Transcript FDI inflows
Bezpośrednie inwestycje zagraniczne (BIZ) (ang. foreign
direct investment - FDI) według definicji UNCTAD, IMF i
OECD są kategorią międzynarodowych inwestycji,
dokonywanych przez rezydenta jednego kraju (nazywanym
„inwestorem bezpośrednim” lub „firmą matką”) z
zamiarem sprawowania długotrwałej kontroli w
przedsiębiorstwie innego kraju (nazywanym
„przedsiębiorstwem bezpośredniej inwestycji” lub „firmącórką”). Przez „długotrwałą kontrolę” rozumie się tutaj
istnieje długoterminowych relacji pomiędzy inwestorem
bezpośrednim i przedsiębiorstwem bezpośredniej
inwestycji oraz istotny poziom oddziaływania, który daje
inwestorowi bezpośredniemu efektywny głos w
zarządzaniu przedsiębiorstwem bezpośredniej inwestycji.
Aby inwestycję uznać za BIZ, minimalny próg
zaangażowania kapitałowego inwestora bezpośredniego w
przedsiębiorstwie bezpośredniej inwestycji ustalono na
poziomie 10%.
Foreign Direct Investment
Celem BIZ są działania w formie zakupu udziałów w
firmach istniejących lub budowa nowych zasobów
wytwórczych czy usługowych (greenfield investment),
które prowadzą do objęcia efektywnej kontroli w
zarządzaniu przedsięwzięciem
Przez BIZ rozumie się inwestycje wywołujące długotrwały
związek, przejawiający trwałe zainteresowanie jednostki
osiadłej w określonym obszarze gospodarczym (inwestor
bezpośredni) jednostką osiadłą w gospodarce innej niż
gospodarka inwestora
Determinanty FDI
W host countries
Ramy polityczne dla FDI
Determinanty ekonomiczne (1. poszukiwanie rynków, 2.
poszukiwanie zasobów, 3. Poszukiwanie
wydajności/efektywności)
Ułatwienia dla biznesu
Ramy polityczne dla FDI
Stabilność ekonomiczna, polityczna i społeczna
Przepisy dotyczące wejścia na rynek i prowadzenia
działalności
Standardy traktowania zagranicznych inwestorów
Polityka w zakresie funkcjonowania i struktury rynku (wolna
konkurencja)
Umowy międzynarodowe dotyczące handlu
międzynarodowego oraz inwestycji
Polityka prywatyzacyjna
Polityka handlowa (taryfy celne, bariery pozataryfowe)
Polityka fiskalna (podatkowa)
Determinanty ekonomiczne
Poszukiwanie rynków (wielkość rynku, dochód na osobę,
wzrost gospodarczy, dostęp do rynków regionalnych i
światowych, specyficzne preferencje konsumentów, struktura
rynku)
Poszukiwanie zasobów (surowce naturalne, koszty siły
roboczej wykwalifikowanej i niewykwalifikowanej, innowacje
technologiczne w gospodarce, infrastruktura – porty, drogi,
sieci energetyczne, telekomunikacja)
Poszukiwanie wydajności (koszty surowców, produktywność
siły roboczej, koszty transportu i komunikacji, koszty produktów
pośrednich, powiązania kooperacyjne przedsiębiorstw z
regionalnymi strukturami gospodarczymi
Ułatwienia dla biznesu
Promowanie inwestycji (budowanie wizerunku państwa,
przyciąganie inwestycji)
Bodźce inwestycyjne
Inne koszty (hassle costs) – podatność na korupcję,
wydajność administracji
Udogodnienia socjalne (dwujęzyczne szkoły, jakość życia)
Obsługa po okresie inwestowania
Motywy inwestowania za granicą
Poszukiwanie zagranicznych rynków zbytu
Poszukiwanie źródeł surowców naturalnych
Podniesienie efektywności produkcji
Poszukiwanie know-how i technologii
Poszukiwanie stabilizacji i bezpieczeństwa politycznego
Wcześniej zdobyta pozycja na rynku wewnętrznym:
osiągnięta skala działalności, posiadane konw-how i
technologie, silna pozycja finansowa, warunki
konkurencyjne panujące na rynku krajowym, itp.
Strategia podążania za liderem
Budowanie zaufania i wiarygodności na rynku
Strategia podążania za klientem
Korzyści z BIZ
Możliwość wzrostu produkcji, zatrudnienia i wydajności pracy
w kraju, w kraju w którym główną barierą rozwojową jest brak
kapitału
Dostęp do nowoczesnych i skutecznych technologii, knowhow i technik zarządzania
Szansa poprawy sytuacji bilansu płatniczego, gdy inwestycje
zagraniczne powodują wzrost produkcji eksportowej, a w
zaopatrzeniu materiałowym dominują dostawcy krajowi
Możliwość finansowania procesów restrukturyzacyjnych i
rozwojowych w sposób bezpieczniejszy w porównaniu z
kredytami zagranicznymi
Pobudzenie działalności producentów krajowych,
podniesienie jakości wyrobów, umożliwienie konsumentom
dostępu do nowych produktów i usług w wyniku zwiększenia
konkurencji na rynku krajowym
Niebezpieczeństwa / zagrożenia
Niebezpieczeństwo zachwiania równowagi bilansu płatniczego,
gdy firmy transferują znaczną część zysków za granicę i w
małym stopniu korzystają z dostaw krajowych
Pogorszenie się terms of trade i obniżenie wpływów
podatkowych na skutek stosowania przez firmy zagraniczne cen
transferowych
Ryzyko stopniowego wyeliminowania konkurencji ze strony firm
krajowych i stworzenia przez firmę zagraniczną lokalnego
monopolu
Możliwość wzrostu bezrobocia w sytuacji gdy na lokalnym rynku
pracy występują duże zasoby siły roboczej, a inwestorzy
zagraniczni stosują kapitałochłonne techniki lub gdy poprzez
swoje działania doprowadzają do bankructw firm lokalnych
Przejmowanie kontroli nad branżami krajowymi przez
zwiększanie konkurencji na rynku krajowym, której nie są w
stanie sprostać firmy lokalne
Niebezpieczeństwa / zagrożenia
Ograniczenie efektów polityki makroekonomicznej w sytuacji
gdy udział inwestorów (korporacji międzynarodowych) w
produkcji danego kraju jest wysoki, a finansowanie ich
działalności pochodzi głownie z zagranicy
Zagrożenie stanu środowiska naturalnego na skutek
przenoszenia z zagranicy przestarzałych lub tzw. brudnych
technologii, co jest wynikiem mniej restrykcyjnych przepisów
prawnych w kraju goszczącym
Wykupywanie przedsiębiorstw krajowych w celu ich likwidacji
Pogłębianie dysproporcji rozwojowych przez koncentrację FDI
w najbardziej atrakcyjnych branżach i regionach kraju
Zagrożenia dla suwerenności państwa w sytuacji przejęcia
kontroli nad strategicznymi branżami, sektorami gospodarki
(uzależnienie funkcjonowania gospodarki krajowej od kapitału
zagranicznego)
Inne zjawiska
efekt kanibalizmu rynkowego: polega na utracie części
dotychczasowego rynku ze względu na produkcję
prowadzoną przez filię zagraniczną. W firmie macierzystej
objawia się spadkiem sprzedaży wyrobów dotychczas
eksportowanych na dany rynek
efekt dodatkowej sprzedaży eksportowej: w zakładach
macierzystych ze względu na produkcję uruchomioną za
granicą – nowa inwestycja może spowodować wzrost dostaw
materiałów, części i podzespołów
crowding in (efekt pobudzania): FDI mają charakter
komplementarny względem inwestycji krajowych i
przyczyniają się do stymulacji krajowego procesu
inwestycyjnego
crowding out (efekt wypierania): FDI są substytucyjne lub
konkurencyjne względem inwestycji krajowych i przyczyniają
się do hamowania możliwości inwestycyjnych
FDI inflows (świat 2004)
FDI inflows (państwa 2004)
Atrakcyjność państw
FDI inflows
FDI inflows
FDI inflows
FDI outflows
Największe firmy
Kraje rozwijające się
Według wstępnych danych Narodowego
Banku Polskiego napływ BIZ okresie I-V
2010 r. wyniósł ponad 5 miliardów euro (5,1
mld EUR) i był o 75% wyższy niż w
analogicznym okresie 2009 roku (2,9 mld
EUR.)
Tak wysoki poziom napływu BIZ to przede
wszystkim wynik wysokiego poziomu
reinwestowanych zysków, które wyniosły 2,5
mld EUR, czyli 50% całego napływu.
Kolejnym kluczowym elementem BIZ w
badanym okresie były inwestycje w kapitały
własne spółek. Osiągnęły one poziom 1,4 mld
EUR i udział w wysokości 28% wszystkich
inwestycji. Pożyczki wewnątrzkorporacyjne
wyniosły ok. 1 mld EUR, czyli 22% całości BIZ.
Inwestycje prowadzone przez PAIiIZ
W lipcu 2010 r. Agencja obsługiwała łącznie 143 firmy.
Najwięcej potencjalnych inwestorów pochodziło z USA
(33 firmy), Wielkiej Brytanii (19 firm), Niemiec i Szwecji
(po 10 firm), Francji (9 firm) i Korei (8 firm). Najwięcej
firm planowało inwestycje w sektorze motoryzacyjnym
(25 firm), BPO (21 firm), w sektorze elektronicznym (13
firm), energetycznym (10 firm), w sektorze maszynowym
(8 firm), a także chemicznym, lotniczym i w centrach B+R
(po 7 projektów).
W pierwszej połowie 2010 r. PAIiIZ doprowadziła do
rozpoczęcia w Polsce 29 inwestycji o łącznej wartości 377
mln EUR. W wyniku tych inwestycji powstanie w
najbliższych latach ok. 6050 nowych miejsc pracy. Dla
porównania w pierwszej połowie 2009 r. zamknięto 10
projektów.
Dlaczego w Polsce wzrosną FDI?
W perspektywie jest wzrost gospodarczy
Duży rynek zbytu
Duża podaż siły roboczej
Członkostwo w UE
Niskie koszty pracy
Wysokie kwalifikacje pracowników (zwłaszcza kadry
menedżerskiej)
Malejące bariery eksporty towarów z Polski
Rozwinięty system bankowy
Potencjalne zagrożenia dla FDI
Korupcja
Ograniczony dostęp do zamówień publicznych
Organy administracji przeciągają procedury przy nabywaniu
przez inwestorów nieruchomości i uzyskiwaniu wszelkiego
rodzaju zezwoleń
Urzędnicy podejmują uznaniowe decyzje
W złym kierunku i gwałtownie zmienia się system prawny
Drogie są usługi telekomunikacyjne
Brak autostrad i dróg ekspresowych
Konkurenci są coraz bardziej skuteczni (Czechy, Węgry)
Sektor ochrony zdrowia
Jest trzecim najważniejszym na europejskim
rynku akcji. Kapitalizacja spółek wchodzących
w skład indeksu DJ Stoxx Health Care
przekracza 500 mld euro. Od końca 1991 r.
spółki z tej branży dawały zarobić przeciętnie
7,5% rocznie.
Pod tym względem lepiej wypadają jedynie
przedsiębiorstwa związane z rynkiem surowców
oraz chemiczne. Dla porównania walory firm
działających na rynku nieruchomości przyniosły
w tym czasie jedynie 0,7% zysku rocznie. Swoją
atrakcyjność spółki z sektora ochrony zdrowia
potwierdziły także w trudnych czasach. Podczas
gdy w 2008 r. nie trudno było znaleźć branże, z
których akcje traciły po połowę, to firmy z
sektora ochrony zdrowia straciły w tym fatalnym
dla rynków akcji roku niecałe 18%.
To dobre potwierdzenie jednej z ważniejszych
cech tego rodzaju spółek – stabilności. Chodzi
tu zarówno o same efekty działalności, jak
również notowania giełdowe. Pod względem
zmienności kursów nieznacznie lepiej wypada
jedynie branża telekomunikacyjna.
Zmienność notowań jest natomiast główną
miarą ryzyka inwestycyjnego.
Wśród najważniejszych czynników sprzyjających
rozwojowi tej branży wymienia się starzenie się
społeczeństw, zwłaszcza w państwach
rozwiniętych. Jednocześnie postępy medycyny
wydłużają czas życia człowieka, nawet
nieuleczalnie chorego. Dla zdrowia niekorzystne
są nawyki żywieniowe współczesnego człowieka.
Na możliwości medycyny natomiast wpływają
postęp technologiczny oraz spersonalizowane
leczenie.
We wszystkich państwach europejskich od 1980
r. znacząco podniosła się oczekiwania długość
życia. W niektórych państwach przekracza już 80
lat. Na świecie przez blisko dwie ostatnie dekady
podniosła się o 4 lata, do 71 lat (dane z 2007 r.).
Warto zauważyć, że o ile oczekiwana długość
życia osoby w wieku 65 lat w początkach lat 80.
nie przekraczała w Unii Europejskiej w obecnym
składzie 16 lat, to teraz jest to już 3 lata więcej.
Znacząco w tym czasie zmniejszyła się
śmiertelność noworodków. Ten czynnik
traktuje się jako miernik rozwoju medycyny.
W UE na początku lat 80. przypadków śmierci
noworodków było ponad 14 na 1000 urodzeń.
Obecnie jest to około 5.
W Unii Europejskiej w 77% powodem śmierci są
nieuleczalne choroby takie, jak rak, czy choroby serca.
Ponad połowa populacji ma nadwagę. Niekorzystnie na
zdrowie wpływają spożycie alkoholu oraz palenie
papierosów. Z tego ostatniego powodu umiera i choruje
co roku w UE 650 tys. ludzi. Są państwa, gdzie blisko
połowa mężczyzn pali.
Nic dziwnego, że w takich warunkach zwiększają się
wydatki na zdrowie. Według danych WHO w 2000 r.
wynosiły 5,7% PKB, a w 2006 r. 6,2%. Udział wydatków
rządowych w tych wydatkach podniósł się w tym
okresie z niecałych 57% do blisko 63%. Jednocześnie
zwiększył się udział wydatków na zdrowie w wydatkach
rządowych. W 2000 r. wynosił 9,7%, 6 lat później 10,7%.
To wszystko przekłada się na konkretne kwoty. W 2000
r. wydatki na zdrowie wynosiły 98 USD na osobę, w
2006 r. było to już 211 USD (trzeba tu jednak pamiętać
o wpływie spadku wartości dolara na taką statystykę,
ale nawet posługując się nie średnim kursem
amerykańskiej waluty, a siła nabywczą widać znaczący
wzrost z 282 USD do 377 USD). Niezauważana przez
rynek branża farmaceutyczna jest dobrym tematem
inwestycyjnym. Próbą wykorzystania wyżej opisanych
tendencji i przekucie ich na realny zysk może być
produkt Top Medica pozwalający zarabiać na
wzrostach akcji spółek właśnie z sektora
farmaceutycznego.
Co więcej uchwalona przez Kongres Stanów
Zjednoczonych reforma zdrowotna przyniesie w
perspektywie najbliższych lat wymierne
pozytywne skutki dla całego sektora opieki
zdrowotnej. Taki wniosek potwierdzany jest
przez bardzo dobre zachowanie się kursów akcji
spółek z nim związanych zarówno w trakcie
dyskusji nad ustawą, jak i po jej uchwaleniu.
Głównym źródłem związanych z reformą
dodatkowych przychodów dla spółek
farmaceutycznych jest wzrost liczby osób
objętych ubezpieczeniem.
Odsetek osób nieobjętych żadnym ubezpieczeniem
w USA zmniejszy się do 2020 roku z 16% do 6%. Na
lepsze wyniki producentów leków przełoży się to na
dwa sposoby.
Po pierwsze wzrośnie zapotrzebowanie na leki
wykorzystywane w terapii refundowanej – wydatki
na zdrowie będą rosły w tempie 20% wyższym niż
przed reformą.
Po drugie, ze względu na to, że ludzie częściej będą
chodzić do lekarza, częściej będą sięgać po leki
nierefundowane, na które wymagane jest
wystawienie recepty.