art
strukturalizm
SPIS TREŚCI





abstrakcja organiczna
abstrakcyjny ekspresjonizm
action painting
color field painting
taszyzm – informel
ZAŁOŻENIA PROGRAMOWE
Wyeliminowanie wszelkich przedstawień
mających bezpośrednie odniesienie do
form lub przedmiotów obserwowanych w
naturze oraz rezygnacja z tematu dzieła
malarze abstrakcyjni szukali nowych
form, tj. linia – plama, pion – poziom,
odrzucali
figuratywność
na
rzecz
wewnętrznej konstrukcji obrazu układu
linii barwnych plam, prostych form
geometrycznych.
PODZIAŁ KIERUNKU
Abstrakcjonizm
dzieli
się
na
geometryczny (nazywany nieorganicznym
lub zimnym, rozwijał się do końca lat
30. XX wieku) oraz na niegeometryczny
(nazywany
organicznym
lub
ciepłym,
dominował po 1940 roku).
Prekursorem
abstrakcjonizmu
był
rosyjski
malarz
i
teoretyk
sztuki
Wassily Kandinsky, który w 1910 roku
stworzył obraz Kompozycja abstrakcyjna,
będący pierwszym dziełem nowego ruchu
artystycznego.
WASSILY KANDINSKY
Jego twórczość charakteryzuje to, że
swoje myślenie o sztuce ugruntował w
metafizycznej
spekulacji,
uważał
bowiem,
że
sztuka
pełni
funkcję
metafizyczną, że dzieło sztuki jest
bramą na transcendencję.
Pierwsze obrazy Kandinsky’ego powstały
pod wpływem fowizmu, jednak niemal od
początku
tworzone
były
sugestywną
techniką kolorystyczną, z czasem po
1907 roku pojawił się w nich element
ruchu (Krajobraz z wieżą).
WASSILY KANDINSKY
Obrazy z lat 1910-14 cechuje dynamiczny
układ barwnych plam, połączonych z
elementami
graficznymi,
Kandinsky
nadawał
im
tytuły
Impresja
lub
Improwizacja oraz kolejne numery.
Zetknięcie
się
z
suprematyzmem
i
konstruktywizmem
wpłynęło
na
zmianę
stylu
jego
malarstwa
w
kierunku
geometryzacji form i ścisłych zasad ich
układu na płaszczyźnie(Biała kreska,
Czerwona plama II).
WASSILY KANDINSKY
W latach 1926-28 Kandinsky tworzył
kompozycje
składające
się
z
przenikających się kręgów (Kilka kół),
następnie
w
jego
abstrakcyjnych,
kompozycjach
formom
geometrycznym
towarzyszyły kształty organiczne, i
pojawiły się aluzje figuratywne (Trzy
różnobarwne
postacie,
Umiarkowany
wzlot).
KOMPOZYCJA VII
WASSILY KANDINSKY
http://en.wikipedia.org/wiki/Image:Kandinsky_WWI.jpg
NA BIAŁYM II
WASSILY KANDINSKY
http://en.wikipedia.org/wiki/Image:Kandinsky_white.jpg
ABSTRAKCJA GEOMETRYCZNA
Polega
na
tworzeniu
kompozycji
z
udziałem form geometrycznych.
Z abstrakcji geometrycznej wyłoniły się
suprematyzm,
konstruktywizm,
neoplastycyzm, kinetyzm, op–art
i
strukturalizm.
SUPREMATYZM
Pierwsze
kompozycje
suprematyczne
powstały w 1913 roku (Czarny kwadrat na
białym tle, Biały kwadrat na białym
tle), natomiast założenia programowe
kierunku opracował Kazimierz Malewicz w
1915 roku i postulował supremację formy
jako najwyższej wartości dzieła sztuki;
formę
tę
ograniczał
do
kwadratu,
prostokąta,
koła,
linii
prostej
i
krzyża;
rezygnował
z
tradycyjnych
środków wyrazu, dążył do wyzwolenia
sztuki od wszelkiej ekspresji i od
balastu,
jaki
stanowi
świat
przedmiotów.
SUPREMATYZM
Suprematyzm przyczynił się do rozwoju
konstruktywizmu
w
Rosji
oraz
nowoczesnej architektury (o prostych,
funkcjonalnych
formach);
w
Polsce
wywarł wpływ na twórczość Władysława
Strzemińskiego.
CZARNY KWADRAT
KAZIMIERZ MALEWICZ
http://en.wikipedia.org/wiki/Image:Malevich.black-square.jpg
KONSTRUKTYWIZM
Stosował
dyscyplinę
formalną
ograniczoną
do
prostych
elementów
geometrycznych: koła, trójkąta i linii
prostej,
z
założenia
wzajemne
oddziaływania
tych
form
wywołuje
wewnętrzne napięcie wewnątrz obrazu,
celem jest poszukiwanie nowej ekspresji
estetycznej,
a
metodą
świadoma
rezygnacja nie tylko z prezentowania
widzialnej rzeczywistości, ale także
odejście
od
skojarzeń
ze
światem
przedmiotów.
KONSTRUKTYWIZM
Pierwszymi konstruktywistami w sztukach
plastycznych byli Kazimierz Malewicz i
Aleksander
Rodczenko,
w
Holandii
działała grupa artystyczna De Stijl,
której
najbardziej
znanym
przedstawicielem był Piet Mondrian, w
Niemczech
do
1934
roku
tworzyli
związani z Bauhausem Wasyl Kandinsky i
Paul Klee,
w Polsce konstruktywistów
skupiały grupy Blok i Praesens, a
najbardziej
znanym
przedstawicielem
tego
kierunku
był
Władysław
Strzemiński.
KOMPOZYCJA IX
THEO VAN DOESBURG
http://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Doesburg--Compositie-IX.jpg
KOMPOZYCJA
PAUL KLEE
http://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%BE%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%B6%D0%B5%D0%BD%D0%B
D%D1%8F:PKlee07.jpg
NEOPLASTYCYZM
Doktryna malarska stworzona w latach
1914-17
przez
Piet
Mondriana
i
ogłoszona
w
1920
roku
manifestem
opublikowanym w Paryżu.
Polega na wyeliminowaniu z obrazu form
przedmiotowych
i
przedstawianiu
istotnej "wewnętrznej" struktury rzeczy
przy pomocy układów przecinających się
linii prostych, tworzących prostokątne
pola wypełnione podstawowymi barwami
(czerwona,
żółta,
niebieska)
oraz
trzema "niekolorami" (czarny, szary,
biały).
NEOPLASTYCYZM
Neoplastycyzm
Mondriana
został
rozwinięty przez Theo van Doesburga i
grupę holenderskich artystów skupionych
wokół awangardowego pisma De Stijl; w
1925 roku van Doesburg stworzył własny
wariant
neoplastycyzmu
oparty
na
układach linii skośnych, nadając mu
nazwę elementaryzmu.
KOMPOZYCJA Z CZERWONYM, ŻÓŁTYM I
NIEBIESKIM
PIET MONDRIAN
http://pl.wikipedia.org/wiki/Grafika:Mondrian_CompRYB.jpg
RYTM ROSYJSKIEGO TAŃCA
THEO VAN DOESBURG
http://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Theo_van_DoesburgRhythmus_eines_russischen_Tanzes.jpg
KINETYZM
Inaczej
wizualizm,
rozwijał
się
w
latach 60. XX wieku.
Kinetyzm dążył do zredukowania dzieła
sztuki do źródła bodźców wzrokowych,
wpłynął na powstanie sztuki optycznej,
czyli op–artu.
W
dziełach
kinetycznych
stosowano
zabiegi malarskie mające doprowadzić do
osiągnięcia
efektu
ruchu;
zwracano
uwagę
na
techniczną
stronę
pracy
urządzeń
elektrycznych,
silników,
dźwigni i starano się to odtworzyć.
KINETYZM
Na powstanie kierunku wpłynęła twórczość
Roberta Delaunay, który w latach 20. XX
wieku malował dynamiczne kompozycje
złożone z motywów architektonicznych
(Widok wieży Eiffla, Wieża Laon) i
figuralnych
(Miasto
Paryż).Zainteresowania
problematyką
światła i barw, badanie dynamicznych
właściwości
koloru
i
zasady
równoczesności
działań
barwnych
doprowadziły
go
do
symultanicznego
malarstwa abstrakcyjnego (seria Okna,
cykle kompozycji Dyski, Koliste formy
kosmiczne, Hołd dla Blériota), które
nazywane bywa orfizmem.
OP-ART
Typowe
dzieło
namalowane
w
stylu
optycznym składa się z powtarzających
się,
geometrycznych
wzorów,
przypominających
często
figury
przesuwające się w kalejdoskopie.
Twórcy op-artu chętnie wciągają widza w
grę złudzeń, pozorują trójwymiarowość
płótna,
prowadzą
oko
wzdłuż
przecinających się linii.
OP-ART
Pionierem kierunku jest Węgier Victor
Vasarely, który pierwsze eksperymenty z
geometryczną abstrakcją poczynił już w
latach 30.XX wieku.
Charakterystyczne
dla
Vasarelego
są
składające się z rombów hipnotyzujące
obrazy,
dające
pozór
naprzemiennej
wklęsłości i wypukłości, częste są u
niego
fosforyzujące
barwy,
które
dodatkowo tworzą efekt migotania.
OP-ART
Podobnie do Vasarelego maluje Bridget
Riley - ulubionym motywem tej malarki
są faliste linie, wciągające w obraz,
czarno-białe
lub
pastelowe
okręgi
przypominają
rysunki
z
podręczników
psychologii,
mające
pokazać
ograniczenia
ludzkiego
postrzegania,
współśrodkowe okręgi czy zbiegające się
w
jednym
punkcie
fale
skłaniają
odbiorcę do zwątpienia w swój zmysł
wzroku.
OP-ART
Interesujący odłam op-artu wiąże się z
nazwiskiem Mauritsa Cornelisa Eschera,
którego
fascynacją
są
złudzenia
optyczne.Escher,
posługując
się
nieprawdopodobnie
cierpliwą
i
precyzyjną kreską, wprowadza nas w świat
metamorfozy
i
odbić
lustrzanych;
zaskakuje
niezwykłymi
rozwiązaniami
geometrycznymi,
jego
czarno-białe
rysunki
przedstawiają
często
świat
widziany
z
kilku
perspektyw
jednocześnie,
z
załamującymi
się
wymiarami i walczącymi ze sobą poziomem
i pionem.
RUCH W KWADRACIE
BRIDGET RILEY
http://en.wikipedia.org/wiki/Image:Riley%2C_Movement_in_Squares.jpg
STRUKTURALIZM
W latach 60. XX wieku hiszpański malarz
Antonio
Tapies
opracował
technikę
malarską polegającą na wykorzystywaniu
w
kompozycjach
materiałów
"niemalarskich" (papier, słoma, sznury,
podarte grube płótno, drewno, itp.),
dzięki którym otrzymywał grubą, bogatą
fakturę obrazu, w rodzaju reliefu.
W
strukturalizmie
materiały
kompozycyjne oddziałują na widza swą
strukturą
i
bogactwem
autentycznych
faktur pozwalając uchwycić „drugie dno”
kompozycji.
ABSTRAKCJA ORGANICZNA
Polega na tworzeniu kompozycji przy
pomocy plam i form nieregularnych,
przypominających struktury biologiczne.
W
ramach
abstrakcji
organicznej
wyróżnia
się
m.in.
abstrakcyjny
ekspresjonizm,
action
painting,
informel, taszyzm, abstrakcję liryczną.
ABSTRAKCYJNY EKSPRESJONIZM
Inaczej szkoła nowojorska, to ruch
artystyczny
kształtujący
się
w
malarstwie amerykańskim w latach 40. XX
wieku
pod
wpływem
nowoczesnego
malarstwa europejskiego - termin został
ukuty w 1946 roku przez krytyka Roberta
Coatesa.Ekspresjonizm
abstrakcyjny
wywodzi się z surrealizmu, z naciskiem
kładzionym
na
spontaniczny,
automatyczny czy wręcz podświadomy akt
twórczy - kapanie farbą na rozłożone na
podłodze płótno (Jackson Pollock) jest
tu
charakterystyczną
techniką,
inspirowaną
twórczością
surrealisty
niemieckiego Maxa Ernsta.
ABSTRAKCYJNY EKSPRESJONIZM
W ramach szkoły nowojorskiej rozwinęły
się dwa nurty: action painting (actionart) (malarstwo akcji, gestu) i color
field
painting
(malarstwo
barwnych
płaszczyzn).
Abstrakcyjnych
ekspresjonistów cechowało zamiłowanie
do dużych płócien, nacisk na płaskość,
podejście
"całościowe"
traktujące
wszystkie fragmenty płótna z równą
uwagą, bez skupiania się na części
centralnej
z
pominięciem
krawędzi.W
latach 60. XX wieku ruch utracił swe
znaczenie,
stanowiąc
inspirację
dla
takich nurtów artystycznych jak pop art
i minimalizm.
ACTION PAINTING
Sposób
malowania
polegający
na
wykorzystaniu
spontanicznego,
nieskrępowanego
regułami
malarskimi
gestu bezpośredniego rozlewania farby
na
płótno,
odwołuje
się
do
podświadomości
artysty,
odruchowego
działania jako jedynie autentycznego
sposobu tworzenia.
Terminu action painting po raz pierwszy
użył Harold Rosenber.
Głównymi przedstawicielami action-art
byli: Jackson Pollock i Willem de
Kooning.
NUMBER 1
JACKSON POLLOCK
http://pl.wikipedia.org/wiki/Grafika:Pollock_Number1.jpg
KOBIETA V
WILLEM DE KOONING
http://en.wikipedia.org/wiki/Image:Kooning_woman_v.jpg
COLOR FIELD PAINTING
W
malarstwie
barwnych
płaszczyzn
najistotniejszym elementem jest kolor,
uwaga twórcy skupia się na przekazaniu
barwy,
rozciągniętej
na
dużej
powierzchni malarskiej, jako nośnika
emocji, proces twórczy podlega ścisłej
kontroli.
Kierunek reprezentowali: Mark Rothko,
Clyfford Still i Barnett Newman.
HOŁD DLA MATISSA
MARK ROTHKO
http://en.wikipedia.org/wiki/Image:Rothkohomage.jpg
TASZYZM - INFORMEL
Nazwa wywodzi się od francuskiego słowa
la
tache
oznaczającego
dosłownie
"plamę„.
Taszyzm
jest
europejską
odmianą
informelu różniącą się od drippingu
przede wszystkim wykorzystaniem pędzli
albo
drewnianych
szpachelek;
praca
taszystów charakteryzowała się znaczną
gwałtownością, niekiedy "atakowali" oni
płótno, mając na celu pozostawienie na
nim
barwnych
śladów,
z
ich
sumy
powstawał
w
końcu
gotowy
obraz,
skończony wtedy, gdy artysta go za taki
uznał.
TASZYZM - INFORMEL
Taszyści wierzyli, iż praca jest poddana
ich instynktowi, a tworzenie nie jest
kontrolowane w żadnym stopniu przez
rozum czy rozwagę twórcy.
Do taszystów zalicza się między innymi
JeanaPaula
Riopelle
czy
Hansa
Hartunga.
BIBLIOGRAFIA
Prezentację przygotowano w oparciu o
prace:
M.
Beazley,
Zrozumieć
malarstwo.
Najważniejsze
tematy
w
sztuce,
Wydawnictwo Rebis, Poznań 2006,
Kierunki
i
tendencje
sztuki
nowoczesnej, red. T. Richardson, N.
Stangos, Wydawnictwo Artystyczne i
Filmowe, Warszawa 1980,
A.
Kotula,
P.
Krakowski,
Sztuka
abstrakcyjna, Wydawnictwo Artystyczne
i Filmowe, Warszawa 1977.