Transcript Balkanski Ratovi 9

BALKANSKI RATOVI
Milos Kašćelan
o.s.Njegoš -Kotor
POCETAK SARADNJE
U zelji da se oslobode osmanskog carstva
Crna Gora, Bugarska, Grcka I Srbija
sklapaju Balkanski savez. Crna Gora prva
objavljuje rat Osmanskom carstvu 8.
oktobra 1912. godine.
Vojna snaga
• U tom vremenu crnogorsku vojsku
sacinjava 35 000 vojnika koji su strateski
rasporedjeni u tri odreda:
• Zetski sa 15000 vojnika
• Istocni sa 12600 vojnika
• Primorski sa 8 000 vojnika
Ciljevi dejstvovanja
• Zetski najbrojni medju odredima za cilj je imao osvajanje
•
•
•
Tuzi a potom nastavak dejstvovanja prema Skadru. Ovaj
odred predvodio je prijestolonaslednik Danilo Petrovic.
Istocnim odredom je komandovao brigadir Janko Vukotic
koji je kao zadatak imao da iz pravca Andrijevice,
Kolasina i Zabljaka dejstvuje kroz Sandzak i Metohiju.
Primorski odred pod komandom Mitra Martinovica kao
plan je imao zauzimanje Bara I Ulcinja te utvrdjenja na
Tarabosu I nastavak dejstvovanja prema Skadru.
U toku dejstvovanja ovih odreda pridruzije im se izmedju
4 I 5 hiljada dobrovoljaca zeljnih oslobodjenja.
Skadar – Zasto?
• U datom vremenskom periodu skadar je smatran
•
za stratesko mjesto zbog kontrole nad
cijelokupnim basenom Skadarskog jezera i
donimante kontrole plovidbe na Bojani.
Pored vojnog znacaja Skadar je predstvljao i
ekonomsko socijalni resurs. Naime smanjenjem
nivoa vode u Skadarskom jezeru crnogorci bi
imali izmedj 15 000 I 20 000 hektara obradive
povrsine sto bi u tadasnjoj Crnoj Gori znacilo
potpunu autonomnost sto se tice proizvodnje
osnovnih zivotnih namjernica.
Pocetak ratnih operacija
• Pocetak rata propracen je velikim I znacajnim
prodobrima crnogorske vojske. Naime Zetski odred je za
dvadesetak dana probio odbrambene linije oko Tuzi I
priblizio se Skadru, Primorski odred se za svega nekoliko
dana priblizio Skadru stigavsi od brda Tarabos. Istocni
odred je takodje napravio zacajne napretke osvojivsi
gradove poput Mojkovca, Bijelog Polja, Berane, Plava,
Gusinja, Rozaja, Peci I Djokovice. Istocni odred je nakon
ovih dejstava upucen na Skadar. Ovo je oznacilo opsadu
Skadra krajem 1912. godine.
Mirovni sporazum – iluzija?
• Decembra 1912. godine sklapa se primirije izmedju
•
balkanskih zemalja I Osmanskog carstva. Skadar koji se
nalazio pod crnogorskom opsadom, dodjeljen je
autonomnoj Albaniji koja je kreirana na prvoj sjednici
mirovne konferencije 1912. godine u Londonu. Srbija
pristaje da povuce svoju vojsku dok crnogorski kralj,
Nikola izjavljuje da su Crnogorski spremni da za Skadar
izginu do zadnjeg vojnika.
Ideju Crnogoraca podrzava jedino Rusija kao predstvnik
velikih sila dok se Austrougarska energicno protivi.
Nastavak sukoba i osvajanje Skadra
• Januara 1913. godine obnavljaju se sukobi izmedju
•
crnogorske I turske vojske. Crnogorci pokusavaju da
Skadar zauzmu jurisima. Dejstvovanja se nastavljaju
Crnogorci zauzimaju Veliki Bardanjolt 7. februara a dva
dana kasnije I Tarabos. U pomoc Crnogorcima dolazi I
srpska vojska koja broji 24 000 vojnika ali se pod
pritiskom velikih sila brzo povlaci.
Zauzimanje Skadra zavrseno je krajem aprila 1913.
godine. Nadljudskim naporima crnogorska vojska
uspjeva da zauzme grad ali uz velike zrtve. O cemu
najbolje svjedoci cinjenica da je u toku trajanja cijelog
balkanskog rata Crna Gora imala svega 3000 poginulih
od cega 2000 samo tokom opsade Skadra.
Velike sile - zahtjevi
• 1913. krajem marta mjeseca velike sile salju zahtjev
•
•
•
Crnoj Gori da prekine opsadu Skadra ali je taj zahtijev
odbijen.
Velike sile odmah nakon opsade samog grada salju
Crnogorskoj vojsci zahtije da povuce svoju vojsku iz
Skadra, sto takodje biva odbijeno.
Austrugarska prijeti vojnom intervencijom ukoliko
Crnogorska vojska ostane u Skadru, pa kralj Nikola
popusta i Crnogorska vojske napusta Skadar pocetkom
maja 1913. godine.
Mirovni ugovor koji je oznacio kraj Prvog balkanskog rata
potpisan je u Londonu 30. maja 1913. godine.
Drugi balkanski rat
• Zbog nesporazuma oko podijele
Makedonije izbijaju sukobi izmedju
nekadasnjih saveznika Srbije I Grcke na
jednoj I Bugarske na drugoj strani.
• Crna Gora se u rat ukljucuje na strani
Srbije saljuci joj Decanski odred koji broji
12 000 vojnika, kojim je komandovao
Janko Vukotic.
Ratna dejstvovanja Crne Gore
• Decanski odred pruza znacajnu podrsku
srpskoj vojsci u bitci na Bregalnici.
• U ratu koji je trajao od juna do avgusta
1913. godine decanski odred je izgubio
oko 150 vojnika.
Crna Gora poslije balkanskih ratova
• Crna Gora je u ovim ratovima dobila znacajno
•
teritorijalno prosirenje. Najbolji dokaz navedene tvrdnje
je cinejnica da je prosirena za 5000 kvadratnih
kilometara. Povrsina teritorije kraljevine Crne Gore prije
ratova iznosila je 9 475 kvadratna kilometra da bi se taj
broj nakon ratova popeo na 14 433.
U vidu stanovnika, na novooslobodjenoj teritoriji zivjelo
je 220 000 stanovnika velikim brojem muslimana (160
000), zatim pravoslavaca (55 000) i mali broj katolika.
Nakon ratova Crna Gora broji 440 000 stanovnika.