Transcript Metody - pielegniarstwo.xlx.pl

METODY GROMADZENIA
INFORMACJI O PACJENCIE
DLA POTRZEB
PIELĘGNOWANIA
Metody gromadzenia informacji o
pacjencie to świadome, planowe i
konsekwentne sposoby postępowania
pielęgniarki dla osiągnięcia określonego
celu, jakim jest uzyskanie takiego zakresu
i charakteru informacji o stanie pacjenta i
jego środowiska, dzięki którym jest
możliwe sformułowanie rozpoznania
(diagnozy pielęgniarskiej), a następnie
planowanie, realizowanie i ocenianie
osiągniętych celów pielęgnowania.
Metody gromadzenia
informacji:
•
•
•
•
Obserwacja pielęgniarska,
Wywiad pielęgniarski,
Analiza dokumentacji,
Pomiar.
Obserwacja – uważne
oglądanie, spostrzeganie
elementów wyglądu i
zachowania człowieka i/lub
przedmiotów i zjawisk (Słownik
wyrazów obcych, 1996)
W pielęgnowaniu obserwacja to
świadome dostrzeganie wyglądu
zewnętrznego pacjenta, zachowania,
funkcjonowania poszczególnych
układów i narządów w stanie zdrowia i
choroby, celem zgromadzenia
informacji do ustalenia rozpoznania
pielęgniarskiego, planowania, realizacji
i oceny osiągniętych celów
pielęgnowania.
Podmiotem obserwacji
pielęgniarskiej jest
pacjent, ale także
rodzina i osoby bliskie
pacjentowi.
Celem obserwacji
pielęgniarskiej jest uzyskanie
informacji o pacjencie i jego
rodzinie.
Istota obserwacji to obiektywne
spostrzeganie takich objawów,
zmian w zachowaniu u podmiotu
opieki, których nie można
uzyskać drogą wywiadu, czy
analizy dokumentacji, a nawet
pomiaru.
RODZAJE OBSERWACJI:
1) Ze względu na kierunek
obserwacji:
– celowa – obs. określonego objawu,
zmiany jego nasilenia, wyglądu;
– swobodna – spostrzeganie podczas
wykonywania czynności piel., w
czasie przeprowadzania wywiadu
lub dokonywania pomiaru.
2) Ze względu na rodzaj
narzędzi użytych do obserwacji:
• bezprzyrządowa – za pomocą
narządu wzroku osoby
obserwującej,
• przyrządowa – obserwowanie i
zapisywanie obserwacji np.. na
video
3) Ze względu na czas trwania
obserwacji:
• fotograficzna – ściśle określony czas obserwacji
danej cechy lub zjawiska;
• próbki czasowe – obserwowanie danej cechy lub
zjawiska przez dłuższy okres czasu np.: tydzień,
miesiąc;
• próbki zdarzeń – w ciągu ustalonego okresu
rejestruje się zachowania świadczące o danym
objawie występującym u pacjenta np.. Bólu, lęku,
strachu.
Dla celów pielęgnowania, obserwacja
podmiotu opieki i jego rodziny obejmuje
następujące elementy: wygląd ogólny
(budowa ciała, proporcje, stan higieny,
ubiór), mowa ciała (mimika), zmiany
patologiczne na skórze i jej wytworach,
zachowanie pacjenta i jego rodziny
(wrażliwość, wydolność, impulsywność),
emocje(napięcie mięśniowe, tempo oddechu,
pocenie się), zachowanie się w czasie
rozmowy, reakcja w różnych sytuacjach,
aktywność życiowa pacjenta.
Cechy obserwacji pielęgniarskiej:
• celowość – ścisłe określenie celu obserwacji; podmiotu
i przedmiotu obserwacji, zakresu oraz charakteru
obserwacji;
• systematyczność – określ. planu obserwacji i jego
realizacja w określonym czasie;
• obiektywność – spostrzeganie i rejestrowanie faktów
będących podstawą do interpretacji;
• selektywność – skupianie uwagi na obserwowaniu
najbardziej istotnych i ważnych zjawisk i zachowań
pacjenta i/lub jego rodziny w danej sytuacji zdrowotnej
pacjenta.
ZASADY
OBSERWACJI
PACJENTA
1. Nawiązanie i utrzymanie
dwustronnego, werbalnego i
niewerbalnego kontaktu pomiędzy
pielęgniarką a pacjentem.
2. Określenie celu obserwacji.
3. Obserwowanie pacjenta i jego
rodziny w sposób obiektywny.
4. Prowadzenie obserwacji w sposób
dyskretny, z zachowaniem poczucia
intymności u pacjenta.
5. Weryfikowanie uzyskanych, ale niepewnych
informacji inną metodą.
6. Odnotowywanie informacji uzyskanych metodą
obserwacji w dokumentacji pacjenta.
7. Poszanowanie osoby pacjenta, jego intymności i
godności podczas obserwacji.
8. Przejawianie w stosunku do pacjenta życzliwości,
cierpliwości oraz stwarzanie atmosfery wzajemnego
zaufania i zrozumienia.
9. Zagwarantowanie pacjentowi prawa do ochrony
danych osobowych.
WYWIAD
Wywiad to planowa
rozmowa z pacjentem,
ukierunkowana na
osiągnięcie wcześniej
założonego celu.
Cele wywiadu pielęgniarskiego:
• Uzyskanie możliwie największego zakresu
informacji o pacjencie i jego środowisku,
niezbędnych do sprawowania nad nim
opieki;
• Nawiązanie profesjonalnego kontaktu
(więzi) pomiędzy pielęgniarką a pacjentem
i jego rodziną, co ma niewątpliwy wpływ
na współpracę pacjenta i rodziny w
planowaniu i realizowaniu opieki.
Rodzaje wywiadu w
pielęgniarstwie:
• Planowy (zamierzony),
• Spontaniczny (niezamierzony)
Wywiad planowy jest
ukierunkowaną (i/lub
standaryzowaną) rozmową
pielęgniarki z pacjentem na
określony temat.
Wywiad spontaniczny to
inaczej rozmowa, w trakcie
której pielęgniarka
otrzymuje szereg cennych
informacji, których
uzyskania nie zakłada
przed jej rozpoczęciem.
METODY PROWADZENIA
WYWIADU
PIELĘGNIARSKIEGO Z
PACJENTEM:
1. ZE WZGLĘDU NA NARZĘDZIE
WYWIADU (KWESTIONARIUSZ
PYTAŃ DO WYWIADU):
• Wywiad skategoryzowany – prowadzony wg.
wcześniej przygotowanej listy pytań, ułożonych
wg. określonych zasad i kolejności, na które
odpowiedzi zapisywane są w trakcie prowadzenia
wywiadu;
• Wywiad nieskategoryzowany – polega na
określeniu celu i zakresu treści wywiadu, ale bez
wcześniejszego przygotowania zestawu pytań.
2. Ze względu na osobę, z którą jest
prowadzony wywiad dotyczący
pacjenta:
• Bezpośredni – prowadzony przez
pielęgniarkę z pacjentem,
• Pośredni – prowadzony przez pielęgniarkę z
osobami z najbliższego kręgu rodzinnego
pacjenta w sytuacji, gdy wiek lub stan
pacjenta uniemożliwia przeprowadzenie z
nim wywiadu.
Zakres pytań w wywiadzie:
• O fakty – funkcjonowanie człowieka w wymiarze
biologicznym, psychicznym, społecznym, czyli
objawy, zaburzenia funkcjonowania organizmu,
dane osobowe i inne;
• O opinie pacjenta i/lub jego rodziny np..własnego
stylu życia, stanu zdrowia, wydolności
opiekuńczej rodziny, czyli odpowiedzi na pytania,
co pacjent i/lub rodzina sądzi na temat zdrowia
pacjenta.
Formułowanie pytań w
planowym wywiadzie
pielęgniarskim obejmuje
następujące cechy:
1. Treść pytań:
• Trafne, dotyczące konkretnej
informacji, jaką zakłada się
uzyskać;
• Dostosowane do poziomu wiedzy
pacjenta.
2. Sposób sformułowania pytań:
• Prosty i jasny, dostosowany do
możliwości percepcyjnych pacjenta,
• Treść pytań powinna być tak
sformułowana, aby możliwe było
uzyskanie odpowiedzi pomocnych w
ustaleniu rozpoznania
pielęgniarskiego.
3. Kolejność i liczba pytań:
• Pierwsze pytania zadane pacjentowi powinny dotyczyć
danych znajdujących się w dokumentacji pacjenta, celem
nawiązania kontaktu, sprawdzenia danych w
dokumentacji oraz wprowadzenia do wywiadu;
• Każde pytanie powinno dotyczyć jednego zagadnienia;
• Zasada przechodzenia od pytań ogólnych do
szczegółowych;
• Pytania kłopotliwe (np.. Intymne) zadawać na końcu
wywiadu.
TECHNIKI
PROWADZENIA
WYWIADU
Technika prowadzenia wywiadu
to sposób formułowania i
zadawania pytań tak, aby
możliwe było uzyskanie cennych,
właściwych odpowiedzi,
istotnych dla postawienia
diagnozy pielęgniarskiej i
zaplanowania działań.
Techniki pomocnicze w prowadzeniu
wywiadu z pacjentem:
1. Techniki zadawania pytań.
2. Techniki nawiązywania i
utrzymywania kontaktu z
pacjentem w trakcie wywiadu.
Sposoby zadawania pytań:
• Uszczegóławianie zakresu pytań – przechodzenie od pytań
ogólnych do szczegółowych;
• Progresja pytań – rozpoczynanie od pytań niezwiązanych
bezpośrednio z celem wywiadu, a następnie stopniowe
przechodzenie do tych, których treść wynika z założonego
celu wywiadu;
• Pytania w formie naprowadzającej – pytania pomocnicze
lub sugerujące rodzaj oczekiwanej odpowiedzi;
• Odraczanie pytań – trudne pytania na końcu wywiadu;
• Projekcyjny sposób formułowania pytań – opinia pacjenta
na własny temat.
ZASADY
PROWADZENIA
WYWIADU
PIELĘGNIARSKIEGO
1.Uzyskanie zgody pacjenta na
przeprowadzenie wywiadu.
2. Nawiązanie i utrzymanie kontaktu
werbalnego i niewerbalnego.
3. Określenie celu wywiadu dla pacjenta i
pielęgniarki.
4. Ocena stanu pacjenta w zakresie możliwości
udzielania odpowiedzi na pytania istotne dla
pielęgniarki.
5. Rozpoczynanie rozmowy najlepiej od
tematów wolnych, celem nawiązania kontaktu z
pacjentem lub jego rodziną.
6. Zadawanie na początku pytań
niezwiązanych bezpośrednio z ogólnym
celem wywiadu – pyt. ogólne np.. na temat
danych zawartych w dokumentacji.
7. Rozpoczynanie od tematów łatwych,
emocjonalnie obojętnych, przechodzenie od
ogółu do szczegółu.
8. Umiejętne zmienianie tematu,
ukierunkowujące na nowy temat.
9. Stawianie pytań dotyczących tych
informacji, których nie można uzyskać inną
metodą gromadzenia danych.
10. Dostosowywanie czasu trwania wywiadu do
stanu pacjenta, celu wywiadu i okoliczności
towarzyszących.
11. Unikanie słownictwa zawodowego lub
dokładne wyjaśnienie pojęć niezrozumiałych dla
pacjenta.
12. Respektowanie prawa pacjenta do unikania
odpowiedzi na zadawane pytania.
13. Obserwowanie pacjenta w trakcie wywiadu i
odnotowanie spostrzeżeń w dokumentacji.
14. Odnotowywanie informacji uzyskanych z
wywiadu w dokumentacji pacjenta.
15. Poszanowanie osoby pacjenta, jego
intymności i godności w czasie
prowadzenia wywiadu.
16. Przejawianie w stosunku do pacjenta
życzliwości, cierpliwości oraz
stwarzanie atmosfery wzajemnego
zaufania i zrozumienia.
17. Przestrzeganie prawa pacjenta do
ochrony danych osobowych.
ANALIZA
DOKUMENTÓW
Analiza dokumentów – to metoda
gromadzenia danych,polegająca na
ilościowej i jakościowej analizie
poszczególnych dokumentów
składających się na dokumentację
pacjenta, której celem jest uzyskanie
jak największego zakresu informacji
o pacjencie i jego rodzinie.
Dokumentacja pacjenta podczas
pobytu w szpitalu obejmuje historię
choroby, która składa się z
formularza historii choroby oraz
dokumentów dodatkowych.
Dla celów opieki pielęgniarskiej
dokumentacja pacjenta jest:
• Źródłem informacji o pacjencie i jego
rodzinie,
• Źródłem informacji o metodach i środkach
terapeutycznych,
• Narzędziem do przekazywania informacji o
pacjencie i jego rodzinie wśród członków
zespołu opiekuńczego (w tym
terapeutycznego).
Dokumentacja pacjenta zawiera także
informacje na temat optymalnych metod
terapii zaleconych u każdego pacjenta. Dane
te są bardzo istotne dla pielęgniarki,
ponieważ pozwalają ukierunkować i
rozszerzyć zakres i charakter gromadzonych
informacji o indywidualnym pacjencie,
uwzględniając stosowane u niego metody i
formy terapii.
POMIAR
Pomiar to stosowanie
określonych sposobów i metod, z
wykorzystaniem skal, tablic i
przyrządów, mających na celu
określenie cech badanych
przedmiotów poprzez
przyporządkowanie im
określonej wartości liczbowej.
Pomiar w pielęgnowaniu to określona
czynność podejmowana przez
pielęgniarkę w celu ilościowego opisu
cechy lub wartości występującej u
podmiotu opieki. Następnie uzyskany
wynik jest porównywany z przyjętą
normą ustaloną dla danej populacji lub
grupy ludzi z uwzględnieniem ich
wieku.
Pomiar służy do ilościowego
opisu stanu zdrowia i/lub
choroby podmiotu opieki oraz
szczegółowych wyznaczników
tego stanu, np.. objawów,
dolegliwości, aktywności.
Określenie wyznaczników stosowania
pomiarów w pielęgnowaniu to poszukanie
odpowiedzi na następujące pytania:
• Co mierzyć? (właściwości, które mają być
poddane pomiarowi np.. tętno),
• Kiedy mierzyć? (sytuacje w jakich ujawniają się te
właściwości np.. duszność),
• Czym mierzyć ? (metody, techniki, dzięki którym
zaobserwowane jakości można wyrazić za pomocą
wskaźników ilościowych np.. skale,
kwestionariusze, testy do oceny stanu zdrowia,
jakości życia itp..)
METODY
POMIARU
Ze względu na rodzaj uzyskanego
wyniku, metody pomiaru dzielimy na:
• Bezpośrednie
• Pośrednie
Metoda bezpośrednia polega na
przyrządowym lub
bezprzyrządowym mierzeniu
danej cechy (wartości u
człowieka), odczytaniu wartości
liczbowej i jednoczesnej ocenie
tego wyniku
Pomiary wykonywane przez
pielęgniarki metodą bezpośrednią:
• Pomiar tętna (częstość, rytm, napięcie),
• Pomiar oddechu (częstość, głębokość,
rytm, charakter),
• Pomiar temperatury ciała,
• Pomiar ciśnienia tętniczego,
• Pomiar ciężaru ciała i wzrostu.
Metoda pośrednia polega na tym, iż
uzyskany wskutek pomiaru wynik
wymaga przeniesienia na
odpowiedni wzorzec, na podstawie
którego można dopiero odczytać
wynik i dokonać oceny tego wyniku
(np.. Ocena rozwoju fizycznego dzieci i młodzieży
na podstawie pomiaru wagi ciała i wzrostu w
oparciu o siatki centylowe)
W pielęgniarstwie
większość pomiarów
dokonywanych przez
pielęgniarkę opiera się na
metodzie pośredniej.
Należą do nich m.in.. pomiary:
• Oceny ryzyka rozwoju odleżyn, np.. Norton,
Douglas;
• Wydolności samoobsługowej, np.. skala
Barthela;
• Bilansu wodnego;
• Stanu świadomości pacjenta, np.. skala
Glasgow;
• Poziom wiedzy pacjenta, np.. Testy
wiadomości
Dla celów pielęgnowania, pomiar metodą
pośrednią odbywa się na trzech etapach:
1. Przygotowanie narzędzi/skal do
pomiaru.
2. Wybór optymalnego narzędzia
pomiaru.
3. Dokonanie pomiaru i odczytanie
wyniku.
Znaczenie pomiaru:
• Służy do ilościowego mierzenia badanej
cechy, wartości występującej u
pojedynczego pacjenta objętego opieką
pielęgniarską;
• Pozwala pielęgniarce wnioskować o
wartości badanej cechy w analizowanej
zbiorowości pacjentów.
ZASADY
PROWADZENIA
POMIARÓW U
PACJENTA:
1. Nawiązanie i utrzymanie przez
pielęgniarkę kontaktu werbalnego i
niewerbalnego z pacjentem.
2. Poinformowanie pacjenta o celu, rodzaju,
sposobie pomiaru i uzyskanie zgody na jego
wykonanie.
3. Przygotowanie pacjenta do pomiaru.
4. Zagwarantowanie pacjentowi warunków do
dokonania pomiaru ( wygodne miejsce,
zachowanie intymności).
5. Sprawdzanie sprawności sprzętu, narzędzi
używanych do pomiaru.
6. Odnotowanie wyników pomiaru w
dokumentacji pacjenta.
7. Informowanie pacjenta o wyniku pomiaru.
8. Poszanowanie osoby pacjenta, jego
intymności i godności podczas wykonywania
pomiaru.
9. Przejawianie w stosunku do pacjenta
życzliwości, cierpliwości oraz stwarzanie
atmosfery wzajemnego zaufania i zrozumienia.
10. Przestrzegane prawa pacjenta do ochrony
danych osobowych.