Transcript Seminarium 6b. Praktyczne aspekty zmieczulenia miejscowego i

Farmakoterapia lęku i pobudzenia
psychoruchowego w stomatologii.
Lek. Melania Mikołajczyk
Klinika Chorób Wewnętrznych, Diabetologii i Farmakologii Klinicznej UM w Łodzi
Lęk -definicja
Zaburzenie emocjonalne występujące w postaci
przewlekłej lub okresowo nasilającej się, a także w
postaci gwałtownych napadów; przeżywany jest w
sytuacjach ocenianych jako bolesne, groźne lub przykre,
a także zakłócających ogólne samopoczucie pacjenta i
relacje społeczne
Fobia-definicja
Szczególny rodzaj lęku , który pojawia się jako
intensywny irracjonalny strach przed konkretnymi
przedmiotami lub sytuacjami, poziom lęku jest
nieproporcjonalnie wysoki w stosunku do rzeczywistego
niebezpieczeństwa
W stomatologii mówimy o szczególnym rodzaju fobii –
dentofobii
Lęk obejmuje triadę objawów:
1.
2.
3.
Psychiczne (uczucie napięcia, niepokoju,
skrępowania, poczucia zagrożenia)
Behawioralne (niepokój manipulacyjny, lokomocyjny,
drżenie rąk)
Wegetatywno-somatyczne (rozszerzenie źrenic,
suchość błon śluzowych, potliwość, przyspieszenie
oddechu, akcji serca, wzmożona perystaltyka jelit,
parcie na mocz)
Źródła dentofobii
•
•
•
•
•
•
•
złe doświadczenia stomatologiczne
poczucie bezsilności
obawa przed bólem
strach przed igłą
strach przed wiertłem
hałas turbiny
zapach środków stomatologicznych
Terapia lęku w praktyce stomatologicznej
1.
2.
3.
4.
5.
Leki ziołowe
Hydroksyzyna
Pochodne benzodwuazepin
Barbiturany
Neuroleptyki (leki przeciwpsychotyczne)
Ad 1. Najczęściej stosowane leki ziołowe o
łagodnym działaniu uspakajającym
(premedykacja):
KALMS - tabl. (kozłek lekarski, proszek chmielowy, wyciąg z korzenia
goryczki, sacharoza, dwutlenek tytanu)
MELISAL, MELISSED – syrop uspokajający przeznaczony głównie dla
dzieci (ziele melisy, ziele dziurawca, kwiatostan głogu, kwiatostan
lipy, koszyczki rumianku, korzeń arcydzięgla)
NEOSPASMOL – krople zawierające wyciągi etanolowe z korzenia
kozłka oraz z owoców głogu
NERVOMIX – kaps. (korzeń kozłka lekarskiego, szyszki chmielowe, liść
melisy, ziele diurawca)
NERVOSOL – nalewka zawierająca wyciągi z korzenia arcydzięgla,
szyszek chmielu, ziela melisy, kwiatu lawendy, korzenia kozłka
PERSEN – draż. (wyciąg z korzenia kozłka lekarskiego, ziele melisy,
liście mięty pieprzowej)
cd.
•
•
•
•
TABLETKI USPOKAJAJĄCE – tabl. (liście melisy, ziele serdecznika, korzeń
kozłka lekarskiego, szyszki chmielu)
VALDISPERT – draż. (suchy wyciąg z korzenia kozłka lekarskiego)
VALIRAN – krople (wyciąg etanolowy z szyszek chmielu, ziela melisy, kwiatku
nagietka, liści mięty)
VALUSED – nalewka zawierająca wyciągi z ziela mączennicy, z szyszek
chmielu i korzenia kozłka
Ad.2 Hydroksyzyna
• Nieselektywny antgonista receptorów histaminowych, dodatkowo działa
depresyjnie na OUN
Działania niepożądane:
• Zawroty głowy
• Senność
• Pobudzenie patologiczne
• Tachykardia
• Reakcje alergiczne
• Zaburzenia krzepnięcia
Lek bezpieczny, można go stosować nawet u dzieci < 6r.ż.
Ad.3 Pochodne benzodwuazepin
• Najskuteczniejsze w napadach lęku
• Miejsce działania: OUN gł. układ limbiczny i podwzgórze,
czyli struktury regulujące czynności emocjonalne
• Mechanizm działania: modulują receptor GABAergiczny, co powoduje zwiększenie powinowadztwa
tegoo receptora do kwasu
γ –aminomasłowego, który jest endogennym
neuroprzekaźnikiem hamującym
Przykłady :
• Oksazepam
• Temazepam
• Chlordiazepoksyd
• Medazepam
• Bromazepam
• Alprazolam
• Midazolam
droga podania p.o.
• Diazepam
• Klobazam
• Klonazepam
droga podania i.v./i.m.
Działania niepożądane:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Senność
Zaburzenia koncentracji
Niepamięć wsteczna
Zaburzenia myślenia
Niepokój ruchowy
Wzrost pobudliwości
Reakcje alergiczne
Zaburzenia widzenia
Zaburzenia ze strony układu oddechowego i sercowo
naczyniowego (po dużych dawkach)
Antidotum: flumazenil <Anexate>
Ad.4 Barbiturany
• Praktycznie nie stosowane, wyparte przez
benzodwuazepiny
• Miejsce działania: OUN
• Mechanizm działania: bezpośrednio wpływają na
receptor GABA-ergiczny (działanie niezależne od
obecności kwasu γ –aminomasłowego
• Działania niepożądane:
podobne jak po benzodwuazepinach,
jednak wyższe ryzyko wystąpienia i stopień nasilenia
działań niepożądanych
Ad.5 Neuroleptyki (leki przeciwpsychotyczne)
Zastosowanie: doraźne, w celu uspokojenia pacjenta, droga
pozajelitowa
• Haloperidol <Haloperidol WZF> 2-10mg i.m.
• Droperidol <Droperidol> 25mg i.m.
• Chlorpromazyna <Fenactil> 25-50mg i.m.
Działania niepożądane:
• Nadmierna senność
• Zespół parkinsonowski: dyskinezy, kurcze rąk, stóp
• Objawy cholinolityczne: suchość w jamie ustnej, zaburzenia
akomodacji, gorąca i suchha skóra, zatrzymanie perystaltyki,
trudności w oddawaniu moczu
Po zastosowaniu u pacjenta leku uspokajającego należy
go pouczyć, by nie prowadził pojazdów i nie obsługiwał
urządzeń mechanicznych!