Transcript MAHİR ERDEM

Çevre ve Orman Bakanlığı
Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü
Atık Yönetimi Dairesi Başkanlığı
Sanayi Tesislerinde
Atık Yönetimi
A. Mahir ERDEM
Daire Başkanı
İÇERİK
• Yasal çerçeve
– Çevre Kanunu
– Atık Mevzuatı
• Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin
Yönetmelik
– Atık Listesi
• Atık Yönetiminde Üretici Sorumlulukları
- Belediye Kanunu
- Belediye Gelirleri
Kanunu
- Özel Çevre Kurumu
Kuruluş Kanunu
- Türk Ceza Kanunu
- Atık Yönetimi Genel
Esaslarına ilişkin
Yönetmelik
- Basel Sözleşmesi
-Atıkların Düzenli
Depolanmasına
Dair Yönetmelik
- Atıkların
Yakılmasına İlişkin
Yönetmelik
-Atıksu Altyapı Ve
Evsel Katı Atık
Bertaraf Tesisleri
Tarifelerinin
Belirlenmesinde
Uyulacak Usul Ve
Esaslara İlişkin
Yönetmelik
TAŞINIM
ÇERÇEVE MEVZUAT
- Büyükşehir
Belediyesi Kanunu
- Katı Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği
- Tehlikeli Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği
- Tıbbi Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği
-Ambalaj Atıklarının Kontrolü
Yönetmeliği
- Atık Yağların Kontrolü
Yönetmeliği
- Atık Pil ve Akümülatörlerin
Kontrolü Yönetmeliği
- Bitkisel Atık Yağların Kontrolü
Yönetmeliği
- Hafriyat ve İnşaat Atıklarının
Kontrolü Yönetmeliği
- PCB ve PCT’li Atıkların
Kontrolü Yönetmeliği
- Ömrünü Tamamlamış
Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği
- Ömrünü Tamamlamış
Araçların Kontrolü Yönetmeliği
- Elektrikli ve Elektronik
Eşyalarda Bazı Zararlı
Maddelerin Kullanımının
Sınırlandırılmasına Dair
Yönetmelik
İŞLETME VE BERTARAF
- Çevre Kanunu
ATIK TÜRÜNE GÖRE YÖNETİM
Türkiye’de Atık Mevzuatı
Atıkların
Taşınımına
İlişkin Taslak
Yönetmelik
ATIK MEVZUATI-TEBLİĞLER
Tanker Temizleme
Tesisleri Tebliği (2009)
Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında
Tutulan Atıkların İthalatına Dair DTS Tebliği (2011/3)
Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında
Tutulan Metal Hurdalara İlişkin DTS Tebliği (2011/23)
Pil ve Akümülatörlerin İthalat Denetimlerine Dair Dış
Ticarette Standardizasyon Tebliği (2010/15)
Tehlikesiz ve İnert Atıkların Geri Kazanımı Tebliği
Atıkların Ek Yakıt Olarak Kullanılmasında Uyulacak Genel Kurallar
Hakkında Tebliğ (2001-2005-2010)
YÜRÜRLÜKTEN KALKTI (28.10.2010)
ÇEVRE KANUNUNDA
ATIK YÖNETİMİNE İLİŞKİN GENEL PRENSİPLER
Atıkların, çevreye zarar verecek
şekilde, ilgili yönetmeliklerde
belirlenen standartlara ve yöntemlere
aykırı olarak doğrudan ve dolaylı
biçimde alıcı ortama verilmesi
yasaktır. (Madde 8)
Kirleten öder
(Madde 8)
ATIK YÖNETİMİNE İLİŞKİN GENEL PRENSİPLER
Atık üreticileri atıklarını en az düzeye
düşürmelidir. (Madde 11)
Atıkların üretiminin/zararlarının önlenmesi/azaltılması
Atıkların geri kazanılması
Geri kazanılabilen atıkların kaynağında ayrı
toplanması
Geri kazanım imkânı olmayan atıklar,
yönetmeliklerle belirlenen uygun yöntemlerle
bertarafının sağlanması
ATIK YÖNETİMİNE İLİŞKİN GENEL PRENSİPLER
Atık geri kazanım, geri dönüşüm ve bertaraf
tesislerini kurmak ve işletmek isteyen gerçek
ve/veya tüzel kişiler, Bakanlıktan lisans
almakla yükümlüdür. (Madde 11)
Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin
ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik
ATIK YÖNETİMİNE İLİŞKİN GENEL PRENSİPLER
Evsel atıklar hariç olmak üzere, atık taşıma ve/veya toplama işlerini
yapan kurum veya kuruluşlar Bakanlıktan lisans almak
zorundadır. (Madde 11)
Bilgi verme ve bildirim yapma
yükümlülüğü (Madde 12)
Tehlikeli atıkların ithalatı yasaktır. (Madde 13)
ATIK YÖNETİMİNE İLİŞKİN GENEL PRENSİPLER
Müteselsilen sorumluluk
• Tehlikeli atıkların; toplanması, taşınması, geçici ve ara
depolanması, geri kazanımı, yeniden kullanılması bertarafı
faaliyetlerinde bulunanlar, bu Kanun ile getirilen yükümlülükler
açısından müteselsilen sorumludurlar.
Malî Sorumluluk Sigortası
• Sorumlular bu Kanunda belirtilen meslekî faaliyetleri nedeniyle
oluşacak bir kaza dolayısıyla üçüncü şahıslara verebilecekleri
zararlara karşı tehlikeli kimyasal ve tehlikeli atık malî sorumluluk
sigortası yaptırmak zorunda olup, faaliyetlerine başlamadan önce
Bakanlıktan gerekli izni alırlar. (Madde 13)
Tehlikeli Maddeler İçin Yaptırılacak Zorunlu Sorumluluk Sigortalarına İlişkin
Tarife ve Talimat (09/05/2010- 27576)
YÖNETMELİK
Atık Çerçeve Direktifi
(75/442/EEC,15/07/1975)
Atık Direktifi
(2006/12/EC, 05/04/2006)
ATIK YÖNETİMİ GENEL ESASLARINA İLİŞKİN YÖNETMELİK
05.07.2008 tarih ve 26927 sayılı Resmi Gazete
Atık Listesinin Oluşturulmasına Dair
Komisyon Kararı
(2000/532/EC, 03/05/2000)
ATIK YÖNETİMİ GENEL ESASLARINA İLİŞKİN YÖNETMELİK
• Amaç
Atıkların oluşumlarından bertaraflarına kadar çevre ve insan
sağlığına zarar vermeden yönetimlerinin sağlanmasına yönelik
genel esasların belirlenmesi
En öncelikli seçenek
önleme
azaltma
tekrar kullanım
geri dönüşüm
enerji geri kazanımı
bertaraf
En son seçenek
YÖNETMELİĞİN KAPSAMI VE İSTİSNALARI
Kapsam
EK-IV’de listesi verilen atıklar
İstisnalar
•
•
•
•
•
•
Atmosfere salınan gaz atıklar,
Radyoaktif atıklar,
Taş ocağı faaliyetleri ile mineral
kaynakların aranması, çıkarılması,
işlenmesi ve depolanması sonucu
oluşan atıklar,
Hayvan kadavraları ile tarımsal atıklar,
Sıvı haldeki atıklar hariç atık sular,
Kullanım ömürleri bitmiş patlayıcılar
ve atıkları
YÜKÜMLÜLÜKLER VE MUAFİYET
Yükümlülük
Muafiyet
Kayıt tutma
Atık üreten tesis ve işletmeler ile
bertaraf ve geri kazanım işlemlerini
yapan kişi, kurum ve kuruluşlar kayıt
tutmakla yükümlüdürler.
yok
•atık türü,
•atığın kod numarası,
•atık miktarı,
•atığın kaynağı,
•gönderildiği tesis,
•taşıma şekli,
•atığın EK-II A ve EK-II B’de
belirtilen yöntemlere göre tabi
tutulduğu işlemler
YÜKÜMLÜLÜKLER VE MUAFİYET
Yükümlülük
Muafiyet
Mali sorumluluk sigortası
Tehlikeli
atıkların
toplanması,
taşınması, geçici ve ara depolanması,
geri kazanımı, yeniden kullanılması ve
bertarafı faaliyetlerinde bulunanlar,
faaliyetleri nedeniyle oluşacak bir kaza
dolayısıyla
üçüncü şahıslara
ve
çevreye verebilecekleri zararlara karşı
tehlikeli atık malî sorumluluk sigortası
yaptırmak zorundadırlar
Tehlikeli Maddeler İçin Yaptırılacak
Zorunlu
Sorumluluk
Sigortalarına
İlişkin Tarife ve Talimat (09/05/201027576)
Tehlikeli atık dışındaki diğer atık
türleri
TEHLİKELİ ATIK KODLARI
Atık Listesinde (M) işaretli atıklar tehlikeli olma
olasılığı bulunan atıklardır. Değerlendirme EKIII A ve EK-III B’ye göre yapılır.
( * ) işaretli
olanlar
tehlikeli
atıktır,
Tehlikeli atıklar,
EK-III A’daki
özelliklerden bir
veya daha
fazlasına
sahiptirler,
Atık Listesinde (A) işaretli atıklar, EK-III B’de yer
alan tehlikeli atık konsantrasyonuna
bakılmaksızın tehlikeli atık sınıfına girer.
ATIK SINIFLANDIRMA HİYERARŞİSİ
Önceden yapılmış analiz var mı?
Evet
Hayır
Atığa ve içindeki maddelere
ilişkin bilimsel veri var mı
(MSDS gibi)?
Evet
Hayır
Fiziksel-Kimyasal Analiz
Hayır
Biyolojik Analiz
Evet
Tehlikeli mi?
Atık Sınıflandırma Kılavuzu
Atık Sınıflandırma Kılavuzu;
-
Atık Listesi
-
Sınıflandırma Yöntemleri
-
Sınıflandırma Hiyerarşisi
-
Analizler
-
Atık Bilgi Formları
-
Sınıflandırmalar arası değişim
tabloları
YAYIMLANAN KILAVUZ KİTAPÇIKLAR
•
Sektörler:
– Döküm
– Deri Sektörü
– Galvanizasyon
– Metal İşleme
– Boya/Vernik
– Otomotiv
– Boya Üretim
– Atıkların sınır ötesi taşınımı
– Evimizdeki Tehlikeli Atıklar
TAKY-Atık Yönetim Planı
Atıkların çevreyle uyumlu bir şekilde yönetimini sağlamak
üzere hazırlanan kısa ve uzun vadeli program ve
politikalardır.
• Atık Üreticileri, üç yıllık Atık Yönetim Planını hazırlayarak Valilikten
onay alır.
• Mahalli İdareler, evlerden kaynaklanan tehlikeli atıkların yönetimine
ilişkin planlarını Mahalli Çevre Kuruluna sunar.
• Valilik, atık üreticisinin ve belediyenin atık yönetim planlarını esas
alan 3 yıllık “İl Tehlikeli Atık Yönetim Planını” hazırlayarak Bakanlığa
sunar.
• Bakanlık, bölgesel atık yönetim planlarını hazırlar.
http://atikyonetimi.cevreorman.gov.tr/
Geçici Depolama
Geçici Depolama Nedir?
Tehlikeli atıkların ara depolanması, geri kazanımı/bertarafı, tesis içinde
tekrar kullanımı öncesinde geçici depolanması.
Nerede Yapılır?
- Tesis sahası içinde,
- Üreticiye ait uygun bir alanda.
İzin/Lisans Prosedürü?
- Atık üretimi ≤ 1000 kg/ay
Atık üretimi ≥1000 kg/ay
İzin almaksızın 180 gün
depolanabilir
Geçici Depolama İzni
İÇOM (en fazla 6 ay süreyle atık
depolanabilir)
Geçici Depolama
Nasıl Olmalıdır?
- Atıklar tesis sahası içinde binalardan uzak olmalı,
- Beton saha üzerinde uluslar arası standartlardaki
konteynırlarda,
- Konteynır üzerinde “tehlikeli atık” ibaresi, miktar, tarih
yazılmalı,
- Konteynırlar kapalı olmalı,
- Reaksiyona girmeyecek şekilde depolanmalı.
TEHLİKELİ ATIK
TAŞIMA
ULUSAL ATIK TAŞIMA
FORMU
Form 4 Nüshadan oluşur
A, B, C, D
E (Uluslar arası Taşıma için
kullanılır)
A ve C nüshaları 2şer adet
A
A
B
C
C
D
Tehlikeli atıklar
 Lisanslı araçlarla taşınmak
zorundadır.
22
Tehlikeli Atık Bertarafında Geri Kazanıma
Öncelik Veriyoruz
Lisanslı tesis sayısı-2010
Geri Kazanım
Geri Kazanım Tesisi
Kapasite (ton/yıl)
Bertaraf (Yakma ve Düzenli Depolama)
Beraber Yakma
Toplam
181
145
30
6
 Manisa Kula’da ve İstanbul Anadolu Yakasında 2 adet Entegre Tesis
faaliyete geçmiştir. (Yakma üniteleri hariç) Ankara Sincan’daki entegre
tesisin ise 2011 yılının ilk yarısında devreye girmesi planlanmaktadır.
 2011 yılı içerisinde düzenli depolama kapasitesinin 405.000 ton/yıl
artması öngörülmektedir.
NİHAİ BERTARAF - MEVCUT ve PLANLANAN TESİSLER
2009-2010
2008
2003
105.000 ton/yıl
Yakma
7.750 ton/yıl
D. Depolama
6.084 ton/yıl
35.000 ton/yıl
160.000 ton/yıl
20.000 ton/yıl
240.000 ton/yıl
200.000 ton/yıl
100.000 ton/yıl
17.500 ton/yıl
11.000 ton/yıl
2003
2008
2009-2010
Yakma Tesis
1
3
4
D. Depolama
1
3
6
24
TEHLİKELİ ATIK GERİ KAZANIM VE ENERJİ GERİ KAZANIM
TESİSLERİNİN DAĞILIMI
2003
2011
Tesis Sayısı
2003 Geri
Kazanım
2011 Şubat
Enerji Geri Kazanımı
18
173*
30
* 22 adeti Atık yağ geri kazanım tesisi
Uygulamada Olan Sistemler
Tehlikeli Atık
Beyan Sistemi
(TABS)
TABS İzleme ve
Kontrol Modülü
( Bakanlık ve
İÇOM)
Tehlikeli atık beyanı için web adresi:
http://cbs.cevreorman.gov.tr
Ulaşılabilecek diğer adresler
http://www.atikyonetimi.cevreorman.gov.tr
http://www.cygm.gov.tr
http://www.cevreorman.gov.tr
Online işlemler bölümü
Kütle Denge
Sistemi (KDS)
TEHLİKELİ ATIK BEYAN SİSTEMİ - TABS
TOPLANAN VERİLER:
Firmaya ilişkin:
• Ad – Adres - İletişim bilgileri
• Sorumlu personel bilgileri - Personel
sayısı
• Sektör bilgileri- NACE Rev.2
Atıklara ilişkin olarak;
• Atık kodu (6 haneli)
• Atık yağ ise kategorisi
• Atık miktarı
• Ölçü birimi
• İşlemin nerede yapıldığı
(Tesis içi- Tesis Dışı- Stok – İhracat)
• Geri kazanım /bertaraf yöntemi
(R ve D kodları)
• Geri kazanım /bertaraf tesisi bilgisi
2010 YILI ATIKLARI OCAK-MART
2011’DE BEYAN EDİLECEKTİR
http://cbs.cevreorman.gov.tr
ATIK BEYAN FORMU İZLEME VE KONTROL
MODÜLÜ
TABS’tan gelen verilerin doğruluğunun test edilmesi varsa hataların
düzeltilmesi ve nihai verilerden standart ve dinamik raporların oluşturulması
amacıyla geliştirilmiştir. İl Çevre ve Orman Müdürlüklerince sisteme yaklaşık
15.600 firmanın beyan girişi yapmaları sağlanmıştır.
2010 yılında hata bildirimi yapılan tesis sayısı
TABS Kullanan Firma Sayısı
ÇOB Çevre Bilgi Sistemine kayıtlı firma sayısı
2006
2007
2008
600
6.500
11.450
2009
12.116
15.600
20.000
MoTAT- Mobil Tehlikeli Atık Takip Sistemi
MoTAT- Mobil Tehlikeli Atık Takip Sistemi
Veri Giriş
Paneli
MoTAT- Mobil Tehlikeli Atık Takip Sistemi
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
FORM NUMARASI
ATIK ÜRETİCİSİ VERGİ
NUMARASI
ATIK KODU
ATIK MİKTARI
TAŞIYICI LİSANS NUMARASI
GİDECEĞİ GERİ
KAZANIM/BERTARAF
TESİSİNİN LİSANS NUMARASI
UATF ÜZERİNDE KAYITLI
DİĞER BİLGİLER ( H KODU,
FİZİKSE DURUM VS.)
AMBALAJ ATIKLARI
Yönetmelikte tanımlanan ekonomik işletmeler;
– Ambalaj üreticileri
•
Internet erişim şifresi ile kod numarası almak
•
Ek-4 Ambalaj Üreticisi Müracaat Formu’nu doldurmak ve Ek-4
bildirimini şubat ayının sonuna kadar İl Müdürlüğüne göndermek
•
Ürettikleri ambalajları ambalajlı olarak satışa sunuluyorsa (koli,
shring, PP çuval) Ek-5 Piyasaya Süren Müracaat Formu’nu
doldurmak
– Piyasaya sürenler
•
Internet erişim şifresi ile kod numarası almak
•
Ek-5 Piyasaya Süren Müracaat Formu’nu doldurmak
•
Ek-5 bildirimini şubat ayının sonuna kadar il müdürlüğüne
göndermek
Ambalaj Atığı Yönetiminde Kaynakta Ayırma
283 Belediyede 36 milyon kişinin ambalaj atığı
kaynağında ayrı toplanıyor.
2
1 Kırklareli
Edirne
39
Bartın
Sinop
1
Kastamonu
9
Zonguldak 1
Artvin
17
3
Karabük
Samsun
Ardahan
Kocaeli
1
10
Düzce
Rize
Ordu Giresun Trabzon
11 Bolu 1 Çankırı
Yalova 4
Amasya
Sakarya
Çorum
Bayburt
Kars
8
17 Bilecik
Tokat
Bursa
Çanakkale
Gümüşhane
Erzurum
Iğdır
3
Kırıkkale
Ankara
Balıkesir
Erzincan
Ağrı
Yozgat
4
2 Eskişehir
15
Sivas
4
Kütahya
Bingöl
Kırşehir
Tunceli
Muş
Manisa
Afyonkarahisar
24
1
Nevşehir Kayseri
Elazığ 1
5 Uşak 12
İzmir
Malatya
1
Bitlis
Van
Aksaray
2
3
1
Diyarbakır
Konya
Denizli
Isparta
Siirt
Kahramanmaraş
Aydın 2
Niğde
5 Burdur
7
2 Adıyaman
Hakkari
Adana
Mardin
Şırnak
Muğla
Şanlıurfa
1
Antalya
Karaman
5
Gaziantep
5
Osmaniye
1
1
İçel
29
4
3
16
Hatay
Tekirdağ
İstanbul
2003 yılında 28 olan lisanslı toplama ayırma ve geri dönüşüm
tesisi sayısı 2011 yılında 429’ye ulaşmıştır.
(2003-Ocak 2011)
241
250
210
188
200
176
150
137
170
134
101
100
69 70
50
1513
23
81
Toplama-Ayırma
Tesisi
Geri Dönüşüm Tesisi
89
31
14
19
0
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
34
ATIK YAĞLAR
•
•
•
•
Sanayiciler,
Tesislerinden kaynaklanan atık yağ miktarını en az
düzeye indirecek tedbirleri almakla,
Tesislerinden kaynaklanan atık yağların analizini
Yönetmeliğin EK-1 listesinde verilen parametrelere
göre Bakanlık tarafından yetkilendirilmiş bir
laboratuarda yaptırarak atık yağlarının kategorisini
belirlemekle,
Yönetmelik EK-2’deki Atık Yağ Beyan Formunu
doldurarak takip eden bir sonraki yılın Şubat ayı
sonuna kadar İÇOM’a göndermekle,
Atık yağların lisans almış taşıyıcılar vasıtasıyla
taşınarak, kategorilerine uygun lisanslı işleme ve
bertaraf tesislerine gönderilmesini sağlamakla
yükümlüdür.
Atık Yağlar
MEVCUT DURUM / UYGULAMALAR
 Atık Yağların Kontrolü Yönetmelik
revizyonu tamamlanarak 30.07.2008
tarihinde yayımlanmıştır.
 Motor
Yağlarının
Toplanması için
PETDER (Petrol Sanayi Derneği)
yetkilendirilmiştir.
 Atık yağ geri kazanım tesislerinin teknik
yeterliliğini gösteren proje onayı için
denetçi grubu tarafından kullanılacak
denetçi el kitapçığı bastırılmıştır.
2008
2009
2010
Lisanslı geri kazanım
tesisi (adet)
21
23
23
Geri Kazanılan Atık
Yağ Miktarı (Ton)
16560
28.000
4.850
10440
16500
2500
Elde edilen ürün
miktarı (Ton)
HEDEFLER:
Atık yağlardan baz yağı üretilmesi konusunda 2011 yılında Yönetmelik değişikliği
yapılması hedeflenmektedir.
AB’YE TAM UYUM:
30.07.2008.
Atık Pil ve Akümülatörler
MEVCUT DURUM / UYGULAMALAR
 Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği 31.08.2004 tarihli ve 25569 sayılı
Resmi Gazetede yayımlanarak 01.01.2005 yürürlüğe girmiştir.
 Yönetmelikle getirilen üretici sorumluluğu ilkesinden hareketle pil konusunda
Taşınabilir Pil Üretici ve İthalatçıları Derneği-TAP, akümülatör konusunda ise
“AKÜDER” Akümülatör ve Geri Kazanım Sanayicileri Derneği” ve TÜMAKÜDER
Tüm Akü İthalatçıları ve Üreticileri Derneği Bakanlık tarafından yetkilendirilmiştir
 Atık akümülatör konusunda 17 adet geri kazanım tesisi lisanslandırılmıştır. Kaynakta
ayrı toplanan atık pillerden Ni-Cd, Ni-Mh ve Li-İ piller geri kazanım amaçlı yurtdışına
gönderilmekte, diğer piller ise düzenli depolama sahalarında atık piller için dizayn
edilmiş depolarda bertaraf edilmektedir.
HEDEFLER
Uygulamadan kaynaklanan sorunların giderilmesi
için Yönetmelik değişikliği yapılacak, ayrıca 2012
yılı sonuna kadar pil geri kazanım tesisi kurulması
sağlanacaktır.
AB’YE TAM UYUM:
2013
ATIK PİL VE AKÜMÜLATÖRLER
•
•
•
•
•
•
•
Pil ve akümülatör üretenler ile piyasaya
sürenler, Yönetmeliğe uygun şartlarda toplanmasını,
taşınmasını ve bertarafını sağlamak ve bu amaçla
yapılacak harcamaları karşılamakla yükümlüdürler.
Pil ve akümülatör üreticileri ve ithalatçıları “kota uygulaması” ve “depozito
uygulaması” sistemlerine tabidir.
Pil üretiminde kurşun, cıva ve kadmiyum kullanımına kısıtlamalar getirilmiştir.
Pil ve akümülatör ürünleri Türk Standartlarına uygun olarak etiketlenmek ve
işaretlenmek zorundadır.
Atık pil ihracatında Bakanlıktan onay alınır.
Zararlı maddeleri içeren pilleri üretmemekle veya ithal etmemekle, ürettikleri
veya ithal ettikleri pildeki zararlı madde miktarını en az düzeye indirecek
tedbirleri almakla yükümlüdür.
Pil ve akümülatörlerin ithalatı esnasında Bakanlığımızdan alınacak Çevre
Uyum Belgesi bulundurulması zorunludur.
Atık Pil Toplama Miktarında
Önemli Artış Sağladık
414
325
216
TON
0
2005
2008
2009
2010
Belediyeler, okullar, marketler, oteller, sağlık kuruluşları ve her
seviyede
iştirakçiyle
atık
pil
toplama
oranını
39
2009 yılında % 50, 2010 yılında %20 artırdık.
Bitkisel Atık Yağlar
MEVCUT DURUM / UYGULAMALAR
 Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği 19.04.2005
tarih ve 25791 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak
yürürlüğe girmiştir.
 Bakanlığımızca lisanslandırılan 23 adet bitkisel atık
yağ geri kazanım tesisi bulunmaktadır.
 Atık kızartmalık yağlardan biyodizel üretiminin
desteklenmesi için ÖTV muafiyeti getirilmesi
konusunda Maliye Bakanlığı nezdinde girişimde
bulunulmuştur.
 Denetim kabiliyetinin arttırılması amacıyla 62
belediyeye yetki devri yapılmıştır.
Üretici sorumluluğu kapsamında imzalanan
protokol çerçevesinde Bitkisel Yağ Sanayicileri
Derneği tarafından Bitkisel Atık Yağ Toplama
Makinesi yaptırılmıştır.
HEDEFLER:
Atık yağların üretici sorumluluğu kapsamında
toplanmasına
yönelik
Yönetmelik
değişikliği
yapılacak.
7700
6500
2900
1700
2006
2007
2008
2009
Toplanan kullanılmış
kızartmalık yağ miktarı
(ton)
BİTKİSEL ATIK YAĞLAR
•
Yemeklik Bitkisel Yağ Üreticileri ;
- Kızartmalık yağ ambalajlarının etiketlerinde
Yönetmelikte tanımlanan çevre bilgisine yer vermek,
- Piyasaya sürülen kızartmalık yağ miktarlarını
yıllık olarak Bakanlığa bildirmek,
- Prosesten kaynaklanan atık yağları
(soap-stock, tank dibi tortu, yağlı toprak,
yağ tutuculardan kaynaklanan yağlar) taşıma
lisanslı araçlarla geri kazanım veya
bertaraf tesisine göndermek,
- Kullanılmış kızartmalık yağların düzenli olarak
toplanması amacıyla halkın eğitimi ve bilinçlendirilmesine yönelik
çalışmaları desteklemekle yükümlüdür.
•
Atık Bitkisel Yağ Üreticileri;
- Mutfaklarından kaynaklanan kullanılmış kızartmalık yağları diğer atık
madde ve çöplerden ayrı olarak biriktirmek ve bunları lisanslı taşıyıcılarla
lisanslı geri kazanım veya bertaraf tesislerine göndermekle yükümlüdür.
Elektrikli ve Elektronik Eşyalarda Bazı Zararlı
Maddelerin Kullanımının Sınırlandırılması
MEVCUT DURUM / UYGULAMALAR
 Elektrikli ve Elektronik Eşyalarda Bazı Zararlı Maddelerin
Kullanımının
Sınırlandırılmasına
Dair
Yönetmelik
30.05.2008 tarih ve 26891 sayılı Resmi Gazetede
yayımlanmış olup 30.05.2009 tarihinde de yürürlüğe
girmiştir.
 Yönetmeliğe göre elektrikli ve elektronik eşyalarda kurşun
(Pb), cıva (Hg), artı altı değerlikli krom (Cr6+), polibromürlü
bifeniller (PBB) ve polibromürlü difenil eterler (PBDE) ile
kadmiyum (Cd) kullanımı istisnalar dışında yasaktır.
 Bu yasakla ilgili olarak üreticiler her yıl Bakanlığa uygunluk
beyan formu vermekle yükümlüdür.
HEDEFLER
 Yönetmelikle kayıt dışının önüne geçilerek tüm üreticilerin
kaydının sağlanması,
 Piyasa
Gözetimi
ve
Denetimine
geçilmesi
hedeflenmektedir.
AB’YE TAM UYUM:
 30.05. 2010
Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyalar
MEVCUT DURUM / UYGULAMALAR
 2002/96/EC (Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyalar) sayılı Direktif
kapsamında Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolüne
ilişkin Yönetmelik Taslağı hazırlanmış olup, kurum ve kuruluşlar
dan gelen görüşler değerlendirilmektedir.
 Yönetmeliğin yürürlüğe girmesiyle beraber elektrikli ve elektronik
eşya atıklarının toplanması, işlenmesi, geri kazanımı ve bertarafı
üretici sorumluluğu altında gerçekleştirilecektir.
 Ülkemizde kayıtlı 12 adet elektronik atık geri kazanım tesisi
bulunmaktadır. Bu tesislerde atıklar çevre mevzuatına uygun
olarak parçalanmakta ve demir, bakır, alüminyum, krom, pirinç,
plastik, karton gibi malzemeler geri kazanılmaktadır.
 2009 yılı itibariyle yaklaşık 4.000 ton elektrikli ve elektronik atığın
geri kazanımı sağlanmıştır.
HEDEFLER
 Yönetmeliğin 2011 yılı ilk çeyreği itibariyle tamamlanması
hedeflenmektedir.
AB’YE TAM UYUM:
 2018
Ömrünü Tamamlamış Lastikler
MEVCUT DURUM / UYGULAMALAR
Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği 25 Kasım 2006
tarih ve 26357 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Yönetmelik gereği Lastik üreticisi, araçlarda kullanılmaz hale gelmiş atık
lastiklerin toplanarak geri kazanımına gönderilmesinden sorumludur.
 06.06.2009 tarihinde lastik üreticilerinin
bir araya gelerek Lastik Sanayicileri
Derneği LASDER kurularak atık
lastiklerin toplama yükümlülüğünü
üzerine almıştır.
 2007-2010(Ekim) tarihine kadar toplam
12 tesise lisans verilmiştir.
HEDEFLER
 Lastiklerin piroliz yöntemiyle geri
kazanımının sağlanması amacıyla
teknik esaslar belirlenecek, bununla
ilgili Maliye Bakanlığı ve EPDK ile
görüşmeler tamamlanacaktır.
50.000
45.000
40.000
35.000
30.000
25.000
20.000
15.000
10.000
5.000
0
47.165
29.000
26.462
18.165
14.462
4.341
toplanan miktar
(ton)
2007
12.000
2008
2009
2.841
geri dönüştürülen
miktar (ton)
1.500
enerji geri
kazanılan
miktar(ton)
PCB/PCT
 MEVCUT DURUM / UYGULAMALAR



Poliklorlu Bifenil Ve Poliklorlu Terfenillerin Kontrolü
Hakkında Yönetmelik 27.12.2007 tarihli 26739 sayılı
Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
“Özel Atık Enformasyon Sisteminin Kurulması Projesi”
kapsamında hazırlanan PCB elektronik veri tabanı Bilgi
İşlem Dairesine teslim edilmiştir.
Yönetmeliğe göre Kullanılmış PCB, PCB içeren madde ve
ekipmanları elinde bulunduranlar Bakanlık envanterine
kayıt yaptırmak ve ekipmanlarını yönetmelikte yer alan
etiket örneğine göre etiketlemek zorundadır. Böylece
envantere kayıt ettirilen PCB içeren madde ve ekipmanların
2025 yılına kadar arındırma ve bertarafı sağlanmış
olacaktır.
ÖZEL İHTİSAS KOMİSYONU
PCB Ulusal Eylem Planının Hazırlanması için Özel İhtisas
Komisyonu kurulmuştur (28.01.2009).
-Prof. Dr. İsmet ÇOK (Ankara Üniversitesi)
-Doç. Dr. İpek İMAMOĞLU (ODTÜ)
HEDEFLER
Hazırlanan Envanter programı ile öncelikli sektörlerde
envanter oluşturulmasına başlanılacak
AB’YE TAM UYUM:
31.12. 2025
POLİKLORLU BİFENİL VE POLİKLORLU TERFENİLLER
(PCB/PCT)
Kullanılmış PCB, PCB içeren madde ve ekipmanları elinde bulunduranlar;
•
Bakanlığa bildirimde bulunmak, Bakanlıktan envanter kayıt numarası almakla,
•
Arındırma ve/veya bertaraf işleminden sonra envanter bilgilerindeki değişiklikleri PCB
envanter formu kullanarak Bakanlığa bildirmekle,
•
PCB analizlerini yaptırmakla,
•
Etiketleme yapmak veya yaptırmakla,
•
Geçici depolama alanlarında gerekli hususları uygulamakla,
•
Kurallara uygun olarak taşıma yapmakla, Tehlikelere karşı PCB’li ortamlarda gerekli
önlemleri almakla,
•
Arındırma ve/veya bertaraf işlemlerini yönetmeliğe uygun olarak yapmak veya
yaptırmakla,
•
En geç 2025 yılı sonuna kadar PCB’li madde ve ekipmanların bertarafını sağlamakla
yükümlüdür.
Ömrünü Tamamlamış Araçlar
MEVCUT DURUM / UYGULAMALAR
 Ömrünü Tamamlamış Araçların Kontrolü
Hakkında Yönetmelik 30.12.2009 tarih ve 27448
sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
 Yeni üretilecek araçlarda kurşun (Pb), cıva (Hg),
artı altı değerlikli krom (Cr6+) ve kadmiyum (Cd)
kullanılması istisnalar dışında yasaktır.
 Üreticilerin ömrünü tamamlamış araçları bedelsiz
geri alma zorunluluğu bulunmaktadır.
 Emniyet Genel Müdürlüğü ile çevresel açıdan
uygun bir hurda araç kayıttan düşme sistemi
geliştirilmiştir.
HEDEFLER:
 Tüm hurda araçların kayıt altına alınarak,
belirlenen oranlarda arındırma, geri dönüşüm ve
bertarafının sağlanması.
AB’YE TAM UYUM:
 01.01.2014
http://atikyonetimi.cevreorman.gov.tr
Organize Sanayi Bölgelerinde
Entegre Atık Yönetimi
• Hava, su, toprak ve gürültü kirliliği gibi çevreye verilecek olası
zararların en aza indirilmesi açısından uygun bir model: OSB’ler.
• OSB’lerin kuruluşları itibariyle merkezi bir idari yapıları
bulunduğundan bu avantajlarını kullanarak çevre yönetim
sistemlerine bağlı olarak bütüncül bir atık yönetim sistemlerini
oluşturmaları önem arz etmektedir.
• OSB Yönetimlerince tüm faaliyet sahiplerini kapsayacak şekilde
tehlikeli, tehlikesiz, ambalaj ve evsel atıkların ayrı olarak toplanacağı
bir toplama sisteminin oluşturulması tercih edilmelidir.
• Tesislerden kaynaklanan geri kazanılabilecek atıkların etkin bir
şekilde değerlendirilmesi için ön işlem faaliyetlerini de içeren geri
kazanım veya ara depolama tesisleri kurulması tercih edilmelidir.
Organize Sanayi Bölgeleri
Atıksu Arıtma Tesislerinden Kaynaklanan Arıtma Çamurlarının
Yönetimi
• OSB merkezi atıksu arıtma tesisleri ile OSB’de faaliyet
gösteren sanayi tesislerine ait münferit atıksu arıtma
tesislerinden
kaynaklanan
arıtma
çamurlarının;
maddesel geri kazanım, çimento tesislerinde enerji geri
kazanımı, düzenli depolama tesislerinde depolanması,
yakma tesislerinde yakılması veya uygun ise toprakta
kullanılması şekillerinde yönetimi sağlanabilir. Ancak bu
yönetim Bakanlığımızın bölgesel planları ile uyumlu
olmalıdır.
İLGİNİZE TEŞEKKÜRLER
Detaylı ve Güncel Bilgi:
http://atikyonetimi.cevreorman.gov.tr