Transcript 8.Wscieklizna-i-choroby-odzwierzece

Choroby nabyte od zwierząt dzikich i domowych
Wścieklizna, profilaktyka przed i poekspozycyjna
Dr hab. n. med. Ewa Majda-Stanisławska
Klinika Chorób Zakaźnych i Hepatologii
Uniwersytetu Medycznego w Łodzi
Choroby zakaźne człowieka przenoszone
przez zwierzęta
Choroby odzwierzęce – zoonozy
Warunki zakażenia
 Od zwierząt trzymanych w domu
 Od zwierząt gospodarskich
 W czasie wakacji (pobyty pod namiotem,
trampingi)
 Wizyty w zoo, fermy, targi zwierząt, wystawy
Choroby odzwierzęce – zoonozy
Sposoby przenoszenia
Daleki Wschód – choroby
przenoszone od ptactwa domowego
Choroby odzwierzęce – zoonozy
Zakażenia jelitowe
Mikroorganizmy
-Salmonella spp., Escherichia coli O157H7,
Campylobacter spp., Cryptosporidium parvum
 Objawy kliniczne
– U psów – biegunka
– U ludzi - biegunka, nudności, wymioty, bóle brzucha
 Droga zakażenia: fekalno-oralna
Ukąszenie lub podrapanie
 Mikroorganizmy: Staphylococcus spp., Streptococcus
spp., Pasteurella spp., inne bakterie
 Objawy kliniczne u ludzi – ropień lub stan zapalny
wokół miejsca wkłucia, możliwe uogólnienie się
infekcji
 Droga przenoszenia ukąszenie, podrapanie,
zanieczyszczenie normalna florą dróg oddechowych
psa
 Zapobieganie – natychmiastowe przemycie rany
bieżącą wodą i mydłem
Choroby skóry
Grzybica – tinea corporis
 Mikroorgnizmy – Trichophyton lub Microsporum spp
 Objawy kliniczne
– u psów suche, szarawe, pozbawione sierści zmiany
plackowate zwykle na skórze głowy i szyi
 Droga przenoszenia – kontakt bezpośredni ze
zmianami skórnymi i zwierząt, możliwy także poprzez
przedmioty (legowisko)
Grzybica skóry - tinea corporis
spowodowana przez Microsporum
Psy, koty, konie, krowy, kozy, świnie
Grzybica skóry u ludzi
Mikrosporoidoza, trichofytoza
zmiany okrągłe, zaczerwienione z
pierścieniową obwódką i niekiedy
przejaśnieniem pośrodku
Tinea corporis, leczenie,
zapobieganie
 Maści stosowane miejscowo – ketokonazol,
mikonazol, klotrimazol, lamisil
 W zaawansowanych przypadkach –
leczenie ogólne, flukonazol
 Postępowanie
Sarcoptes scabiei - świerzb
Leptospiroza
 Mikroorganizm: Leptospira spp
 Objawy u zwierząt – bezobjawowa lub słaby
przyrost masy ciała, brak apetytu, poronienia,
gorączka, biegunka
 Objawy u ludzi – rzekomogrypowe (gorączka,
dreszcze, bóle głowy, mięśni), niewydolność
wątroby i nerek
 Droga przenoszenia: oddechowa oraz kontakt
bezpośredni ze zwierzętami ale także z ich
wydalinami, moczem, poronionym płodem,
zanieczyszczoną odchodami zwierząt wodą
Leptospiroza – leczenie
Penicylina krystaliczna
 Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych: 15-
20 mln jednostek dziennie w 4-6 dawkach
podzielonych co 4-6 godzin przez 2
tygodnie
 Zapalenie wsierdzia: 15-20 mln jednostek
co 4-6 godzin przez 4 tygodnie
Wścieklizna - definicja
 Ostra choroba wirusowa zwierząt
stałocieplnych, w tym także człowieka
 Powoduje zmiany zapalne w mózgu
 Objawy: upośledzenie świadomości,
podniecenie nerwowe, agresywność,
postępujące porażenia aż do porażenia
oddechu
 Prawie we wszystkich przypadkach
kończy się zejściem śmiertelnym
Droga zakażenia człowieka
 Ukąszenie przez zwierzę (w
90% przypadków przez
psa)
 Transplantacje narządów
 Inhalacyjna (w jaskiniach, w
których żyją zakażone
nietoperze)
Źródło zakażenia
 Zwierzę chore
 Zwierzę w okresie wylęgania
choroby
– okres wylęgania wścieklizny u
psów- od 14 do 90 dni
– wirus pojawia się w ślinie na 3
do 7 dni przed wystąpieniem
objawów
Podatność na wściekliznę
 Największa – zwierzęta mięsożerne
 Mniejsza - zwierzęta roślinożerne oraz
człowiek
Podstawowe czynności po ugryzieniu
- pozwolić aby krew przez jakiś czas
swobodnie wypływała z rany
- przemyć ranę wodą z mydłem
- zdezynfekować ranę
- nałożyć opatrunek
- zgłosić się do lekarza
Standardy postępowania
W każdym przypadku:
Oczyszczenie rany przemycie wodą z mydłem
Potrzeba immunoprofilaktyki czynnej ?
Potrzeba immunoprofilaktyki czynno-biernej?
Profilaktyka poekspozycyjna
wścieklizny
Rozpoczęcie postępowania można
odroczyć do czasu potwierdzenia
wścieklizny u zwierzęcia, o ile zwierzę ,
które naraziło człowieka nie wykazywało
objawów choroby podczas ekspozycji i
o ile jest możliwa 15 dniowa obserwacja
weterynaryjna – dotyczy wyłącznie psa
lub kota
Poekspozycyjna profilaktyka
wścieklizny
Rodzaj
kontaktu ze
zwierzęciem
Stan zdrowia zwierzęcia
w chwili
zranienia
podczas
obserwacji
weterynaryjnej
Zapobieganie
Brak ran lub
kontakt
pośredni
-
-
nie wymaga
Lizanie
zdrowej skóry
-
-
nie wymaga
25
Poekspozycyjna profilaktyka
wścieklizny
Lizanie
zwierzę zdrowe
uszkodzonej
skóry, lekkie
pogryzienia,
zadrapania zwierzę
podejrzane
o wściekliznę
zwierzę
wściekłe,
nieznane, dzikie
objawy
wścieklizny
zwierzę
zdrowe
-
szczepionka
od chwili
objawów
u zwierzęcia
natychmiast
szczepionka
– można
przerwać gdy
zwierzę
zdrowe
natychmiast
szczepionka
Poekspozycyjna profilaktyka
wścieklizny
Ciężkie
zwierzę zdrowe
pogryzienia,
zadrapania,
lizanie błon zwierzę
śluzowych
podejrzane
o wściekliznę
zwierzę
wściekłe,
nieznane,
dzikie
objawy
wścieklizny
zwierzę
zdrowe
-
natychmiast
szczepionka
+swoista IG
natychmiast
szczepionka
+swoista IG
można
przerwać gdy
zwierzę
zdrowe
natychmiast
szczepionka
+swoista IG
Poekspozycyjna profilaktyka
wścieklizny
 schemat poekspozycyjny szczepienia:
– 0; 3; 7; 14; 30 dni
 profilaktyka bierna:
– surowica końska przeciw wściekliźnie
40 j.m./kg m.c.
– swoista immunoglobulina ludzka
20 j.m./kg m.c.
Wścieklizna w Polsce – rok 2006
Przegl. Epidemiol 2008
 7 225 osób zaszczepionych

81 przypadków zachorowań wśród
zwierząt
–
–
–
–
–
–
warmińsko-mazurskie 31
podlaskie 14
lubelskie 12
podkarpackie 8
wielkopolskie 6
opolskie 4
W 2010 roku w
Polsce nie
zanotowano ani
jednego przypadku
wścieklizny u ludzi.
Potrzeba szczepień
ochronnych
7 497 osób
Epidemia wścieklizny
na wyspie Bali
Zwierzęta przenoszące wściekliznę
 Na całym świecie – pies
 W Europie – dzikie lisy rude,
wilki, drobne gryzonie
 W Azji – wilk, lis, szakal
 W Afryce – szakal, hiena
 W Ameryce Północnej – szop,
lis, skunks
 W Ameryce Południowej i
Środkowej – nietoperze ssące
krew
Genotypy wirusa wścieklizny
Skuteczność profilaktyki
poekspozycyjnej w zależności od
genotypu wirusa wścieklizny
Objawy wścieklizny u psa
Silne wychudzenie
Rana po ukąszeniu
Przekrwione błony
śluzowe, ślinotok
Zmiana zachowania: nadmierna ufność wobec ludzi lub
nadmierna lękliwość, następnie agresja
Objawy wścieklizny u zwierząt
 Postać cicha
– dominują porażenia
 Postać szałowa
– stadium melancholii
– stadium agresji
– stadium porażeń
Objawy wścieklizny u ludzi
Leczenie wścieklizny
Skuteczność leczenia wścieklizny
według Protokołu Milwaukee
Podsumowanie
 Decyzję o podjęciu profilaktyki czynnej lub
czynno-biernej uzależnimy od:
– Stopnia uszkodzenia skóry człowieka
– Miejsca pokąsania (twarz, palec, narządy
płciowe)
– Gatunku zwierzęcia (pies, kot, zwierzę dzikie)
– Możliwości poddania psa lub kota 15 dniowej
obserwacji
– Występowania wścieklizny wśród zwierząt na
danym terenie
– Regionu świata, w którym doszło do pokąsania